Συναξάριον.
Μὴν Νοέμβριος, ἔχων ἡμέρας λ΄.
Ἡ ἡμέρα ἔχει ὥρας ι΄ καὶ ἡ νὺξ ὥρας ιδ΄.
Τῇ Αʹ τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου μνήμη τῶν Ἁγίων καὶ θαυματουργῶν Ἀναργύρων, Κοσμᾶ καὶ Δαμιανοῦ, καὶ τῆς μητρὸς αὐτῶν Θεοδότης, τῶν ἐξ Ἀσίας (3ος αἰ.)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἐνδόξου Ἀποστόλου Νηρέως καὶ τῆς ἀδελφῆς αὐτοῦ, μαθητῶν τοῦ Πρωτοκορυφαίου Ἀποστόλου Παύλου, ἐν τῇ πρὸς Ῥωμαίους Ἐπιστολῇ εὐφήμως μνημονευομένων (ιστ´ 15) (1ος αἰ.)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν ἁγίων Μαρτύρων γυναικῶν· Κυριαίνης καὶ Ἰουλιανῆς τῶν ἐν Κιλικίᾳ, πυρὶ τελειωθεισῶν ἐν ἔτει τριακοσιοστῷ καὶ πέμπτῳ (305).
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν ἁγίων Ἱερομαρτύρων· Ἰωάννου Ἐπισκόπου Περσίδος, ἑνὸς τῶν τριακοσίων δέκα καὶ ὀκτὼ Πατέρων τῆς Α´ Οἰκουμενικῆς συνόδου, καὶ Ἰακώβου Πρεσβυτέρου, τοῦ ἐπιλεγομένου «Ζηλωτοῦ», τὰς κεφαλὰς τμηθέντων καὶ τελειωθέντων, ἐπὶ Σαββωρίου τοῦ ἀσεβεστάτου Βασιλέως, ἐν ἔτει τριακοσιοστῷ τεσσαρακοστῷ και πέμπτῳ (332).
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν ἁγίων Μαρτύρων· Καισαρίου, Δασίου Σάββα, Σαβινιανοῦ, Ἀγρίππα, Ἀνδριανοῦ, καὶ Θωμᾶ τοῦ νηπίου, ἐν Δαμασκῷ τὰς κεφαλὰς τμηθέντων καὶ τελειωθέντων (7ος αἰ.)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἁγίου Μάρτυρος Ἑρμηνιγγέλδου, βασιλόπαιδος τῶν Βησιγότθων ἐν Ἱσπανίᾳ, ὑπὲρ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως ξίφει τελειωθέντος ἐν ἔτει πεντακοσιοστῷ ὀγδοηκοστῷ καὶ ἕκτῳ (586)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες· Κυπριανὸς καὶ Ἰουλιανή, διὰ πυρὸς τελειοῦνται.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Μνήμη τῆς Ἁγίας Μάρτυρος Θεολήπτης.
Μνήμη τοῦ ἁγίου νέου Ὁσιομάρτυρος Ἰακώβου τοῦ νέου, τοῦ ἐκ Καστορίας Ἰβηροσκητιώτου, καὶ τῶν δύο μαθητῶν αὐτοῦ Ἰακώβου διακόνου καὶ Διονυσίου μοναχοῦ, τῶν ἐν τῇ Μονῇ Δερβεκίστης, ἤτοι Ἀναλήψεως, Τριχωνίδος ἀσκησαμένων καὶ δι᾿ ἀγχόνης ἐν Ἀδριανουπόλει τελειωθέντων, ἐν ἔτει χιλιοστῷ πεντακοσιοστῷ καὶ εἰκοστῷ (͵αφκʹ -1520).
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Μνήμη τοῦ Ὁσίου Δαβὶδ τοῦ Γέροντος, τοῦ ἐν Εὐβοίᾳ ἀσκήσαντος, ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται ἐν ἔτει χιλιοστῷ πεντακοσιοστῷ καὶ ὀγδοηκοστῷ (1580).
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Μνήμη τῆς Ἁγίας Ἐνδόξου Νέας Παρθενομάρτυρος Ἑλένης τῆς ἐν Σινώπῃ, τοὐπίκλην Μπεκιάρη, ὑπὲρ ἁγνείας καὶ τῆς ἐν Χριστῷ πίστεως μαρτυρηθείσης, ἐν ἔτει χιλιοστῷ ἑπτακοσιοστῷ καὶ πεντηκοστῷ (1750).
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Μνήμη τοῦ ἁγίου Δαυΐδ τοῦ Μεγάλου Κομνηνοῦ σύν τοῖς τρισίν αὐτοῦ υἱοῖς Βασιλείῳ, Μανουήλ καὶ Γεωργίῳ καὶ τῷ ἀνεψιῷ αὐτοῦ Ἀλεξίῳ, ξίφει τελειωθέντων ἐν ἔτει 1463.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς τοῦ Βερχοτούρε (1704)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ἡ κοίμησις τοῦ Ὁσίου Ἰλαρίωνος τοῦ Βαλαὰμ και τοῦ Σάρωφ ἐν Ῥωσίᾳ (1841).
