Καρδία συντετριμμένη και τεταπεινωμένη… Αληθινή χαρά, η πονεμένη Φώτης Κόντογλου Ξημέρωμα 1ης Ιανουαρίου 1950
Εχτές, παραμονή της Πρωτοχρονιάς, ήμουνα ξαπλωμένος στο κουβούκλι μας περασμένα τα μεσάνυχτα, και συλλογιζόμουνα.
Είχα δουλέψει νυχτέρι γιά να τελειώσω μία Παναγία Γλυκοφιλούσα, και δίπλα μου καθότανε η γυναίκα μου κ έπλεκε. Όποτε δουλεύω, βρίσκουμαι σε μεγάλη κατάνυξη, και ψέλνω διάφορα τροπάρια. Σιγόψελνα λοιπόν εκεί πού ζωγράφιζα την Παναγία, κ η Μαρία έψελνε και κείνη μαζί μου με τη γλυκειά φωνή της. Βλογημένη γυναίκα μού έδωσε ο Θεός, ας είναι δοξασμένο τ όνομά του γιά όλα τα μυστήρια της οικονομίας του.Τον ευχαριστώ γιά όσα μού έδωσε, και πρώτ απ όλα γιά την απλή τη Μαρία, πού μού τη δώρησε συντροφιά στη ζωή μου, ψυχή θρησκευτική, ένα δροσερό ποταμάκι πού γλυκομουρμουρίζει μέρα-νύχτα δίπλα σ ένα παλιόν καστρότοιχο. Το κρουσταλένιο νερό του δεν θολώνει με τα χρόνια, αλλά γίνεται κι ολοένα πιό καθαρό και πιό γλυκόλαλο: «Καλότυχος ο άνδρας πού χει καλή γυναίκα. Η καλή γυναίκα ευφραίνει τον άνδρα της, και θα ζήσει ειρηνεμένα τα χρόνια της ζωής του. Καλή γυναίκα, κορώνα στο κεφάλι τού ανδρός της. Η εμορφιά της καλής γυναίκας φεγγοβολά μέσα στο σπίτι σαν τον ήλιο πού βγαίνει και λάμπει ο κόσμος». Τέτοια γυναίκα μού χάρισε κ εμένα ο Κύριος.
Η εμορφιά δεν την περηφάνεψε, ίσια-ίσια η ταπείνωση την πλήθυνε, κι ο φόβος τού Θεού την ευωδίασε. Ανάμεσα στις έμορφες ξεχώρισε, γιατί η ακαταδεξιά δεν θάμπωσε το κρούσταλλό της, κ η πονηρία δεν λέρωσε το σιντέφι της ψυχής της. Κοντά μου κάθεται και με συντροφεύει, ήμερος άνθρωπος, Μαρία η Απλή. Εκείνη πλέκει είτε ράβει, κι εγώ δουλεύω την αγιασμένη τέχνη μου και φιλοτεχνώ εικονίσματα που τα προσκυνά ο κόσμος. Τί χάρη μας έδωσε ο Παντοδύναμος, που την έχουνε λιγοστοί άνθρωποι: «Ότι επέβλεψεν επί την ταπείνωσιν των δούλων αυτού».Το καλύβι μας είναι φτωχό στα μάτια του κόσμου, και μολαταύτα στ’ αληθινά είναι χρυσοπλοκώτατος πύργος κι ηλιοστάλαχτος θρόνος, γιατί μέσα του σκήνωσε η πίστη κι η ευλάβεια. Κι εμείς που καθόμαστε μέσα, ήμαστε οι πιο φτωχοί από τους φτωχούς, πλην μας πλουτίζει με τα πλούτη του Εκείνος που είπε: «Πλούσιοι επτώχευσαν και επείνασαν, οι δε εκζητούντες τον Κύριον ουκ ελαττωθήσονται παντός αγαθού».
Αφού λοιπόν τελείωσα τη δουλειά μου κατά τα μεσάνυχτα, ξάπλωσα στο μεντέρι μου, κι η Μαρία ξάπλωσε και κείνη κοντά μου και σκεπάσθηκε και την πήρε ο ύπνος. Έπιασα να συλλογίζουμαι τον κόσμο. Συλλογίσθηκα πρώτα τον εαυτό μου και τους δικούς μου, τη γυναίκα μου και το παιδί μου. Γύρισα και κοίταξα τη Μαρία που ήτανε κουκουλωμένη και δεν φαινότανε αν είναι άνθρωπος αποκάτω από το σκέπασμα. Κι είπα: Ποιος μας συλλογίζεται; Οι άνθρωποι λένε λόγια πολλά, μα δεν πιστεύουνε σε τίποτα, γι’ αυτό είπε ο Δαυίδ: «Πας άνθρωπος ψεύστης». Γύρισα και κοίταξα το φτωχικό μας, πούνε σαν ξωκλήσι, στολισμένο με εικονίσματα και με αγιωτικά βιβλία, χωμένο ανάμεσα στ’ αρχοντόσπιτα της Βαβυλώνας, κρυμένο, σαν τον φτωχό που ντρέπεται μη τον δει ο κόσμος. Η καρδιά μου ζεστάθηκε, κρυμένη και κείνη μέσα μου. Ένοιωσα πως ήμουνα χωρισμένος από τον κόσμο, κι οι λογισμοί μου πως ήτανε και κείνοι κρυμένοι πίσω από το καταπέτασμα που χώριζε τον κόσμο από μένα, και πως άλλος ήλιος κι άλλο φεγγάρι φωτίζανε τον δικό μας τον κόσμο. Κι αντί να πικραθώ, ευφράνθηκε η ψυχή μου πως μ’ έχουνε ξεχασμένο, κι η χαρά η μυστική, που τη νοιώθουνε όσοι είναι παραπεταμένοι, άναψε μέσα μου ήσυχα κι ειρηνικά, κι η παρηγοριά με γλύκανε σαν μπάλσαμο, ανακατεμένη με το παράπονο. Και φχαρίστησα Εκείνον που φανερώνει τέτοια μυστήρια στον άνθρωπο, και που κάνει πλούσιους τους φτωχούς, τους χαρούμενους, τους θλιμμένους, που δίνει μυστική συντροφιά στους ξεμοναχιασμένους, και που μεθά με το κρασί της τράπεζάς του όσους κρεμάσανε την ελπίδα τους σε Κείνον. Αν δεν ήμουνα φτωχός και ξευτελισμένος, δεν θα μπορούσα να αξιωθώ τούτη την πονεμένη χαρά, γιατί δεν ξαγοράζεται με τίποτα άλλο, παρεκτός με την συντριβή της καρδιάς, κατά τον Δαυίδ που λέγει: «Κύριε, εν θλίψει επλάτυνάς με». Επειδή όποιος δεν πόνεσε και δεν ταπεινώθηκε, δεν παίρνει έλεος.Έτσι τα θέλησε η ανεξιχνίαστη σοφία. Μα οι άνθρωποι δεν τα νοιώθουνε αυτά, γιατί δεν θέλουνε να πονέσουνε και να ταπεινωθούνε, ώστε να νοιώσουνε κάποιο πράγμα που είναι παραπέρα από την καλοπέραση του κορμιού κι από τα μάταια πάθη τους.
Ολοένα, χωρίς να το καταλάβω, ανεβαίνανε τα δάκρυα στα μάτια μου, δάκρυα για τον κόσμο και δάκρυα για μένα. Δάκρυα για τον κόσμο γιατί γυρεύει να βρει τη χαρά εκεί που δεν βρίσκεται, και δάκρυα για μένα γιατί πολλές φορές δείλιασα μπροστά στη φτώχια και στους άλλους πειρασμούς, και δικαίωσα τους ανθρώπους, ενώ τώρα ένοιωσα πως δεν παίρνει ο άνθρωπος μεγάλο χάρισμα χωρίς να περάσει μεγάλον πειρασμό. Κι αντρειεύθηκα κατά το πνεύμα, κι ένοιωσα πως δεν φοβάμαι τη φτώχια, παρά πως την αγαπώ. Και κατάλαβα καλά πως δεν πρέπει ο άνθρωπος να αγαπήσει άλλο τίποτα από τον πόνο του, γιατί από τον πόνο αναβρύζει η αληθινή χαρά κι η παρηγοριά, κι εκεί βρίσκουνται οι πηγές της αληθινής ζωής.
Αληθινά, η φτώχια είναι φοβερό θηρίο. Όποιος το νικήσει όμως και φτάξει να μην το φοβάται, θα βρει μεγάλα πλούτη μέσα του. Τούτη την αφοβία τη δίνει ο Κύριος, άμα ταπεινωθεί ο άνθρωπος. Σ’ αυτόν τον πόλεμο που η αντρία λέγεται ταπείνωση, και τα βραβεία είναι καταφρόνεση και εξευτελισμός, δεν βαστάνε οι αντρείοι του κόσμου. Όποιος δεν περάσει από τη φωτιά της δοκιμής, δεν ένοιωσε αληθινά τί είναι η ζωή, και γιατί ο Χριστός είπε: «Εγώ είμαι η ζωή», και γιατί είπε πάλι: «Μακάριοι οι πικραμένοι, γιατί αυτοί θα παρηγορηθούνε». Όποιος δεν απελπίσθηκε από όλα, δεν τρέχει κοντά στον Θεό, γιατί λογαριάζει πως υπάρχουνε κι άλλοι προστάτες γι’ αυτόν, παρεκτός του Θεού.
Κι εκεί που τα συλλογιζόμουνα αυτά, ένοιωσα μέσα μου ένα θάρρος και μια αφοβιά ακόμα πιο μεγάλη, κι ειρήνη με περισκέπασε, κι είπα τα λόγια που είπε ο Ιωνάς μέσα από το θεριόψαρο: «Εβόησα εν θλίψει μου προς Κύριον τον Θεόν μου και εισήκουσέ μου. Από την κοιλιά του Άδη άκουσες την κραυγή μου, άκουσες τη φωνή μου. Άβυσσο άπατη με έζωσε. Το κεφάλι μου χώνεψε μέσα στις σκισμάδες των βουνών, κατέβηκα στη γης, που την κρατάνε αμπάρες ακατάλυτες. Ας ανεβεί η ζωή μου από τη φθορά προς εσένα, Κύριε ο Θεός μου. Την ώρα που χάνεται η ζωή μου, θυμήθηκα τον Κύριο. Ας έρθει η προσευχή μου στην αγιασμένη εκκλησιά σου. Όσοι φυλάγουνε μάταια και ψεύτικα θα παρατηθούνε χωρίς έλεος. Μα εγώ θα σε φχαριστήσω και με φωνή αινέσεως θα σε δοξολογήσω». Και πάλι δόξασα τον Θεό και τον φχαρίστησα γιατί μ’ έκανε αναίσθητο για τις ηδονές του κόσμου, τόσο που να συχαίνουμαι όσα είναι ποθητά για τους άλλους, και να νοιώσω πως είμαι κερδισμένος όποτε οι άλλοι λογαριάζουνε πως είμαι ζημιωμένος. Και γιατί πήρα δύναμη από Κείνον να καταφρονήσω τον σατανά, που παραφυλάγει πότε θα λιγοψυχήσω, κι έρχεται και μου λέγει: «Πέσε προσκύνησέ με, γιατί θα γίνουνε ψωμιά αυτές οι πέτρες που βλέπεις». Και πάλι ξανάρχεται και μου λέγει: «Ε, πως χαίρεται ο κόσμος! Ακούς τον αλαλαγμό, τις φωνές που βγαίνουνε από τα παλάτια όπου διασκεδάζουνε οι φτυχισμένοι υποταχτικοί μου, άντρες και γυναίκες; Πέσε προσκύνησέ με και σαν απλώσεις μοναχά το χέρι σου να τα πάρεις όλα. Εσύ είσαι άνθρωπος τιμημένος για την τέχνη σου. Γιατί να υποφέρνεις, σε καιρό που αυτοί χαίρουνται όλα τα καλά και τ’ αγαθά, μ’ όλο που δεν έχουνε τη δική σου την αξιοσύνη; Κοίταξε τη φτώχια σου, κι αν δεν λυπάσαι τον εαυτό σου, λυπήσου την καϋμένη τη γυναίκα σου και το φτωχό το παιδί σου, που υποφέρνουνε από σένα!». Άλλη φορά τον άκουγα, μ’ όλο που δεν έκανα ότι μούλεγε, μα τώρα τον άφησα να λέγει χωρίς να τον ακούσω ολότελα. Έμενα ο νους μου ήτανε σε κείνους τους θλιμμένους και τους βασανισμένους που δεν έχουνε ελπίδα, και σε κείνους που τρώγανε και πίνανε κείνη τη νύχτα και που χορεύανε με τις γυναίκες που δεν έχουνε ντροπή, και σε κείνους που μαζεύουνε πλούτη κι αδιαφόρετα πράματα που δεν μπορούνε να τ’ αποχωριστούνε σαν σιμώσει ο θάνατος, και που καταγίνουνται να δέσουνε τον εαυτό τους με πιο πολλά σκοινιά, αντίς να τα λιγοστέψουνε. Επειδής οι δύστυχοι είναι φτωχοί από μέσα τους κι αδειανοί και τρεμάμενοι, και θέλουνε να ζεσταθούνε και γι’ αυτό ρίχνουνε από πάνω τους όλα αυτά τα πράματα, σαν τον θερμιασμένον που ρίχνει απάνω του παπλώματα και ρούχα, δίχως να ζεσταθεί. Λογαριάζω πως οι σημερινοί οι άνθρωποι είναι πιο φτωχοί στο απομέσα πλούτος και γι’ αυτό έχουνε ανάγκη από τόσα πολλά μάταια πράματα. Αυτά που λένε χαρές και ηδονές, τα δοκίμασα κι εγώ σαν άνθρωπος, και πίστευα κι εγώ πως ήτανε στ’ αληθινά χαρά κι ευτυχία. Μα γλήγορα κατάλαβα πως ήτανε ψευτιές και φαντασίες ασύστατες, και πως χοντραίνουνε την ψυχή και στραβώνουνε τα πνευματικά της μάτια, και τότε δε μπορεί να δει, και γίνεται κακιά κι αλύπητη στον πόνο τ’ αδερφού της, αδιάντροπη, ακατάδεκτη, άθεη, θυμώτρα, αιμοβόρα.
Όσοι είναι σκλάβοι στην καλοπέραση του κορμιού τους δεν έχουνε αληθινή χαρά, γιατί δεν έχουνε ειρήνη. Για τούτο θέλουνε να βρίσκουνται μέσα σε φουρτούνα και να ζαλίζουνται, ώστε να θαρούνε πως είναι φτυχισμένοι. Η χαρά η αληθινή είναι μια θέρμη της διάνοιας και μιαν ελπίδα της καρδιάς που τις αξώνουνται όσοι θέλουνε να μην τους ξέρουνε οι άνθρωποι, για να τους ξέρει ο Θεός. Γι’ αυτό, Κύριε και Θεέ και πατέρα μου, καλότυχος όποιος έκανε σκαλούνια από τη φτώχια κι από τα βάσανα κι από την καταφρόνεση του κόσμου, για ν’ ανεβεί σε Σένα. Καλότυχος ο άνθρωπος που ένοιωσε την αδυναμία του αληθινά. Όσο πιο γλήγορα το κατάλαβε, τόσο πιο γλήγορα θα απογευτεί από το ψωμί που θρέφει κι από το κρασί που δυναμώνει, αν έχει την πίστη του σε Σένα. Αλλοιώς θα γκρεμνιστεί στο βάραθρο της απελπισίας.
Με τί λόγια να φχαριστήσω τον Κύριό μου, που ήμουνα χαμένος και με χεροκράτησε, στραβός και μ’ έκανε να βλέπω; Εκείνος έστρεψε την λύπη μου σε χαρά. «Διήλθομεν δια πυρός και ύδατος, και εξήγαγεν ημάς εις αναψυχήν. Μακάριος άνθρωπος ο ελπίζων επ’ Αυτόν».
***
Αδέλφια μου, δώστε προσοχή στα λόγια μου! Έτσι που βλέπετε, έβλεπα κι εγώ, και θαρρούσα πως έβλεπα” μα τώρα κατάλαβα πως ήμουνα στραβός και κουφός και ποδαγρός. Μετά χαράς δέχουμαι κάθε κακοπάθηση, γιατί αλλοιώς δεν ανοίγουνε τα μάτια στο αληθινό το φως, μήτε τ’ αυτιά ακούνε τα καλά μηνύματα, μήτε τα πόδια περπατάνε στον δρόμο που πάγει εκεί όπου είναι η αιώνια πολιτεία του Χριστού, εκεί που βρίσκουνε ειρήνη κι ανάπαψη οι αγαπημένοι του. Όποιος δεν καταλάβει πως είναι απροστάτευτος από τους ανθρώπους κι έρημος στον κόσμον τούτον, δεν θα ταπεινωθεί. Κι όποιος δεν ταπεινωθεί δεν θα ελεηθεί. Η λύπη της διάνοιας μας σιμώνει στον Θεό. Γι’ αυτό δεν θέλω καμιά καλοπέραση, αλλά καρδιά συντριμμένη.
Αυτά κι άλλα πολλά αναβρύζανε από μέσα μου κείνη τη νύχτα, και τα μάτια μου τρέχανε. Δεν ήξερε τι συλλογίζουμαι κανένας άνθρωπος, εκεί που ήμουνα τρυπωμένος, στο κουβούκλι μου, ούτε καν η Μαρία που κοιμότανε δίπλα μου κουκουλωμένη. Ο βοριάς έκανε μεγάλη ταραχή απ’ όξω. Τα δέντρα αναστενάζανε, θαρρούσες πως κλαίγανε και πως παρακαλούσανε ν’ ανοίξω να μπούνε μέσα να προστατευτούνε. Το καντήλι έριχνε το χρυσοκέρινο φέγγος του απάνου στα κονίσματα και στ’ ασημωμένο Ευαγγέλιο.
Δόξα σοι ο Θεός, καλά ήμαστε! Μακάριος είναι όποιος είναι ξεχασμένος. Ο κόσμος παραπέρα γλεντά, χορεύει, κάνει αμαρτίες με τις γυναίκες, παίζει χαρτιά. Ο δυστυχής γιορτάζει τον θάνατο του κορμιού του, που κάνει τόσα για να το φχαριστήσει. Λες πως κερδίσανε την αθανασία, τώρα που ήρθε ο καινούργιος χρόνος, αντίς να κλάψουνε πως σιμώνουνε ολοένα στο τέλος αυτής της πονηρής ζωής. «Πάτερ άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τί ποιούσι». Τί κάνουνε; Πού πάνε; Σε λίγο θα καταντήσουνε τα κόκκαλά τους σαν λιθάρια άψυχα, θα γκρεμνιστούνε τα παλάτια τους, θα σβύσει όλη τούτη η οχλοβοή κι η φωτοχυσία, σαν κάποιο πράγμα που δεν γίνηκε ποτές. Ω κατάδικοι, τί ξεγελοιώσαστε; «Ίνα τί αγαπάτε ματαιότητα και ζητήτε ψεύδος;».
Ευλόγησον τον στέφανον του ενιαυτού της χρηστότητός σου, Κύριε.
Στο κατώφλι του νέου χρόνου Anthony Bloom Μητροπολίτης Σουρόζ 31 Δεκεμβρίου 1981
Εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος
Πριν προσευχηθούμε, θα ήθελα να καθορίσω τις προσευχές μας, ώστε όταν προσευχόμαστε, να είναι πιο αποτελεσματική η προσευχή που θα γίνεται μ’ ένα νού και με μια καρδιά.
Καθώς ο ένας χρόνος διαδέχεται τον άλλον σας μιλούσα για την νέα χρονιά που ερχόταν παρομοιάζοντάς την με μια πεδιάδα που, ακηλίδωτη, αγνή, είναι σκεπασμένη από χιόνι, και ζητούσα να δώσετε προσοχή στο γεγονός ότι πρέπει να βαδίζουμε με υπευθυνότητα εκεί που απλώνεται το λευκό τοπίο που είναι ακόμα παρθένο, επειδή σύμφωνα με τον τρόπο που βαδίζουμε, θα υπάρχει μια οδός που θα το διασχίζει, όταν ακολουθούμε το θέλημα του Θεού, η βήματα πλανεμένα που μοναχά θα λερώνουν την λευκότητα του χιονιού.
Αλλά ένα πράγμα δεν μπορούμε, ούτε πρέπει να ξεχάσουμε τούτη τη χρονιά περισσότερο από τις προηγούμενες φορές, είναι ότι υπάρχει σκοτάδι που περιβάλλει, καλύπτει τούτη τη λευκότητα και αυτό το άγνωστο τοπίο, όπως ένας τρούλος, ένα σκοτάδι με λίγα η πολλά αστέρια, πλην όμως ένα σκοτάδι θολό, επικίνδυνο και τρομακτικό.
Βγαίνουμε από μία χρονιά, όπου όλοι μας έχουμε αντιληφθεί το σκοτάδι όπου είναι ακόμα διαδεδομένη η βία και η σκληρότητα.
Πως θα συναντήσουμε τη νέα χρονιά;
Θα ήταν αφελές και πολύ αντιχριστιανικό, να ζητήσουμε από τον Θεό να μας προστατέψει, να κάνει τη γη έναν παράδεισο ειρήνης, ενώ γύρω μας δεν υπάρχει ειρήνη.
Υπάρχει διαμάχη, ένταση, αποθάρρυνση, φόβοι, βία, φονικό. Δεν μπορούμε να ζητάμε για μας ειρήνη, όταν αυτή η ειρήνη δεν μπορεί να απλωθεί πέρα από την Εκκλησία, όταν δεν έρχεται σαν ακτίνες φωτός να διαλύσουν το σκοτάδι.
Ένας πνευματικός συγγραφέας της Δύσης είχε γράψει ότι ο Χριστιανός είναι αυτός στον οποίο ο Θεός έχει εμπιστευθεί την ευθύνη όλων των άλλων ανθρώπων και αυτήν την ευθύνη πρέπει να προετοιμαστούμε να φέρουμε εις πέρας.
Σε λίγο θα ικετεύσουμε τον Θεό για την άγνωστη νέα χρονιά και το σκοτάδι που την καλύπτει, με την μεγαλύτερη ευχή που προφέρεται στις λειτουργικές ακολουθίες, «Ευλογημένη η Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» ας είναι ευλογημένη η βασιλεία του Θεού.
Τούτα τα λόγια προφέρονται σπάνια: στην αρχή της λειτουργίας, σαν ευχή για τον νέο χρόνο και σε στιγμές όπου ενώνεται χρόνος και αιωνιότητα, όταν με τα μάτια της πίστης μπορούμε να δούμε την αιωνιότητα συνυφασμένη με τον χρόνο.
