Συναξάριον τοῦ Μηναίου.
Τῇ ΚΘʹ(29η) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς Μαΐου μνήμη τῆς Ἁγίας Μάρτυρος Θεοδοσίας τῆς Παρθένου τῆς Τυρίας. (308)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῆς Ἁγίας Ὁσιομάρτυρος Θεοδοσίας, τῆς Κωνσταντινουπολιτίσσης καὶ τῶν σὺν αὐτῆς. (730)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ὁ Ἅγιος Μάρτυς Κύριλλος ἐκ Καισαρείας (251)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Ὀλβιανοῦ, Ἐπισκόπου πόλεως Ἀνέου τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καὶ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ. (301)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ Ὁσίου Ἀλεξάνδρου Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας. (326)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες· Ἀνὴρ καὶ ἡ τούτου Σύζυγος, ξύλοις τὰ ὀστᾶ συντριβέντες, τελειοῦνται.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῶν Ἁγίων Μαρτύρων· Σισινίου τοῦ διακόνου, Μαρτυρίου καὶ Ἀλεξάνδρου, τῶν μαρτυρησάντων ἐν ἔτει 397, ἐν τῷ Μεδιολάνῳ τῆς Ἰταλίας.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ Ἁγίου Μαξιμίνου, ἐπισκόπου Τρεβήρων, πολεμίου τοῦ ἁρειανισμοῦ, καὶ περιθάλψαντος κατὰ τὸν διωγμὸ αὐτοῦ τὸν Μέγα Ἀθανάσιο.(352)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος Ἀνδρέου τοῦ Ἀργέντη, τοῦ ἐκ Χίου καὶ ἐν Κωνσταντινουπόλει μαρτυρήσαντος ἐν ἔτει 1465.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου τοῦ διὰ Χριστὸν σαλλοῦ τοῦ Οὔστγιουγκ, τοῦ Ῥώσσου. (1494)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου νέου ἱερομάρτυρος Θεοδώρου, ἐπισκόπου Βρχὰτς τῆς Σερβίας, ὑπὸ τῶν Τούρκων ἀναιρεθέντος. (†1549)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἐθελμπέρτου τοῦ βασιλέως.(794)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ Ὁσίου Ἱερεμίου τοῦ Δαμασκηνοῦ.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου νεομάρτυρος Νάννου, ἤτοι Ἰωάννου, τοῦ Θεσσαλονικέως, ἐν Σμύρνῃ μαρτυρήσαντος, καὶ ξίφει τελειωθέντος κατὰ τὸ ἔτος ͵αωβ΄ [1802].
Τῇ αὐτῇ ἡμέρα, μνήμη τοῦ Ἁγίου Νέου Ἱερομάρτυρος Εὐθυμίου (Ἀγριτέλλη), Ἐπισκόπου Ζήλων, τοῦ ἐκ Παρακοίλων τῆς Λέσβου ὁρμωμένου, καὶ ἐν Ἀμασείᾳ τοῦ Πόντου, ὑπὸ τῶν Ἀγαρηνῶν ἐν βαρυτάτῃ εἱρκτῇ ἐκλεισθέντος, μαρτυρικῶς τελειωθέντος, ἐν ἔτει 1921ῳ.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ἡ Σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, τῆς Ἐγγύησης τῶν Ἀμαρτωλῶν, ἐν τῇ Ῥωσσίᾳ
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ἡ Σύναξις τῆς Εἰκόνος τῆς Θεοτόκου, τῆς ἐπικαλουμένης·«ὁ ἀκοίμητος Ὀφθαλμὸς», ἐν τῇ Ῥωσσίᾳ.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ Ὁσίου Μιχαὴλ τοῦ Βαλαὰμ (1854)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Μνήμη τῆς Ὁσίας Δωροθέας τῆς Μονῆς Σουχοτίνσκ ἐν τῇ Ῥωσσίᾳ (1885)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ἀνάμνησις τῆς θλιβερῆς ἁλώσεως τῆς Βασιλίδος τῶν Πόλεων, ἤτοι τῆς Κωνσταντινουπόλεως., ὑπὸ τῶν Ὀθωμανῶν, ἐν ἔτει 1453, καὶ μνήμη τῶν ἀναιρεθέντων ἀνωνύμων μαρτύρων ἔνδον τῶν τειχῶν χώρα τῆς Βασιλευούσης τῶν πόλεων.
