Κυριακή εβδόμη από τού Πάσχα,
την εν Νικαία πρώτην Οικουμενικήν Σύνοδον εορτάζομεν, των τριακοσίων δέκα και οκτώ θεοφόρων Πατέρων.
Στίχοι
• Πόλου νοητού αστέρες σελασφόροι.
• Ακτίσιν υμών φωτίσαι τέ μοι φρένας.
Κυριακή των Αγίων Πατέρων της Α’ Οικουμενικής Συνόδου κοιμήθηκαν εν Κυρίω
Όσιος Γέροντας Ευμένιος Σαριδάκης (23 Μαΐου 1999)
Όσιος Γέροντας Ιουστίνος Πάρβου (16 Ιουνίου του 2013)
Γερόντισσα Μακρίνα της Πορταριάς (4 Ιουνίου 1995)
Κυριακή μεταξύ Αναλήψεως και Πεντηκοστής
Αναμένοντας τον Παράκλητο
Αντώνιος (Bloom) Μητροπολίτης Σουρόζ
18 Μαΐου 1980
Βρισκόμαστε στην περίοδο ανάμεσα στη γιορτή της Ανάληψης του Κυρίου και τη γιορτή της Αγίας Τριάδας κι έτσι θα ήθελα να πω κάτι σχετικό και με τις δύο.
Ο προφήτης Ησαίας λέει στο 53ο κεφάλαιο του βιβλίου του (Ησ. 53.4) ότι ο αναμενόμενος Μεσσίας πληγώθηκε για τις αμαρτίες μας, ότι επωμίστηκε τις αδυναμίες μας, ότι οι μώλωπές Του μας έχουν θεραπεύσει. Όταν σκεφτόμαστε τον αναστημένο Χριστό να εμφανίζεται στους μαθητές Του και να τους δίνει να αγγίξουν τα χέρια Του, να προσκαλεί τον Απόστολο Θωμά να εξετάσει την πραγματικότητα και το βάθος των πληγών πάνω στα χέρια και τα πόδια και την πλευρά Του, τείνουμε να ξεχάσουμε ότι ο Χριστός και κατά την Ανάληψή Του έφερε στη σάρκα Του τις πληγές που Του προκάλεσαν οι αμαρτίες μας – ότι με τρόπο ακατάληπτο ο Χριστός, όχι μόνο ύστερα από την Ανάσταση αλλά και ύστερα από την εις ουρανούς Ανάληψη και την ένδοξη ενθρόνισή Του στα δεξιά του Θεού Πατέρα φέρει στην ανθρώπινη σάρκα Του τα τραύματα που Του κατάφερε η ανθρώπινη αμαρτία. Εξακολουθεί να μεταφέρει την ανθρώπινη ασθένειά μας στους ώμους Του και τόσο η Ανάσταση όσο και οι φρικώδεις μέρες του Πάθους είναι τώρα, θα μπορούσαμε να πούμε, τυλιγμένες, αποθεμένες μέσα στο μυστήριο του Τριαδικού Θεού, της Αγίας, Ακατάληπτης, Μεγάλης Τριάδας. Όλες οι οδύνες του κόσμου, όλη η αμαρτία, οι θλίψεις, η φρίκη του, βάρυναν το Χριστό κι Εκείνος δεν τις πέταξε ούτε με την Ανάσταση, ούτε με την ένδοξη Ανάληψή Του. Ο Χριστός παραμένει «το αρνίον το εσφαγμένον προ καταβολής κόσμου υπέρ της του κόσμου σωτηρίας».