Ο χριστιανός είναι ο μόνος που πρέπει να είναι ικανός να βλέπει την ιστορία, όπως την βλέπει ο Θεός, σαν ένα μυστήριο της σωτηρίας, αλλά επίσης σαν μια τραγωδία της ανθρώπινης αμαρτίας και πτώσης. Και σε σχέση με αυτά τα τελευταία, πρέπει να πάρουμε θέση.
Ο Χριστός λέει στο Ευαγγέλιο: «Όταν ακούσετε ότι γίνονται πόλεμοι ή φήμες που μιλούν για πολέμους, μην πανικοβληθήτε»· σηκώστε ψηλά τα κεφάλια, δεν υπάρχει χώρος στην καρδιά και την ζωή του Χριστιανού για διστακτικότητα, δειλία και φόβο, που είναι όλα γεννήματα του εγωισμού, της μέριμνας για τον εαυτό μας, ακόμα και αν αυτή η μέριμνα αγγίζει αυτούς που αγαπάμε.
Ο Θεός είναι Θεός της ιστορίας, αλλά πρέπει να γίνουμε συνεργάτες Του και μας στέλνει σ’ αυτόν τον κόσμο που είναι δικός Του για να μεταβάλλει την παράφωνη Πολιτεία των ανθρώπων σε αρμονία που θα ονομάζεται Πολιτεία του Θεού.
Και πρέπει να θυμόμαστε τα λόγια του Αποστόλου που λέει, ότι όποιος επιθυμήσει να εργασθεί για τον Κύριο, θα οδηγηθεί σε δίκη, και τα λόγια ενός άλλου Αποστόλου που μας λέει να μην φοβόμαστε τη δοκιμασία της φωτιάς. Στον σημερινό κόσμο, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να δικαστούμε και έτοιμοι να υπομείνουμε, ίσως με το φόβο στην καρδιά μήπως χάσουμε την πίστη μας, αλλά θα πρέπει να μείνουμε ακλόνητοι στην υπηρεσία του Θεού και των ανθρώπων. Και όταν κοιτάξουμε πίσω την προηγούμενη χρονιά, τα λόγια της λιτανείας μας χτυπούν και μας κατηγορούν. Ζητάμε από τον Θεό να μας συγχωρέσει όσα έχουμε κάνει η όσα έμειναν ατέλειωτα την χρονιά που πέρασε. Ισχυριζόμαστε ότι είμαστε Ορθόδοξοι· είμαστε Ορθόδοξοι δεν σημαίνει μόνο να ομολογούμε το Ευαγγέλιο στην ολότητά του και να το διακηρύττουμε στην αγνότητά του, αλλά συνίσταται, ακόμα περισσότερο από αυτό, στο να ζούμε σύμφωνα με αυτό. Και γνωρίζουμε ότι ο Χριστός δεν συμβιβάζεται με τίποτα παρά με το μεγαλείο του ανθρώπου και το μήνυμα της αγάπης και της λατρείας.
Μπορούμε πράγματι να μετανοήσουμε επειδή ποιός θα έλεγε, βλέποντάς μας, καθώς έλεγαν οι άνθρωποι για τους πρώτους Χριστιανούς, «Δείτε πως αγαπούν ο ένας τον άλλον!». Ποιός, βλέποντάς μας, θα έλεγε ότι κατέχουμε το νόημα της ζωής, της αγάπης που μας πηγαίνει πέρα από κάθε σύγκριση, που προκαλεί τον καθένα να αναρωτηθεί από που προέρχεται αυτό; Ποιός τους το έδωσε; Πως μπορούν να υπομείνουν την δοκιμασία; Και αν θέλουμε τούτη τη χρονιά να γίνουμε άξιοι του Θεού, της Χριστιανικής μας κλήσης, του αγίου ονόματος της Ορθοδοξίας, πρέπει χωριστά και σαν ένα σώμα να γίνουμε για όλους, για το κάθε πρόσωπο που ίσως να μας χρειάζεται, ένα όραμα για το τι μπορεί να είναι ο άνθρωπος και για το τι μια κοινότητα ανθρώπων μπορεί να είναι κάτω από τον Χάρη του Θεού.
Ας προσευχηθούμε για συγχώρεση, εμείς που είμαστε μέχρι τώρα μακρυά από την κλήση μας, ας προσευχηθούμε να μας δίνει ο Κύριος γενναιότητα, κουράγιο, θέληση να δικαιώσουμε τον εαυτό μας, να σηκώσουμε τον σταυρό μας, να ακολουθήσουμε τα βήματα του Χριστού εκεί όπου μας καλεί.
Στο ξεκίνημα του πολέμου ο Βασιλιάς Γεώργιος Ι΄ είπε τα λόγια που μπορούμε να λέμε ξανά κάθε νέο χρόνο. Στο μήνυμά του προς το Έθνος διαβάζει ένα απόσπασμα: « Είπα στον άνθρωπο που στάθηκε στο κατώφλι του νέου χρόνου: δώσε μου ένα φως για να πορευτώ με ασφάλεια προς το άγνωστο, και απάντησε: πήγαινε έξω στο φως και βάλε το χέρι σου στο χέρι του Θεού, πρέπει να είναι καλύτερο για σένα από ο,τι το φως και ασφαλέστερο από έναν συνηθισμένο δρόμο.»
Αυτό καλούμαστε να κάνουμε, και ίσως σήμερα να πάρουμε μιάν απόφαση, μια απόφαση να είμαστε πιστοί στην κλήση μας και να ξεκινήσουμε την Νέα Χρονιά με κουράγιο. Αμήν.
Η βασιλεία σου Χριστέ ο Θεός, βασιλεία πάντων των αιώνων, και η δεσποτεία σου εν πάση γενεά και γενεά· πάντα γαρ εν σοφία εποίησας, καιρούς ημίν και χρόνους προθέμενος· διό ευχαριστούντες κατά πάντα και διά πάντα βοώμεν. Ευλόγησον τον στέφανον του ενιαυτού της χρηστότητός σου, και καταξίωσον ημάς ακατακρίτως βοάν σοι, Κύριε δόξα σοι.
Ωδή γ’, της Ινδίκτου , Ήχος α’
Στερέωσόν με Χριστέ, επί την άσειστον πέτραν των εντολών σου, και φώτισόν με φωτί του προσώπου σου· ουκ έστι γαρ Άγιος, πλην σου φιλάνθρωπε.
Στερέωσον αγαθέ, ην κατεφύτευσε πόθω, επί της γης η δεξιά σου, κατάκαρπον άμπελον, φυλάττων σου την Εκκλησίαν Παντοδύναμε.
Εν έργοις πνευματικοίς, θεοτερπέσι κομώντας, το έτος τούτο, διαγαγείν καταξίωσον Κύριε, τους πίστει σε μέλποντας, Θεόν του παντός.
Bless the crown of the year with your goodness, O Lord.
At the Gate of the Year Anthony Bloom Metropolitan of Sourozh 31 December 1981
In the Name of the Father, the Son and the Holy Ghost.
Before we pray, I should like to introduce our prayers so that when we pray, we do it more effectively, with one mind and with one heart. Year after year I have spoken of the New Year that was coming, in terms of a plain covered with snow, unspoiled, pure, and called our attention to the fact that we must tread responsibly on this expanse of whiteness still unspoiled, because according to the way in which we tread it, there will be a road cutting through the plain following the will of God, or wandering steps that will only soil the whiteness of the snow. But a thing that we cannot, must not forget, this year perhaps more than on many previous occasions, is that, surrounding, covering this whiteness and this unknown as with a dome, there is darkness, a darkness with few or many stars, but a darkness, dense, opaque, dangerous and frightening. We come out of a year when darkness has been perceived by all of us, when violence and cruelty are still rife.
How shall we meet it? It would be naive, and it would be very unchristian, to ask God to shield us against it, to make of the Church a haven of peace while around us there is no peace. There is strife, there is tension, there is discouragement, there are fears, there is violence, there is murder. We cannot ask for peace for ourselves if this peace does not extend beyond the Church, does not come as rays of light to dispel the darkness. One Western spiritual writer has said that the Christian is one to whom God has committed responsibility for all other men, and this responsibility we must be prepared to discharge. In a few moments we will entreat for both the unknown and the darkness, the greatest blessing which is pronounced in our liturgical services, ‘Blessed is the Kingdom of the Father, the Son, and the Holy Ghost’ – blessed in the kingship of God.
These words are spoken rarely: at the beginning of services, at the outset of the Liturgy, as a blessing upon the New Year, and at moments when eternity and time unite, when with the eyes of faith we can see eternity intertwined with time, and conquering. The Christian is one who must be capable of seeing history as God sees it, as a mystery of salvation but also as a tragedy of human fallenness and sin. And with regard to both we must take our stand. Christ says in the Gospel, ‘When you will hear of wars and rumors of wars, be ye not troubled.’ Lift up your heads, there is no space in the heart and in the life of the Christian for cowardice, faintheartedness and fear, which are all born of selfishness, concern for self, even if it extends to those whom we love. God is the Lord of history, but we must be co-workers with God, and we are sent by Him into this world of His, in order to make the discordant city of men into the harmony which will be called the city of God.
And we must remember the words of the Apostle who says, whoever will wish to work for the Lord will be led into trial; and the words of another Apostle who tells us not to be afraid of trial by fire. In the present world we must be prepared, ready for trials and ready to stand, perhaps with fear in our heart for lack of faith, but unshaken in the service of God and the service of men.
And when we look back at the past year the words of the litany hit us and accuse us. We ask God to forgive us all that we have done or left undone in the past year. We claim to be Orthodox. To be Orthodox does not mean only to confess the Gospel in its integrity and proclaim it in its purity, but it consists, even more than this, in living according to the Gospel; and we know that Christ comes to no compromise with anything but the greatness of man and the message of love and worship. We can indeed repent because who, looking at us, would say as people said about the early Christians, ‘See how they love one another!’ Who would say, looking at us, that we are in possession of an understanding of life, of a love which makes us beyond compare, which causes everyone to wonder: Where does it come from? Who gave it to them? How can they stand the test of trial? And if we want this year to be worthy of God, of our Christian calling, of the holy name of Orthodoxy, we must singly and as a body become to all, to each person who may need us, a vision of what man can be and what a community of men can be under God.
Let us pray for forgiveness, we who are so far below our calling, let us pray for fortitude, for courage, for determination to discount ourselves, to take up our cross, to follow in the footsteps of Christ whithersoever He will call us.
At the beginning of the war King George VI spoke words which can be repeated from year to year. In his message to the Nation he read a quotation: “ ‘I said to the man who stood at the gate of the year: give me a light that I may tread safely into the unknown,’ and he replied: ‘Go out into the darkness and put your hand in the hand of God; that shall be better to you than light and safer than a known way.’ ”
Idiomelon of the Praises in the Fourth Tone, for the New Ecclesiastical Year Your paths, O God, your paths are great and wonderful; therefore we magnify you for the might of your dispensation, for, light from light, you visited your wretched world, and in your good pleasure, O Word, did away with the first curse on ancient Adam, and you fixed for us times and seasons for glorifying your all-pervading goodness. Lord, glory to you!
The Creator who wisely made all things new out of nothing, and arranges the revolutions of the seasons by his will, praise in hymns and highly exalt him to the ages. To God who arranges all things and alters the seasons for the varied guidance of mankind we sing: Praise him in hymns and highly exalt him to the ages.
Of the Indiction. Ode 3. The Irmos.. Establish me, O Christ, on the unshakeable rock of your commandments, and enlighten me with the light of your face; for none is holy but you, O Lover of mankind.
Establish, O Good One, the fruitful vine, which your right hand has planted with love upon the earth, preserving your Church, O All-powerful.
Grant, Lord, that those who in faith sing your praise as God of the universe, may pass through this year abounding in spiritual works, well-pleasing to God.
Γλυκέ μου παππού Παναή από τη Λύση, μπαξές ολόδροσος κι ολάνθιστος η καρδιά σου.
Της Ζήνας Λυσάνδρου Παναγίδη Φιλολόγου
Ένα βλέμμα γαλήνιο, γιομάτο καλοσύνη, ένα πρόσωπο παιδικό π’ όλο γελά με μια ουράνια μακαριότητα. Και τα λόγια, βγαλμένα απ’ τα βάθη της καρδιάς, χύνουν βάλσαμο στους πονεμένους, δίνουν ανατολή κι ελπίδα. Αυτοί, όμως, πού τη βρίσκουνε, από πού αντλούν το κουράγιο τους, τώρα πού η Λύση στέκει μακριά τους; Φύγανε κι αυτοί μαζί με τα κοπάδια των προσφύγων. Ταλαιπωρηθήκανε. Και τώρα βρίσκουν για να ξαποστάσουν ένα συνοικισμό των Αγίων Αναργύρων.
Δύο παππούδες μαζί με την αδελφή τους, την Τρυφωνούν, μια γλυκύτατη γυναίκα, με το μακρύ φουστάνι της Λυσιώτισσας και το μαντήλι στο κεφάλι. Τους γνοιάζεται, τους πονά. Ο γέρο – Παναής ήτανε καντηλανάφτης στην Παναγία της Λύσης. Σπίτι του κι οικογένειά του η εκκλησία της Παναγίας. Της αφιέρωσε τη ζωή του. Τα βράδια μάζευε άντρες και γυναίκες και διάβαζαν το Απόδειπνο και τα συναξάρια της Εκκλησίας. Φύτευε το σπόρο του Ευαγγελίου στις καρδιές των Λυσιωτών… κι αυτός κυοφορήθηκε και βλάστησε ακμαίος, όλο δροσιά και μύρο.
Ολημερίς ο γέρο-Παναής κάθεται στο μεγάλο δωμάτιο του προσφυγικού του σπιτιού, πού το ‘ χουνε για καθιστικό και για τους ξένους. Κάθεται πλάι στο παράθυρο και λιάζεται ̇ απολαμβάνει το δώρο τούτο της θείας μεγαλοψυχίας κι αναπολεί τον ηλιακό του στη Λύση με τις καμάρες… κείνα τα χρόνια τα γελαστά.
Κοντά του ο αδελφός του, ο γέρο-Βασίλης. Χαρακτηριστικός τύπος της υπαίθρου μας: γραφικότατος, με το μουστάκι του και τη βράκα που κι οι δύο τους δεν την αποχωρίζονται. Κι οι δύο, αποφάσισαν σαν ήταν νέοι να μείνουν άγαμοι και να υπηρετήσουν το Θεό μέσα στον κόσμο. Ο καθένας προσφέρει από τη θέση του. Δε θέλησαν να βάλουν το «σχήμα». Θέλησαν να μείνουν λαϊκοί, κοσμοκαλόγεροι. Έχουν κάνει τις υποθήκες του Κυρίου τρόπο ζωής. Η θυμοσοφία τους, η πείρα τους και η μακροχρόνια τριβή τους με τα εκκλησιαστικά βιβλία, τους έχει χαρίσει μια δική τους φιλοσοφική θεώρηση των πραγμάτων.
Σαν βρεθείς μέσα στο χώρο τους, θα σε ξενίσει η αφειδώλευτη κι ανιδιοτελής φιλοξενία τους. Θα νιώσεις ότι τους ξέρεις, χρόνια. Θα καλοκάτσεις στην καρέκλα σου και θα παρασυρθείς κι εσύ στη μέθη του λόγου του Θεού. Και ξαφνικά νιώθεις ότι έχεις μπροστά σου δύο μικρά παιδιά με την αθωότητα και τον αυθορμητισμό τους. Δύο ζωντανές υπάρξεις πού γελάνε, χαίρονται και δοξολογούν το Θεό.
Αναπάντεχα νιώθεις κάτι ν’ αναταράζεται μέσα σου. Είναι η ψυχική σου ισορροπία, πού αποκαθίσταται. Όσα νεύρα κι αν έχεις, σαν πας εκεί εξαφανίζονται. Σου μεταδίδουν λες, κάτι απ’ τη γαλήνη και τη φεγγοβολιά του προσώπου τους. Σε τυλίγουν στα υφάδια της ηρεμίας πού εκπέμπει το πρόσωπο τους. Και χαλαρώνεις. Και ντύνεται η ψυχή σου μ’ ένα πέπλο ζεστασιάς και ιλαρότητας. Κι ευωδιάζει απ’ τα λουλούδια της καλοσύνης και της γλυκύτητας.
Μα να! Σε λίγο καταφθάνει ο δίσκος με τούς καφέδες, μαζί με τα κουλούρια και τις φέτες του χαλουμιού. Και τα κουλούρια ειν’ αλλιώτικα σαν τότε στη Λύση. Σαν μιλάς με τους παππούδες χάνεις την αίσθηση του χρόνου. Σου μεταγγίζουν το δικό τους ρυθμό της ηρεμίας. Θέλεις να τους ακούς συνέχεια Μιλάνε με μια ταπείνωση και νιώθουν δέος, αυτοί οι αγράμματοι δάσκαλοι του κόσμου, μπροστά στους μορφωμένους. Υπαρξιακά προβλήματα, νεανικές ανησυχίες, φιλοσοφικές αναζητήσεις, φόβοι και άγχη, καθημερινά προβλήματα: Όλα αυτά τα θέματα τους απασχολούν και τα συζητάνε. Σου δείχνουν το δρόμο προς τη λύση τους, μ’ ένα τρόπο απλό και ταπεινό.
Σαν έλθει η ώρα να φύγεις, λυπάσαι. Δε σου κάνει καρδιά να τους αφήσεις. Είν’ η ψυχή σου πού λαχταρά ν’ απολαύσει κι άλλο απ’ το νέκταρ της ανθρωπιάς τους. Σαν φύγεις σε συνοδεύουν οι γελαστές τους φυσιογνωμίες και οι ζεστές, γεμάτες πίστη κι αγάπη καρδιές τους. Γιατί μόνο άμα έχεις αγάπη μέσα σου, μπορείς να δώσεις. Γεμίζοντας τις δεξαμενές του είναι μας με τα λόγια και την αγάπη τους, έχουμε ανεξάντλητα αποθέματα, και τότε νιώθουμε ότι αγαπάμε όλο τον κόσμο. Αντικρίζουμε τους ανθρώπους γύρω μας μέσα από ένα πρίσμα αισιοδοξίας και καλοσύνης.
Ήταν μια ένεση ανθρωπιάς, η επίσκεψη στους παππούδες της Λύσης. Κι αυτοί αντλούν όλο τους το ηθικό μεγαλείο απ’ τη μεγαλοσύνη του Θεού.
Γλυκέ μου παππού Παναή! Έφυγες από κοντά μας, και η θύμηση σου πλανιέται ανάμεσα μας και μας γλυκαίνει την ύπαρξη, μας γαληνεύει την ψυχή, μας δείχνει το δρόμο της αληθινής ευτυχίας, το δρόμο του Θεού. Δοξολογούμε το Θεό για τούτη την εξαιρετική χάρη πού μας αξίωσε νάχουμε την εμπειρία της αγάπης σου. Βιώσαμε την αυθυπέρβαση και το μεγαλείο της ψυχής σου, ερχόμενοι σε αγαπητική κοινωνία μαζί σου.
Μπαξές, παππού Παναή, μπαξές ολόδροσος κι ολάνθιστος η καρδιά σου.Κι εμείς, σαν μικρά παιδιά, ερχόμασταν να κόψουμε απ’ αυτά τα λούλουδα της καρδιάς σου. Πόσο ευωδίαζαν! Τι όμορφα τα χρώματα τους, λαμπρά σαν ήλιος, πού καταυγάζει την πλάση. Μας μάγευαν. Μας μεθούσαν με το άρωμα τους, το θεσπέσιο τούτο θείο δώρο. Μέσα μας αντηχούσαν καμπάνες χαράς και αγαλλίασης. Ευτυχία ψυχής. Πληρότητα ύπαρξης. Πλέρια μακαριότητα. Νηνεμία πνεύματος. Χαρά Θεού.
Εσύ μας έμαθες ότι ο Χριστός είναι η χαρά, η γλυκύτητα, η καλοσύνη, η ταπεινοφροσύνη, η λεπτότητα και η ευγένεια των συναισθημάτων, η τρυφερότητα, η ανεκτικότητα, η ειρήνη. Εσύ μας έμαθες ότι μέσα στην αγάπη Του θα βρούμε ότι ζητάμε, θα ευφραίνεται το είναι μας, θα γιορτάζει η ψυχή μας, θα λάμπει από την εσωτερική ακτινοβολία το πρόσωπο μας. Θυμάμαι, κάθε φορά πού κίναγα για νάρθω να σας δω… πετάριζε η καρδιά μου και άνοιγε σε μια γλυκιά προσμονή. Λαχταρούσε να τη φιλέψουνε, να την κανακέψουνε με λόγια αγάπης, ζεστασιάς να τη σεργιανίσουμε σε μεθυστικούς ουρανούς ανθρωπιάς και καλοσύνης. Να της μεταλαμπαδέψουνε τη φλόγα της αληθινής χαράς, της εν Χριστώ χαράς….
Ο παππούς Παναής του Ιλαμιού από τη Λύση της Αμμοχώστου γεννήθηκε στις 15 Αυγούστου του 1905, γι αυτό και πήρε το όνομα του από την Παναγία. Ήταν ένας άγιος άνθρωπος ένας κοσμοκαλόγερος, μια παπαδιαμάντεια μορφή, ένας άνθρωπος που ευωδίαζε και ακτινοβολούσε τη Χάρη του Θεού, με το χάρισμα της παρηγορίας και παρακλήσεως των ψυχών. Κοιμήθηκε πρόσφυγας στη Λάρνακα, στις 30 Δεκεμβρίου του 1989 ώρα 3.15’πμ, σε ηλικία 84 ετών.