Ύμνος στην Κωνσταντινούπολη
Αγιου Νικoλάου Βελιμίροβιτς
Κωνσταντινούπολη,
Βασιλεύουσα Πόλη,
δίπλα στον καταγάλανο Βόσπορο,
ποιας άλλης πόλης η δόξα μπορεί ποτέ
με τη δική σου να συγκριθεί
Υπήρξες πεδίο μάχης φοβερό μεταξύ πνευματικών αντιπάλων:
βλάσφημων αιρετικών και αγίων του Θεού.
Σαν κόσκινο τους ξεκαθάρισες όλους
στο μακραίωνο πέρασμα των αιώνων,
αποκαλύπτοντας τους αποστάτες,
αλλά και τους υπηρέτες του Θεού.
Σπιλώθηκες με αμαρτίες πολλών
και με τη δυσωδία των αμαρτωλών,
αλλά καθαγιάστηκες με το ποτάμι του αίματος των μαρτύρων.
Ποιος μπορεί να απαριθμήσει
τις στρατιές όλων των πνευματικών σου ηρώων,
όλες τις ουράνιες οπτασίες κι όλα τα μυστήριά σου;
Συχνά οι άγγελοι του Θεού κατέρχονταν,
χαμήλωναν προς εσένα, Βασιλεύουσα•
και από σένα υψώνονταν προς τον ουρανό άνθρωποι ισάγγελοι.
Η Θεοτόκος εμφανίστηκε εντός των τειχών σου πολλάκις,
για να ελευθερώσει τους κινδυνεύοντες
και να γιατρέψει τους ασθενείς.
Το νέφος των εξαισίων αγίων, ως σκέπη αγία σε στέφει
και οι προσευχές των παιδιών σου
ως θυμίαμα ανεβαίνουν στον Ύψιστο.
Ω, πόσοι πολλοί άγιοι ήταν δικά σου παιδιά!
Όσα αμέτρητα υπάρχουν κρίνα του αγρού,
τόσοι υπάρχουν άγιοι επί αγίων!
Έγραψες ιστορία, Βασιλεύουσα Πόλη,
και το ημερολόγιο της ιστορίας με βαθυκόκκινο μελάνι•
με τους αγώνες σου γράφτηκε και το ακρογωνιαίο
της Εκκλησίας Σύμβολο της Πίστεως!
Έτσι λοιπόν, μπορεί για σένα τούτο να ειπωθεί:
ανάμεσα στις πόλεις τις πολλές,
εσύ μόνη ξεχωρίζεις, πορφυρή γραφή.
Φώτισες την οικουμένη με την Αγία Πίστη.
Γιάτρεψες τον κόσμο απ’ την ειδωλολατρία και τις αιρέσεις.
Βασανισμένη αλλά όχι θανατωμένη, ακόμη δεν έχεις τελειώσει.
Γι’ αυτό όλοι εμείς σε εορτάζουμε, Πόλη των Ομολογητών!
Σ’ όλη τη γη και στους ουρανούς η δόξα σου
μεγαλόπρεπη αντηχεί•
και ο κάθε βαπτισμένος χρέος βαρύ έχυ,
ευγνωμοσύνης προς εσένα, οφειλή!
Πηγή: Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, Ο πρόλογος της Αχρίδος: πνευματικό ημερολόγιο, Απρίλιος, εκδ. Άθως, σ.120-122.
***
Για έντεκα αιώνες η Κωνσταντινούπολη ήταν το κέντρο ενός κόσμου φωτός.
sir Στήβεν Ράνσιμαν
Για την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως ο σερ Στήβεν Ράνσιμαν γράφει:
«Στις 29 Μαΐου 1453 ένας πολιτισμός σαρώθηκε αμετάκλητα. Είχε αφήσει μία ένδοξη κληρονομιά στα γράμματα και στην τέχνη. Είχε βγάλει χώρες ολόκληρες από τη βαρβαρότητα και είχε δώσει σε άλλες την εκλέπτυνση των ηθών. Η δύναμή του και η ευφυΐα του προστάτεψαν πολλούς αιώνες τη χριστιανοσύνη. Για έντεκα αιώνες η Κωνσταντινούπολη ήταν το κέντρο ενός κόσμου φωτός.
Το ζωηρό πνεύμα, τα ενδιαφέροντα και η αγάπη για την ομορφιά των Ελλήνων, η υπερήφανη ισχύς και η διοικητική ικανότητα των Ρωμαίων, η υπερβατική ορμή των χριστιανών της Ανατολής, που είχαν ενωθεί μαζί σε ένα ρευστό ευπαθές σύνολο, όλα τώρα, με την άλωση αποκοιμήθηκαν. Η Κωνσταντινούπολη με τους Οθωμανούς κατακτητές έγινε η έδρα της θηριωδίας της αμάθειας, της μεγαλόπρεπης ακαλαισθησίας.