Όταν τη μέρα της Πεντηκοστής, τη μέρα που γιορτάζουμε ως τη μέρα της Αγίας Τριάδας, στέλνει το Άγιο Πνεύμα Του στους μαθητές Του, τους Αποστόλους Του, την Εκκλησία, για την αναγέννηση του κόσμου ολόκληρου, Το στέλνει με τρόπο διττό. Από τη μια μεριά είμαστε το Σώμα του Χριστού, το ζωντανό, παλλόμενο, μαρτυρικό, λαβωμένο στους αιώνες, το «βαστάζον τα στίγματα του Κυρίου Ιησού», κατά την έκφραση του Αποστόλου Παύλου (Γαλ.17) το «ανταναπληρούν τα υστερήματα των θλίψεων του Χριστού» (Κολ. 1.24)• από αιώνα σε αιώνα η Εκκλησία καλείται να είναι το Σώμα του Χριστού το «κλώμενον εις άφεσιν αμαρτιών», το «μελιζόμενον υπέρ της του κόσμου σωτηρίας». Κι επειδή είμαστε το Σώμα αυτό, όσο ανάξιοι κι αν είμαστε, μόνο και μόνο επειδή ανήκουμε στο Χριστό, επειδή είμαστε η Εκκλησία, μετέχουμε στη δωρεά του Αγίου Πνεύματος. Από την άλλη μεριά το Άγιο Πνεύμα έρχεται σ’ εμάς διότι είμαστε αδύνατοι, αμαρτωλοί, και γι’ αυτό μόνο η θεϊκή ισχύς μπορεί να μας σώσει.
Οφείλουμε να προετοιμαστούμε με ιδιαίτερη προσοχή για την Κυριακή της Πεντηκοστής. Θα έλθουμε βέβαια με την αμαρτωλότητά μας, ας έλθουμε όμως εντελώς ανοικτοί, με όλο τον ένθεο πόθο μας, πεινασμένοι και διψασμένοι για τον ερχομό του Κυρίου που θα δώσει ζωή στις ψυχές μας, που θ’ αλλάξει τη ζωή μας, που θα γεμίσει το χάσμα το οποίο χωρίζει μέσα μας το θεοειδές από αυτό που ακόμα ανήκει στη φθορά, την αμαρτία και το θάνατο.
Ας περάσουμε αυτή την εβδομάδα συγκεντρωμένα, ας την περάσουμε μέσα στην αναμονή και την προσευχή ώστε όταν θα ψάλλουμε μαζί την επίκληση προς το Άγιο Πνεύμα «ελθέ, και σκήνωσον εν ημίν», αυτά να μην είναι λόγια που θα πούμε από συνήθεια αλλά το αποκορύφωμα του πόθου μας για το Θεό, της αγάπης μας, το άνοιγμά μας μπροστά Του, παρόμοιο με το άνοιγμα της ψυχής στην αγάπη και τη χαρά. Θα μπορέσουμε τότε, παρ’ όλη την ασθένεια και αμαρτωλότητά μας, να δεχτούμε για μίαν ακόμη φορά, με καινούριο τρόπο, ένα νέο μέτρο της χάρης εκείνης που μας κάνει πιο κοντινούς και πιο αγαπητούς στο Θεό, το Θεό Εκείνο ο οποίος μπήκε στη δόξα με τη σάρκα που φέρει αγιάτρευτα τα τραύματα από την αμαρτία μας, αγιάτρευτα εφ’ όσον η αμαρτία εξακολουθεί να υπάρχει. Πόσο θαυμαστός είναι ο Θεός μας! Με πόση ευγνωμοσύνη δεν πρέπει να Τον σκεφτόμαστε! Μας αγαπά παρ’ όλη την απιστία μας, την άσχημη ζωή μας• πάντα πιστεύει, πάντα δύναται, πάντα ελπίζει• με τη δύναμή Του μπορεί να μας χαρίσει τα πάντα, φτάνει εμείς να Του δώσουμε το δικαίωμα, την εξουσία, την ευκαιρία να δράσει ελεύθερα. Ας προετοιμαστούμε ευλαβικά για τον ερχομό του Αγίου Πνεύματος σ’ εμάς.
http://www.mitras.ru/eng/eng_172.htm
http://www.agiazoni.gr/article.php?id=09908158691189011770
Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς
Σήμερα η Εκκλησία μας γιορτάζει τη μνήμη μίας πολύ μικρής ομάδας μαθητών και οπαδών Του. Σήμερα παρουσιάζει μπροστά σου μόνο τριακόσιους δεκαοκτώ γλυκείς, ευώδεις και αμάραντους καρπούς. Μια μικρή αλλά εκλεκτή ομάδα. Αυτοί είναι οι τριακόσιοι δεκαοκτώ άγιοι πατέρες της Πρώτης Οικουμενικής Συνόδου, που συνήλθε στη Νίκαια το 325 μ. Χ., την εποχή του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μεγάλου, για την υπεράσπιση, αποσαφήνιση και βεβαίωση της Ορθόδοξης Πίστης.