Η αγιότητα, πού μας περιέγραφαν οι θεολόγοι μας και πού διαβάζαμε στους βίους των Αγίων άνηκε στο χώρο το θεωρητικό, μέχρι πού συνάντησα τον παππού. Τότε ανακάλυψα πώς το Ευαγγέλιο μπορεί να εμφανιστεί τέλεια και στη δική μας εποχή και στο δικό μας χώρο. Ανακάλυψα την ομορφιά της αγιότητας, την αλήθεια πώς «ο Χριστός χθες και σήμερον Ο Αυτός και εις τους αιώνας». Είδα «ιδίοις ομμασι» τί σημαίνει να είναι κανείς άνθρωπος ερωτευμένος με το Θεό και τη Βασιλεία Του, δηλαδή Άγιος. Αυτή η συναίσθηση ότι «ουδέν ειμί», κυριαρχούσε την όλη ζωή του. Αλλά είχε χαρά κι ελπίδα. Ψηλαφούσε, θα λέγαμε, την αγάπη του Θεού. Όποτε μιλούσε για την ευσπλαχνία και το έλεος Του, γέμιζαν τα μάτια του δάκρυα ζούσε μέσα στο Θεό κι ο Θεός μέσα του. —Το Θεό τον εχόρτασες; τον ρώτησα. Έμεινε λίγο σιωπηλός κι απάντησε: — Άραγε εγεύτηκά Τον; π. Ανδρέα Αγαθοκλέους
Διδαχές οσίου Παναή του εκ Λύσης π. Ανδρέα Αγαθοκλέους
Πολλές φορές μπορεί να σε συκοφαντούν. Εσύ να λες: «Δόξα να’ χεις Θεέ μου. Δώσε μου υπομονή να δεχθώ τη συκοφαντία και φώτισε τους». Ξέρεις τι στεφάνι έχεις! Μα, μόνο οι άγιοι μπορούν να τα κάμουν τούτα. Άντε, μην τα δεχτείς και κάμνε φασαρίες και απόδειξε… Ενώ, βάλε το χέρι στην καρδιά και πες «εγώ είμαι εντάξει». Και έτσι «η αλήθεια μένει εις τον αιώνα».
Να λες: «Να, τα ηνία Θεέ μου. Οδήγα εσύ. Εγώ δεν έχω δύναμη. Όπου θέλεις πάρε με». Κι αν έλθουν έτσι τα γεγονότα που δεν τα λογάριασες, μην πεις πως άλλως πως τα λογάριαζα και διαφορετικά μου ήλθαν. Εκείνος τα έκαμε έτσι για το συμφέρον σου και να το δέχεσαι.
Η χάρις είναι προμήνυμα δοκιμασίας. Μη νομίζουμε ότι παύει ο Θεός να μας προστατεύει κατά την περίοδο της δοκιμασίας. Μας αφήνει όμως φαινομενικά μόνους για να παιδαγωγηθούμε, για να μη βασιζόμαστε στον εαυτό μας. Το καλοκαίρι διαδέχεται ο χειμώνας, τη μέρα η νύχτα. Έτσι και η χάρις τη δοκιμασία.
Πόσες δοκιμασίες μας στέλλει ο Θεός προς το συμφέρον μας! Η δοκιμασία είναι επίσκεψη του Θεού. Γι’ αυτό όταν έρχεται να λέμε του Θεού «μείνε μαζί μας. Μείνε τούτη τη βδομάδα». Αντί αυτού όμως εμείς τον διώχνουμε, όπως οι Γαδαρηνοί του Ευαγγελίου και έτσι δεν καταλαβαίνουμε πως ενεργεί ο Θεός ούτε συνεργαζόμαστε μαζί του.
Όταν μας ρωτούν «πως πάτε», λέμε καλά. Εννοούμε, καλά στην υγεία. Μα τούτα δεν είναι τ’ αληθινά καλά. Ενώ όταν έχουμε πειρασμούς και δοκιμαζόμαστε, τότε παίρνουμε μισθό. Ο χριστιανός θα φανεί στις δοκιμασίες, στους πειρασμούς. Μας μαλακώνουν, ταπεινωνόμαστε, εγκρατευόμαστε, ενώ όταν δεν πειραζόμαστε… Είναι πολύ σοφά όσα λέει η Γραφή: «Εν θλίψει εμνήσθημεν σου… Εμνησθήμεν το πρωί του ελέους σου Κύριε… ευφρανθείημεν ανθ’ ων ημερών εταπείνωσας ημάς… Εν θλίψει επλάτυνας με… Μαστιγεί πάντα υιόν, ον παραδέχεται…». Διαφορετικά είμαστε νόθα παιδιά του Θεού.
Η χάρις είναι το προμήνυμα του πειρασμού. Φέρνει την είδηση: Ετοιμάσου και έρχεται πειρασμός. Δεν είναι δυνατόν εσύ να πετάς βόλια και σφαίρες, και ο εναντίος να σου στέλλει γλυκά.
Ηυπομονή τα νικά όλα. Δια της υπομονής θα σώσουμε τις ψυχές μας, «αφορώντες εις τον της πίστεως αρχηγόν και τελειωτήν Ιησούν». «Υπομένων υπέμεινα τον Κύριον και προσέσχε μοι». «Ο υπομείνας εις τέλος ούτος σωθήσεται». «Υπομονής χρείαν έχετε». Πρώτο παράδειγμα ο Ιώβ. «Ιδού μακαρίζομεν τους υπομένοντας…».
Έρχεται το κύμα πάνω στον βράχο και φεύγει αφρισμένο. Αλλά τον βράχο δεν τον αγγίζει. Ότι υπομένεις είναι στεφάνι. Τι ψάχνεις να κάμεις καλοσύνες; Το να υπομένεις τις δοκιμασίες έχει παραπάνω μισθό.
Η τέλεια υπομονή είναι το να υπομένουμε σε όλα: σε φτώχεια, σε αρρώστια, σε κατηγορίες εις βάρος μας.
Οι περισσότεροι άγιοι ήταν δια Χριστόν σαλοί. Καταλάβαιναν ότι οι άνθρωποι τους επιβουλεύονταν, αλλά αυτοί προσποιούνταν ότι δεν αντιλαμβάνονταν τίποτα από την έχθρα. Όχι πως συμφωνούσαν με τα λεγόμενα και γινόμενα από τους κακούς επίβουλους τους, αλλά δεν έλεγαν τίποτε. Σιωπούσαν. Τα έβλεπαν από ψηλά. Να ευχαριστάς τον παντογνώστη Θεό και να τον παρακαλείς να σου δώσει δύναμη να τα υπομένεις. Έτσι δεν θα γίνει αρχή για να δημιουργηθούν σκάνδαλα. Άμα μπει το πείσμα και οι παρεξηγήσεις, ειρήνη μη γυρεύεις.
Μακάριοι οι υπομένοντες. Ο Χριστός είπε πως «ο υπομένων εις τέλος ούτος σωθήσεται». «Εν τη υπομονή υμών κτήσασθε τας ψυχάς υμών».
«Ο Κύριος υπερήφανους αντιτάσσεται…». Βέβαια, θα υπάρχουν περιπτώσεις που θα ταρασσόμαστε, θα φοβούμαστε, θα θυμώνουμε. Μίσος να μην κρατάμε
«Ζητείτε και ου λαμβάνετε, διότι κακώς αιτείσθε». Έχομε ψωμί και σκέπασμα; Φτάνει.
Το ζήτημα της νηστείας κανονίζεται αναλόγως της αντοχής. Ένας αδύναμος και τη μισή νηστεία να κάμει τον φτάνει. Ακόμα είναι και πολλή. Το κατά δύναμιν… Θα πρέπει με διάκριση να νηστεύουμε όσο μπορούμε. Σήμερα, με τόσα πολλά αγαθά, ο κόσμος κουράστηκε να τρώει. Έτσι θα πρέπει να στραφεί στην νηστεία.
«Θείς τα γόνατα προσηύξατο». Οι απόστολοι είτε χειροτονία, είτε οτιδήποτε είχαν, έκαμναν προηγουμένως νηστεία. Κι οι πατέρες στα μοναστήρια, όταν είχαν θέμα μεγάλο, έκαμναν μια βδομάδα νηστεία να φανερωθεί τι πρέπει να γίνει. Οι άγιοι έτρωγαν για να ζουν, εμείς ζούμε για να τρώμε… Χρειάζεται πάλη, γιατί «τα αγαθά κόποις κτώνται».
Πολλές φορές στη σιγή της βραδιάς απολαμβάνει η καρδιά τους ψιθυρισμούς του Πνεύματος. Γίνεται ένας δέκτης η ψυχή που ελκύει το ανέσπερο φως. Σε ξάγρυπνους τσοπάνηδες αποκάλυψε ο Θεός το γεγονός της Γέννησης.
Ηπροσευχή είναι σαν αναπνοή. Όπως άμα πέφτεις, κοιμάσαι, περπατάς, τρως, αναπνέεις, έτσι και η προσευχή. Μακάρι και όταν τρως να κάμνεις προσευχή. Κάθε βούκκο (μπουκιά) μας να λέμε την ευχή.
Πόσοι άρρωστοι γίνονται καλά από την προσευχή των άλλων! Ή, πόσες οικογενειακές ασυμφωνίες θεραπεύονται με την προσευχή. Έχει και η προσευχή πολλή δύναμη. Επικαλούμεθα τη δύναμη του Παντοδυνάμου.
Η ομόνοια, η αγάπη, φέρνει τη γαλήνη και την ηρεμία. «Ανεχόμενοι αλλήλους εν αγάπη». «Αλλήλων τα βάρη βαστάζετε». Όχι ο καθένας το δικό του συμφέρον, αλλά των πολλών.
Στη διχόνοια να λαμβάνουμε πάντοτε τη θέση του αδελφού μας. Να λέμε: «Αν ήμουν εγώ, τι θα μου άρεσε να μου κάμουν»; Αν θέλουμε να φυλάξουμε τον εαυτό μας, θα πρέπει πρώτα να διασφαλίσομε τον αδελφό μας.
Μετά τον γάμο θα πρέπει οι σύζυγοι να εγκαταλείπουν συναισθηματικά τους γονείς τους και να προσκολλάται ο ένας στον άλλον ̇ «Ένεκα τούτου καταλείψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα…».
Τα παιδιά μας είναι παιδιά του Θεού πρώτα κι ύστερα δικά μας. Γι’ αυτό πρέπει να τ’ ανατρέφουμε εν Κυρίω και να προσευχόμαστε γι’ αυτά.
Μαζί με όλη τη ζωή σου, ανάθεσε και τα μωρά σου στον Θεό. Όσον καιρό ζήσεις. Είναι δικά του παιδιά και σου τα έδωσε.
Να λες: «Τα πάθη του άντρα μου είναι πάθη μου ̇ τα ελαττώματα του δικά μου. Και οι αρετές του πάλι δικές μου. Μαζί θα τα πολεμήσουμε τα πάθη, αφού είμαστε ένα σώμα».
Είδες δυο και περνούν καλά;γνώριζε ότι είναι από τον ένα.
Πολλοί αντί να χωριστούν από τον παλαιό άνθρωπο, χωρίζουν από το σύντροφο τους, που’ ναι το σώμα τους. Τον παλαιόν άνθρωπο να χωρίσουμε κι όχι τον άντρα ή την γυναίκα μας. Επιβάτες στο αμάξι είναι τα παιδιά. Τα έδειξε ταιριαστά ο Θεός. Η εφαρμογή όμως λείπει. Ξέρεις τι σημαίνει να επιστρέψει στο σπίτι ο άντρας κουρασμένος από τη δουλειά του και να βρεθεί η γυναίκα να τον παρηγορήσει και να του πει δυο λόγια αγάπης! Ακουμπά ο άντρας στη γυναίκα. Κι αν ο άντρας πιάσει το μωρό, να μπορέσει η γυναίκα να κάμει τις δουλειές, τότε γίνεται πιο εύκολη η ζωή στην οικογένεια.
«Ανεχόμενοι αλλήλους εν αγάπη». Όπου υπάρχει ειρήνη και ομόνοια εκεί ο Θεός. Όταν έχεις ζευγάρι βοδιών μονόουλον (σύμφωνο), το ζηλεύουν όλοι. Σηκώνουν και το βαρύ φορτίο.
«Όπου είναι δύο και συμφωνήσουν σε όλα, ότι μου ζητήσουν θα τους το δώσω», είπε ο Χριστός. Είναι συνήθως πολύ δύσκολο να συμφωνήσουν δύο. Για να συμφωνήσουν θα πρέπει να ζουν και οι δύο εν Κυρίω.
Όταν ο Κύριος οδηγήθηκε στον Πιλάτο δεν απολογήθηκε, γιατί ήταν ώρα να σιωπήσει. Πολλές φορές διδάσκει και η σιωπή.
Πάντοτε με επιφυλάξεις, με μέτρο. Όχι πολλές επικοινωνίες… Η παρρησία δεν είναι καλή.
Να μην λέμε χίλια-δυο λόγια, περιττά λόγια, αλλά να μένουμε στα λίγα και ωφέλιμα.
Όποιος καταλάβει τη ματαιότητα του κόσμου, δεν τον θλίβουν τα κοσμικά, και αποδίδει «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ».
Ο πραγματικά ταπεινός μένει στη θέση του για ότι και να τον επαινέσουν κι ότι χαρίσματα και να’ χει. Δεν ταπεινολογεί, αλλά ταπεινοφρονεί. Ενώ ο υπερήφανος, όταν τον ταπεινώσουν λέει: «Δεν ήξεραν την αξία μου». Αν μας κατηγορούν για κάτι που δεν εκάμαμε, να χαιρόμαστε και να λέμε «δοξάζω σε Θεέ μου, ενώ έτσι δουλειές δεν εκάμαμε, μας κατηγορούν οι συνάνθρωποι μας».
Όσοι διδάσκουνε, να μην έχουνε την απαίτηση απ’ αυτούς που τους ακούν να αποδέχονται αμέσως τη διδασκαλία τους. Ο Θεός έχει όλη τη δύναμη αμέσως να μας κάμει όπως θέλει. Όμως λέει: «Όστις θέλει οπίσω μου έλθειν…». Μόνο ο ενάντιος βιάζει, ο Κύριος δεν αναγκάζει. Πάντοτε ενεργεί με την υπομονή. Η χάρις του Θεού αβίαστα και ελεύθερα φωτίζει και ευλογεί τους πάντες.
Ευτυχής είναι όποιος είναι ευχαριστημένος με ότι έχει και ότι είναι.
Από το βιβλίο ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΑΓΙΟΤΗΤΟΣ, π. Ανδρέα Αγαθοκλέους, έκδοση του Ιερού Ησυχαστηρίου Αγίας Τριάδος, Λυθροδόντας – Κύπρος
Venerable Old Man Panais of Lysi, the grandfather Panais from Lysi Cyprus
Reposed on December 30
The Venerable Old Man Panais from Lysi Cyprus By Archimandrite Gabriel, Abbot of the Monastery of the Holy Apostle Barnabas Cyprus
Old Man Panais, as I knew him from my young people, sixty years ago, lived stormily in love with God at a time seeing that office idea was low and indifferent. He found God together with his brother Vasili, praying and studying the few books they possibly will find at the time, twice as the pamphlets of the Zoe Brotherhood. He was not solemn by this, equally he had a Christian personal history from his parents, who led them to the Cathedral and largesse.
He knew about the anxiety of the nous in prayer and how understanding what one is saying is everything, which exalts man and illuminates him. For this rationality he replied with a parable to a insist on how to revolve the nous. The nous, he assumed, is delicate a horse which, if you do not tie it to a prevent, you cannot run into it easily. Not later than this parable he theoretical noetic faithfulness to prayer. His earnest prayer was old hat with the dedication he had, chanting or reading the prayers and twice as the Six Psalms of Matins, with enliven and awe, making them a statement of his very own ideal.
The Cathedral was his school, the bastion of his ideal, and his love for the Panagia twice as, whom he served with enliven, was something alien. Grant he found the coffee break to study ecclesiastical texts and farm out spiritual propose to weary souls that thirsted for the word of God and for comfort. For every ideal runs to the Cathedral seeing that they are in pilot and previous to difficulties in life. This was very a lot exemplified by his ghost in the homes of the unhealthy and introduce somebody to an area marked death, as everyone would possibility Old Man Panais, who was thus a juvenile man, to crack his words and counsels which they would accept in need insist as if it was God’s reply. Not later than his self-effacing ghost he would farm out a phone call of the love of God in his rural community, in Lysi, everywhere he full-grown a office community.
In works of love he would act stealthily, double-jointed according to the Gospel teaching “not rent your moved out hand know what your understand hand is perform”.His hope was in need uncertainties, in the same way as God as a Lead, who would not farm out His child a stroll sooner of a companion or a stone sooner of cash.
He had three stipulations – that we bind and ask from God our Lead to farm out us living hope, noteworthy hunt and industrious love. These were his three requirements, and as a fourth he included the gift of judgment, that we may know what gives engine to what we are saying and perform. The way of life of Old Man Panais was to workers, to pursuit communion with God, to pray and to give prominence to God. He lived in celibacy according to Christ and lived it plainly, having as a perfect example his guru and spiritual twitch the most-ascetic Lead Cyprian of the Hallowed Monastery of Stavrovouni.
Lead Cyprian knew the religion of Old Man Panais manage the judgment that creepy his ideal and gave him his blessing to take lodgings in the world catechizing the kind in need monastic garb, but directly as a man of the world, that he may build up souls. This was his wish and order up until the eve of his death, seeing that he was visited. Depressing and day he persistent to prayers on his part, twice as seeing that he was by himself, with alien apprehensiveness, equally he held that man can find God with harsh prayer.So he read or chanted, he josh with God, expressing his own wishes with the words of the hymns, twice as the Six Psalms, and oftentimes broke his ideal in apprehensiveness petitioning in a bleeding mode that arrogant you in sentence the love of God.
In the same way as can one say about the love that creepy him. He ran wherever as an low profile not special friend, twitch and brother, to farm out comfort to weary souls, to widows and to the unhealthy.His words and part of the pack were a light and life, a ameliorate for in tears souls and often distinguished by the indifferent and precarious. He lived and josh what was assumed by the Apostle Paul: “Who is colorless, and I do not chime weak? Who is led wearing sin, and I do not confidential burn?” (2 Cor. 11:29).
Holy Scripture and the Lives of the Saints were the basis of his words and advice and it was thought that he walked together with God. In the church and at his home he created a teaching circle, where groups of men and women came to hear his words and advice for their spiritual edification tirelessly for hours. He lived God in his heart and transferred to eneryone the grace of the Holy Spirit. He did not belong to the office of the Priesthood, but he transferred priestly blessing and sanctification om the soul by grace. He was a Venerable One, as saint Gregory of Nyssa makes mention. When a person renounces that which belongs to them, when they lift their cross and follow Crist and offer themselves as a burnt offering on the altar of God, when they love their brethren so that they give their soul for them, when they battle to the point of death for righteousness and truth, when they live in ascetisicism and are crucified for Him and like Him for the world, and offer themselves as a sacrifice, because they are transformed with the constant invocation of the Holy Spirit for their brethren. This was Old Man Panais in his life, a type of Crist and a man of piety, goodness and sacrifice.
Old Man Panais was a leave of pardon, both piously and materially, all but the requests of dire realm, in settlement with the Gospel: “Do not allow your used up hand to know what your authorization is decree.” At night like he walked in the dryness, like existing were not yet manner lights, he would go to the houses and tuck help for the dire of the small town to drag out the reproachful comfort. Oftentimes he advised and reconciled realm. He was endlessly longsuffering, uninterrupted, advisory with make somebody’s acquaintance. “Who is unprofessional, and I am not weak? Who is scandalized, and I do not incoming burn?”
He prayed for hours on his lap up lonely and within vigils in his early stages, and he had fine love for all.
It is existing that I heard they were visited by an exotic juvenile man, who spoke with them as a peculiar visitor and they loved him. Afterwards they brought him back to the small town to drag out him friendliness, but he told them he was in the small town with his mother and truthful afterwards they lost him. Of course this was whiz but a act of the Member of the aristocracy knock down Emmaus, and the burst of weight for their spiritual work that followed flared with the wisdom they were individual by elegance.
Γέρων Χατζη-Γεώργης ο Αθωνίτης (1809 – + 17/30.12. 1886). Παναγής/Παναγιώτης Χατζηϊωνᾶς, λαϊκός γέροντας στη Λύση της Κύπρου (30/12, +1989)
Ο Οσιότατος Πατήρ ημών Γεώργιος γεννήθηκε στην Κερμίρα της Καππαδοκίας το 1809. Οι γονείς του ήταν πλούσιοι, όχι μόνο από αρετές, άλλα και από αγαθά του Θεού, τα οποία σκορπούσαν στους φτωχούς με την καρδιά τους. Ο πατέρας του ονομαζόταν Ιορδάνης και ήταν από την Κερμίρα, η δε μητέρα του λεγόταν Μαρία και ήταν από το Γκέλβερι (Καρβάλη, πατρίδα του Αγίου Γρηγορίου του Ναζιανζηνού).
Αφού απέκτησαν δυο παιδιά, τον Γαβριήλ (Χατζή-Γεώργη) και τον Αναστάσιο, μετά ζούσαν πιο πνευματικά και αγαπημένοι σαν αδέλφια (ζούσαν εν παρθενία). Ή μητέρα του, ή Μαρία, είχε ασκητικό πνεύμα από μικρή, διότι είχε αδελφή Μοναχή, Ασκήτρια, την οποία επισκεπτόταν και αργότερα με τα παιδιά της. Στον μικρό λοιπόν Γαβριήλ που άκουγε τις διάφορες διηγήσεις από την θεία τους για τους Ασκητάς, άναψε η επιθυμία στην παιδική του καρδιά να γίνει Μοναχός και προσπαθούσε να μιμηθεί τους Ασκητάς με αυστηρές νηστείες και προσευχές.
Ο πατέρας του, ο Ιορδάνης, ήταν ευλαβής και αυτός και ασχολείτο με το εμπόριο και τον περισσότερο καιρό τον περνούσε στα ταξίδια. Αυτό φυσικά έδινε την ευκαιρία στην Μαρία να ζει άπλα, να μη «μεριμνά και τυρβάζει περί πολλά», να παίρνει τον μικρό Γαβριήλ, επειδή είχε περισσότερη ευλάβεια, και να αγρυπνεί με άλλες γυναίκες πότε στις σπηλιές και πότε στα εξωκλήσια.
Μπορούμε δε να πούμε, ότι και το γάλα της ευλογημένης αυτής Μάνας, που θήλαζε ο Γαβριήλ, ήταν ασκητικό.