Μόνον στα ρωσικά παλάτια, που από πάνω τους φτερούγιζε ο δικέφαλος, το έμβλημα του οίκου των Παλαιολόγων, έμειναν για λίγους ακόμα αιώνες μερικά ίχνη βυζαντινά, μόνον εκεί και σε κάτι σκοτεινές αίθουσες κοντά στον Κεράτιο κόλπο, χωμένος ανάμεσα στα σπίτια του Φαναρίου, όπου ο Πατριάρχης διατηρούσε την άσημη αυλή του, έχοντας το ελεύθερο, από την πολιτικότητα του κατακτητή σουλτάνου και χάρη στους μόχθους του Γεωργίου Σχολαρίου, να κυβερνάει τον υπόδουλο χριστιανικό κόσμο και να του χαρίζει μία κάποια σιγουριά… Ο δικέφαλος αετός όμως δεν φτερουγίζει πια στη Ρωσία και το Φανάρι… ».sir Steven Runciman “Βυζαντινός Πολιτισμός” και “Η Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως”
***Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός:
«καλύτερα τούρκικο φέσι παρά φράγκικη τιάρα»!
Ο Θεός μας Έριξε στους Τούρκους για να μην Αλλοιωθούμε από τον Παπισμό!
Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο μεγάλος αυτός άγιος και προφήτης, που η Εκκλησία μας εορτάζει στις 24 Αυγούστου, λέγει τα εξής φοβερά λόγια: «Τριακόσιους χρόνους μετά την Ανάστασιν του Χριστού μας, έστειλεν ο Θεός τον άγιον Κωνσταντίνον και εστερέωσε βασίλειον χριστιανικόν· και το είχαν χριστιανοί το βασίλειον 1150 χρόνους. Ύστερα το εσήκωσεν ο Θεός το βασίλειον από τους Χριστιανούς και ήφερε τον Τούρκο μέσα από την Ανατολήν και του το έδωκε δια εδικόν μας καλόν… Και τι; Άξιος ήτον ο Τούρκος να έχη βασίλειον; Αλλά ο Θεός του το έδωκε δια το καλόν μας. Και διατί δεν ήφερεν ο Θεός άλλον βασιλέα, οπού ήτον τόσα ρηγάτα [=βασίλεια] εδώ κοντά να τους το δώση, μόνον ήφερε τον Τούρκον μέσαθε από την Κοκκινην Μηλιά και του το εχάρισε; Διατί ήξευρεν ο Θεός πως τα άλλα ρηγάτα μας βλάπτουν εις την Πίστιν, και ο Τούρκος δεν μας βλάπτει. Άσπρα δώσ’ του [=χρήματα] και καβαλλίκευσέ τον από το κεφάλι. Και δια να μην κολασθούμεν το έδωκε του Τούρκου και τον έχει ο Θεός τον Τούρκον ωσάν σκύλλον να μας φυλάη»[Ιωάννου Μενούνου, Κοσμά Αιτωλού Διδαχές, εκδ. Τήνος, Αθήνα 1999, Διδαχή Ε’, σελ. 269- 270.].
Αυτός ο λόγος του Αγίου Κοσμά θα πρέπει να μας συγκλονίσει και να μας αφυπνίσει: Ο Άγιος λέει ότι ο Θεός προτίμησε να πέσει ο Ελληνισμός στα χέρια ενός τυραννικού δυνάστη που σκότωνε, βίαζε, έκλεβε, βασάνιζε, εξισλάμιζε και ατίμαζε τους χριστιανούς, γιατί είδε –με την παντογνωσία Του– ότι αν έμενε ελεύθερος θα πάθαινε κάτι απείρως χειρότερο: Θα έχανε την ορθή Πίστη του και θα εκλατινιζόταν! Προτίμησε ο Θεός τη βαριά σκλαβιά των τεσσάρων αιώνων, από την εξωτερική «ελευθερία» που θα ήταν, όμως, πνευματική δουλεία! («Τί γὰρ ὠφελεῖται ἄνθρωπος ἐὰν τὸν κόσμον ὅλον κερδήσῃ, τὴν δὲ ψυχὴν αὐτοῦ ζημιωθῇ; ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ; » Ματθ. 16:26) Ως εκ τούτου, κατά τον Άγιο, η Τουρκική σκλαβιά ήταν… ευλογία Θεού και ο Τούρκος ένα «τσομπανόσκυλο» που μας φύλαξε από τον Πάπα! (Βασίλειος Π. Κερμενιώτης )
Λουκάς Νοταράς, Μέγα ς Δούκας της αυτοκρατορίας:
«καλύτερα σαρίκι τούρκικο παρά τιάρα παπική».