Την εποχή εκείνη στην Εκκλησία είχαν εμφανιστεί «λύκοι βαρείς» (Πραξ. κ’ 29), που φορούσαν ρούχα όμοια με των ποιμένων. Αυτοί είχαν έκλυτη ζωή και γι’ αυτό δεν μπορούσαν να βρούν μέσα τους τόπο για την αλήθεια του Χριστού. Έτσι έπεσαν κι οι ίδιοι, αλλά παρέσυραν και τους πιστούς σε πλάνες. Η διδασκαλία τους ήταν διαβρωτική, όπως κι η ζωή τους. Το Άγιο Πνεύμα λοιπόν σύναξε τους αγίους αυτούς του Θεού σε μια Σύνοδο, ώστε να φανούν οι αληθινοί διδάσκαλοι του Χριστού, σε αντίθεση με τους πλανεμένους• να φανεί η δύναμη εκείνων που αγωνίζονται για τον Χριστό εναντίον εκείνων που τον πολεμούν και να διακριθεί ο γλυκύς καρπός του καλού Δέντρου, που είναι ο Χριστός, σε αντίθεση με τους σάπιους και πικρούς καρπούς του δέντρου του πονηρού.
Οι άγιοι πατέρες έλαμψαν στη Νίκαια όπως τα άστρα στον ουρανό, που παίρνουν το φως τους από τον ήλιο. Έτσι και εκείνοι φωτίστηκαν από τον Κύριο Ιησού Χριστό κι από το Άγιο Πνεύμα. Ήταν Χριστοφόροι άνθρωποι, ο Χριστός ζούσε κι έλαμπε μέσα από τον καθένα τους. Ήταν ουρανοπολίτες μάλλον παρά πολίτες της γης, αγγελόμορφοι, έμοιαζαν περισσότερο με αγγέλους παρά με ανθρώπους. Ήταν πραγματικά «ναός Θεού ζώντος, καθώς είπεν ο Θεός ότι ενοικήσω εν αυτοίς και εμπεριπατήσω» (Β’ Κορ. στ’ 16).
Πιστεύω πως είναι αρκετό ν’ αναφερθώ σε τρεις μόνο απ’αυτούς• εκείνους που σου είναι οι πιο γνωστοί, για να ‘χεις μια ιδέα πως ήταν κι οι υπόλοιποι τριακόσιοι δεκαπέντε. Κι αναφέρομαι στον άγιο πατέρα Νικόλαο, στον άγιο Σπυρίδωνα και στον άγιο Αθανάσιο τον Μέγα. Πολλοί από τους άγιους πατέρες έφτασαν στη Σύνοδο φέροντας στο σώμα τους τραύματα που είχαν δεχτεί για χάρη του Χριστού.
Ο άγιος Παφνούτιος, για παράδειγμα, είχε χάσει το ένα του μάτι όταν τον βασάνιζαν. Όλοι τους έλαμπαν από ένα εσωτερικό φως που προερχόταν από τον Θεό, ένα φως όπου διακρινόταν καθαρά η αλήθεια. Ως ακόλουθοι του Εσταυρωμένου δεν λογάριαζαν τα βασανιστήρια. Η αφοβία τους στην υπεράσπιση της αλήθειας ήταν μέγιστη, απεριόριστη. Με τη θεόσδοτη γνώση της αλήθειας που κατείχαν και την τόλμη τους στην υπεράσπισή της, οι άγιοι αυτοί πατέρες αναίρεσαν και συνέτριψαν την αίρεση του Αρείου και καθιέρωσαν το Σύμβολο της Πίστεως, που κρατούμε ως σήμερα και ομολογούμε ως τη μόνη σωστική αλήθεια του Θεού.