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Μνήμη τῶν ἁγίων νέων Ἱερομαρτύρων Ἀλεξάνδρου (Smirnov) καὶ Θεοδώρου (Remezov) (1918)· καὶ Ἱερομάρτυρος Σεργίου (Pokrovsky) (1937) ὑπὸ τῶν ἀθέων μπολσεβίκων τελειωθέντες ἐν Ῥωσίᾳ.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ἡ κοίμησις τοῦ Ὁσίου καὶ θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου Ρωμανίδου θεοπνεύστου Διδασκάλου τῆς Ὀρθοδόξου δογματικῆς Θεολογίας τῶν ἁγίων καὶ θεοφόρων Πατέρων ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται ἐν ̓Αθήναις, κατὰ τὸ ἔτος 2001.
Αγίου Ιουστίνου Πόποβιτς
Άνευ των Αγίων δεν υπάρχουν αληθινοί διδάσκαλοι και παιδαγωγοί, ούτε αληθινή παιδεία άνευ της Αγιότητος. Μόνον ο Άγιος είναι ο αληθινός Παιδαγωγός και Διδάσκαλος. Μόνον η Αγιότης είναι το Αληθινόν Φώς. Η αληθινή Παιδεία, ο αληθινός Φωτισμός, δεν είναι άλλο παρά η ακτινοβολία της Αγιότητος. Μόνον οι ΄Αγιοι είναι οι αληθώς φωτισμένοι. Η Αγιότης ζη και αναπνέει δια του Φωτός, ακτινοβολεί και ενεργεί εν τω Φωτί. Αγιάζουσα η Αγιότης, ταυτόχρονα φωτίζει και διδάσκει.
Η παιδεία είναι προβολή της αγιότητος. Μόνον ο αγιασθείς άνθρωπος δύναται να αγιάζη και άλλους· μόνον γενόμενος αυτός φως δύναται να φωτίζη τους άλλους. Το Ευαγγέλιον του Θεανθρώπου συγκεντρώνει τα πάντα εις τον προσωπικόν αγώνα και την άσκησιν τα πάντα αρχίζουν από το ίδιον το πρόσωπον του ανθρώπου: σωζόμενος ο άνθρωπος σώζει απαραιτήτως και τους άλλους γύρω του· φωτιζόμενος φωτίζει και τους άλλους.
Αυτή είναι η ευαγγελική οδός, η εφαρμοζομένη πιστώς εις την Ορθοδοξίαν, φυλασσομένη και διαφυλαχθείσα εις αυτή. Ιδού πως την χαράσει, ως άλλος υιός της βροντής, ο μέγας άγιος και διδάσκαλος της Εκκλησίας, ο φωστήρ της οικουμένης, ο αγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος: «Καθαρθήναι δει πρώτον, είτα καθάραι· σοφισθήναι, και είτα σοφίσαι· γενέσθαι φως, και φωτίσαι· εγγίσαι Θεώ, και προσαγαγείν άλλους· αγιασθήναι, και αγιάσθαι».
Κατά το θέλημα της Θείας Πρόνοιας ημείς ζώμεν επί της γεωγραφικής και θρησκευτικής διασταυρώσεως της Ανατολής και της Δύσεως. Δια τούτο, ίσως ευρισκόμεθα συχνά εις βασανιστικόν αδιέξοδον. Έχετε παρατηρήσει πως εις την ορθόδοξον ψυχήν μας δεν ανταποκρίνεται η ορθολογιστικο-σχολαστική παιδεία της ρωμαιοκαθολικής και προτεσταντικής Ευρώπης;
Τούτο κατοπτρίζεται σαφώς εις την ιδεολογικήν και ηθικήν περιπλάνησιν του μεγαλυτέρου μέρους των διανοουμένων μας. Αυτοί έχουν αποξενωθή από τον ορθόδοξον λαόν μας, από το σώμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας, και δια τούτο έχουν χάσει την ορθόδοξον αίσθησιν και τον ορθόδοξον προσανατολισμόν εις τα βασικά προβλήματα της ζωής και του θανάτου. Η παιδεία κατά το πρότυπον του ευρωπαϊκού Aufklarung (Διαφωτισμού) ποτέ δεν δύναται να είναι παιδεία δι’ ημάς.
Η ορθόδοξος αίσθησις και η ορθόδοξος συνείδησις παραδέχεται και αναγνωρίζει μόνον τους αγίους ως παιδαγωγούς και διδασκάλους και μόνον την αγιότητα ως φωτισμόν και ως αληθινήν παιδεία. Είναι πολύ βαθειά η πείνα και η δίψα της ψυχής μας, βαθυτέρα από ότι νομίζουν πολλοί από τους διανοουμένους μας, και κανείς δεν δύναται να την ικανοποιήση εκτός του Χριστού και των αγίων Του.
Αγίου Ιουστίνου Πόποβιτς, «Άνθρωπος και Θεάνθρωπος», εκδ. οίκος «Αστήρ», Αθήναι 1987 .
***
Οι θεούμενοι Πατέρες θεμέλιο της εκκλησιαστικής ζωής
πατρός Ιωάννη Ρωμανίδη
Οι θεούμενοι που μετέχουν της δόξης του Θεού [δηλ. του Φωτός του Θεού], δηλαδή οι Προφήτες, Απόστολοι, Πατέρες, όσιοι, Άγιοι, είναι το θεμέλιο και η βάση της εκκλησιαστικής ζωής.
Η Εκκλησία δεν είναι μια ανθρωποκεντρική οργάνωση, αλλά το τεθεωμένο Σώμα του Χριστού και κοινωνία Θεώσεως. Κεφαλή της είναι ο Χριστός και μέλη της είναι οι κατά διαφόρους βαθμούς μετέχοντες της Θεώσεως, που λέγονται θεούμενοι.