***Μετά την άλωση της πόλης έδωσε και άλλα δείγματα ο Θεός για να τους δείξει την αποστασία τους. Ένας ευσεβής μοναχός με πόνο ψυχής παρακαλούσε το Θεό να του δώσει μία εξήγηση, γιατί επέτρεψε να συμβεί αυτό το μεγάλο κακό για τον ελληνισμό και να βρεθεί στα χέρια απίστων και ο Θεός του απάντησε μέσα από ένα όραμα. Είδε δηλαδή πάνω στην Αγία Τράπεζα του ναού που προσευχόταν να έχει πάει μια γουρούνα και να έχει γεννήσει τα γουρουνάκια της. Θεέ μου λέει τι είναι αυτό, εξήγησε μου και ο Θεός του απάντησε ότι αυτά τα γουρούνια είναι καλύτερα από τους ιερωμένους, που έχουν προδώσει τη πίστη. Για τις πεποιθήσεις του, αλλά και τις πράξεις του ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος παρά τη θυσία του στο τέλος, δεν ανακηρύχθηκε ποτέ άγιος. Όσο για το όραμα με τα πέντε δάκτυλα κάποιοι είπανε ότι η εξήγησή του είναι ότι μετά τους πέντε αιώνες η πόλη θα γυρίσει στους ορθοδόξους. Θα δούμε. Σήμερα όμως τα πράγματα είναι όπως ήταν και τότε τις παραμονές της άλωσης και ο κόσμος βρίσκεται σε έναν φοβερό λήθαργο. Έτσι ο Θεός θα επιτρέψει βάσανα και διωγμούς για να μας επαναφέρει και πάλι στον ορθό δρόμο.
***
Γιατί έπεσε η Βυζαντινὴ αυτοκρατορία;
επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιωτης
Τίποτε, αγαπητοί μου, δεν είνε τυχαίο στον κόσμο. Ούτε μια σταγόνα νερού ούτε ένα φύλλο από τα δέντρα δεν πέφτει χωρίς κάποια αιτία. Κάθε πράγμα ή γεγονός έχει την αιτία του….
Ο Θεός δεν στέκεται σαν ένας απαθής θεατής της ιστορίας των ανθρωπίνων πραγμάτων. Είνε ο δίκαιος Κριτής. Φαίνονται τα ίχνη του διά μέσου των σελίδων της ιστορίας. Διαβαίνει αμείβοντας την αρετή, τιμωρώντας την κακία, και απ᾽ το πικρό η άπειρη Σοφία του ξέρει να βγάζη το γλυκύ• απ᾽ την κοπριά τα ευωδιαστά άνθη της ειλικρινούς μετανοίας και ιεράς κατανύξεως, κι από τη δουλεία του 1453 το ηρωικό 1821.
Κάθε χρόνο, αγαπητοί μου, με αφορμή την επέτειο του θλιβερού γεγονότος της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως, ας μελετούμε σοβαρά την ιστορία και, βλέποντας ότι η κυρία αιτία της συμφοράς εκείνης ήταν η αμαρτία που επλεόνασε, ας αντλήσουμε πολύτιμα διδάγματα. Τα παθήματα των προγόνων ας γίνουν μαθήματα για μας. …
Αδελφοί Έλληνες! Από μας, όσο υπάρχει ακόμη καιρός, εξαρτάται η αποτροπή μιάς νέας συμφοράς. Εμπρός μας σήμερα βρίσκονται «η ζωή και ο θάνατος» (βλ. Δευτ. 30,19. Σ. Σειρ. 15,17)• η ζωή μαζί με το Χριστό, ο θάνατος μακριά από το Χριστό. Ας εκλέξουμε τη Ζωή την αθάνατη. Ας γευθούμε την αθάνατη Ζωή, το Χριστό, κοινωνώντας μαζί του με λόγια, με έργα και με τα μυστήρια. Ο Χριστός να πηγαίνη μπροστά και να οδηγή. Ο Χριστός ας βασιλεύση μέσα στην καρδιά μας. Αυτός ας ρυθμίζη την ατομική, την οικογενειακή και την εθνική μας ζωή. Αυτός και μόνο να είνε ο Θεός μας• το όνομά του έχουμε επικαλεσθή• εκτός από αυτόν δεν ξέρουμε άλλον. Αν προσπέσουμε εμπρός του με μετάνοια νινευιτική ζητώντας το άπειρο έλεός του, τότε υπάρχει ελπίδα, ελπίδα όχι απατηλή, ότι η πατρίδα μας απ᾽ το σκοτάδι θα βγη σε νέο φως, θα δη καλύτερες ημέρες, και σαν ορθρινό αστέρι θα λάμπη πάλι ανάμεσα στους λαούς Ανατολής και Δύσεως!