Tο σημερινό ευαγγέλιο δεν μας μιλάει για τη Σύνοδο αυτή, αλλά για την τελευταία προσευχή του Κυρίου Ιησού στον Ουράνιο Πατέρα Του. Γιατί διαβάζουμε το ευαγγέλιο αυτό στη σημερινή γιορτή; Επειδή δείχνει την επιρροή του στην Πρώτη Οικουμενική Σύνοδο. Με τη δύναμη της προσευχής αυτής ο Θεός ενίσχυσε τους αγίους πατέρες της Συνόδου και τους έκανε ατρόμητους υπερασπιστές της αλήθειας, νικητές στις αμφισβητήσεις και την κακία ανθρώπων και δαιμόνων. Να, πως αρχίζει η προσευχή αυτή:
«Ταύτα ελάλησεν ο ᾿Ιησούς, και επήρε τους οφθαλμούς αυτού εις τον ουρανόν και είπε· πάτερ, ελήλυθεν η ώρα· δόξασόν σου τον υιόν, ίνα και ο υιός σου δοξάση σε» (Ιωάν. ιζ’ 1).Όλα όσα δίδαξε ο Κύριος στους ανθρώπους, τα είχε εφαρμόσει ο ίδιος. Είχε διδάξει τους ανθρώπους πως να προσεύχονται: «Πάτερ ημών, ο εν τοις ουρανοίς…» (Ματθ. στ’ 9)….
Υπάρχουν γονείς που ζητούν μεγαλύτερη δόξα απ’ αυτήν που τους δίνουν τα παιδιά τους; Η μεγαλύτερη χαρά του Κυρίου είναι να δοξάζεται από τα παιδιά Του, τους πιστούς οπαδούς Του.
«Και ουκέτι ειμί εν τω κόσμω, και ούτοι εν τω κόσμω εισί, και εγώ προς σε έρχομαι. πάτερ άγιε, τήρησον αυτούς εν τω ονόματί σου ω δέδωκάς μοι, ίνα ώσιν εν καθώς ημείς» (Ιωάν. ιζ’ 11). Γιατί λέει ο Κύριος πως δεν είναι πιά στον κόσμο; Επειδή τελείωσε το έργο Του και τώρα πιά περιμένει να υποστεί το έσχατο και μέγιστο πάθος, να σφραγίσει το τελειωμένο έργο με το αθώο αίμα Του.
Προσέξτε με πόση αγάπη προσεύχεται για τους μαθητές Του! Καμιά μητέρα δεν θα προσευχόταν με τόση στοργή για τα παιδιά της. Πάτερ άγιε, τήρησον αυτούς. Τους αφήνει ως πρόβατα ανάμεσα σε λύκους. Αν δεν τους προστάτευε κάποιο μάτι από τον ουρανό, θα τους είχαν κατασπαράξει όλους οι λύκοι. Τήρησον αυτούς εν τω ονόματί σου, ως γονιός, ως Πατέρας. Γίνου δικός τους Πατέρας, όπως είσαι και δικός Μου. Με την πατρική Σου αγάπη στήριξέ τους και προστάτεψέ τους από τους κακούς λύκους, οδήγησέ τους, ίνα ώσιν εν καθώς ημείς. Στην τέλεια αυτή ενότητα δεν θα δείς μόνο την πανίσχυρη δύναμη των πιστών, μα και τη δόξα του Θεού. Όπως ο Πατέρας κι ο Υιός έχουν την ίδια ουσία και διαφέρουν μόνο στα πρόσωπα, ας γίνει το ίδιο και στους πιστούς: πολλά και διάφορα τα πρόσωπα, αλλά ουσιαστικά ένας στην αγάπη, το θέλημα και το νου….
Αδελφοί μου! Σκεφθείτε πως ο Κύριος Ιησούς λίγο πριν από το θάνατό Του, εδώ και δυό χιλιάδες χρόνια, σκέφτηκε και σας, προσευχήθηκε στον Θεό για σας! Εύχομαι η παντοδύναμη αυτή προσευχή να σας προστατεύει και να σας καθαρίζει από κάθε αμαρτία, να σας γεμίζει χαρά και να ενώσει τις καρδιές και τις ψυχές σας! Είθε και μείς να δοξολογούμε ενωμένοι τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, την ομοούσια και αδιαίρετη Τριάδα, τώρα και πάντα και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν!
Απολυτίκιον των Πατέρων Ήχος πλ. δ”
Υπερδεδοξασμένος εί, Χριστέ ο Θεός ημών, ο φωστήρας επί γης τούς Πατέρας ημών θεμελιώσας, και δι” αυτών προς την αληθινήν πίστιν, πάντας ημάς οδηγήσας, πολυεύσπλαγχνε, δόξα σοι.