Όσοι έχουν εμπειρία του Θεού, είναι τα πραγματικά μέλη της Εκκλησίας, αφού η Εκκλησία «δεν είναι μια αφηρημένη ιδέα», αλλά «οι εμπειρίαν έχοντες». Τα μέλη της Εκκλησίας δεν καθορίζονται από την ηθική τους συγκρότηση, αλλά από το κατά πόσον μετέχουν της Θεώσεως και είναι θεούμενοι.
«Οπότε, δεν έχουμε πλέον έναν άνθρωπο, ο οποίος είναι καλός ή κακός. Έχουμε ανθρώπους οι οποίοι είναι φωτισμένοι ή δεν είναι φωτισμένοι, είναι θεούμενοι ή δεν είναι θεούμενοι».
Οι θεούμενοι είναι η αυθεντία στην Εκκλησία, γιατί αυτοί απέκτησαν την αληθινή, απλανή γνώση του Θεού.
Ο λαός που ακολουθεί τους θεουμένους έχει αληθινή πίστη. Άλλο είναι η γνώση του Θεού και άλλο είναι η πίστη περί του Θεού.
«Εάν κανείς φθάνει στον φωτισμό και την θέωση, τότε θα έχει την ίδια εμπειρία που έχουν όλοι οι θεούμενοι και, άρα, ακριβώς την ίδια γνώση που έχουν οι θεούμενοι και γι’ αυτό υπάρχει ταυτότητα γνώσεως του Θεού υφ’ όλων των θεουμένων όλης της Ιστορίας. Εκείνοι που έχουν γνώσεις περί του Θεού, μέσω των θεουμένων, είναι εκείνοι που έχουν ορθή πίστη περί του Θεού. Αλλά η ορθή πίστη περί του Θεού δεν σημαίνει και γνώση του Θεού.
Άλλο να γνωρίσουμε τον Θεό “πρόσωπον προς πρόσωπον”, άλλο είναι να πιστεύουμε σωστά περί του Θεού, διότι έχουμε οδηγούς τους θεουμένους. Είναι όπως είναι ο μαθητής αστρονόμος με τον επιστήμονα αστρονόμο που βλέπει με το τηλεσκόπιο. Το ίδιο ακριβώς, ίδια σχέση υπάρχει».
Οι θεούμενοι είναι οι απλανείς διδάσκαλοι στην Εκκλησία, και στην διδασκαλία τους στηριζόμαστε για να γνωρίσουμε και εμείς εκ πείρας τον Θεό. Η διδασκαλία των θεουμένων είναι τα κτιστά ρήματα και νοήματα της εμπειρίας της ακτίστου Χάριτος που έχουν βιώσει.
«Ο ίδιος ο θεούμενος έχει μια γνώση που υπερβαίνει την γνώση, αλλά χρησιμοποιεί και τα ρητά και τα νοήματα για να μιλάει στους άλλους. Γι’ αυτό δεν καταργείται η Αγία Γραφή, χρησιμοποιείται η Αγία Γραφή από τους ίδιους τους θεουμένους, διότι είναι τα ρητά και τα νοήματα με τα οποία οδηγούνται και οι άλλοι στην ίδια εμπειρία κ.ο.κ».
Επειδή οι θεούμενοι είναι αυθεντικοί διδάσκαλοι, γι’ αυτό και, όταν συνέρχονται σε Τοπικές ή Οικουμενικές Συνόδους, διατυπώνουν απλανώς, θεοπνεύστως την διδασκαλία της Εκκλησίας.
«Γι’ αυτό βρίσκουμε θεουμένους Αγίους όχι μόνο στην Ανατολή, αλλά και στην Δύση, αιώνες ολόκληρους. Αυτοί οι άνθρωποι όταν συνήρχοντο σε Σύνοδο, αμέσως γνωρίζανε τι είναι η διδασκαλία της Εκκλησίας».
Επειδή βασικό κριτήριο στην Εκκλησία που καθορίζει την αληθινότητα των μελών της είναι οι θεούμενοι, γι’ αυτό στην αρχαία Εκκλησία παρατηρείται το γεγονός ότι από αυτούς τους θεουμένους και Προφήτες εκλέγονταν οι Επίσκοποι και Πρεσβύτεροι. Αυτό το βλέπουμε στις «Πράξεις των Αποστόλων», κατά την εκλογή του Αποστόλου Ματθία, που κατέλαβε τον τόπο του Ιούδα. Έπρεπε να είναι μάρτυς της Αναστάσεως του Χριστού.
Άλλωστε, οι Κληρικοί έπρεπε να ήταν θεούμενοι, γιατί μόνον τότε ήταν οι αληθινοί ιατροί, γνώριζαν να θεραπεύσουν τους ανθρώπους και από το σκότος του νου να τους οδηγήσουν στον φωτισμό του νου και την θέωση.
Σκοπός της Εκκλησίας και αποστολή της είναι να κάνει τους ανθρώπους Θεούμενους.
Η Εκκλησία, όπως συχνά ως εδώ έγινε λόγος, ομοιάζει με ένα νοσοκομείο και οι Κληρικοί με τους ιατρούς. Με αυτήν την προοπτική πρέπει να δούμε την αρετή της υπακοής. Δεν υπακούουμε σε κάθε διδασκαλία που εμφανίζεται, αλλά στους θεουμένους, που έχουν εμπειρία Θεού, διότι κατ’ αυτόν τον τρόπο η υπακοή θα οδηγήσει στην θέωση, στην μέθεξη τής ακτίστου δόξης του Θεού.