Όταν μεγάλωσε λίγο ο Γαβριήλ, πήγε στο σχολείο, αλλά δεν μπορούσε να μάθει γράμματα, ενώ ήταν πολύ έξυπνος. Φαίνεται ήταν οικονομία Θεού, για να μάθη με Θεϊκό τρόπο γράμματα το αγιασμένο αυτό παιδί, Τέσσερα ολόκληρα χρόνια παιδεύτηκε στο σχολείο ο μικρός Γαβριήλ και δεν κατόρθωσε ούτε να συλλαβίζει. Επειδή τον μάλωναν οι γονείς του και ο δάσκαλος, εύρισκε ευκαιρία και έφευγε στις σπηλιές. Εκεί δε στην Κερμίρα ή Κερμίλ, ήταν η Σπηλιά με τα αποτυπώματα του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου, όπου κατέφευγε πολλές φορές ο μικρός Γαβριήλ. Νήστευε δε πολύ και προσευχόταν, κάνοντας πολλές μετάνοιες εδαφιαίες, και όταν ένιωθε εξάντληση, έτρωγε χόρτα από αυτά που φύτρωναν στο βουνό. Κάποτε μάλιστα είχε απουσιάσει ένα μήνα, είχε έρθει σε επαφή με Ασκητάς πού έμεναν γύρω στις σπηλιές, και ασκήτευε και αυτός κοντά τους σε μια σπηλιά. Τον βρήκαν μετά οι γονείς του και έκτοτε δεν τον μάλωναν πού δεν μπορούσε να μάθει γράμματα. μία μέρα, του είπε η μητέρα του με καλοσύνη:
–Γαβριήλ, παιδί μου, πήγαινε στην Εκκλησία και παρακάλεσε την Παναγία να σε βοηθήσει να μάθεις γράμματα.
Στην ενορία τους υπήρχε Θαυματουργός Εικόνα της Θεοτόκου. Ο μικρός Γαβριήλ, αφού έκανε τριήμερο νηστεία και πολλές μετάνοιες εδαφιαίες -με τις ώρες-, ξεκίνησε νύχτα για την Εκκλησία να προσευχηθεί για να μην τον ιδούν οι άνθρωποι.
Μόλις έφτασε στον Νάρθηκα, έπεσε στο κατώφλι της θύρας του Ναού και με ευλάβεια και με δάκρυα προσκύνησε απ” έξω, διότι η θύρα ήταν κλειστή. Ενώ παρακαλούσε την Παναγία, «Δώσε μου, Βασίλισσα τού Ουρανού, να μάθω γράμματα!», ξαφνικά άνοιξαν οι πόρτες της Εκκλησίας, και μπήκε η Θεοτόκος, και παίρνοντας τον μικρό από το χέρι, τον έφερε στην Εικόνα του Χριστού και είπε: «Υιέ μου, δώσε στον μικρό Γαβριήλ να μάθη γράμματα». Κι όπως έλεγε αργότερα ο ίδιος: Μ’ αυτά τα λόγια μ’ ευλόγησε με το Χέρι της, μ’ ασπάστηκε και είπε: «Τώρα, έμαθες γράμματα». Και μετά μπήκε στην βόρεια πύλη τού Ιερού. Βλέποντας ο Γαβριήλ ότι δεν βγαίνει, πήγε εκεί. Έψαξε σε όλη την Εκκλησία, αλλά δεν μπόρεσε να την βρει! Ήλθε μετά η ώρα τής ακολουθίας, έφτασε και ο νεωκόρος για να σημάνει και βλέπει τα πόρτες ανοιχτές και τον Γαβριήλ μέσα στον Ναό! Τα έχασε και ρώτησε με έκπληξη ! Πώς βρέθηκες εδώ;
Ο Γαβριήλ του διηγήθηκε με λεπτομέρεια όλα όσα συνέβησαν. Ο νεωκόρος για να διαπιστώσει την αλήθεια, του έδωσε ένα βιβλίο να διαβάσει, και ο Γαβριήλ άρχισε να διαβάζει ωραία και καθαρά. Τότε ο νεωκόρος του είπε : -Πράγματι, Εκείνη η γυναίκα ήταν η Παναγία! Μετά από αυτό το Θείο γεγονός, που έμαθε γράμματα με Θεϊκό τρόπο ο μικρός, οι γονείς του και όλοι οι συγγενείς του τον είχαν σε ευλάβεια. Ο Γαβριήλ όμως και πάλι πήγαινε στις σπηλιές και ασκήτευε, μάζευε δε και τους φίλους του και έκτιζαν μικρό Μοναστηράκι με Ναό και κελάκια, έχοντας τον Γαβριήλ για Ηγούμενο. Σε ηλικία δεκατεσσάρων χρόνων ακολούθησε και αυτός τους συγγενείς του στην Κωνσταντινούπολη, γιατί είχαν μάθει ότι τούρκεψε ο θείος που έμενε εκεί. Καθώς περνούσα από ένα ερημικό τόπο, τού είπε ο λογισμός ότι θα έβρισκε εκεί ερημίτες να τους πει να προσευχηθούν για τον θείο του πού τούρκεψε. Άφησε λοιπόν τους συντρόφους του και έψαχνε στο δάσος, άλλα δεν βρήκε κανένα ασκητή. Έχασε όμως και τους συντρόφους του και λυπημένος παρακαλούσε τον Άγιο Γεώργιο να τον βοηθήσει. Ξαφνικά, του παρουσιάζεται ο Άγιος με στολή αξιωματικού, με φωτεινό πρόσωπο και του λέει:
-Στ’ αλήθεια έχασες τον δρόμο Γαβριήλ;
-Ναι, τον έχασα, απάντησε ο μικρός.
-Έλα μαζί μου, του είπε ο Άγιος Γεώργιος και τον πήρε στο άλογο του, πρόφθασε αμέσως τους συντρόφους του, οι οποίοι θαύμασαν και δόξασαν τον Θεό!
Μόλις έφτασαν στην Κωνσταντινούπολη, επισκέφτηκε μαζί με τους συγγενείς του τον θείο του, με πολύ πόνο. Ο θείος του είχε μεγάλη θέση στην αυλή του Σουλτάνου Μαχμούτ Β’ (1808-1839)….
Ο Γαβριήλ παρέμεινε στην Κωνσταντινούπολη κοντά του και προσευχόταν πολύ. Έκανε δε σκληρούς αγώνες για να επιστρέψει ξανά στο χριστιανισμό, όχι μόνο ο θείος του, αλλά και ένας ιερέας μαζί με μερικούς άλλους, πού είχαν Τουρκέψει και εκείνοι από φόβο. Οι θερμές προσευχές του Γαβριήλ, με τις νηστείες και τις πολλές εδαφιαίες μετάνοιες, βοήθησαν για την θεία επέμβαση, και έγιναν καταρχάς κρυφοί χριστιανοί και αργότερα έφυγαν στην Σμύρνη. Και ο μεν θείος του έγινε νεωκόρος σ’ ένα ναό και αγωνιζόταν φιλότιμα με πολλή μετάνοια και αναπαύτηκε τη Λαμπροφόρο ημέρα της Αναστάσεως.
Μετά από την παραμονή του στην Πόλη επί τέσσερα χρόνια και την επιστροφή των άλλων στο Χριστό, σε ηλικία 18 χρόνων βλέπει τη Βασίλισσα των Ουρανών να του λέει. – πήγαινε στην εξωτερική πύλη του Φαναριού, στην αποβάθρα, όπου θα δεις ένα Μόναχο• με αυτόν να πας στο Άγιον όρος. Από την Κωνσταντινούπολη ο Γαβριήλ έφυγε το 1828 και μετά από λίγες ήμερες έφθασε το πλοίο στη μονή του Γρηγορίου.
Μετά από περίπου δυο μήνες ο Γαβριήλ έφυγε για τα Καυσοκαλύβια. Είχε μάθει για τον Παπά-Νεόφυτο «Καραμανλή», συμπατριώτη του, μεγάλο βιαστή και με πολλή χάρη Θεού. Πήγε λοιπόν και τον βρήκε στον Άγιο Γεώργιο στα Καυσοκαλύβια.
Ενώ ήταν ακόμη δόκιμος ο Γαβριήλ, όμως παρουσίαζε σημεία προχωρημένου Μοναχού! Ήταν δηλαδή ασυρματιστής τού Θεού. Εκάρη Μοναχός εκεί στην Καλύβη τους, και μετονομάστηκε Γεώργιος.
Επειδή είχε αυξηθεί η συνοδεία του Παπά-Νεόφυτου στα Καυσοκαλύβια, ανέβηκαν στην Κερασιά, για να έχουν και περισσότερη ησυχία. Κατ’ αρχάς παρέμειναν τέσσερα χρόνια στο Κελί των Αγίων Αποστόλων, μέχρι που ετοίμασαν το Μεγάλο Κελί του Αγίου Δημητρίου και Άγιου Μηνά, όπου χωρούσε όλη ή Αδελφότητα. Εκεί στην Κερασιά ο Παπά-Νεόφυτος είχε δει όραμα και έβαλε το αυστηρό τυπικό της διαρκούς νηστείας και αδιάλειπτου προσευχής. Μετά άφησε τον Πατέρα Γεώργιο, τον Χατζή-Γεώργη, για Γέροντα, το 1848, και εκείνος πήρε κελί στις Καρυές
Οι Πατέρες της Συνοδείας του στην Κερασιά, ένιωθαν μεγάλη σιγουριά πνευματική και στον Χατζή-Γεώργη, γιατί είχε κάνει ο ίδιος υποτακτικός προηγούμενος και μπορούσε να καταλάβει τους υποτακτικούς. Χρησιμοποιούσε την κοπή του θελήματος με το Πατρικό πνεύμα, δηλαδή, να κόβει άλλοτε τον εγωισμό τον παιδικό και άλλοτε να φρενάρει τον ενθουσιασμό. Με άλλα λόγια, κλάδευε με διάκριση και δεν κουτσούρευε αδιάκριτα.Επειδήο Γέροντας είχε αγιότητα, τα Καλογέρια του υποτάσσονταν από ευλάβεια και όχι από φόβο.
Δεν έπαιρνε ποτέ φάρμακα. Έλεγε δε στους υποτακτικούς του και στους επισκέπτες : «Το καλύτερο φάρμακο είναι η συχνή Μετάληψη των Άχραντων του Χριστού Μυστηρίων. Η συχνή Εξομολόγηση και η Θεία Μετάληψη είναι η σπουδαιότερη και απαραίτητη προϋπόθεση για την επίγεια πνευματική αγαλλίαση και την Ουράνια ευφροσύνη».
Ο Χατζή-Γεώργης συμβούλευε ανάλογα τον καθένα, με διάκριση, και παρηγορούσε τις ψυχές και βοηθούσε με τις καρδιακές του προσευχές. Το πρόσωπο του ακτινοβολούσε από την αγία του ζωή και σκορπούσε Θεία Χάρη στις πονεμένες ψυχές… Από το πρωί μέχρι το βράδυ, μάζευε τον πόνο των πονεμένων και θέρμαινε τις καρδιές τους με την αγάπη του την πνευματική, που έμοιαζε με ανοιξιάτικη λιακάδα.
Δεν είχε σχέδια δικά του, γι’ αυτό τον πέρασε ο Θεός στο θείο Του σχέδιο, τον έκανε Πνευματικό Πατέρα. Επειδή είχε γνωρίσει την μεγάλη αξία του Αγγελικού Σχήματος, δεν επιθύμησε άλλα αξιώματα. Πολλοί ήθελαν να γίνουν υποτακτικοί του, και ιδίως ανήλικα παιδιά που δεν τα δέχονταν στα Μοναστήρια, αλλά ο Χατζή-Γεώργιος τα λυπόταν και τα κρατούσε, από ηλικίας δέκα πέντε χρόνων, και τα προστάτευε σαν στοργικός Πατέρας, αλλά και σαν καλή Μάνα.
Μέσα στην Συνοδεία του, πάντα θα είχε έξι-επτά μικρούς από Μοναστήρια ή από άλλες Συνοδείες, μέχρι να βγάλουν τα πραγματικά γένια και τα πνευματικά φτερά κοντά στον Άγιο Γέροντα. Επειδή ήταν πολύ θερμή η πνευματική ατμόσφαιρα του Χατζή-Γεώργη, διάχυτη η Χάρις του Θεού, και θερμαίνονταν οι Πατέρες πνευματικά, επόμενο ήταν να μην τους χρειάζονταν πολλές υλικές τροφές και θερμίδες. Η συνηθισμένη τους τροφή ήταν ξηροί καρποί και μέλι. Αρτύσιμα ποτέ δεν έτρωγαν, ούτε και λαδερά. Το δε Πάσχα, αντί για αυγά, έβαζαν πατάτες και τις έβαφαν κόκκινες. Όλες τις Άγιες ημέρες, οι Χατζή-Γεωργιάτες τις χαίρονταν πνευματικά και όχι με καλά φαγητά. Η Χάρις του Θεού τους δυνάμωνε και σωματικά και ήταν υγιέστατοι. Εάν καμιά φορά κρυολογούσε ένας αδελφός, θέρμαινε λίγο τον φούρνο ο Γέροντας και όταν ταπεινωνόταν η θερμοκρασία, δοκίμαζε με το χέρι του, και τότε έμπαινε μέσα ο κρυολογημένος αδελφός και γινόταν καλά. Εάν πάλι τύχαινε να πάθει κάτι άλλο, τον έβαζε μπροστά στο προσκυνητάρι, και έκαναν ολονύκτια προσευχή, παρακαλούσαν την Παναγία, και στο τέλος της Θείας Λειτουργίας έπαιρνε την Θεία Κοινωνία, αντί για φάρμακο, και γινόταν καλά. Εκτός εάν ήταν κανένα Γεροντάκι στα τελευταία του και υπέφερε, οπότε το έπαιρνε ο Χριστός κοντά Του, για να το ξεκουράσει πια αιώνια. Είχε μεγάλη παρρησία στον Θεό ο άγιος Γέροντας, όπως και οι Πατέρες της Συνοδείας του, διότι είχαν γίνει σαν Άγγελοι. Είχαν εξαϋλωθεί κατά κάποιον τρόπο και πετούσαν ψηλά. Ο νους τους βρισκόταν πάντα στον Θεό. Είχε δε και άλλους υποτακτικούς ηλικιωμένους, περίπου εκατό, σε άλλα κελιά γύρω του, επειδή δυσκολεύονταν να προσαρμοστούν στο αυστηρό Χατζή-Γεωργιάτικο τυπικό, τους οποίους οικονομούσε και στα απαραίτητα, για να είναι αμέριμνοι και να κάνουν προσευχή για την σωτηρία τους και για την σωτηρία όλου του κόσμου. Από τους ηλικιωμένους αυτούς οι περισσότεροι ήταν Ρώσοι.
Στο πρόσωπο του Χατζή-Γεώργη έβλεπαν οι άνθρωποι θεϊκή λιακάδα και εύκολα άνοιγαν τις πονεμένες τους καρδιές και θεραπεύονταν.
Το εργόχειρο τους ήταν η Αγιογραφία. Έκαναν δε και άλλα εργόχειρα, αλλά δεν έπαυαν να εργάζονται και νοερώς την αδιάλειπτη προσευχή. Όσους Πατέρες έβλεπε να αγαπούν περισσότερο από τους άλλους τις μετάνοιες και την προσευχή, τους απάλλασσε από τα διακονήματα και τους έλεγε να κάνουν συνέχεια προσευχή και μετάνοιες για όλο τον κόσμο, επειδή ο Άγιος Γέροντας ενδιαφερόταν και για την σωτηρία των ψυχών όλου του κόσμου. Κάποτε, είχε προβλέψει κι ένα ατύχημα που θα συνέβαινε στην οικογένεια του Τσάρου ..
Ο ίδιος ο Γέροντας ήταν μονοχίτων, μ’ ένα ζωστικό (αντερί) και ένα παντελόνι. Περπατούσε πάντα ξυπόλυτος και μόνο στον Ναό φορούσε κάτι χονδρές κάλτσες. Ο καλός Θεός όμως τον θέρμαινε με την πολλή αγάπη Του.. Όσοι γνώρισαν τον Γέροντα τον ευλαβούνταν ως Άγιο, όπως φυσικά και ήταν Άγιος. Μάλιστα, πολλοί ευλαβείς προσκυνηταί Ρώσοι έπαιρναν φωτογραφίες του Χατζή-Γεώργη και τις πήγαιναν στους άρρωστους στην Ρωσία, οι οποίοι τις ασπάζονταν με πίστη και θεραπεύονταν. Οι φωτογραφίες του Χατζή-Γεώργη βρίσκονταν στα εικονοστάσια των Ρώσων μαζί με τις εικόνες των Άγιων.
Όλα αυτά όμως τα θαυμαστά σημεία, μαζί με την ευλάβεια των ανθρώπων, ακόμη και του Τσάρου, στο πρόσωπο του Χατζή-Γεώργη, είχαν δημιουργήσει, όπως ανέφερα, μεγάλη ζήλια με φθόνο σε ορισμένους Ρώσους Αγιορείτες. Γι’ αυτό τον συκοφάντησαν στους “Έλληνες Ότι δήθεν αγαπάει την Ρωσία και τον Τσάρο ο Χατζή-Γεώργης, ενώ αυτοί αγαπούσαν τάχα την Ελλάδα…. Βρέθηκαν δυστυχώς τότε μερικοί καχύποπτοι Έλληνες και τα πίστεψαν, γιατί εκείνη την εποχή υπήρχαν ανθρώπινα μίση, επειδή υπήρχε και προπαγάνδα Ρωσική. Οι σχέσεις όμως του Αγίου Γέροντα με τους Ρώσους, ήταν καθαρά πνευματικές. Την ίδια εποχή είχε πέσει και ένας άλλος πειρασμός μεταξύ Ελλήνων και Ρώσων στην Ι.Μ. Αγίου Παντελεήμονος, διχόνοια μεγάλη.
Είχαν καλέσει τον Γέροντα Χατζή-Γεώργη, για να τους συμφιλιώσει, και εκείνος πηγαινοερχόταν δυο μήνες και έκανε προσευχή. Τότε είδε σε όραμα την Παναγία να μοιράζει εξ ίσου ευλογίες στους Έλληνες και στους Ρώσους, και κατάλαβε ο Γέροντας από το όραμα αυτό, ότι έπρεπε να μείνουν και οι Έλληνες και οι Ρώσοι στο Μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονος και να έχουν αγάπη. Οι σκανδαλοποιοί όμως που υπήρχαν στην Μονή του Αγίου Παντελεήμονος και των δυο παρατάξεων, επειδή δεν τους συνέφερε η ειρήνη και η αγάπη, όχι μόνο δεν υπάκουσαν στην συμβουλή του Γέροντα Χατζή-Γεώργη, που ήταν επιθυμία της Παναγίας, αλλά και συμφώνησαν να τον διώξουν από την Μονή για να συνεχίσουν τις προστριβές τους, όπως και έγινε.
Και διέλυσαν την Αγγελική Αδελφότητα του Χατζή-Γεώργη από την Κερασιά. Οι μεγάλοι Πατέρες σκόρπισαν σε διάφορα μέρη του Αγίου Όρους από δυό-δυό και από τρεις-τρεις. Ο Γέροντας Χατζή-Γεώργης όμως είχε και την ευθύνη των μικρών. Πήγε στη πρώτη του μετάνοια, στην Ι.Μ. Γρηγορίου, και έκτισε ένα κελί του Άγιου Στεφάνου, ψηλά στο δάσος, και σύμμασε όλα τα μικρά Καλογέρια της Συνοδείας του, σαν καλός Πατέρας και σαν στοργική μάνα και τα προστάτευε.
Και ξανά συκοφαντούν τον άγιο Γέροντα στη Μονή Γρηγορίου λέγοντας: «Ο Χατζή-Γεώργης έχει κι άλλους πολλούς Μοναχούς κρυμμένους στο βουνό, τους οποίους δεν έχει γραμμένους στη Μονή, και κρύβει τα σχέδια του…». Επόμενο ήταν να μπουν σε λογισμούς οι Γρηγοριάτες και να τον διώξουν από την περιοχή τους. Ο Γέροντας τότε αναγκάστηκε να φιλοξενηθεί στον υποτακτικό του Πατέρα Ευλόγιο, στον Άγιο Γεώργιο «Φανερωμένο», και μετά πήρε το Ρώσικο κελί του Αγίου Στεφάνου στην Καψάλα. Δεν έπαψαν όμως και από εκεί, δυστυχώς, να βάζουν σκάνδαλα οι άνθρωποι που τον ζήλευαν και τον φθονούσαν, μέχρι που έπεισαν και την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους και υπέγραψαν την εξορία του Χατζή-Γεώργη, να διωχθεί δηλαδή από το Άγιο Όρος! «Η Ιερά Κοινότης δια πράξεως αυτής ληφθείσης τη 27η Οκτωβρίου του 1882 έτους εν τη ΝΒ’ συνεδρία αυτής, ίνα παραλίπωμεν τας προγενεστέρας, προέβη τη αιτήσει της Ιεράς Μονής του Ρωσικού εις την έξωσιν του Έλληνος Χατζή-Γεωργίου εκ του Ρωσικού Κελιού «Άγιος Στέφανος» ως μη συμμορφουμένου προς τα καθεστώτα του Ιερού ημών τόπου».
Έφθασε λοιπόν ο άνθρωπος του Θεού Πατήρ Γεώργιος στον τόπο της εξορίας του, στον Μαρμαρά, στην Κωνσταντινούπολη, πληγωμένος και αποχωρισμένος πια από τα πνευματικά του παιδιά και από το Περιβόλι της Παναγίας, το Άγιο Όρος. Ενώ πετούσε σαν Σταυραετός ψηλά στον Άθωνα, δυστυχώς όμως, μερικά ζωηρά παιδιά, όχι της Συνοδείας του, αλλά ξένα, συνέχεια του έσπαζαν τα φτερά και του χαλούσαν την φωλιά, μέχρι που τον φυγάδευσαν τον Χατζή-Γεώργη. «Το αγκωνάρι όμως, όπου κι αν πεταχτεί, πάλι για αγκωνάρι θα χρησιμοποιηθεί». Βρήκε ένα ερημωμένο Μοναστήρι, κοντά στην Κωνσταντινούπολη, στον Μαρμαρά, του Αγίου Ερμολάου και Αγίου Παντελεήμονος, και εκεί συνέχισε πάλι την ασκητική ζωή του. Η παρουσία του Χατζή-Γεώργη στην Κωνσταντινούπολη, εκείνη την εποχή, ήταν βάλσαμο θεϊκό στις ψυχές των πονεμένων Χριστιανών, διότι υπέφεραν πολύ από τον βάρβαρο Σουλτάνο Αβδούλ-Χαμίτ κατά το 1883. Ο άγιος Γέροντας δεν σκορπούσε μόνο θεϊκή παρηγοριά στις πονεμένες ψυχές, άλλα και θεράπευε πονεμένα σώματα με την χάρη του Θεού που διέθετε και έκανε θαύματα! Ακόμη και η ζώνη του θαυματουργούσε!..
Μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής του, είχε το νου του φωτεινό και συμβούλευε με Θεία διαύγεια. Πέρασε στο κρεβάτι. Του πονούσε πια όλο το σώμα του και περισσότερο τα πόδια του, και δεν μπορούσε να περπατήσει. ζήτησε και κοινώνησε και ανεπαύθει εν Κυρίω στις 17 Δεκεμβρίου του 1886 (παλαιό εορτολόγιο) και ετάφη στο Μπαλουκλή, στον Ναό της Ζωοδόχου Πηγής της Θεοτόκου, στον ίδιο τάφο που είχε Θαφτή και ο αδελφός του Αναστάσιος, τρία χρόνια πριν από την κοίμηση του Γέροντα.
Εκείνες δε τις ημέρες στο Άγιον Όρος ήταν στο κρεββάτι και ο Πάπα-Νεόφυτος (κουρά του Παπα-Νεοφύτου του Καραμανλή), ο παραδελφός του, που έμενε στα Κατουνάκια, στην Καλύβη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Ενώ το Γεροντάκι ήταν στο κρεβάτι και κοίταζε ψηλά, ξαφνικά έγινε εκτός εαυτού κι έχασε τις αισθήσεις του! Σε λίγο, αφού συνήλθε, λέει: -Τώρα δα, ήμουν στην Κωνσταντινούπολη, στου Χατζή-Γεώργη. -Και τι μας έφερες από εκεί; Τον ρώτησε ο υποτακτικός του Πάπα-Ιγνάτιος. -Να, σας έφερα κόλλυβα. -Και τι σου είπε; συνέχισε να ρωτάει ο Πάπα-Ιγνάτιος. -Μου είπε, «σε τρεις ήμερες, θα έρθω για σένα», απάντησε ο Γέροντας κι έπαψε να μιλάει. «Εμείς, έλεγε ο Πάπα-Ιγνάτιος, δεν δώσαμε σημασία στα λόγια του Γέροντα». Αλλά προς έκπληξη των υποτακτικών του ο Πάπα-Νεόφυτος, χωρίς να έχει καμία αρρώστια, εκτός από την γεροντική εξάντληση, πράγματι, μέσα σε τρεις ημέρες, δηλαδή στις 20 Δεκεμβρίου 1886, παρέδωσε ειρηνικά και αυτός την ψυχή του, ενώ ο Χατζή-Γεώργης είχε φύγει στους Ουρανούς στις 17 Δεκεμβρίου 1886, ακριβώς την ημέρα και την ώρα πού είχε δει το όραμα ο Πάπα-Νεόφυτος.
Τον αποκαλούσαν μάλιστα οι Τούρκοι «μπιζίμ μπαμπά» τον Χατζή-Γεώργη, δηλαδή «Πατέρα μας». Ο Χατζή-Γεώργης είχε πολλή αγάπη για όλους, άδολη. Ήταν πάντοτε ειρηνικός, ανεξίκακος και συγχωρούσε. Είχε μεγάλη καρδιά, γι’ αυτό όλα και όλους τους χωρούσε, όπως ήταν. Είχε εξαϋλωθεί κατά κάποιον τρόπο. Ζώντας την Αγγελική ζωή, έγινε Άγγελος και πέταξε στους Ουρανούς, διότι δεν κρατούσε τίποτα, ούτε ψυχικά πάθη ούτε υλικά πράγματα. Όλα τα πετούσε, γι’ αυτό και πέταξε ψηλά. Επειδή ο άγιος Γέροντας είχε ταλαιπωρηθεί άδικα από ανθρώπους, πιστεύω να αξιώθηκε διπλό στεφάνι από τον Χριστό, του Οσίου και του Μάρτυρος. Αν και σε αυτήν την περίπτωση, όταν δηλαδή βασανίζεται κανείς από Χριστιανούς, είναι οδυνηρότερος ο πόνος, γιατί οι άνθρωποι του Θεού πονάνε πιο πολύ για την σκληρή συμπεριφορά των άλλων, που δεν αρμόζει σε Χριστιανούς. Ο Άγιος Πατέρας φυσικά, προσπαθούσε να ζει στην αφάνεια, όπως συνήθως και οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας, γι’ αυτό αδικείται με τα λίγα αυτά που γνωρίζω και γράφω.
Κήρυττε Χριστό και από μακριά. Έκανε θαύματα, έβλεπε οράματα θεϊκά, και είχε και το διορατικό χάρισμα. Πολλή χάρη Θεού, η οποία δεν τον πρόδωσε! Όταν έγινε ή εκταφή των Ιερών Λειψάνων του, άρρητη ευωδιά σκόρπισε από τα Άγια του Λείψανα
Όσιε του Θεού Γεώργιε, ρίξε ένα ευσπλαχνικό βλέμμα και σ’ εμένα τον ταλαίπωρο Παϊσιο.
«Άξιον Εστίν» τη 11η Ιουνίου 1983. Κουτλουμουσιανό κελί «Παναγούδα», Άγιον Όρος. Δόξα τω Θεώ.
Αποσπάσματα από το βιβλίο του Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτη, ο “Γέρων Χατζη-Γεώργης ο Αθωνίτης (1809-1886)», έκδοση Ιερού Ησυχαστηρίου Μοναζουσών Ευαγγελιστής ο Ιωάννης ο Θεολόγος, Σουρωτή Θεσσαλονίκης.’
14,000 Infants (the Holy Innocents) slain by Herod at Bethlehem
Commemorated on December 29
Precious in the sight of the Lord is the death of His saints!
by Bishop Nikolai Velimirovic
When the Magi from the east did not return to Jerusalem from Bethlehem to inform Herod about the newborn King but rather, at the angel’s command, returned to their homeland another way, Herod became as enraged as a wild beast and ordered all the children two years old and under in Bethlehem and its surroundings to be killed. This frightening command of the king was carried out to the letter. His soldiers beheaded some of the children with swords, smashed others against stones, trampled others underfoot, and strangled others with their hands. And the cries and wails of the mothers rose to heaven, Lamentation, and bitter weeping; Rachel weeping for her children (Jeremiah 31:15, Matthew 2:18), as had been prophesied. This crime against the multitude of innocent children was carried out a year after the birth of Christ, at the time when Herod was seeking to find the Divine Child. He asked Zacharias about his son John, so that he might kill him, since he naturally thought that John was the new king. As Zacharias* did not turn John over, he was slain in the Temple by order of Herod. St. Simeon the God-receiver would also have been murdered soon after the Presentation in the Temple, had he not already reposed in God. After murdering the children of Bethlehem, Herod turned against the Jewish elders who had revealed to him where the Messiah would be born. He then killed Hyrcanes, the high priest, and the seventy elders of the Sanhedrin. Thus, they who had agreed with Herod that the new Child-king must be killed came to an evil end. After that, Herod murdered his brother, sister, wife and three sons. Finally, God’s punishment came to him: he began to tremble, his legs became swollen, the lower part of his body became putrid, and worms came out of the sores; his nose became blocked and an unbearable stench emanated from him. Before his last breath, he remembered that there were many captive Jews in prison, and he ordered that they all be killed so that they would not rejoice in his death. Thus, this terrible ruler gave up his inhuman soul and handed it over to the devil for eternal possession.
*the Jewish elders hated Zacharias and sought from Herod that he be killed,the Theotokos and Joseph left from Jerusalem to Nazareth and then to Egypt.
Prologue from Ochrid,by Bishop Nikolai Velimirovic, January 11th (New Style) • December 29th (Old Style)
St. Luke of Simferopol on St. John the Forerunner in the Desert
According to tradition, King Herod, after the slaughter of the children in Bethlehem, wanted to kill John, but he couldn’t find him. This angered him greatly, and because of this he ordered his father Zacharias be killed. His mother, having learned that the soldiers were looking for the child, took him and went with him to a desolate mountain region. There having lived a short time, his mother died and the small John remained by himself in the desert. We do not know how the Lord God fed him, how he protected him from the wild animals, neither do we know how the young Forerunner learned to eat akrides and wild honey. But we firmly believe, however, that for God all things are possible. See, therefore, that from the beginning, the life of him who would be called “[greatest] among those born of women” (Matthew 11:11) was an unprecedented and unheard of life. He remained in the desert totally by himself until thirty years of age.
***
Elder Sophrony Sakharov of Essex
When we choose Christ we are carried beyond time and space, beyond the reach of what is termed ‘tragedy’. Human life at whatever stage was unavoidably interlinked with suffering. Even love was full of contradictions and bitter crises.The seal of destruction lay everywhere. I saw that there was no tragedy in God. Tragedy is to be found solely in the fortunes of the man whose gaze has not gone beyond the confines of this earth. Christ Himself by no means typifies tragedy. Nor are His all-cosmic sufferings of a tragic nature. And the Christian who has received the gift of the love of Christ, for all his awareness that it is not yet complete, escapes the nightmare of all-consuming death. Christ’s love, during the whole time that He abode with us here, was acute suffering. He lived the tragedy of all mankind; but in Himself there was no tragedy. : ‘I am not alone, because the Father is with me. These things I have spoken unto you, that in me ye might have peace. In the world ye shall have tribulation: but be of good cheer; I have overcome the world’ (John 16.32,33)…Aware of the breath of the Holy Spirit, he is assured of the inevitable victory of Light…There is no deeper, more tragic conflict that the conflict between this world of ours and Christ.
The Father so loved us that He gave us His Son; but such was the will of the Son too, and He became incarnate and lived with us on earth. “We do not think about how to change the world with our own powers. We strive to receive strength from God in order to act at all times with love.”
We shall not care what people think of us, or how they treat us. We shall cease to be afraid of falling out of favour. We shall love our fellow men without thought of whether they love us. Christ gave us the commandment to love others but did not make it a condition of salvation that they should love us. Indeed, we may positively be disliked for independence of spirit.It is essential in these days to be able to protect ourselves from the influence of those with whom we come in contact.Otherwise we risk losing both faith and prayer.Let the whole world dismiss us as unworthy of attention, trust or respect- it will not matter provided that the Lord accepts us. And vice versa: it will profit us nothing if the whole world thinks well of us and signs our praises, if the Lord declines to abide with us…Strange are the ways of the Lord. Man by himself cannot discover them. God, by His appearance, revealed to us the peculiar path to eternal salvation. He gave us an example in all things. He taught us how the Holy Spirit acts in us. …All of us today are in vital need of a firm faith in Christ’s eternal victory, that we, too, may become spiritually invincible… At all times and in all places we are held in the invisible Hand of our Heavenly Father. Archimandrite Sophrony Sakharov. His Life is Mine.)
Troparion — Tone 1
As acceptable victims and freshly plucked flowers, / as divine first-fruits and newborn lambs, / you were offered to Christ who was born as a child, holy innocents. / You mocked Herod’s wickedness; / now we beseech you: / “Unceasingly pray for our souls.”
Kontakion — Tone 6 When the King was born in Bethlehem, the Magi came from the east. / Having been guided by the star on high, they brought Him gifts. / But in his exceeding wrath, Herod mowed down the infants as wheat; / lamenting that the rule of his kingdom had come to an end
Holy Innocent Infants of Bethlehem & Judea, Pray unto God for us!
Όποιος φυσά, για να σβήσει την φλόγα του δίκαιου ανθρώπου, εν τέλει την δυναμώνει περισσότερο και σβήνει την δική του φλόγα. Στην τρικυμιώδη θάλασσα του κόσμου ο Θεός είναι ο βράχος πάνω στον οποίο ο δίκαιος άνθρωπος σώζεται ενώ ο άθεος τσακίζει το πλοίο του.
Πολλές φορές, μοιάζει σαν να επιτρέπει ο Θεός η δικαιοσύνη να είναι άοπλη και απροστάτευτη σ’ αυτό τον κόσμο. Αυτό όμως το κάνει για να δείξει την δύναμή Του, γιατί το νήμα της δικαιοσύνης είναι πιο δυνατό από το σκοινί της αδικίας. Ο τύραννος ορμάει να κόψει το νήμα της δικαιοσύνης αλλά εν τέλει μπερδεύεται σ’ αυτό και σκοτώνεται.
Ο σατανάς θέλησε να καταστρέψει τον δίκαιο Ιώβ αλλά εν τέλει τον ανύψωσε στον ουρανό. Την στιγμή πού ο Ιώβ φαινόταν αδύναμος, νίκησε τον σατανά. Ο σατανάς θέλησε να καταστρέψει τον βασιλιά Ηρώδη και το πέτυχε, γιατί ο Ηρώδης δεν του πρόβαλλε καμία αντίσταση. Και τη στιγμή πού ο Ηρώδης φαινόταν πανίσχυρος, καταστράφηκε.
Πολλές φορές, όλα όσα προέρχονται από τον Θεό, σ’ αυτή τη ζωή, φαίνονται αδύναμα, αλλά εν τέλει είναι πιο δυνατά και από τα αστέρια και τούς τεράστιους ωκεανούς.
Ούτοι εν άρμασι και ούτοι εν ίπποις ημείς δέ εν ονόματι Κυρίου Θεού ημών μεγαλυνθησόμεθα. (Ψαλμοί 19, 8).
Ποιά λοιπόν είναι η μοίρα του καλού σ’ αυτόν τον κόσμο και ποιά είναι η πορεία του; Σε καμία άλλη ιστορία αυτού του κόσμου δεν μπορείς να δεις τόσο φανερά την απατηλή αδυναμία του καλού και την ακαταμάχητη δύναμή του όσο στην ιστορία του Ιησού Χριστού. Αυτός ο πιο Γνωστός ήρθε στον κόσμο σαν Άγνωστος. Αυτός ο πιο Δίκαιος καταδικάστηκε ως Άδικος. Αυτός ο πιο Ισχυρός επέτρεψε να τον σκοτώσουν σαν τον πιο Αδύναμο. Και τι συνέβη στο τέλος; Στο τέλος ήλθε η νίκη Του και η δόξα Του. Ήλθε η νίκη Του και η δόξα Του και η ήττα και η ντροπή εκείνων πού δεν Τον δέχτηκαν, δεν Τον αναγνώρισαν και Τον βασάνισαν. Βέβαια δεν έφτασε το αληθινό τέλος. Γιατί όταν θα φτάσει το τέλος τότε θα φανεί όλη η μεγαλοσύνη της νίκης Του και όλη η λάμψη της δόξας Του. Τότε θα φανεί όλη η φρίκη της ήττας και της ντροπής αυτών πού Τον κυνήγησαν και Τον βασάνισαν.
Όλα όσα έπραξαν για την ντροπή Του τελικά τα έπραξαν για την δόξα Του και για τη δική τους ντροπή. Έτσι συνέβη τότε έτσι συμβαίνει και σήμερα. Οποιοσδήποτε σήμερα θα εναντιωθεί στον Χριστό θα πέσει και θα καταστραφεί και θα δώσει την ευκαιρία να λάμψει περισσότερο η δύναμη και η δόξα του Χριστού. Έτσι συμβαίνει ακόμη και σήμερα, έτσι θα συμβαίνει και αύριο μέχρι το τέλος του κόσμου.
Αγίου Παϊσίου : Θυμήθηκα μετά τον Ψαλμό που λέει: “Είδον τον ασεβή υπερυψούμενον και επαιρόμενον ως τας κέδρους του Λιβάνου. Και παρήλθον και ιδού ουκ ην και εζήτησα αυτόν και ουχ ευρέθη ο τόπος αυτού” (Ψαλμ. 36, 35-36). Χειρότερο πράγμα από την αδικία δεν υπάρχει. Οτιδήποτε κάνετε, κοιτάξτε νάχετε την ευλογία του Θεού.
Η εξώφθαλμη αδικία που διαπράχθηκε τότε μας οδηγεί στο πάντα επίκαιρο ερώτημα: γιατί βρέφη και νήπια, πριν καν ξεκινήσουν τη ζωή τους, την έχασαν και μάλιστα με τέτοιο τραγικό τρόπο; Πού βρίσκεται η δικαιοσύνη του Θεού; Γιατί ο Θεός απουσιάζει, γιατί είναι κρυμμένος, ενώ παρουσιάζεται ως κυρίαρχος ο δαίμονας με τα όργανά του, τύπου Ηρώδη;
Λέει ο Θεός με το στόμα του προφήτη Ησαΐα: «Τι υμείς αδικείτε τον λαόν μου και το πρόσωπον των πτωχών καταισχύνετε;» (Ησ. 3, 15). Ο ίδιος ο Θεός θα έρθει δικαστής των αδικούντων Η τελική κρίση, ο τελικός έλεγχος, η τελική εκδίκηση ανήκει σ’ Εμένα, λέει ο Κύριος: «Εμοί κρίσις (Ρωμ. ιβ 19).
Πάσχει ο Ιώβ, ο πιο δίκαιος άνθρωπος της εποχής του, ο οποίος σε ό,τι του συνέβαινε έλεγε: «Ο Κύριος μου τα έδωσε, ο Κύριος μου τα πήρε. Ας είναι ευλογημένο το όνομά Του», και όμως φτάνει να πει «γιατί μου συμβαίνουν όλα αυτά, ενώ είμαι δίκαιος άνθρωπος;»
Και ο ίδιος ο Θεός του απαντά λέγοντάς του να μην πολυεξετάζει το γιατί, αλλά μόνο να έχει εμπιστοσύνη στην αγάπη Του. Η απάντηση είναι στην Πίστη μας. Ο ίδιος ο ενανθρωπήσας Θεός είναι η απάντηση: η ζωή Του απαρχής μέχρι τέλος είναι ένα πάθος. Στο πρόσωπο του Χριστού, βλέπουμε ότι οι όποιες δοκιμασίες στη ζωή, οι όποιες θλίψεις, είναι οδός ζωής που αν κανείς τα αντιμετωπίσει με πίστη και υπακοή στον Θεό, οδηγούν στη Βασιλεία του Θεού. . «Ουκ άξια τα παθήματα της παρούσης ζωής προς την μέλλουσαν εις ημάς αποκαλυφθήναι δόξαν» που σημειώνει ο απόστολος Παύλος. (Πρωτ. Γεωργίου Δορμπαράκη)
***
Ρήματα ζωής αιωνίου από τον π. Σωφρόνιο Σαχάρωφ του Essex
Για εμάς τους Χριστιανούς το κεντρικό σημείο του σύμπαντος και η ύψιστη έννοια της ιστορίας ολόκληρου του κόσμου είναι ο ερχομός του Ιησού Χριστού.. Ήρθε με άκρα πραότητα, φτωχότερος των φτωχών «μη έχων πού την κεφαλήν κλίναι». Δεν είχε καμιά αυθεντία, ούτε στην πολιτεία, ούτε στη Συναγωγή, από αποκάλυψη εκ των άνω. Δεν πολέμησε τους αντιπάλους του. Και απομένει σ’ εμάς να τον αναγνωρίσουμε σαν Παντοκράτορα ακριβώς γιατί «εαυτόν εκένωσεν μορφήν δούλου λαβών» (Φιλιπ. 2,7), αφού υπέστη τελικά μαρτυρικό θάνατο…
Μερικές φορές οι δοκιμασίες και οι δυσκολίες που μας συμβαίνουν μας βάζουν στη θέση ενός ταξιδιώτη που ξαφνικά βρίσκει τον εαυτό του στο χείλος της αβύσσου, από το οποίο είναι αδύνατο να επιστρέψει. Η άβυσσος είναι το σκότος της άγνοιας και ο φόβος της αιχμαλωσίας από το θάνατο. Μόνο η ενέργεια της αγιασμένης απελπισίας θα μας κάνει ικανούς να τα υπερπηδήσουμε. Αφού πεισθούμε από κάποια μυστηριώδη δύναμη, ριχνόμαστε στο άγνωστο επικαλούμενοι το όνομα του Κυρίου. Και τι συμβαίνει; Αντί να σπάσουμε το κεφάλι μας στους βράχους, αισθανόμαστε ένα αόρατο χέρι να μας οδηγεί ευγενικά και να σωζόμαστε. Το να ριχτούμε στο άγνωστο σημαίνει εμπιστοσύνη στο Θεό.Απελπισμένοι από τους ισχυρούς της γης, αρχίζουμε να ερευνούμε για μια νέα ζωή, στην οποία η πρώτη θέση δίνεται στο Χριστό.
Άγνωστοι οι δρόμοι του Κυρίου. Ο άνθρωπος μόνος του δεν μπορεί να τους ανακαλύψει. Ο Θεός με την εμφάνιση του μας αποκάλυψε το μοναδικό δρόμο για την αιώνια λύτρωση. Μας έδωσε παράδειγμα σε όλα… Είναι ζωτικό να ζούμε «εν τη προσευχή» για να μπορέσουμε να αντιδράσουμε με σθένος στην καταστρεπτική επίδραση του έξω κόσμου.
Να πιστεύετε ακράδαντα στην πρόνοια του Θεού για σας, παρά τις όποιες θλίψεις και τους κόπους. Μη σκέπτεστε ότι υπάρχει κάποιο λάθος και ότι θα μπορούσατε όλο αυτό να το επιτύχετε κάπου αλλού και να το αποκτήσετε χωρίς κόπο. Εκείνο που τώρα υπομένετε θα σας καταλογισθεί ως μαρτύριο… Το να μειώνουμε το προσωπικό σχέδιο του Θεού για μας δεν είναι μόνο σφάλμα, αποτελεί αμαρτία.
Ένδοξη στην αιωνιότητα η αγάπη του Χριστού, ενώ στα γήινα επίπεδα εκδηλώνεται με μεγάλο πόνο. Κανένας δεν γνώρισε τόσο πόνο όπως τον αισθάνθηκε ο Χριστός…Είναι βασικό να έχομε πείρα, έστω και μια φορά, της ουράνιας φωτιάς που ο Χριστός έφερε μαζί του. Είναι βασικό να γνωρίζομε με όλο μας το είναι, έστω και για λίγο, τί είναι το καθ’ ομοίωση Χριστού. Γνωρίζομε από την πείρα ότι η ψυχή μπορεί να τραυματιστεί πιο τρομερά παρά το σώμα. Και αν αυτό συμβαίνει με την ψυχή στη γήινη διάσταση της, τί πρέπει να συμβεί με την ψυχή σαν πνεύμα που ζητά την αιωνιότητα; ..Οι άνθρωποι έδιωξαν την επαγγελία της αγάπης του Πατέρα… Πρέπει να διώξουμε το φόβο και την ολιγοψυχία και πνευματικά ν’ ακολουθήσουμε το Χριστό για να μπορέσουμε να κληρονομήσουμε την αιώνια ζωή.. Παίρνοντας μέρος στις θλίψεις της Θείας αγάπης του, μπορούμε κι εμείς ν’ αποκτήσουμε πνευματικά λίγη πείρα του θανάτου του και της δυνάμεως της αναστάσεως του…η αγάπη του Χριστού είναι πάντοτε σ’ αυτόν τον κόσμο σταυρωμένη. Ο διωγμός είναι ο κανών της πνευματικής ζωής. Εμείς πρέπει να ζούμε ως εσταυρωμένοι. Αυτό συνιστά η Ορθόδοξη πνευματικότητα.Ο πόλεμος που δεχόμαστε είναι πολύ μεγάλος. Όλοι είναι εναντίον µας: η επιστήμη και η πολιτική. Δεν είμαι απαισιόδοξος, αλλά νομίζω ότι ζούμε στους τελευταίους καιρούς. Η δική µας στάση πρέπει να είναι μαρτυρική: «Ως πρόβατον επί σφαγήν ήχθη, και ως αμνός άµωµος εναντίον του κείροντος αυτόν άφωνος, ούτως ουκ ανοίγει το στόμα αυτού» (Ησ. νγ’ 7). Όταν εξασκήσουμε βία στην βία, δεν κάνουμε τίποτε. Η μαρτυρική (σιωπηλή) στάση θα εξασφαλίσει μεγαλύτερη χρονική διάρκεια νίκης.