(†) επίσκοπος Αυγουστίνος
(αποσπάσματα άρθρου στο περ. «Κιβωτός», τ. 17-18/Μάιος 1953)
http://www.xrspitha.gr/archeio/2013/maios-2013/–giati-epese-he-byzantine-autokratoria
***Κωνσταντινούπολη, η αγιασμένη πολιτεία
Φώτης Κόντογλου
Τι ήτανε, αληθινά, εκείνο το Βυζάντιο, εκείνη η Κωνσταντινούπολη; Παραμυθένιος κόσμος! Όχι μοναχά η αρχαία πολιτεία, μα κι η καινούρια, ως του σουλτάν-Χαμίτ τα χρόνια. Είχα γνωρίσει έναν χριστιανό Ανατολίτη κοσμογυρισμένον, που έζησε πολλά χρόνια στην Ευρώπη και στην Αμερική, στη Λόντρα, στο Παρίσι, στη Ρώμη, στη Νέα Υόρκη. «Όλες αυτές οι μεγάλες πολιτείες, μου έλεγε, είναι σπουδαίες, μα σαν την Κωνσταντινόπολη δεν υπάρχει άλλη στην οικουμένη, κι ούτε βρίσκεται στον ντουνιά τέτοια επίσημη αρχοντικιά και βασιλική πολιτεία».
Στα χρόνια των Βυζαντινών «η βασιλεύουσα Πόλις» θα είχε μια εξωτική κι αλλόκοτη μεγαλοπρέπεια. Χίλιοι κουμπέδες (τρούλλοι) κατάχρυσοι λαμποκοπούσανε μέσα στη βλογημένη αυτή αφεντοπολιτεία. Στη μέση στεκότανε, σαν ήλιος, η Αγιά Σοφιά, και γύρω της ήτανε σκορπισμένες οι άλλες εκκλησίες με τους χρυσούς κουμπέδες, σφαίρες ουράνιες, που λες και γυρίζανε γύρω στον ήλιο. Δεν φαινόντανε πως ήτανε κτίρια κανωμένα από τον άνθρωπο, αλλά σαν να κατεβήκανε από τον ουρανό και σταθήκανε απάνω στη γη. Κι από μέσα ήτανε καταστολισμένες με ψηφιά, με χρωματιστά μάρμαρα, με σμάλτα, με ζωγραφιές, που θαρρούσε κανένας πως μπαίνει σε ουράνια παλάτια. Είχανε δίκιο οι παλιοί Κινέζοι που λέγανε πως αυτά τα κτίρια ήτανε «κάποια παλάτια μεγάλα και λαμπερά, που από μέσα μοιάζανε σαν τα χρυσά φτερά του φασιανού την ώρα που πετά»….
Το Σαββατόβραδο, κατά το δειλινό, η ατμόσφαιρα γέμιζε από τη γλυκειά βουή που κάνανε χιλιάδες καμπάνες και που ανέβαινε σαν ψαλμωδία απάνω από την αγιασμένη πολιτεία, από τη Νέα Σιών, «ήχος καθαρός εορταζόντων». Πανηγυρική μεγαλοπρέπεια! Μοναχά το Βυζάντιο κατέβασε στη γη την ουράνια αρμονία.
Για τους Βυζαντινούς, η πατρίδα τους ήτανε η Κιβωτός της αληθινής θρησκείας, και είχανε πόθο να τραβήξουνε μέσα σ᾿ αυτή όλα τα έθνη της γης, και να τα σώσουνε φωτισμένα από το ανέσπερο φως του Ευαγγελίου.