«Στην Ορθόδοξη Εκκλησία ποτέ δεν ερμηνεύθηκε η υπακοή ως μία τυφλή υπακοή σε μια αυθεντία από μια χειροτονία, επειδή ένας είναι δεσπότης, επειδή ένας είναι ηγούμενος κ.ο.κ. Όχι!
Η αυθεντία είναι η πνευματική αυθεντία.
Όταν κανείς είναι θεούμενος ή φωτισμένος και εξασκημένος στην καθοδήγηση άλλων ανθρώπων στην θεραπεία, σε αυτόν, μέχρις ότου φθάσουμε εμείς σε ορισμένο σημείο, θα έχουμε μια υπακοή για να μάθουμε την μέθοδο. Σε αυτόν θα έχουμε υπακοή. Όχι σε οποιονδήποτε».
Η υπακοή στους «πείρα μεμυημένους» είναι αναγκαία για την πορεία προς την θέωση. Αυτό δεν σημαίνει ότι υπονομεύεται και παραθεωρείται ο κανονικός θεσμός της Εκκλησίας.
Ακόμη δε και η προσευχή στους Αγίους έχει σημασία, γιατί αυτοί παραμένουν θεούμενοι, είναι φίλοι του Θεού και έχουν παρρησία σε Αυτόν, με αποτέλεσμα να έχουν οι μεσιτείες τους ενέργεια.
«Ο θεούμενος, όταν εκδημεί προς Κύριον, παραμένει θεούμενος, δεν παύει να είναι θεούμενος, και μετέχει στην δόξα του Θεού, στην θεοπτία. Και γι’ αυτόν τον λόγο εμείς κάνουμε προσευχές και επικαλούμεθα αυτούς τους ανθρώπους να μεσιτεύουν υπέρ ημών».
Επομένως, οι θεούμενοι είναι η βάση και το θεμέλιο της εκκλησιαστικής ζωής, αυτοί έχουν την ζωή των Πρωτοπλάστων προ της πτώσεως, αλλά μετέχουν και του τεθεωμένου Σώματος του Χριστού. Οι Πατέρες ερμηνεύουν τα θεολογικά θέματα από εμπειρία και όχι από στοχασμούς.
Έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η ιστορία της Εκκλησίας είναι τα διάφορα γεγονότα που έχουν σχέση με την εξωτερική δράση των μελών της, με τους διωγμούς, τις Τοπικές και Οικουμενικές Συνόδους, με τα σχίσματα και τις διαιρέσεις, με τις αιρέσεις και τους πολέμους κλπ. Είναι και αυτό ένα τμήμα της ιστορίας που διδάσκεται στις θεολογικές σχολές και τα σχολεία ως ειδικό μάθημα.
Όμως, η πραγματική εκκλησιαστική ιστορία είναι η ζωή των Αγίων, η ενέργεια του Αγίου Πνεύματος στην καρδιά των πιστών, η πορεία από την Κυριακή της Τυρινής έως το Πάσχα και από εκεί έως την Πεντηκοστή και την εορτή των Αγίων Πάντων.
Αυτά τα γεγονότα δεν είναι εξωτερικά, ιστορικά μόνον, δεν είναι εφάπαξ γεγονότα, αλλά επαναλαμβάνονται στην ζωή κάθε πιστού, ο οποίος με την μετάνοια και την κάθαρση της καρδιάς φθάνει στην Πεντηκοστή, δηλαδή μετέχει της θεοπτικής ενεργείας του Θεού και εορτάζει κατά την εορτή των Αγίων Πάντων.
«Κι αυτό φαίνεται από το εορτολόγιο της Εκκλησίας, που έχουμε την ημέρα του Πάσχα. Προηγήθηκαν οι Βαπτίσεις το Μεγάλο Σάββατο. Μετά φθάνουμε μέχρι την Πεντηκοστή, με το ευαγγέλιο του Ιωάννου, που είναι το “πνευματικό ευαγγέλιο” της Εκκλησίας, γι’ αυτούς που έχουν βαπτισθεί. Μετά φθάνουμε στην ημέρα της Πεντηκοστής και μετά είναι η Κυριακή των Αγίων Πάντων. Αυτός είναι ο σκοπός της Πεντηκοστής».
«Λοιπόν, αυτά είναι τα ζωντανά κηρύγματα της Ορθοδοξίας, γι’ αυτό η Ορθοδοξία πάντοτε βασίζεται στους βίους των Αγίων. Οπότε, το αγιολόγιο ήταν η σπονδυλική στήλη της Ορθοδόξου θεολογίας».
Η Εκκλησία δεν είναι μια ιδεολογία ούτε μια κοινωνική ή θρησκευτική οργάνωση, αλλά το Σώμα του Χριστού. Ο πιστός που μετέχει στην εκκλησιαστική ζωή, στην πραγματικότητα μετέχει της ζωής του Χριστού. Αυτό επιτυγχάνεται με τα Μυστήρια, δια των οποίων ο άνθρωπος δέχεται την άκτιστη Χάρη του Θεού και ενώνεται με τον Χριστό, τρέφεται από Αυτόν και δοξάζεται.
Έτσι καταλαβαίνουμε ότι η Εκκλησία «σημαίνεται εν τοις μυστηρίοις» και η Χάρη δια των Μυστηρίων ενεργεί ποικιλοτρόπως στον άνθρωπο.
Οι Απόστολοι και οι Πατέρες προσδιορίζουν κάποια πλαίσια μέσα στα οποία μπορεί να ερμηνευθεί η εκκλησιαστική ζωή.