Η κλίμακα της τελειότητας διαγράφεται στους Μακαρισμούς.
Είναι ζωτική ανάγκη όλοι σήμερα να στερεώσουμε την πίστη στην αιώνια νίκη του Χριστού, ώστε και εμείς οι ίδιοι να μπορέσουμε να γίνομε πνευματικά ανίκητοι… Ένα πράγμα όμως είναι πέρα από κάθε αμφιβολία, θα έλθει ώρα που όλες οι δοκιμασίες και οι ταραχές θα εξαφανιστούν στο παρελθόν. Τότε θα δούμε ότι οι πιο οδυνηρές περίοδοι της ζωής μας ήταν οι πιο καρποφόρες και θα μας συνοδεύουν πέρα από τα όρια αυτού του κόσμου και θα γίνουν θεμέλια της βασιλείας «μη σαλευόμενα» (Εβρ. 12,28). Την ημέρα της Κρίσεως ό,τι αγαθό έχομε κάνει κατά τη διάρκεια της ζωής μας θα είναι πλησίον μας για να μας δοξάσει. Το παράδειγμα του Χριστού, που εγκαταλείφθηκε εντελώς μόνος κατά την ημέρα του Γολγοθά Του, ας μας ενισχύει να βαδίσουμε στα ίχνη Του. Συνεπώς, αν θα μας εγκατέλειπαν οι πάντες, και τότε δεν θα άξιζε να υποβιβάσουμε τις αληθινές διαστάσεις της Καινοδιαθηκικής Αποκαλύψεως που μας δόθηκε με τα παθήματα του Χριστού στο επίπεδο της «ηθικής», στο επίπεδο του «άθεου ουμανισμού», στο επίπεδο «κάθε τόπου και είδους διασκεδάσεως».
Η Βασιλεία του Χριστού βασίζεται στην αρχή ότι όποιος θέλει να είναι πρώτος πρέπει να ‘ναι υπηρέτης όλων (Μαρκ. 9,35). Ο άνθρωπος που ταπεινώνει τον εαυτό του θα υπερυψωθεί (από το Θεό) και, αντίθετα, όποιος υψώνει τον εαυτό του θα ταπεινωθεί. ..Ο πιο τρομερός εχθρός μας είναι η υπερηφάνεια. Ο υπερήφανος θέλει να κυριαρχεί, να επιβάλλει τη θέληση του στους άλλους, κι έτσι παρουσιάζεται η σύγκρουση ανάμεσα στα αδέλφια. Επιθυμία για δύναμη είναι θάνατος για την ψυχή. Ο κόσμος ξεγελιέται από το μεγαλείο της δυνάμεως, λησμονώντας ότι όποιος εκτιμάται υπερβολικά ανάμεσα στους ανθρώπους, αυτόν τον αποστρέφεται ο Κύριος. Η υπερηφάνεια μας παρακινεί να κρίνουμε ή και να περιφρονούμε τους αδύνατους αδελφούς μας, όμως ο Κύριος μας προειδοποίησε: «Οράτε μη καταφρονήσητε ενός των μικρών τούτων».Από το βιβλίο του Γέροντος Σωφρονίου Σαχάρωφ: Η ζωή του ζωή μου, μετ. Πρωτ. π. Δημήτριος Βακάρος, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη,1983.
Όταν η ψυχή παραδοθεί ολοκληρωτικά στο θέλημα του Θεού, τότε ο Ίδιος ο Κύριος αρχίζει να την καθοδηγεί, και η ψυχή διδάσκεται απευθείας από τον Θεό, ενώ προηγουμένως την οδηγούσαν οι άνθρωποι και η Γραφή. Αλλά το να είναι Δάσκαλος της ψυχής ο Ίδιος ο Κύριος με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος είναι σπάνιο και λίγοι γνωρίζουν αυτό το μυστήριο, εκείνοι μόνο που ζουν κατά το θέλημα του Θεού. Όταν εγνώρισα με το Άγιο Πνεύμα τον Κύριο μας Ιησού Χριστό, τον Υιό του Θεού, τότε παραδόθηκε η ψυχή μου στον Θεό και δέχομαι οτιδήποτε θλιβερό μου συμβεί και λέω: «Ο Κύριος με βλέπει … Τι να φοβηθώ;» Προηγουμένως όμως δεν μπορούσα να ζω κατ ‘ αυτό τον τρόπο .…… Όταν η χάρη είναι μαζί μας, είμαστε δυνατοί στο πνεύμα. Όταν όμως την χάσομε, βλέπομε την αδυναμία μας, βλέπομε πως χωρίς τον Θεό δεν μπορούμε ούτε να σκεφτούμε το καλό. Πώς μπορείς να ξέρεις αν ζεις σύμφωνα με το θέλημα του Θεού ; Να η ένδειξη: Αν στενοχωριέσαι για κάτι, αυτό σημαίνει πως δεν παραδόθηκες τελείως στο θέλημα του Θεού, έστω κι αν σου φαίνεται πως ζεις σύμφωνα με το θέλημα του Θεού. Όποιος ζει κατά το θέλημα του Θεού , αυτός δεν μεριμνά για τίποτε. ‘Ότι κι αν έλθει, λέγει: «Έτσι ευδοκεί ο Θεός», κι έτσι διατηρείται η ειρήνη στην ψυχή και στο σώμα. Το καλύτερο έργο είναι να παραδοθούμε στο θέλημα του Θεού και να βαστάζομε τις θλίψεις με ελπίδα.Ο Κύριος βλέποντας τις θλίψεις μας δεν θα επιτρέψει ποτέ κάτι που να ξεπερνά τις δυνάμεις μας. …από το βιβλίο του «Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης»,Το θέλημα του Θεού και η ελευθερία του ανθρώπου, σ.408-417
***
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μιλώντας για τη φυγή του Νεογέννητου Χριστού στην Αίγυπτο, μας λέγει:
Από την αρχή, λέγει, του πνευματικού αγώνα πρέπει να περιμένουμε πειρασμούς και δοκιμασίες. Βλέπεις, ότι αυτό γίνεται και στον Χριστό, ενώ ακόμη είναι στα σπάργανα; Μόλις γεννήθηκε, ξεσηκώθηκε εναντίον του ο Ηρώδης. Ακολουθεί η φυγή στην Αίγυπτο. Εξορία σε χώρα βαρβαρική.
Να τα δέχεσαι όλα με γενναιότητα. Πνευματική ζωή χωρίς πειρασμούς δεν γίνεται.
Να έχεις απόλυτη εμπιστοσύνη στον Θεό.Τέτοια εμπιστοσύνη στο θέλημα του Θεού είχε και ο Δίκαιος Ιωσήφ. Του εμφανίζεται ο Άγγελος και του λέγει: «Πάρε το Παιδί και τη Μητέρα Του και πηγαίνετε στην Αίγυπτο.»
Δεν σκανδαλίσθηκε· όταν άκουσε αυτά ο Ιωσήφ. Ούτε είπε στον Άγγελο: «Τι μπερδεμένα πράγματα μου λες; Εσύ δεν μου έλεγες προηγουμένως, ότι Αυτός θα σώσει τον λαό Του; Τώρα λοιπόν, ούτε τον Εαυτό Του δεν μπορεί να σώσει;! Άλλα μου υποσχέθηκες και άλλα γίνονται στην πραγματικότητα;»
Δεν μίλησε έτσι ο Ιωσήφ. Τίποτε από αυτά δεν είπε. Είχε απόλυτη εμπιστοσύνη στον Θεό. Ούτε για τον χρόνο επιτροφής από την Αίγυπτο δεν δείχνει περιέργεια τη στιγμή μάλιστα που ο Άγγελος μίλησε πολύ αόριστα για επιστροφή.
Πιστεύει, υπακούει και υπομένει με χαρά όλους τους πειρασμούς.
Τας αλγηδόνας των Αγίων, ας υπέρ σού έπαθον, δυσωπήθητι Κύριε, και πάσας ημών τας οδύνας, ίασαι φιλάνθρωπε δεόμεθα.
Δόξα… των Αγίων Νηπίων Ήχος πλ. δ’ Ανδρέου Κρήτης
Ηρώδης ο παράνομος, θεωρών τον αστέρα, υπέρ πάσαν κτίσιν λαμπρότερον, εταράττετο, καί γαλακτοτροφούμενα Βρέφη, εξ αγκαλών μητρικών αφήρπαζεν. Η δε Ελισάβετ, λαβούσα τον Ιωάννην, πέτραν παρεκάλει. Δέξαι Μητέρα μετά τέκνου. Όρος εδέξατο τον Πρόδρομον, φάτνη εφύλαττε τον θησαυρόν, όν αστήρ εμήνυσε, Μάγοι προσεκύνουν, Κύριε δόξα σοι.
Ωδή ς’
«Τού βίου την θάλασσαν, υψουμένην καθoρών, των πειρασμών τω κλύδωνι, τω ευδίω λιμένι σου προσδραμών, βοώ σοι, Ανάγαγε, εκ φθοράς την ζωήν μου Πολυέλεε».
Μύρα ευωδέστατα, αναδέδωκεν η γη, εν ταύτη υπέρ έννοιαν, τού ακενώτου μύρου εκ τής Αγνής, σαρκί αναβλύσαντος, και βροτούς, ευωδίας θείας πλήσαντος.
Αίμασιν εφοίνιξεν, ο Ηρώδης των Bρεφών, τήν Βηθλεέμ ο δείλαιος, αλλά ταύτα βοήσαντα προς Θεόν, ένδικον ειργάσαντο, την αυτού καταδίκην, και τον όλεθρον.
Ωδή η’ «Εκ φλογός τοίς Οσίοις, δρόσον επήγασας
Ως χρυσίον και σμύρναν, Χριστέ και λίβανον, τας ημών ικεσίας, δέξαι φιλάνθρωπε, και ως των Βρεφών των αγίων τα αίματα, πρόσδεξαι οικτίρμον, διδούς ημίν ελέη.
Ήχος πλ. δ’ Ώ του παραδόξου θαύματος
Κλαίει η Ραχήλ τα Νήπια, εν τη Ραμά δε φωνή, νυν μεγάλη ακούεται, ο Ηρώδης μαίνεται, και αθέως φρυάττεται, ο Ιωάννης φεύγει εν όρεσι, λίθος Μητέρα συν τέκνω δέχεται, ο Ζαχαρίας δε, εν Ναώ φονεύεται, ο δε Χριστός, φεύγει αφείς έρημον, Εβραίων οίκημα.
14.000 Infants (the Holy Innocents) slain by Herod at Bethlehem
Commemorated on December 29
The Blood of the Martyrs Protopresbyter Thomas Hopko
On December 29, we remember the horrific slaying of 14,000 infants by Herod, performed due to his fear and jealousy of the coming Messiah. A life in Christ is a life of both martyrdom ..in other words, it is a life of humility.. By fearing this humility, Herod “lamented that his power would soon be destroyed” (Kontakia of the day) and sought to destroy Christ instead… Then Herod, when he saw that he had been tricked by the wise men, was in a furious rage, and he sent and killed all the male children in Bethlehem and in all that region who were two years old or under, according to the time which he had ascertained from the wise men. Then was fulfilled what was spoken by the prophet Jeremiah: “A voice was heard in Ramah, wailing and loud lamentation, Rachel weeping for her children; she refused to be consoled, because they were no more.” (Mt 2:16-18)… Jesus escaped the slaughter of the children by his parents’ flight into Egypt.The angel warned Joseph in a dream, Rise, take the Child and His mother, and flee into Egypt, and remain there till I tell you; for Herod is about to search for the Child, to destroy Him” (Mt 2:13). From His very first days Jesus was rejected on earth. He was hunted down by Herod, only to be finally caught by Pilate who, together with the leaders of His own people, put the Messiah to death. The reason for such hostility to the point of murder is given by Christ Himself, and men loved darkness rather than light, because their deeds were evil” (Jn 3:19)… The question put to all who celebrate Christ’sWinter Pascha concerns their own relationship to the Lord. Are we ready to receive Him, and therefore to love as He has loved us, even to the point of death?[Taken from, “The Winter Pascha” by Protopresbyter Thomas Hopko, SVS Press, 1984. Available at SVS Bookstore, 800-204-book.]
Fr. Alexander Schmemann
Adulthood chokes as well the ability to trust, to let go and give one’s self completely to love and to believe with all one’s being. Only when we break through to the child living hidden within us, can we inherit as our own the joyful mystery of God coming to us as a child.The child has neither authority nor power, yet the very absence of authority reveals him to be a king; his defenselessness and vulnerability are precisely the source of his profound power. The child in that distant Bethlehem cave has no desire that we fear him; He enters our heartsnot by frightening us, by proving his power and authority, but by love alone. He is given to us as a child, and only as children can we in turn love him and give ourselves to him. The world is ruled by authority and power, by fear and domination.The child God liberates us from that. All He desires from us is our love, freely given and joyful; all He desires is that we give him our heart. And we give it to a defenseless, endlessly trusting child. (Excerpt from Celebration of Faith, Vol. 2: The Church Year,The Divine Child by Fr. Alexander Schmemann, St. Vladimir’s Seminary Press, 1994.)
***
Saint Innocent of Alaska ,Metropolitan of Moscow
We were created to live on earth with the high purpose to live with God, for eternity!..While possessing all the treasures of the world, He agreed to be born in poverty, lying in a manger in a dark cave. He willingly lived in poverty and had no place to rest His head. The road into the Kingdom of Heaven was made by the Lord Jesus Christ, and He was the first one who travelled it… if you truly wish to follow Jesus Christ, He will show you the way into the Kingdom of Heaven and will help you along each step. Bear all with patience in the name of Jesus Christ. To bear your cross means not only to accept patiently all difficulties that befall you but also to strive for spiritual perfection, as the Scriptures teach us.
A disciple of Christ must follow Him. We must strive to live and act as He lived and acted. For example, Jesus Christ always thanked His Heavenly Father and constantly prayed to Him. Why did God not make the path to the Kingdom of Heaven light and pleasant? Only God knows. Who would question His divine wisdom? He saw that the narrow path is what we need! We who are below see only bits and pieces, but He, Who is above all creation, sees our lives from the standpoint of eternity.We must bear our cross because we want to be with Christ and to participate in His glory.
And so, brethren, if you wish to attain the Kingdom of Heaven, you cannot bypass the path taken by Jesus Christ. Indeed, all the prophets, the Apostles, the martyrs, the saints and countless other righteous ones walked along this path. There is no other.
Brethren, if you wish to attain the Kingdom of Heaven, follow the path which Jesus Christ took, and He, the all-merciful one, will help you every step of the way.(Saint Innocent of Alaska Metropolitan of Moscow ,The Way Into the Kingdom of Heaven)
When Jesus was born in Bethlehem of Judah, The sceptre of the house of Judah passed away. Infants who leaped in play were slaughtered for Christ. A voice was heard in Ramah, The lamentation of Judah’s daughters, Rachel weeping for her sons, as it is written For the lawless Herod murdered the infants. The land of Judah was soaked with innocent blood; The earth was reddened by the blood of babies. But the Church of the Gentiles is washed by this blood; Clothed in radiant purity, she cries in joy: The Truth has come! God is made manifest! He is born of the Virgin, Enlightening those who sit in darkness, For the salvation of the world!6
” εκζητήσατέ με, και ευρήσετέ με, ότι ζητήσετέ με εν όλη καρδία υμών.” (Ιερ. 36,13)
Το ταξίδι των σοφών μάγων της Ανατολής, και η δική μας προσωπική πορεία προς την προσκύνηση του Νεογέννητου Εμμανουήλ μοιάζουν. Ας γίνουμε αληθινοί προσκυνητές της θεϊκής αγάπης, ας ζήσουμε τα Χριστούγεννα, για να μεταμορφωθούμε προσωπικά.
Όταν ο Κύριος Ιησούς Χριστός γεννήθηκε στη Βηθλεέμ, Τον προσκύνησαν πρώτοι οι ποιμένες και οι σοφοί (οι αστρονόμοι) από ανατολών, δηλαδή οι πιο απλοί και οι πιο σοφοί άνθρωποι του κόσμου τούτου! Ακόμη και σήμερα, αυτοί που ειλικρινέστερα απ’ όλους λατρεύουν τον Ιησού Χριστό, ως Θεό και Σωτήρα, είναι οι πιο απλοί και οι πιο σοφοί του κόσμου. Απεναντίας, η διεστραμμένη απλοϊκότητα και η ημιμάθεια υπήρξαν πάντοτε εχθροί της Θεότητος του Χριστού και πολέμιοι του Ευαγγελίου Του. (Αγ. Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
Οι μάγοι που ήλθαν στην φάτνη ήλθαν κουβαλώντας όλη τη σοφία της γης, όλη την μέχρι τότε γνώση, αλλά μπορούσαν να αναγνωρίσουν στο Βρέφος της Βηθλεέμ, τον σαρκωμένο Υιό του Θεού και να Τον λατρέψουν σαν βασιλιά και Θεό τους επειδή είχαν προετοιμαστεί να επιτρέψουν στη θεϊκή σοφία να κυριαρχήσει στη σοφία όλης της γης. Όχι μάταια ο Άγιος Παύλος είπε ότι η ανθρώπινη σοφία συγκρινόμενη με την Θεϊκή, δεν είναι παρά μωρία, κάτι φτωχό, αν συγκριθεί με το μεγαλείο του νου, της καρδιάς και την σοφία του Θεού. Και πρέπει να έχουμε τη θέληση να ανοιχτούμε στη σοφία του Θεού, να είμαστε έτοιμοι να κρίνουμε τα πάντα στη γη από τη πλευρά του ζώντος Θεού· οι σκέψεις, τα συναισθήματα, οι τρόποι μας υπόκεινται στην Θεία κρίση. «Διότι οι δικές μου βουλές και αποφάσεις, λέγει ο Κύριος, δεν είναι ωσάν τας ιδικάς σας βουλές· ούτε οι ιδικοί μου τρόποι ενεργείας και οι οδοί, τας οποίας σας υποδεικνύω, είναι ωσάν τας ιδικάς σας οδούς». Metropolitan Anthony of Sourozh – 1983
***
Ένα υπερθαύμαστο άστρο άστραψε από την Ανατολή και οι βασιλείς των Περσών οι αστρονόμοι, έκπληκτοι από την ασυνήθιστη λάμψη, έφεραν στον νου τους την προφητεία του Βαλαάμ του προγόνου τους: «Θα ανατείλη άστρο από τη γη του Ιακώβ, και θα παρουσιαθή άνθρωπος από τον Ισραήλ και θα συντρίψη τους αρχηγούς των Μωαβιτών» (Αριθμ. 24:17). Το συμπέρασμά τους ήταν ότι επρόκειτο για μεγάλο βασιλέα, εξουσιαστή ολόκληρης της γης και της οικουμένης. Και τούτο το καταλάβαιναν όχι μόνο από την προφητεία του Βαλαάμ, αλλά και από άλλα φρικτά γεγονότα που συνέβησαν τότε.
Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναφέρει ως πατρίδα τους την Περσία. Στην άποψη ότι οι τρεις Μάγοι ήταν Πέρσες, συμβάλει και ένα γεγονός που έλαβε χώρα το 614 μ.Χ. στη Βηθλεέμ. Την εποχή εκείνη, είχαν καταλάβει την πόλη οι Πέρσες του Χοσρόη του 2ου, οι οποίοι αν και έκαναν πολλές καταστροφές, δεν πείραξαν τον Ναό της Γεννήσεως. Αυτό έγινε γιατί, όπως λέγεται, στο ναό υπήρχε μια εικόνα (κατά άλλους ψηφιδωτό) που απεικόνιζε τους Μάγους να προσκυνούν τον Χριστό. Οι Πέρσες κατακτητές αναγνώρισαν τους ομοεθνής τους από τα ρούχα και έτσι άφησαν τον Ναό της Γεννήσεως απείραχτο.
***
Όταν γεννήθηκε ο Ιησούς, φάνηκε στον ουρανό ένα εξαιρετικά λαμπρό άστρο. Το άστρο αυτό ακολούθησαν τρεις σοφοί από τα μέρη της Ανατολής κι έφτασαν ως τα Ιεροσόλυμα, όπου βασίλευε ο Ηρώδης. Όπως έλεγαν τα βιβλία τους, η εμφάνιση αυτού του λαμπρού αστεριού σήμαινε πως είχε γεννηθεί ένα σπουδαίο πρόσωπο, ίσως κάποιος βασιλιάς. Είχαν πάρει μαζί τους ακριβά δώρα, για να τα προσφέρουν σ’ αυτό το σπουδαίο νεογέννητο. Όταν μπήκαν στην πόλη, το αστέρι, που ως εκείνη την ώρα τους οδηγούσε, χάθηκε. Οι τρεις σοφοί ζήτησαν τη βοήθεια του βασιλιά Ηρώδη: «Πού είναι ο βασιλιάς, που γεννήθηκε πριν λίγο καιρό; Είδαμε στην ανατολή το αστέρι του και ήρθαμε να τον προσκυνήσουμε». Ο Ηρώδης ταράχτηκε πολύ. Αλίμονο αν είχε γεννηθεί κάποιος καινούριος βασιλιάς! Κινδύνευε ο θρόνος του! Συγκέντρωσε αμέσως τους σοφούς και διαβασμένους του βασιλείου του και τους ζήτησε να ψάξουν στα βιβλία τους και να του πουν τι σήμαινε η εμφάνιση αυτού του αστεριού. Κι αυτοί διάβασαν τα βιβλία των Προφητών και του είπαν ότι πράγματι γεννήθηκε στη Βηθλεέμ σπουδαίος άρχοντας, γιατί είναι γραμμένο στα βιβλία τους: «Και συ Βηθλεέμ, γη των Ιουδαίων, δεν είσαι καθόλου μικρή κι ασήμαντη, γιατί από εσένα θα βγει άρχοντας που θα οδηγήσει όλο τον λαό του Ισραήλ».