….. Για όποιον είναι σε θέση να νοιώσει καλά τι είναι αυτό το «λειτουργικό», ποτές άλλη φορά η ομαδική ζωή των ανθρώπων δεν έφταξε σ᾿ ένα τέτοιο πνευματικό ύψος. Όσοι θελήσανε και θέλουνε να κρίνουνε το Βυζάντιο με τον συνηθισμένον χονδροειδή αντιπνευματικόν τρόπο και με τις γνωστές ανόητες ευφυολογίες, και να το γελοιοποιηθούνε σε βαθμό που να ονομάζουνε «βυζαντινισμό» κάθε αφηρημένη συζήτηση και ουτοπία, αυτοί φανερώνουνε μ᾿ αυτό πόσο ανίδεοι είναι από αληθινή πνευματικότητα, με όλους τους ψεύτικους τίτλους της σοφίας και της επιστήμης που είναι στολισμένοι.
Το Βυζάντιο είναι πολύ λεπτό πράγμα για να μπορέσουνε να το πιάσουνε τα χοντροκανωμένα εργαλεία τους. Το Βυζάντιο είναι η αληθινή χριστιανική θρησκεία, ανάμεσα στα ψεύτικα και ελεεινά παραμορφωμένα ομοιώματά της, που τα φτιάξανε λαοί βάρβαροι και υλιστές, ανίκανοι να την καταλάβουνε και να την αισθανθούνε. Για τούτο, το Βυζάντιο κρίνεται από τους λεγόμενους σοφούς του κόσμου όπως κρίνεται το Ευαγγέλιο, δηλ. σαν μωρία, μπροστά στη δική τους γνώση, κι η γνώμη τους ίσια-ίσια, πως το Βυζάντιο είναι «μωρία», πιστοποιεί πως αληθινά στάθηκε η Νέα Σιών, η έμψυχος κιβωτός, που μέσα σ᾿ αυτή φυλάχθηκε η επαγγελία του Θεού προς τους ανθρώπους πως θα γίνουνε τέκνα του, και «η μακαρία ελπίς της αιωνίου ζωής». Όσο νοιώσανε οι υλικοί άνθρωποι τι λέγει ο Παύλος για το Ευαγγέλιο και για τη σοφία του Θεού, άλλο τόσο νοιώσανε κι οι ιστορικοί κι οι επιστήμονες της κοσμικής γνώσης, «οι συζητηταί του αιώνος τούτου» όπως λέγει ο Παύλος, τι είναι το Βυζάντιο.
…..Το Βυζάντιο είναι όπως «η Ιερουσαλήμ και η βασιλεία του Θεού,η εντός ημών κεκρυμμένη. Αυτή η χώρα νεφέλη εστί της δόξης του Θεού, εις ην μόνον οι καθαροί τη καρδία εισελεύσονται του θεάσασθαι το πρόσωπον του Δεσπότου και καταυγασθήναι τους νόας αυτών διά της ακτίνος και λαμπηδόνος του φωτός Αυτού». (Πηγή : Φώτης Κόντογλου, Μυστικά άνθη Ήγουν: Κείμενα γύρω από τις αθάνατες αξίες της ορθόδοξης ζωής, Ἀθῆναι: Ἐκδόσεις Ἀστήρ,, σσ. 93-99. )
***Πόλη γλυκιά
Στίχοι: Σταμάτης Σπανουδάκης
Mουσική: Στ. Σπανουδάκης,
Πόλη γλυκειά Πόλη δική μας
Πόλη της γης και του ουρανού
Πόλη καημός που γινε τραγούδι εδώ
μη κλαίς θα’ρθει ο καιρός θα’ρθει ο καιρός
Πόλη χρυσή Πόλη του ήλιου
Πόλη μητέρα κι αδερφή
Πόλη λυγμός που γινε λουλούδι εδώ
μη κλαίς θα’ρθει ο καιρός θα’ρθει ο καιρός
μέσα σ’όνειρο σ’είδα ξανά
όλο φώς όπως ήσουν παλιά
και στα μάτια σου η Αγία Σοφία
ένα δάκρυ που ακόμα κυλά
Πόλη γλυκειά αγαπημένη
μία ζωή σ’αποζητώ
είσαι εκεί κι όμως σε αγγίζω εδώ
μη κλαίς θα’ρθει ο καιρός θα’ρθει ο καιρός
Πόλη ζωή Πόλη ελπίδα
Πόλη Θεού Πόλη όλο φώς
Πόλη γλυκειά που γινες Πατρίδα εδώ
μη κλαίς θα’ρθει ο καιρός θα’ρθει ο καιρός
Πόλη γλυκιά Πόλη δική μας
Πόλη της γης και του ουρανού
Πόλη καημός που γινε τραγούδι εδώ
μη κλαίς θα’ρθει ο καιρός θα’ρθει ο καιρός
***
Ἡ Κωνσταντινούπολη καί μέχρι σήμερα μέ πόνο κραυγάζη.