Οι θεούμενοι είναι το θεμέλιο της εκκλησιαστικής ζωής
Από το βιβλίο “Εμπειρική Δογματική τής Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας κατά τις προφορικές παραδόσεις τού π. Ι. Ρωμανίδη” Τόμος Β΄.
***
Πρωτοπρ. Ιωάννου Σ. Ρωμανίδου, Καθηγητού Πανεπιστημίου
Τώρα συμβαίνει να βρισκώμαστε σε μία καμπή στην ιστορία της Εκκλησίας, που ο ίδιος ο κομπογιαννίτης γιατρός (δηλαδή ο μη δυνάμενος να θεραπεύση ή να καθοδηγήση σωστά πνευματικός πατήρ) δεν έχει επίγνωσι ότι είναι κομπογιαννίτης.
Ο κομπογιαννίτης όμως είναι σε θέση να αναγνωρίση έναν πραγματικό γιατρό, όταν συναντηθή με αυτόν ή όχι;
Η απάντησις είναι, ότι, αν έχη πορρωμένη συνείδησι, δεν θα τον αναγνωρίση. Αυτό συνέβη με τον Ιούδα, ο οποίος εγνώρισε μεν τον Χριστόν, αλλά όχι όπως οι άλλοι Απόστολοι.
Ο Ιούδας δεν κατάλαβε ποιος ήταν ο Χριστός. Γιατί; Διότι πνευματικά δεν ήταν εν τάξει. Δηλαδή ο Ιούδας απεδείχθη κομπογιαννίτης και ούτε τον εαυτό του μπόρεσε να σώση.
Σήμερα δίνει η Ορθόδοξη Θεολογία την δυνατότητα σε κάποιον να ανιχνεύση τον πραγματικό γιατρό και να τον διακρίνη από έναν κομπογιαννίτη;
Δηλαδή μπορούμε σήμερα να ανιχνεύσωμε τον αληθινό πνευματικό πατέρα, εκείνον που είναι σε θέσι να θεραπεύη, ανάμεσα σε πολλούς άλλους; Ή αλλιώς μπορούμε σήμερα να ανιχνεύσωμε τον άγιο μέσα στο πλήθος;
Δύσκολο φαίνεται…
Δηλαδή οι Χριστιανοί σήμερα έχουν φθάσει στο σημείο δύσκολα να ξεχωρίζουν τους πνευματικούς γιατρούς από τους κομπογιαννίτες. Και φθάσαμε σ’ αυτήν την κατάστασι, διότι αντικαταστήσαμε την Πατερική Θεολογία με Δυτικού τύπου Θεολογία, με Θεολογία των δογμάτων, με Θεολογία του βιβλίου δηλαδή και όχι εμπειρική, η οποία δεν οδηγεί στην κάθαρσι της ψυχής από τα πάθη.
Καταδιώξαμε την Ησυχαστική παράδοσι και την αντικαταστήσαμε με τα δόγματα ή με την ηθική (ευσεβισμό)…
***
Φοιτητής του π.Ιωάννη τον θυμάται να περπατά μέσα στους διαδρόμους της Σχολής και να του λέει, «Καλημέρα, πατέρα Ιωάννη», και αυτός να μην του απαντά, αλλά κάποια στιγμή να κοντοστέκεται και να στρέφεται πίσω και να του λέει, «Παιδί μου, μου είπες χαίρετε;» «Μάλιστα, πάτερ!» «Τότε, χαίρετε κι από εμένα!» «Δεν με προσέξατε;» «Όχι, παιδί μου, ασχολούμουν με το ‘‘Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με’’».
***
Ποιός εἶναι ὁ ἀληθινὸς θεολόγος
– Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου
Ποιός εἶναι, τώρα, ὁ ἀληθινὸς θεολόγος; Θεολόγος εἶναι μόνον ἐκεῖνος ποὺ διάβασε πολλὰ θεολογικὰ βιβλία καὶ εἶναι ἐνημερωμένος ἐπάνω στὴν σχετικὴ βιβλιογραφία; Αὐτὸς ὅμως μοιάζει μὲ ἕναν μικροβιολόγο π.χ. ποὺ διάβασε μὲν πολλὰ βιβλία ἐπάνω στὴν ἐπιστήμη του, ἀλλὰ δὲν χρησιμοποίησε ποτὲ ἕνα μικροσκόπιο οὔτε ἔκανε ἐργαστηριακὲς ἀναλύσεις κλπ.
Σὲ ὅλες τὶς θετικὲς ἐπιστῆμες, ἐκεῖνος ποὺ ἔχει ὁ λόγος του κῦρος καὶ εἶναι αὐθεντία στὴν ἐπιστήμη του, εἶναι πάντα ἐκεῖνος ποὺ ἔχει ἐμπειρία τοῦ ἀντικειμένου ἢ τοῦ φαινομένου στὸ ὁποῖο ἀναφέρεται καὶ τὸ ὁποῖο ἔχει μελετήσει, δηλαδὴ ἐκεῖνος ποὺ ἔχει τὴν ἐμπειρία τῆς παρατηρήσεως καὶ κατανοεῖ τὰ φαινόμενα ποὺ παρατηρεῖ.