Ο Ηρώδης ρωτώντας τους μάγους εξακρίβωσε πότε ακριβώς είχε εμφανιστεί το αστέρι κι ύστερα τους έστειλε στη Βηθλεέμ με την εντολή, αφού βρουν το νεογέννητο παιδί και το προσκυνήσουν, να επιστρέψουν πάλι στα Ιεροσόλυμα και να τον ενημερώσουν, γιατί τάχα ήθελε κι αυτός να το προσκυνήσει.
Μόλις οι τρεις μάγοι βγήκαν από τα Ιεροσόλυμα, φανερώθηκε πάλι στον ουρανό το λαμπρό αστέρι και τους οδήγησε ως τη Βηθλεέμ. Κι εκεί ήρθε και στάθηκε πάνω από το σπίτι όπου έμενε η Μαρία με το παιδί. Χάρηκαν πάρα πολύ που έφτασαν στον προορισμό τους. Μπήκαν και προσκύνησαν το μικρό παιδί και του πρόσφεραν τα δώρα τους, χρυσό γιατί ήταν βασιλιάς, λιβάνι γιατί ήταν Θεός και σμύρνα γιατί έγινε άνθρωπος.
Τρία δώρα έφεραν στο νεογέννητο Βασιλιά. Και χωρίς να το θέλουν συμβόλισαν την αγία και ζωοποιό Τριάδα, στο όνομα της οποίας ήρθε στον κόσμο το παιδί Ιησούς. Ο κόσμος φωτίστηκε από το Χριστό, που έλαμψε σαν χρυσός. Και γέμισε από προσευχές και θυμιάματα, όπως ένας ναός. Η οικουμένη ολόκληρη γέμισε από το άρωμα της διδασκαλίας Του.
Μετά την προσκύνηση δεν πέρασαν από τα Ιεροσόλυμα, αλλά γύρισαν στην πατρίδα τους από άλλον δρόμο, γιατί άγγελος Κυρίου τους πληροφόρησε ότι ο Ηρώδης ήθελε να κάνει κακό στο παιδί. Άγγελος Κυρίου επίσης φανερώθηκε και στον Ιωσήφ και του είπε να πάρει τη Μαρία και τον Ιησού, να φύγουν κρυφά στην Αίγυπτο και να μείνουν εκεί, μέχρι να τους δοθεί πάλι μήνυμα.
Όταν ο Ηρώδης είδε ότι οι μάγοι τον ξεγέλασαν, έβγαλε φοβερή διαταγή: Έπρεπε να θανατωθούν όλα τα παιδιά της Βηθλεέμ και των περιχώρων που ήταν δύο χρονών και μικρότερα. Πίστευε έτσι ότι ανάμεσά τους θα σκοτωνόταν κι ο μελλοντικός βασιλιάς. Θρήνος και κλάμα ξέσπασε σ’ όλη την περιοχή κι εκπληρώθηκαν τα λόγια του προφήτη Ιερεμία: «Φωνή πόνου ακούστηκε στην πόλη Ραμά, θρήνος και κλαυθμός και οδυρμός πολύς. Η Ραχήλ έκλαιγε τα παιδιά της και δεν μπορούσε να παρηγορηθεί, γιατί δεν υπήρχαν πια στη ζωή».
Το θέλημα του Θεού όμως ήταν άλλο. Ο Ιησούς με τη Μαρία και τον Ιωσήφ βρέθηκαν ασφαλείς στην Αίγυπτο κι έζησαν εκεί ωσότου πέθανε ο βασιλιάς Ηρώδης. Τότε με θεϊκή καθοδήγηση επέστρεψαν στην Ιουδαία και εγκαταστάθηκαν στη Ναζαρέτ. Κι έτσι εκπληρώθηκαν οι προφητείες που έλεγαν ότι ο Μεσσίας θα ονομαστεί Ναζωραίος.
Σύμφωνα με την παράδοση οι μάγοι ήταν τρεις και τα ονόματα αυτών, Μελχιώρ, Βαλτασάρ και Γασπάρ. Οι τρεις αυτοί σοφοί άνδρες εκπροσωπούσαν τις τρεις κύριες φυλές των ανθρώπων, που κατάγονταν από τους τρεις γιους του Νώε: Σημ, Χαμ και Ιάφεθ. Ο Πέρσης σοφός εκπροσωπούσε τους Ιαφεθίτες, ο Άραβας τους Σημίτες και ο Αιγύπτιος τους Χαμίτες. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι διά μέσου των τριών αυτών, τρόπον τινά, ολόκληρο το ανθρώπινο γένος προσκύνησε τον Ενανθρωπήσαντα Θεό και Κύριο! Αργότερα, βαπτίσθηκαν από τον Απόστολο Θωμά και χειροτονήθηκαν επίσκοποι. Το 69 μ.Χ. έλαβαν την είδηση ότι σε λίγο θα πεθάνουν. Πρώτος πεθαίνει ο Μελχιόρ, σε ηλικία 130 ετών. Μετά από έξι μέρες ο Βαλτάσαρ σκοτώνεται από έναν ειδωλολάτρη μπροστά στην Αγία Τράπεζα στα 109 του χρόνια. Μετά από άλλες έξι μέρες πεθαίνει ο Γκασπάρ στα 90 του χρόνια.
Κάποια παράδοσις του ια΄ αιώνος αναφέρει λείψανα των Τριών Μάγων, τα οποία από την Αγία Ελένη μετακομίσθηκαν στην Κωνσταντινούπολι, τον δ΄ επίσης αιώνα στα Μεδιόλανα, το δε 1164 στην Κολωνία, όπου και ανοικοδομήθηκε τον ιγ΄ αιώνα ο και μετέπειτα περίλαμπρος καθεδρικός ναός της πόλεως.
Από την αφήγηση των Μάγων (βρίσκεται σαν υποσημείωση στην 22η «Μελέτη» των «Πνευματικών Γυμνασμάτων» του Αγίου Νικόδημου του Αγιορείτη )
Είδαμε με τα μάτια μας τη Μητέρα που γέννησε τον Χριστό και Αυτόν που γεννήθηκε από Αυτήν. Το καταλάβαμε, γιατί ο Αστέρας που μας οδηγούσε μας έδειχνε το Δεσποτικό Βρέφος.
Το δε Παιδίον, ο Ιησούς, καθόταν καταγής και ήταν δύο ετών και, μάλιστα, έμοιαζε στα χαρακτηριστικά με τη Μητέρα Του, η οποία ήταν ψηλή, το σώμα της ήταν τρυφερό, στο χρώμα του σιταριού. Τα μαλλιά της στο κεφάλι της ήταν ωραιότατα. Έχοντας κι εμείς έναν επιτήδειο ζωγράφο, τον προστάξαμε να ζωγραφίσει τη μορφή της Μητέρας και του Παιδιού. Αυτήν ακριβώς την εικόνα, τη φέραμε και στη χώρα μας και την αφιερώσαμε στον εδώ ναό, εκεί όπου έγινε η πρώτη φανέρωση του Αστέρα. Η εικόνα αυτή, έχει την εξής επιγραφή: “Η βασιλεία των Περσών αφιερώνει την εικόνα αυτή στο Μέγα Ήλιο, στο Θεό και Βασιλιά Ιησού”.«
»Παίρνοντας ο καθένας μας το Παιδίον Ιησού στην αγκαλιά του, Του προσφέραμε χρυσό, λιβάνι και σμύρνα, λέγοντας προς Αυτόν: “Σ’ Εσένα ουρανοδύναμε Ιησού προσφέρουμε αυτά τα Δώρα που είναι εξαρχής δικά Σου. Ο μόνος τρόπος για να κυβερνηθούν τα ακυβέρνητα, ήταν να έρθεις Εσύ πάνω στη γη. Δε θα μπορούσαν να σμίξουν τα ουράνια με τα επίγεια ποτέ, αν Εσύ δεν κατέβαινες κάτω σ’ εμάς. Καμιά υπηρεσία δεν εκτελείται με τόση εντέλεια από το δούλο, εκτός κι αν έρθει να την περατώσει ο Ίδιος ο Δεσπότης. Και καμιά μάχη δε διεξάγεται τόσο επιτυχημένα, χωρίς τον ερχομό και την παρουσία του Ίδιου του Βασιλιά, όταν πρέπει αυτός να πάρει εκδίκηση απ’ τους ηγεμόνες εχθρούς του. Και η ένσαρκη Οικονομία Σου, ήταν η δική Σου πάνσοφη μέθοδος, για να κατανικήσεις τους δαίμονες εχθρούς”. Το Παιδίον Ιησούς, ακούγοντας όλ’ αυτά, χαιρόταν και σκιρτούσε σ’ ετούτα τα λόγια που Του λέγαμε. Έτσι, αποχαιρετώντας τη Μητέρα του Παιδίου, αφού μπορέσαμε τελικά να την τιμήσουμε κι αυτή να τιμήσει εμάς, αναχωρήσαμε από εκεί γεμάτοι χαρά και ευφροσύνη.«
***
Γέροντος Σωφρονίου του Έσσεξ
Οταν μου αποκαλύφθηκε το νόημα της υπάρξεώς μας …· είναι προτιμότερο να πω μου διανοίχθηκε. Τότε όλα τα γεγονότα –όλου του κόσμου στην πολυχιλιετή ιστορία του, και του κάθε ανθρώπου στην προσωπική του ύπαρξη– πήραν άλλη απόχρωση. Και δεν έβρισκα λόγια να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου στον Θεό.
Θυμάσαι ένα μικρό τραγούδι που μάθαιναν παλαιότερα τα παιδιά ; Το Βρέφος Χριστός είχε έναν κήπο. Και πολλά ρόδα καλλιεργούσε σε αυτόν … Όταν όμως τα ρόδα άνθισαν Αυτός προσκάλεσε τα παιδιά των Εβραίων, αλλά αυτά ξερίζωσαν τα άνθη, και ερημώθηκε ολόκληρος ο κήπος … Τα παιδιά τότε από τα αγκάθια έπλεξαν γι’ Αυτόν ακάνθινο στεφάνι. Τέτοια είναι η οδός που προσφέρεται σε όλους μας, για να μείνουμε έπειτα αιώνια μαζί Του: Να μην περιμένουμε ευγνωμοσύνη από κανέναν για όλα που κάναμε εμείς γι’ αυτούς· να τους ευεργετούμε όλους, αν είναι δυνατό να συμπάσχουμε με αυτούς, γιατί δεν γνωρίζουν ακόμη την Αλήθεια της Αιώνιας Αγάπης του Ουρανίου Πατρός… Δεν υπάρχει και δεν μπορεί να υπάρξει μεγαλύτερη ευτυχία από το να γνωρίζει κάποιος την Αιώνια Αλήθεια. Η γνώση αυτή ενοικίζει στην ψυχή την ανάπαυση και τη χαρά παρ’ όλες τις αποτυχίες της γης. Αν οι άνθρωποι παραμένουν πάντοτε εγωιστές, τότε πώς είναι δυνατή η παγκόσμια αδελφοσύνη των ανθρώπων; Πώς είναι δυνατόν όλος ο κόσμος να γνωρίσει τον Πατέρα όλων μας;
«Κύριε, Συ ο ίδιος δίδαξέ με τα πάντα … Δώσε μου τη χαρά της γνώσεως του θελήματός Σου και των οδών Σου … Δίδαξέ με να σε αγαπώ αληθινά με όλο μου το είναι, όπως μας παρήγγειλες … Οικοδόμησε τη ζωή μου έτσι, όπως Εσύ ο ίδιος την συνέλαβες στην προαιώνια βουλή Σου … Μην επιτρέπεις να πορευθώ σε ξένους δρόμους, που οδηγούν στο σκοτάδι … δώσε σε μένα να δω το Φως Σου, ώ Φως του κόσμου».
Έλα και κάνε Συ ο ίδιος μέσα μου το θέλημά Σου. Τα προστάγματά σου δεν χωρούν στη στενή μου καρδιά, και ο πεπερασμένος νούς μου δεν συλλαμβάνει το περιεχόμενό τους..Αν δεν ευδοκήσεις Εσύ να κατοικήσεις μέσα μου, τότε αναπόφευκτα θα οδηγηθώ στο σκοτάδι..Γνωρίζω πως δεν ενεργείς διά της βίας, αλλά Σε ικετεύω: Έλα με εξουσία στον οίκο μου, και αναγέννησέ με ολόκληρο. Μετάβαλε το καταχθόνιο σκοτάδι της υπερηφανείας μου στην ταπεινή Σου αγάπη. Μεταμόρφωσε με το Φως σου τη διεφθαρμένη φύση μου, έτσι ώστε κανένα πάθος να μη μείνει μέσα μου ικανό να εμποδίσει την μετά Σού έλευση του Πατρός Σου (βλ. Ιωαν. ιδ’ 21-23). Κάνε με κατοικητήριο της αγίας εκείνης ζωής, την οποία Συ ο ίδιος επέτρεψες να γευθώ εν μέρει…Ναί Κύριε, Σε ικετεύω, μη μου στερήσεις το σημείο αυτό της αγαθότητός Σου.
»Ω, ο Θεός, ο Σωτήρας μου, το Φως του νου μου και το κραταίωμα της ψυχής μου, ας σκηνώσει σε μένα η αγαθότητά Σου, για να παραμένω και εγώ αδιάλειπτα σε Σένα, φέροντας παντοτινά μέσα μου το Πνεύμα Σου το Άγιο, ώστε να δώσει σε μένα να ομοιωθώ μαζί Σου, τον μόνο Κύριο μου, όπως ομοιώθηκαν μαζί Σου όλοι οι ανά τους αιώνες άγιοί Σου. »Ναι, Κύριε Ιησού Χριστέ, κατά την αμετάθετη επαγγελία Σου, έλα μαζί με τον Πατέρα και το Πνεύμα το Άγιο και σκήνωσε μέσα μου».
ΗΓέννησίς σου, Χριστέ ο Θεός ημών, ανέτειλε τω κόσμω το φως το της γνώσεως· εν αυτή γαρ οι τοις άστροις λατρεύοντες, υπό αστέρος εδιδάσκοντο, σε προσκυνείν, τον Ήλιον της δικαιοσύνης, και σε γινώσκειν εξ ύψους ανατολήν, Κύριε δόξα Σοι.
Ιδιόμελον Χριστουγέννων,Ήχος β´.
Τί Σοι προσενέγκωμεν Χριστέ, ότι ώφθης επί γης ως άνθρωπος δι’ ημάς; έκαστον γαρ των υπό Σου γενομένων κτισμάτων, την ευχαριστίαν Σοι προσάγει, οι Άγγελοι τον ύμνον, οι ουρανοί τον Αστέρα, οι Μάγοι τα δώρα, οι Ποιμένες το θαύμα, η γη το σπήλαιον, η έρημος την φάτνην, ημείς δε Μητέρα Παρθένον, ο προ αιώνων Θεός ελέησον ημάς.
Στόμα δικαίου αποστάζει σοφίαν, χείλη δε ανδρών επίστανται χάριτας. Στόμα σοφών μελετά σοφίαν· δικαιοσύνη δε ρύεται αυτούς εκ θανάτου. Τελευτήσαντος ανδρός δικαίου, ουκ όλλυται ελπίς· υιός γαρ δίκαιος γεννάται εις ζωήν· και εν αγαθοίς αυτού καρπόν δικαιοσύνης τρυγήσει. Φως δικαίοις διαπαντός, και παρά Κυρίου ευρήσουσι χάριν και δόξαν. Γλώσσα σοφών καλά επίσταται, και εν καρδία αυτών αναπαύσεται σοφία. Αγαπά Κύριος οσίας καρδίας· δεκτοί δε αυτώ πάντες άμωμοι εν οδώ· Σοφία Κυρίου φωτιεί πρόσωπον συνετού· φθάνει γαρ τους επιθυμούντας αυτήν, προ του γνωσθήναι, και ευχερώς θεωρείται υπό των αγαπώντων αυτήν. Ο ορθρίσας προς αυτήν ου κοπιάσει· και ο αγρυπνήσας δι᾿ αυτήν, ταχέως αμέριμνος έσται. Ότι τους αξίους αυτής αυτή περιέρχεται ζητούσα, και εν ταίς τρίβοις φαντάζεται αυτοίς ευμενώς. Σοφίας ου κατισχύσει ποτέ κακία. Διά ταύτα και εραστής εγενόμην του κάλλους αυτής, και εφίλησα ταύτην, και εξεζήτησα εκ νεότητός μου, και εζήτησα νύμφην αγαγέσθαι εμαυτώ. Ότι ο πάντων Δεσπότης ηγάπησεν αυτήν. Μύστις γαρ εστι της του Θεού επιστήμης, και αιρέτις των έργων αυτού. Οι πόνοι αυτής εισιν αρεταί· σωφροσύνην δε και φρόνησιν αύτη διδάσκει· δικαιοσύνην και ανδρείαν, ων χρησιμώτερον ουδέν εστιν εν βίω ανθρώποις· Ει δε και πολυπειρίαν ποθεί τις, οίδε τα αρχαία και τα μέλλοντα εικάζειν· επίσταται στροφάς λόγων, και λύσεις αινιγμάτων· σημεία και τέρατα προγινώσκει, και εκβάσεις καιρών και χρόνων· και πάσι σύμβουλός εστιν αγαθή. Ότι αθανασία εστίν εν αυτή, και εύκλεια εν κοινωνία λόγων αυτής. Διά τούτο ενέτυχον τω Κυρίω, και εδεήθην αυτού, και είπον εξ όλης μου της καρδίας· Θεέ Πατέρων, και Κύριε του ελέους, ο ποιήσας τα πάντα εν λόγω σου, και τη σοφία σου κατασκευάσας τον άνθρωπον, ίνα δεσπόζη των υπό σου γενομένων κτισμάτων, και διέπη τον κόσμον εν οσιότητι και δικαιοσύνη· δος μοι την των σων θρόνων πάρεδρον σοφίαν, και μη με αποδοκιμάσης εκ παίδων σου· ότι εγώ δούλος σος, και υιός της παιδίσκης σου. Εξαπόστειλον αυτήν εξ αγίου κατοικητηρίου σου, και από θρόνου δόξης σου, ίνα συμπαρούσά μοι διδάξη με, τι ευάρεστόν εστιν παρά σοι. Και οδηγήση με εν γνώσει, και φυλάξη με εν τη δόξη αυτής. Λογισμοί γαρ θνητών πάντες δειλοί, και επισφαλείς αι επίνοιαι αυτών.
Σοφία Σολομώντος Κεφ. 06, 12-20
Λαμπρά και αμάραντός εστιν η σοφία και ευχερώς θεωρείται υπό των αγαπώντων αυτήν και ευρίσκεται υπό των ζητούντων αυτήν, 13 φθάνει τους επιθυμούντας προγνωσθήναι. 14 ο ορθρίσας προς αυτήν ου κοπιάσει, πάρεδρον γαρ ευρήσει των πυλών αυτού. 15 το γαρ ενθυμηθήναι περί αυτής φρονήσεως τελειότης, και ο αγρυπνήσας δι᾿ αυτήν ταχέως αμέριμνος έσται· 16 ότι τους αξίους αυτής αύτη περιέρχεται ζητούσακαι εν ταίς τρίβοις φαντάζεται αυτοίς ευμενώς και εν πάση επινοία υπαντά αυτοίς. 17 αρχή γαρ αυτής η αληθεστάτη παιδείας επιθυμία, φροντίς δε παιδείας αγάπη, 18 αγάπη δε τήρησις νόμων αυτής, προσοχή δε νόμων βεβαίωσις αφθαρσίας, 19 αφθαρσία δε εγγύς είναι ποιεί Θεού. 20 επιθυμία άρα σοφίας ανάγει επί βασιλείαν.
Σοφ. Σολ. 6,12-20 Λαμπρά και αιωνία είναι η σοφία. Με ευκολίαν γίνεται αντιληπτή και κατανοητή, από όσους την αγαπούν. Και εύκολα ανευρίσκεται από εκείνους, που την αναζητούν. 13 Καταφθάνει αυτούς, που επιθυμούν να την γνωρίσουν και την κατανοήσουν. 14 Εκείνος ο οποίος από το γλυκοχάραμα, από αυτήν ακόμη την ανατολήν της ζωής του προσέρχεται προς αυτήν, δεν θα κοπιάση, διότι η θεία σοφία θα στήση την έδραν της εις τας πύλας του οίκου του. 15 Το να σκέπτεται κανείς και μελετά αυτήν είναι δείγμα μεγάλης συνέσεως. Και εκείνος που αγρυπνεί δια την απόκτησίν της, πολύ γρήγορα θα απαλλαγή από τας καταθλιπτικάς μερίμνας και θα έχη ειρηνικήν την ζωήν. 16 Η ίδια η σοφία του Θεού περιέρχεται αδώ και εκεί και αναζητεί τους αξίους της. Ολόλαμπρη και ευμενής παρουσιάζεται στους δρόμους της ζωής των, και εις κάθε σκέψιν των τους βοηθεί πάντοτε. 17 Διότι αρχή της κατά Θεόν σοφίας είναι η ειλικρινής επιθυμία της μορφώσεως, φροντίς δε και σκοπός, στον οποίον κατατείνει η παιδεία, είναι η αγάπη του Θεού. 18 Της αγάπης δε εκδήλωσις είναι η τήρησις των νόμων της θείας σοφίας. Η προσεκτική δε τήρησις των θείων νόμων είναι η βεβαία εγγύησις της πέραν του τάφου αθανασίας. 19 Η δε αθανασία κάμνει τον άνθρωπον να ευρίσκεται πάντοτε πλησίον του αιωνίου Θεού. 20 Αρα η ειλικρινής επιθυμία και η απόκτησις της θείας σοφίας ανεβάζουν τον άνθρωπον εις την βασιλείαν του Θεού.