Μον’ ἕνα δῶρο ὁλημερὶς καὶ ὁλονυχτὶς προσμένω
κι ἀκόμα δὲν μοῦ τὄ φερε τὸ κῦμα τ’ ἀφρισμένο.
Μον’ ἕνα δῶρο λαχταροῦν τὰ μάτια μου καὶ κλαίνε.
Ἀτίμητο στ’ ἀτίμητα. Ἐλευθεριὰ τὸ λένε……Η Δέσποινα ταράχθηκε κι εδάκρυσαν οι εικόνες
“Σώπασε κυρά Δέσποινα και μη πολυδακρύζεις
πάλι με χρόνους, με καιρούς, πάλι δικά μας θα ‘ναι“.
Βοήθα Άγιε μου Γιώργη, καλή μας Παναγιά,
να πάρουμε την Πόλη και την Αγιά Σοφιά. (Ανατ. Θράκη)
Θρηνητικό Συναξάρι του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, Φώτης Κόντογλου
https://iconandlight.wordpress.com/2016/05/29/%CE%B8%CF%81%CE%B7%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%BE%CE%AC%CF%81%CE%B9-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CF%89%CE%BD%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%85/
Έπειτα από πολυήμερη νηστεία και προσευχή μου αποκαλύφθηκε ότι «ο δικέφαλος αετός θα σηκωθεί από το βορρά! Πω-πω τι ωραίες ημέρες έρχονται για την Αγία Ορθοδοξία μας. Θα πλημμυρίσει ολάκερη η γη από το φως του Χριστού»! Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης
https://iconandlight.wordpress.com/2022/05/29/%ce%ad%cf%80%ce%b5%ce%b9%cf%84%ce%b1-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%80%ce%bf%ce%bb%cf%85%ce%ae%ce%bc%ce%b5%cf%81%ce%b7-%ce%bd%ce%b7%cf%83%cf%84%ce%b5%ce%af%ce%b1-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%80%cf%81%ce%bf%cf%83/
Έστειλα δυο πουλιά στην Κόκκινη Μηλιά …. ”Ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς”
https://iconandlight.wordpress.com/2017/05/29/%CE%AD%CF%83%CF%84%CE%B5%CE%B9%CE%BB%CE%B1-%CE%B4%CF%85%CE%BF-%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B9%CE%AC-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BA%CF%8C%CE%BA%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%B7-%CE%BC%CE%B7%CE%BB%CE%B9%CE%AC/
Η Κωνσταντινούπολη θα ελευθερωθεί, θα ξαναγίνει ελληνική, και η Αγία Σοφία πάλι θα λειτουργήσει. Άγιος Παΐσιος Αγιορείτης
https://iconandlight.wordpress.com/2017/05/28/17796/
Ο μαρμαρωμένος βασιλιάς και Προφητείες του αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου για την Πόλη
https://iconandlight.wordpress.com/2017/05/29/%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CF%81%CE%BC%CE%B1%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%BF%CF%82-%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%AC%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%B7%CF%84%CE%B5%CE%AF/
Ο Θεός είναι κύριος της ιστορίας. Για ᾽κείνον που φοβάται το Θεό ο ιστός της αράχνης γίνεται φρούριο απόρθητο, ενώ για τον ασεβή, τον αναιδή περιφρονητή των εντολών του Κυρίου, θα έρθη στιγμή που και τα χαλύβδινα τείχη που τον προστατεύουν θα γίνουν πιο αδύναμα κι από ιστό αράχνης… εκείνο που έκανε το Βυζάντιο να πέσει ήταν η αμαρτία. επίσκοπος Αυγουστίνος, Κόντογλου
https://iconandlight.wordpress.com/2021/05/28/%ce%bf-%ce%b8%ce%b5%cf%8c%cf%82-%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b1%ce%b9-%ce%ba%cf%8d%cf%81%ce%b9%ce%bf%cf%82-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%81%ce%af%ce%b1%cf%82-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%e1%be%bd/
Η Παναγία μας φυλάττει την Πόλη Της κι ας είναι λίγοι οι Χριστιανοί, αλλά είναι και πάρα πολλοί οι κρυπτοχριστιανοί. π. Γεράσιμος Φωκάς
https://iconandlight.wordpress.com/2021/05/28/%ce%b7-%cf%80%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%b3%ce%af%ce%b1-%ce%bc%ce%b1%cf%82-%cf%86%cf%85%ce%bb%ce%ac%cf%84%cf%84%ce%b5%ce%b9-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%cf%80%cf%8c%ce%bb%ce%b7-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%ba%ce%b9-%ce%b1/Ἀπολυτίκιον Τῆς ἑορτῆς. Ἦχος δ´.