Στὴν Πατερικὴ ὁρολογία αὐτὴ ἡ ἐμπειρία τῆς παρατηρήσεως τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος λέγεται θεωρία. Τὸ πρῶτο σκαλοπάτι τῆς θεωρίας εἶναι ἡ ἐμπειρία τῆς αὐτενεργούσης προσευχῆς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα στὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου, ἡ ἐμπειρία τῆς εὐχῆς. Μὲ τὴν εὐχή, ὅταν εἶναι ἐνεργουμένη ἀπὸ τὴν Χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀρχίζει νὰ θεμελιώνεται ἡ ἐνδιάθετος πίστις στὸν ἄνθρωπο. Διὰ τῆς ἐμπειρίας αὐτῆς τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὁ Χριστιανὸς ἀρχίζει νὰ θεωρῇ τὸν Θεόν, νὰ γνωρίζῃ τὸν Θεόν.
Ὁ Χριστιανὸς τώρα ἔχοντας τὴν βοήθεια τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μὲ ὁδηγοὺς τὴν Παλαιὰ καὶ Καινὴ Διαθήκη δηλαδὴ τοὺς Προφῆτες καὶ τοὺς Ἀποστόλους, καθὼς καὶ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι ἑρμηνεύουν ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι τὴν Παλαιὰ καὶ Καινὴ Διαθήκη, μπορεῖ νὰ κάνῃ καὶ ὁ ἴδιος σωστὴ ἑρμηνεία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ νὰ ἐμβαθύνῃ στὰ ρητὰ καὶ στὰ νοήματα τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ τῶν κειμένων τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας.
Σὲ ὡρισμένες περιπτώσεις κατὰ διαστήματα μπορεῖ ὁ Χριστιανὸς αὐτὸς νὰ ἀνεβαίνῃ σὲ ὑψηλότερα στάδια θεωρίας π.χ. σὲ ἔλλαμψι ἤ, ὅταν θέλῃ ὁ Θεός, σὲ μέθεξι τοῦ ἀκτίστου Φωτός, δηλαδὴ σὲ θέωσι. Ἀπὸ Πατερικῆς ἀπόψεως θεολόγος εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἔφθασε σὲ θέωσι. Διότι τότε γίνεται ἀπλανής, ὁπότε μπορεῖ νὰ θεολογὴ χωρὶς φόβο νὰ πέσῃ σὲ πλάνη. Δηλαδὴ θεολόγοι κατὰ τοὺς Πατέρες εἶναι μόνον οἱ θεόπτες. Ἡ Ἐκκλησία τὸν τίτλο τοῦ κατ᾿ ἐξοχὴν θεολόγου τὸν ἔδωσε σὲ πολὺ λίγους Πατέρες, ἂν καὶ πολλοὶ Ἅγιοι ἐθεολόγησαν.
Οἱ θεολογοῦντες σὲ ἀντιδιαστολὴ μέ τοὺς θεολόγους εἶναι ὅσοι ἔφθασαν μόνο στὴν κατάστασι φωτισμοῦ, τῆς ἀδιαλείπτου δηλαδὴ καρδιακῆς εὐχῆς, οἱ ὁποῖοι ὅμως, ἐπειδὴ ἔχουν φωτισθῇ ἀπὸ τὴν Χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μποροῦν καὶ θεολογοῦν ἐπάνω στὴν ἐμπειρία τῶν θεουμένων, χωρὶς οἱ ἴδιοι νὰ παράγουν καινούργια Θεολογία. Βέβαια ὑπάρχουν οἱ διανοητικὰ θεολογοῦντες, οἱ ὁποῖοι θεολογοῦν, ἐπειδὴ ἔχουν ἁπλῶς διαβάσει μερικὰ θεολογικὰ βιβλία, πρᾶγμα ὅμως ποὺ ἀπαγορεύεται ἀπὸ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας.
Πηγή:https://www.oodegr.com/Ομιλία
Για τους αγίους ανθρώπους του Θεού.
Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς,
«Ὑπὸ Πνεύματος Ἁγίου φερόμενοι ἐλάλησαν ἅγιοι Θεοῦ ἄνθρωποι» (Β΄ Πέτρ. α΄ 21).
Αυτή η μαρτυρία προέρχεται από τον Απόστολο Πέτρο, που ήταν ο ίδιος αυτός άγιος άνθρωπος του Θεού, η πέτρα της Πίστεως και στρατιώτης του Σταυρού. Ως άγιος άνθρωπος του Θεού εξήγησε από την δική του προσωπική εμπειρία, πώς μιλούσαν και πώς μιλούν ακόμη οι άγιοι άνθρωποι του Θεού: υπό Πνεύματος Αγίου φερόμενοι ελάλησαν.
Δεν μιλούσαν κατά την δική τους διανοητική επεξεργασία, ούτε κατά την δική τους μνήμη, ούτε κατά τις δικές τους εικασίες, ούτε κατά την δική τους ευφράδεια. Μιλούσαν θεοπνεύστως, εκ του Αγίου Πνεύματος και δι’ Αυτού. Μέσω αυτών των θεοφόρων ανέβλυζε η Σοφία του Θεού και αποκαλυπτόταν η Αλήθεια του Θεοϋ. Η Αγία Γραφή δεν γράφτηκε με την ψευδή κάλαμο των γραμματέων (σχοινός ψευδής γραμματεύσιν -Ιερεμίας 8,8) γράφτηκε από τούς διακόνους και τούς εκλεκτούς του Αγίου Πνεύματος του Θεού. Ούτε γράφτηκε η Αγία Γραφή από επαγγελματίες συγγραφείς, αλλά από τούς άγιους του Θεού, τούς όποιους καθοδηγούσε και «ανάγκαζε» το Άγιο Πνεύμα να γράψουν. Παρότι συχνά εκείνοι δεν ήθελαν να γράψουν, κάποτε μάλιστα διαμαρτύρονταν γι’ αυτό, όμως ένιωθαν υποχρεωμένοι να το κάνουν, όπως μαρτυρεί ο άγιος Προφήτης Ιερεμίας: Και είπα ού μη ονομάσω το όνομα Κυρίου και ού μη λαλήσω έτι επί τω ονόματι αυτού. Και εγένετο ως πυρ καιόμενον φλέγον εν τοις οστέοις μου, και παρειμαι πάντοθεν και ού δύναμαι φέρειν (Ιερεμίας 20,9).