Σοφία Σολομώντος Κεφ. 07, 15-30
Εμοί δε δώη ο Θεός ειπείν κατά γνώμην και ενθυμηθήναι αξίως των δεδομένων, ότι αυτός και της σοφίας οδηγός εστι και των σοφών διορθωτής. 16 εν γαρ χειρί αυτού και ημείς και οι λόγοι ημών πάσά τε φρόνησις και εργατειών επιστήμη. 17 αυτός γαρ μοι έδωκε των όντων γνώσιν αψευδή ειδέναι σύστασιν κόσμου και ενέργειαν στοιχείων, 18 αρχήν και τέλος και μεσότητα χρόνων, τροπών αλλαγάς και μεταβολάς καιρών, 19 ενιαυτών κύκλους και αστέρων θέσεις, 20 φύσεις ζώων και θυμούς θηρίων, πνευμάτων βίας και διαλογισμούς ανθρώπων, διαφοράς φυτών και δυνάμεις ριζών, 21 όσα τε εστι κρυπτά και εμφανή έγνων· η γαρ πάντων τεχνίτις εδίδαξέ με σοφία. 22 Εστι γαρ εν αυτή πνεύμα νοερόν, άγιον, μονογενές, πολυμερές, λεπτόν, ευκίνητον, τρανόν, αμόλυντον, σαφές, απήμαντον, φιλάγαθον, οξύ, ακώλυτον, ευεργετικόν, 23 φιλάνθρωπον, βέβαιον, ασφαλές, αμέριμνον, παντοδύναμον, πανεπίσκοπον και διά πάντων χωρούν πνευμάτων νοερών καθαρών λεπτοτάτων. 24 πάσης γαρ κινήσεως κινητικώτερον σοφία, διήκει δε και χωρεί διά πάντων διά την καθαρότητα· 25 ατμίς γαρ εστι της του Θεού δυνάμεως και απόρροια της του Παντοκράτορος δόξης ειλικρινής· διά τούτο ουδέν μεμιαμμένον εις αυτήν παρεμπίπτει. 26 απαύγασμα γαρ εστι φωτός αϊδίου και έσοπτρον ακηλίδωτον της του Θεού ενεργείας και εικών της αγαθότητος αυτού. 27 μία δε ούσα πάντα δύναται και μένουσα εν αυτή τα πάντα καινίζει και κατά γενεάς εις ψυχάς οσίας μεταβαίνουσα φίλους Θεού και προφήτας κατασκευάζει·28 ουθέν γαρ αγαπά ο Θεός ει μη τον σοφία συνοικούντα. 29 έστι γαρ αύτη ευπρεπεστέρα ηλίου και υπέρ πάσαν άστρων θέσιν, φωτί συγκρινομένη, ευρίσκεται προτέρα· 30 τούτο μεν γαρ διαδέχεται νυξ, σοφίας δε ου κατισχύει κακία.
Σοφ. Σολ. 7,15 Εύχομαι δε να μου δώση ο Θεός ικανότητα να εκφράσω τον θαυμασμόν μου δια την σοφίαν, και με ευγνωμοσύνην να ενθυμούμαι πάντοτε τας δωρεάς του Θεού, διότι αυτός είναι ο οδηγός και χορηγός της σοφίας, ο παιδαγωγός και διορθωτής των σοφών. 16 Διότι εις τα χέρια αυτού ευρισκόμεθα και ημείς και οι λόγοι μας, η σύνεσίς μας όπως και η επιστήμη των διαφόρων έργων. 17 Αυτός μου έχει δώσει την αληθή γνώσιν των όντων, ώστε να γνωρίσω πως συνεστήθη ο κόσμος και πως ενεργούν τα επί μέρους στοιχεία της φύσεως. 18 Να γνωρίσω την αρχήν, το μέσον και το τέλος των χρόνων, την αλλαγήν του ηλιοστασίου και τας μεταβολάς των εποχών του έτους. 19 Τους κύκλους των ετών και τας θέσεις των αστέρων. 20 Τας φύσεις των ζώων, τα ένστικτα των θηρίων τας ορμάς των ανέμων, τους διαλογισμούς των ανθρώπων, τας διαφοράς, που υπάρχουν μεταξύ των φυτών και τας δυνάμεις των ριζών. 21 Χαρις εις την θείαν σοφίαν εγώ εγνώρισα όλα τα απόκρυφα και φανερά όντα και τας ιδιότητας αυτών. Η σοφία, η οποία εκ του μηδενός εδημιούργησε και κατευθύνει τα πάντα, με εδίδαξε αυτά. 22 Αυτή δε η σοφία του Θεού έχει πνεύμα απολύτου νοήσεως, άγιον, μοναδικόν στον ουράνιον και επίγειον κόσμον, πολυτρόπων ενεργειών, άϋλον, ευκίνητον, απειρομέγεθες, αμόλυντον, σαφές, απρόσβλητον και άτρωτον από οιανδήποτε ατέλειαν. Διεισδυτικόν, ευεργετικόν, πνεύμα, το οποίον υπερνικά όλα τα εμπόδια και αγαπά πάντοτε το αγαθόν. 23 Αυτό είναι φιλάνθρωπον, σταθερόν, αλάθητον, από καμμίαν δεν πιέζεται μέριμναν, παντοδύναμον, εποπτεύει και κατευθύνει τα πάντα. Εισχωρεί εις όλα τα πνεύματα αγγέλων και ανθρώπων, τα νοερά, τα καθαρά, τα λεπτότατα. 24 Η σοφία έχει την απόλυτον εξ εαυτής κίνησιν, απείρως ανωτέρα από κάθε τι, το οποίον κινείται εις την γην και τον ουρανόν. Χαρις εις την απόλυτον αυτής καθαρότητα εισδύει και προχωρεί δια μέσου όλων των επιγείων και των ουρανίων προσώπων και πραγμάτων. 25 Διότι αυτή είναι πνοη, τρόπον τινά, του παντοδυνάμου Θεού, ολοκάθαρον απαύγασμα της δόξης του παντοκράτορας. Δια τούτο τίποτε το μολυσμένον δεν υπεισέρχεται εις αυτήν και δεν την μολύνει. 26 Αυτή είναι το φωτεινόν απαύγασμα του θείου, αμεταβλήτου, αιωνίου φωτός• ολοκάθαρον κάτοπτρον της ενεργείας του Θεού, είκών και έκφρασις της αγαθότητας του Θεού. 27 Και ενώ είναι μία μόνον, δύναται να κάμη τα πάντα ως παντοδύναμος. Μένει καθ’ εαυτήν αναλλοίωτος και ανακαινίζει τα πάντα. Από γενεάς εις γενεάν μεταβαίνει και ενθρονίζεται εις ψυχάς οσίας. Παιδαγωγεί και μορφώνει φίλους Θεού και προφήτας. 28 Κανένα άλλο λογικόν ον δεν αγαπά ο Θεός, ειμή μόνον εκείνο, το οποίον συγκατοικεί με την θείαν σοφίαν. 29 Αυτή είναι ωραιοτέρα και λαμπροτρα από τον ήλιον, ανωτέρα από όλα τα αστρικά σύμπαντα, συγκρινομένη δε προς το φως υπερέχει και προηγείται από αυτό. 30 Διότι το μεν υλικόν φως το διαδέχεται η νύκτα• κανένα όμως σκότος και καμμία σκια κακίας δεν ημπορεί να κυριαρχήση εις την θείαν σοφίαν.
Παροιμίαι Σολομώντος Κεφ. 08: Ύμνος στη Σοφία
10 λάβετε παιδείαν και μη αργύριον, και γνώσιν υπέρ χρυσίον δεδοκιμασμένον· 11 κρείσσων γαρ σοφία λίθων πολυτελών, παν δε τίμιον ουκ άξιον αυτής εστιν. 12 εγώ η σοφία κατεσκήνωσα βουλήν, και γνώσιν και έννοιαν εγώ επεκαλεσάμην. 13 φόβος Κυρίου μισεί αδικίαν, ύβριν τε και υπερηφανίαν και οδούς πονηρών· μεμίσηκα δε εγώ διεστραμμένας οδούς κακών. 14 εμή βουλή και ασφάλεια, εμή φρόνησις, εμή δε ισχύς· 15 δι᾿ εμού βασιλείς βασιλεύουσι και οι δυνάσται γράφουσι δικαιοσύνην· 16 δι᾿ εμού μεγιστάνες μεγαλύνονται, και τύραννοι δι᾿ εμού κρατούσι γης. 17 εγώ τους εμέ φιλούντας αγαπώ, οι δε εμέ ζητούντες ευρήσουσι χάριν. 18 πλούτος και δόξα εμοί υπάρχει και κτήσις πολλών και δικαιοσύνη. 19 βέλτιον εμέ καρπίζεσθαι υπέρ χρυσίον και λίθον τίμιον, τα δε εμά γεννήματα κρείσσω αργυρίου εκλεκτού. 20 εν οδοίς δικαιοσύνης περιπατώ και ανά μέσον τρίβων δικαιοσύνης αναστρέφομαι, 21 ίνα μερίσω τοις εμέ αγαπώσιν ύπαρξιν και τους θησαυρούς αυτών εμπλήσω αγαθών. εάν αναγγείλω υμίν τα καθ᾿ ημέραν γινόμενα, μνημονεύσω τα εξ αιώνος αριθμήσαι. 22 Κύριος έκτισέ με αρχήν οδών αυτού εις έργα αυτού, 23 προ του αιώνος εθεμελίωσέ με εν αρχή, προ του την γην ποιήσαι 24 και προ του τας αβύσους ποιήσαι, προ του προελθείν τας πηγάς των υδάτων, 25 προ του όρη εδρασθήναι, προ δε πάντων βουνών γεννά με. 26 Κύριος εποίησε χώρας και αοικήτους και άκρα οικούμενα της υπ᾿ ουρανόν. 27 ηνίκα ητοίμαζε τον ουρανόν, συμπαρήμην αυτώ, και ότε αφώριζε τον εαυτού θρόνον επ᾿ ανέμων· 28 ηνίκα ισχυρά εποίει τα άνω νέφη, και ως ασφαλείς ετίθει πηγάς της υπ᾿ ουρανόν 29 και ισχυρά εποίει τα θεμέλια της γης, 30 ήμην παρ᾿ αυτώ αρμόζουσα. εγώ ήμην η προσέχαιρε, καθ᾿ ημέραν δε ευφραινόμην εν προσώπω αυτού εν παντί καιρώ, 31 ότε ενευφραίνετο την οικουμένην συντελέσας, και ενευφραίνετο εν υιοίς ανθρώπων. 32 νυν ούν, υιέ, άκουέ μου και μακάριοι, οι οδούς μου φυλάσσοντες, 33 ακούσατε παιδείαν και σοφίσθητε και μη αποφραγήτε. 34 μακάριος ανήρ, ος εισακούεταί μου, και άνθρωπος, ος τας εμάς οδούς φυλάξει αγρυπνών επ᾿ εμαίς θύραις καθ᾿ ημέραν, τηρών σταθμούς εμών εισόδων· 35 αι γαρ έξοδοί μου έξοδοι ζωής, και ετοιμάζεται θέλησις παρά Κυρίου. 36 οι δε αμαρτάνοντες εις εμέ ασεβούσιν εις τα εαυτών ψυχάς, και οι μισούντές με αγαπώσι θάνατον.
10 Εκλέξατε και πάρετε ως θησαυρόν σας την θείαν σοφίαν και διαπαιδαγώγησιν και οχι το αργύριον. Την γνώσιν της αληθινής σοφίας περισστερον από τον ολοκάθαρον γνήσιον χρυσόν. 11 Διότι η θεία σοφία είναι ασυγκρίτως προτιμοτέρα και από τους πλέον πολυτελείς λίθους. Οιονδήποτε δε πολύτιμον αντικείμενον δεν είναι αντάξιον αυτής. 12 Εγώ, η θεία σοφία, εγκαθιστώ εις την καρδίαν των καλοπροαιρέτων ανθρώπων ορθάς σκέψεις και αγαθήν θέλησιν. Την αληθή γνώσιν και επιστήμην εγώ την προσκαλώ να εγκατοικήση εις αυτούς. 13 Εκείνος που εμπνεόμενος από εμέ ευλαβείται και φοβείται τον Κυριον, μισεί την αδικίαν, όπως επίσης την αλαζονείαν, την έπαρσιν και γενικώς τους τρόπους ζωής των πονηρών ανθρώπων. Εγώ η ίδια έχω μισήσει και μισώ τας διεστραμμένας οδούς των πονηρών ανθρώπων. 14 Ιδική μου είναι η ορθή συμβουλή και κρίσις. Ιδική μου δε και η ασφάλεια των ανθρώπων. Ιδική μου είναι η συνεσις και ιδική μου είναι η δύναμις, ώστε παντού εγώ να υπερισχύω. 15 Χαρις εις εμέ οι βασιλείς βασιλεύουν και κυβερνούν ειρηνικώς και ορθώς. Οι δε άρχοντες των λαών, φωτιζόμενοι από εμέ, συντάσσουν και εκδίδουν αποφάσεις και νόμους δικαίους. 16 Δι’ εμού οι μεγιστάνες γίνονται μεγάλοι και ένδοξοι, και οι μονάρχαι με τον ιδικόν μου φωτισμόν κυριαρχούν και κυβερνούν ορθώς τας χώρας. 17 Εγώ αγαπώ εκείνους, οι οποίοι με αγαπούν. Οσοι δέ με αναζητούν, με ευρίσκουν. Ετσι δε αποκτούν χάριν εκ μέρους του Θεού, και δόξαν εκ μέρους των ανθρώπων. 18 Εις εμέ υπάρχει και ανήκει ο πλούτος και η δόξα. Δι εμού επιτυγχάνεται η απόκτησις πολλών αγαθών και της αρετής. 19 Είναι καλύτερον να δρέπη κανείς και απολαμβάνη τους ιδικούς μου καρπούς, παρά να θησαυρίζη χρυσόν και πολυτίμους λίθους. Τα ιδικά μου δώρα είναι ασυγκρίτως ανώτερα, από τον πλέον εκλεκτόν και ανόθευτον άργυρον. 20 Περιπατώ πάντοτε στους δρόμους της αρετής, αναστρέφομαι διαρκώς και ευρίσκομαι στους δρόμους της δικαιοσύνης• 21 δια να μοιράζω εις όσους με αγαπούν αληθινόν πλούτον• να γεμίζω τα θησαυροφυλάκιά των με πλήθος αγαθών. Ακούσατέ με, λοιπόν, με προσοχήν, εάν αναγγείλω εις σας όλα όσα αγαθά έργα κάθε ημέραν γίνονται από εμέ. Θα σας υπενθυμίσω επί πλέον ένα προς ένα, όσα δια μέσου των αιώνων έχουν γίνει. 22 Εμέ, την ενυπόστατον Σοφίαν, τον Υιόν και Λογον, ο Θεός και πατήρ μου, με εγέννησεν άναρχον προ πάντων των αιώνων. Και με κατέστησεν εν χρόνω δημιουργόν του σύμπαντος κόσμου. 23 Προαιωνίως, προ πάσης δημιουργίας, πριν ακόμη δημιουργηθή η γη, με ώρισε θεμέλιον και αρχήν των πάντων. 24 Και πριν δημιουργήση τους ωκεανούς και τας θαλάσσας, πριν ακόμη αρχίσουν αι πηγαί να αναβλύζουν το ύδωρ επί της γης, 25 πριν εδραιωθούν αμετακίνητα τα όρη τα υψηλά εις τας θέσεις των και τα βουνά, με εγέννησε προαιωνίως και ανάρχως. 26 Ο Κυριος εδημιούργησε τας χώρας, που κατοικούνται και τας ακατοίκητους περιοχάς και τα πέρατα της οικουμένης, η οποία εκτείνεται κάτω από τον ουρανόν. 27 Οταν εδημιουργούσε και ενηρμόνιζε το ουράνιον σύμπαν, ήμουν εγώ μαζή με αυτόν, όπως και όταν ώριζε και εστήριζε τον θρόνον του επί πτερύγων ανέμων• 28 και όταν εστερέωνε επάνω στον ουρανόν τα ελαφρότατα νέφη, δια να κρατούν τους ωκεανούς των υδάτων και εξησφάλιζεν ετσι τας πηγάς των υδάτων κάτω εις την γην. 29 Οταν ισχυρά και ακλόνητα έκαμνε τα θεμέλια της γης, 30 εγώ ευρισκόμην πλησίον του και ενηρμόνιζα τα πάντα. Εγώ υπήρξα πάντοτε δι’ αυτόν η μόνιμος χαρά και μακαριότης του. Προαιωνίως δέ, και ειδικώτερα κατά το διάστημα της δημιουργίας, εγώ απήλαυα την χαράν και την τέρψιν του προσώπου του• 31 μάλιστα δε τότε, που είχεν αποπερατώσει την δημιουργίαν και την οικουμένην, και ηυφραίνετο βλέπων τα πάντα καλά λίαν. Και επί πάσι τούτοις ηυφραίνετο βλέπων τους υιούς των ανθρώπων της γης. 32 Τωρα, λοιπόν, παιδί μου, άκουε και βάλε μέσα εις την καρδιά σου αυτά τα οποία εγώ, η ενυπόστατος Σοφία, σε εδίδαξα. Και έχε υπ’ όψιν σου ότι είναι μακάριοι αυτοί, που σαν παιδιά μου φυλάσσουν τας εντολάς μου. 33 Ακούσατε, λοιπόν, όλοι την παιδαγωγούσαν και μορφώνουσαν σοφίαν και γίνετε πραγματικώς σοφοί. Μη φράσσετε τα ώτα σας και μη κλείετε την καρδιά σας εις την θείαν σοφίαν. 34 Τρισευτυχισμένος είναι ο άνθρωπος εκείνος, ο οποίος θα ακούση και θα υπακούση εις εμέ, θα φυλάξη τας εντολάς μου και άγρυπνος κάθε ημέραν στο κατώφλι των θυρών του ναού μου θα παρακολουθώ με προσοχήν τας εισόδους μου. 35 Διότι αι πορείαι μου και αι κατευθύνσεις μου οδηγούν εις μακαρίαν ζωήν. Δι’ αυτόν, που τας ακολουθεί, ετοιμάζεται πλουσιοπάροχος ευμένεια εκ μέρους του Κυρίου. 36 Εξ αντιθέτου, όσοι αμαρτάνουν απέναντί μου, ασεβούν εις την πραγματικότητα και βλάπτουν την αθάνατον ψυχήν των• και όσοι με μισούν και με αποστρέφονται αγαπούν τον θάνατον.
Αφού λοιπόν τελείωσα τη δουλειά μου κατά τα μεσάνυχτα, ξάπλωσα στο μεντέρι μου, κι η Μαρία ξάπλωσε και κείνη κοντά μου και σκεπάσθηκε και την πήρε ο ύπνος. Έπιασα να συλλογίζουμαι τον κόσμο. Συλλογίσθηκα πρώτα τον εαυτό μου και τους δικούς μου, τη γυναίκα μου και το παιδί μου. Γύρισα και κοίταξα τη Μαρία που ήτανε κουκουλωμένη και δεν φαινότανε αν είναι άνθρωπος αποκάτω από το σκέπασμα. Κι είπα: Ποιος μας συλλογίζεται; Οι άνθρωποι λένε λόγια πολλά, μα δεν πιστεύουνε σε τίποτα, γι’ αυτό είπε ο Δαυίδ: «Πας άνθρωπος ψεύστης». Γύρισα και κοίταξα το φτωχικό μας, πούνε σαν ξωκλήσι, στολισμένο με εικονίσματα και με αγιωτικά βιβλία, χωμένο ανάμεσα στ’ αρχοντόσπιτα της Βαβυλώνας, κρυμένο, σαν τον φτωχό που ντρέπεται μη τον δει ο κόσμος. Η καρδιά μου ζεστάθηκε, κρυμένη και κείνη μέσα μου. Ένοιωσα πως ήμουνα χωρισμένος από τον κόσμο, κι οι λογισμοί μου πως ήτανε και κείνοι κρυμένοι πίσω από το καταπέτασμα που χώριζε τον κόσμο από μένα, και πως άλλος ήλιος κι άλλο φεγγάρι φωτίζανε τον δικό μας τον κόσμο. Κι αντί να πικραθώ, ευφράνθηκε η ψυχή μου πως μ’ έχουνε ξεχασμένο, κι η χαρά η μυστική, που τη νοιώθουνε όσοι είναι παραπεταμένοι, άναψε μέσα μου ήσυχα κι ειρηνικά, κι η παρηγοριά με γλύκανε σαν μπάλσαμο, ανακατεμένη με το παράπονο. Και φχαρίστησα Εκείνον που φανερώνει τέτοια μυστήρια στον άνθρωπο, και που κάνει πλούσιους τους φτωχούς, τους χαρούμενους, τους θλιμμένους, που δίνει μυστική συντροφιά στους ξεμοναχιασμένους, και που μεθά με το κρασί της τράπεζάς του όσους κρεμάσανε την ελπίδα τους σε Κείνον. Αν δεν ήμουνα φτωχός και ξευτελισμένος, δεν θα μπορούσα να αξιωθώ τούτη την πονεμένη χαρά, γιατί δεν ξαγοράζεται με τίποτα άλλο, παρεκτός με την συντριβή της καρδιάς, κατά τον Δαυίδ που λέγει: «Κύριε, εν θλίψει επλάτυνάς με». Επειδή όποιος δεν πόνεσε και δεν ταπεινώθηκε, δεν παίρνει έλεος. Έτσι τα θέλησε η ανεξιχνίαστη σοφία. Μα οι άνθρωποι δεν τα νοιώθουνε αυτά, γιατί δεν θέλουνε να πονέσουνε και να ταπεινωθούνε, ώστε να νοιώσουνε κάποιο πράγμα που είναι παραπέρα από την καλοπέραση του κορμιού κι από τα μάταια πάθη τους.
Αδέλφια μου, δώστε προσοχή στα λόγια μου! Έτσι που βλέπετε, έβλεπα κι εγώ, και θαρρούσα πως έβλεπα” μα τώρα κατάλαβα πως ήμουνα στραβός και κουφός και ποδαγρός. Μετά χαράς δέχουμαι κάθε κακοπάθηση, γιατί αλλοιώς δεν ανοίγουνε τα μάτια στο αληθινό το φως, μήτε τ’ αυτιά ακούνε τα καλά μηνύματα, μήτε τα πόδια περπατάνε στον δρόμο που πάγει εκεί όπου είναι η αιώνια πολιτεία του Χριστού, εκεί που βρίσκουνε ειρήνη κι ανάπαψη οι αγαπημένοι του. Όποιος δεν καταλάβει πως είναι απροστάτευτος από τους ανθρώπους κι έρημος στον κόσμον τούτον, δεν θα ταπεινωθεί. Κι όποιος δεν ταπεινωθεί δεν θα ελεηθεί. Η λύπη της διάνοιας μας σιμώνει στον Θεό. Γι’ αυτό δεν θέλω καμιά καλοπέραση, αλλά καρδιά συντριμμένη.
Γιάννης ο Ευλογημένος! του Φώτη Κόντογλου
iconandlight 