Κοντάκιον
Ήχος πλ. δ”
Αποστόλων το κήρυγμα, και των Πατέρων τα δόγματα, τη Εκκλησία μίαν την πίστιν εκράτυνεν, ή και χιτώνα φορούσα της αληθείας, τον υφαντόν εκ της άνω θεολογίας, ορθοτομεί και δοξάζει, της ευσεβείας το μέγα μυστήριον.
Δόξα των αίνων του όρθρου… Ήχος πλ. δ”
Των αγίων Πατέρων ο χορός, εκ των της οικουμένης περάτων συνδραμών, Πατρός, και Υιού, και Πνεύματος αγίου, μίαν ουσίαν εδογμάτισε και φύσιν, και το μυστήριον της θεολογίας, τρανώς παρέδωκε τη Εκκλησία, ους ευφημούντες εν πίστει, μακαρίσωμεν λέγοντες. Ω θεία παρεμβολή, θεηγόροι οπλίται, παρατάξεως Κυρίου, αστέρες πολύφωτοι, τού νοητού στερεώματος, της μυστικής Σιών οι ακαθαίρετοι πύργοι, τα μυρίπνοα άνθη τού Παραδείσου, τα πάγχρυσα στόματα τού Λόγου, Νικαίας το καύχημα, οικουμένης αγλάϊσμα, εκτενώς πρεσβεύσατε, υπέρ των ψυχών ημών.
Ταις των αγίων τριακοσίων δέκα και οκτώ θεοφόρων Πατέρων πρεσβείαις, Χριστέ ο Θεός ημών, ελέησον ημάς. Αμήν.
Εκ του κατά Ιωάννη. ιζ’ 1 – 13
Τω καιρώ εκείνω, επάρας ο Ιησούς τους οφθαλμούς αυτού εις τον ουρανόν, είπε· Πάτερ, ελήλυθεν η ώρα, δόξασόν σου τον Υιόν, ίνα και ο Υιός σου δοξάση σε· καθώς έδωκας αυτώ εξουσίαν πάσης σαρκός, ίνα παν ο δέδωκας αυτώ, δώση αυτοίς ζωήν αιώνιον. Αύτη δε εστιν η αιώνιος ζωή, ίνα γινώσκωσί σε τον μόνον αληθινόν Θεόν, και ον απέστειλας ᾿Ιησούν Χριστόν. Εγώ σε εδόξασα επί της γης· το έργον ετελείωσα, ο δέδωκάς μοι ίνα ποιήσω. Και νυν δόξασόν με συ, Πάτερ, παρά σεαυτώ τη δόξη η είχον, προ του τον κόσμον είναι, παρά σοι. Εφανέρωσά σου το όνομα τοις ανθρώποις, ούς δέδωκάς μοι εκ του κόσμου· σοι ήσαν και εμοί αυτούς δέδωκας, και τον λόγον σου τετηρήκασι. Νυν έγνωκαν ότι πάντα όσα δέδωκάς μοι παρά σου εστιν· ότι τα ρήματα α δέδωκάς μοι δέδωκα αυτοίς· και αυτοί έλαβον, και έγνωσαν αληθώς ότι παρά σου εξήλθον, και επίστευσαν, ότι συ με απέστειλας. ᾿Εγώ περί αυτών ερωτώ· ου περί του κόσμου ερωτώ, αλλά περί ων δέδωκάς μοι, ότι σοι εισι. Και τα εμά πάντα σα εστι και τα σα εμά, και δεδόξασμαι εν αυτοίς. Και ουκ έτι ειμί εν τω κόσμω, και ούτοι εν τω κόσμω εισί, και εγώ προς σε έρχομαι. Πάτερ άγιε, τήρησον αυτούς εν τω ονόματί σου, ούς δέδωκάς μοι, ίνα ώσιν εν καθώς ημείς. Οτε ήμην μετ’ αυτών εν τω κόσμω, εγώ ετήρουν αυτούς εν τω ονόματί σου· ούς δέδωκάς μοι εφύλαξα, και ουδείς εξ αυτών απώλετο, ει μη ο υιός της απωλείας, ίνα η γραφή πληρωθή. Νυν δε προς σε έρχομαι, και ταύτα λαλώ εν τω κόσμω ίνα έχωσι την χαράν την εμήν πεπληρωμένην εν αυτοίς.