Ώ! αδελφοί μου, η Αγία Γραφή ουκ έστιν εξ ανθρώπων, αλλά εκ του Θεού. Ουκ έστιν εκ της γης, άλλ’ εκ του ουρανού. Ούτε εκ του σώματος έστιν, άλλ’ εκ του Πνεύματος. Ναι, εκπορεύεται από το Πνεύμα του Θεού, είναι θεόπνευστη! Οι άγιοι αυτοί άνθρωποι του Θεού -Προφήτες, Ευαγγελιστές, Απόστολοι, Πατέρες, Ποιμένες και Διδάσκαλοι – έγραψαν ότι τούς ενέπνευσε η Σοφία και η Αλήθεια του Αγίου Πνεύματος.
Ώ! Παράκλητε Θεέ, το Πνεύμα της Σοφίας και της Αλήθειας, έμπνευσέ μας με την ζωοφόρο πνοή Σου, γιά να αναγνωρίζουμε τη Σοφία και την Αλήθεια και να ζούμε σύμφωνα με αυτές.
Σοι πρέπει πάσα δόξα, τιμή και προσκύνησις εις τούς αιώνας των αιώνων. Αμήν.
Πηγή:Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, «Ο Πρόλογος της Οχρίδας», (Μάιος),
http://prologue.orthodox.cn/May19.htm
Κύριε και Θεέ μας, όλη η ζωή μας στη γη είναι διακονία δι’ Εσέ και αγαλλίαση εν Σοι, ικάνωσέ μας, ώστε η διακονία μας να καθοδηγείται από τον φόβο του Θεού και η αγαλλίασή μας να εξαγνίζεται από τον τρόμο ενώπιόν Σου. Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς
https://iconandlight.wordpress.com/2021/10/31/%ce%ba%cf%8d%cf%81%ce%b9%ce%b5-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%b8%ce%b5%ce%ad-%ce%bc%ce%b1%cf%82-%cf%8c%ce%bb%ce%b7-%ce%b7-%ce%b6%cf%89%ce%ae-%ce%bc%ce%b1%cf%82-%cf%83%cf%84%ce%b7-%ce%b3%ce%b7-%ce%b5%ce%af/
Όσιος Δαβίδ ο Γέρων, ο εν Ευβοία: Πάτερ μου, μη στενοχωριέσαι, διότι η μεγαλύτερη αρρώστια για τον άνθρωπο είναι η στενοχώρια
https://iconandlight.wordpress.com/2020/10/31/%cf%8c%cf%83%ce%b9%ce%bf%cf%82-%ce%b4%ce%b1%ce%b2%ce%af%ce%b4-%ce%bf-%ce%b3%ce%ad%cf%81%cf%89%ce%bd-%ce%bf-%ce%b5%ce%bd-%ce%b5%cf%85%ce%b2%ce%bf%ce%af%ce%b1-%cf%80%ce%ac%cf%84%ce%b5%cf%81-%ce%bc/
Ο Άγιος Δαυΐδ, παιδιά μου, είναι πολύ θαυματουργός. Συχνά τον βλέπω οφθαλμοφανώς, ζωντανό! Πόσες φορές μίλησα μαζί του! Άγιος Ιάκωβος Τσαλίκης
https://iconandlight.wordpress.com/2019/10/31/%CF%83%CF%85%CF%87%CE%BD%CE%AC-%CE%B2%CE%BB%CE%AD%CF%80%CF%89-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%AC%CE%B3%CE%B9%CE%BF-%CE%B4%CE%B1%CF%85%CE%90%CE%B4-%CE%BF%CF%86%CE%B8%CE%B1%CE%BB%CE%BC%CE%BF%CF%86%CE%B1%CE%BD/
Την ώρα που λέγει κανείς την “ευχή” το Άγιον Πνεύμα κατέρχεται, όπως η νεφέλη στο Όρος Θαβώρ. Κύριε Ιησού, Συ ο Ακρογωνιαίος Λίθος της Σωτηρίας μας, ενίσχυσε μέσα μας την πίστη, αυτή την αγία και σωτήρια πίστη σε Σένα, τον μοναδικό μας Σωτήρα.
https://iconandlight.wordpress.com/2022/08/18/%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%8E%CF%81%CE%B1-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%BB%CE%AD%CE%B3%CE%B5%CE%B9-%CE%BA%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CF%82-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CF%85%CF%87%CE%AE-%CF%84%CE%BF-%CE%AC%CE%B3/
Ἀπολυτίκιον τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων
Ἦχος πλ δ’.
Ἅγιοι Ἀνάργυροι καὶ θαυματουργοί, ἐπισκέψασθε τὰς ἀσθενείας ἡμῶν, δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε ἡμῖν.
Έτερον Ἀπολυτίκιον τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων Κοσμᾶ καὶ Δαμιανοῦ τῶν ἐξ Ἀσίας
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείου Πνεύματος, τῇ χειρουργίᾳ, θεραπεύετε, παντοίας νόσους, σὺν Κοσμᾷ Δαμιανὲ οἱ Ἀνάργυροι· ὁ γὰρ Σωτὴρ ἰατροὺς ὑμᾶς ἔδειξεν, εἰς περιποίησιν πάντων καὶ ἴασιν· ὅθεν ῥύσασθε, παθῶν δυσαλθῶν καὶ θλίψεων, τοὺς ποθῷ τῷ ναῷ ὑμῶν προστρέχοντας.
Ἀπολυτίκιον τῆς Ὁσίας Θεοδότης, μητρός τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων, τῶν ἐξ Ἀσίας.
Ἦχος πλ. α΄. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Ἀναργύρων δυάδος μητέρα ἔνθεον, Κοσμᾶ κοσμήτορος ἤθους, καὶ πάνυ Δαμιανοῦ, Θεοδότην τὴν Ὁσίαν εὐφημήσωμεν, ὡς ἐν Χριστῷ παιδαγωγόν, τῶν υἱῶν αὐτῆς σεμνήν, καὶ πίστεως μυροθήκην, εὐωδιάζουσαν κόσμον, αὐτῆς ὀδμαῖς θερμῶν δεήσεων.
Ἀπολυτίκιον τοῦ Ἀποστόλου Νηρέως. (Ἰσιδώρας Ἁγιοϊεροθεϊτίσσης)
Ἦχος α´. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τῶν συγγόνων δυάδα, τὴν σεπτὴν καὶ ὁμόψυχον, ὕμνοις καὶ ᾠδαῖς ἐγκωμίων οἱ πιστοὶ μεγαλύνωμεν· Νηρέα καὶ τὴν τούτου ἀδελφήν, οὓς Παῦλος ὁ Ἀπόστολος Ἐθνῶν, ἐν τῇ Ρώμῃ ἀπεδέξατο ὡς πιστοὺς καὶ ἐν Χριστῷ ἠσπάσατο. Χαίρετε οἱ τοῦ Λόγου μαθηταί, χαίρετε σκεύη τίμια, χαίρετε οἱ ὡς λύχνοι τοῦ φωτὸς τῷ κόσμῳ διαλάμποντες.
Ἀπολυτίκιον τοῦ Ὁσίου Δαβίδ
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Μέγα εὕρατο, Εὔβοια κλέος, τὸν πανένδοξον, Δαβὶδ τὸν θεῖον, ὡς ἱερᾶς ἀρετῆς καταγώγιον, καὶ τοῦ Χριστοῦ ὀπαδὸν ἀληθέστατον, καὶ τῶν Ὁσίων ἁπάντων ἐφάμιλλον. Διὸ Πάτερ Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
Ἀπολυτίκιον τῆς Ἁγίας Νεομάρτυρος Ἑλένης, τῆς ἐκ Σινώπης
Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον. (Γερασίμου μοναχοῦ Μικραγιαννανίτου)
Τῆς ἁγνείας τὸ ἄνθος τὸ εὐωδέστατον, καὶ Σινώπης τὸ κλέος καὶ θεῖον βλάστημα, Παρθενομάρτυς τοῦ Χριστοῦ ῾Ελένη πάνσεμνε, ἡ ἀθλήσασα στερρῶς, καὶ καθελοῦσα τὸν ἐχθρόν, τῆς πίστεως τῇ δυνάμει, διὰ παντὸς ἐκδυσώπει, ἐλεηθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Ἀπολυτίκιον τοῦ Ἁγίου Ὁσιομάρτυρος Ἰακώβου, καὶ τῶν δύο μαθητῶν αὐτοῦ· Ἰακώβου διακόνου καὶ Διονυσίου μοναχοῦ
Ἦχος δ΄. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ἀγγελικῶς ἐπὶ τῆς γῆς διαπρέψας, τῶν Ἀποστόλων ἀνεδέξω τὴν χάριν, καὶ μετανοίας κήρυξ καὶ διδάσκαλος πεμφθείς, ἔδειξας τοῖς θέλουσι, σωτηρίας τὴν τρίβον· ὅθεν καὶ πρὸς ἄθλησιν, παρετάξω γενναίως, σὺν τοῖς στεῤῥοῖς συνάθλοις σου σοφέ, Ὁσιομάρτυς Ἰάκωβε μέγιστε.
Ἀπολυτίκιον τοῦ ἁγίου Δαβὶδ τοῦ Μεγάλου Κομνηνοῦ
Ἦχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης
Τραπεζοῦντος εὐφήμως βασιλέα τόν ἔσχατον μέλψωμεν Δαβίδ τόν γενναῖον καί στερρόν Νεομάρτυρα, σύν θείῳ Βασιλείῳ, Μανουήλ καί πάνυ Γεωργίῳ, τοῖς αὐτοῦ τέκνοις καί τῷ Ἀλεξίῳ ἀνεψιῷ ἀλκίμῳ ἀνακράζοντες· Δόξα τῷ ἐνισχύσαντι ὑμᾶς, δόξα τῷ στεφανώσαντι, δόξα τῷ δι’ εὐχῶν ὑμῶν πιστοῖς νέμοντι ἔλεος.
π. Ιωάννης Ρωμανίδης: Φράγκοι – Ρωμιοί και παιδεία (1984).
π. Ιωάννης Ρωμανίδης:ΜΙΑ ΣΠΑΝΙΑ ΟΜΙΛΙΑ
Μητροπολίτης Μόρφου: “Ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης και οι σύγχρονοι εμπειρικοί Θεολόγοι”