Ἀνελήφθης ἐν δόξῃ, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, χαροποιήσας τοὺς Μαθητάς, τῇ ἐπαγγελίᾳ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, βεβαιωθέντων αὐτῶν διὰ τῆς εὐλογίας, ὅτι σὺ εἶ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ λυτρωτὴς τοῦ κόσμου.
Κοντάκιον
Ἦχος πλ. δ’.
Τῇ ὑπερμάχῷ στρατηγῷ τὰ νικητήρια, ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια, ἀναγράφω σοι ἡ πόλις σου, Θεοτόκε· ἀλλ’ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον, ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον, ἵνα κράζω σοί· Χαῖρε Νύμφη ἀνύμφευτε.
Ἀπολυτίκιον. τῆς Ἁγίας Ὁσιομάρτυρος Θεοδοσίας
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὡς δόσιν θεόσδοτον, τὴν παρθενίαν τὴν σήν, ἀγῶσιν ἀθλήσεως, Θεοδοσία σεμνή, τῷ Λόγῳ προσήγαγες· ὅθεν πρὸς ἀθανάτους, μεταστᾶσα νυμφῶνας, πρέσβευε Ἀθληφόρε, τῷ Δεσπότῃ τῶν ὅλων, ῥυσθῆναι ἐκ πολυτρόπων, ἡμᾶς συμπτώσεων.
Ἀπολυτίκιον. τοῦ Ὁσίου Ἀλεξάνδρου Ἀλεξανδρείας
Ἦχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Πρὸ Συνόδου τῆς πρώτης ἀνεδείχθης μακάριε, φύλαξ ὀρθοδόξων δογμάτων, καὶ τοῦ Πνεύματος ὄργανον, ἐδίωξας τῆς ποίμνης τοῦ Χριστοῦ, τὸν Ἄρειον τὸν ἄφρονα σοφέ, καὶ Χριστὸν Θεὸν ἐκήρυξας καὶ πάντων κτίστην, Ἀλέξανδρε Πατὴρ ἡμῶν· δόξα τῷ σὲ φωτίσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ πᾶσιν ἰάματα.
Ἀπολυτίκιον. τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος Ἀνδρέου τοῦ Ἀργέντη
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Χαῖρε βλάστημα, τερπνὸν τῆς Χίου, καὶ ἀγλάϊσμα, τοῦ Βυζαντίου, μεγαλομάρτυς Ἀνδρέα πολύαθλε· τῶν Αἰγυπτίων τοὺς λόγους ἐφαύλισας, Ἀγαρηνῶν δὲ τὸ θράσος κατέβαλες· οὕτως Ἅγιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῶν τὸ μέγα ἔλεος.
Ἀπολυτίκιον.τοῦ ἁγίου νεομάρτυρος Νάννου, ἤτοι Ἰωάννου, τοῦ Θεσσαλονικέως
Ἦχος πλ. α΄. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Νεομάρτυς ἐδείχθης ἐν Σμύρνῃ ἔνδοξε, ὦ Ἰωάννη γενναῖε, Θεσσαλονίκης βλαστέ, ἀπογονὴ Γυναικοκάστρου ἀξιάγαστε. Σὺ γὰρ τὴν δόξαν μελετῶν, μαρτυρίου τοῦ σεπτοῦ, Μωάμεθ πιστὸς ἐφάνης, ἵνα μόνον Θεὸν κηρύξης, Χριστὸν τὸν Κύριον Σωτῆρα ἡμῶν.
Ἀπολυτίκιον. τοῦ Ἁγίου Νέου Ἱερομάρτυρος Εὐθυμίου (Ἀγριτέλλη), Ἐπισκόπου Ζήλων
Ἦχος δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε.
Εὐθύμιον ἅπαντες τὸν Ἱεράρχην πιστοί, τῶν Ζήλων ἐπίσκοπον, τῶν Μηθυμναίων λαοί, ὑμνήσωμεν ἅπαντες, οὗτος γὰρ ἐπ’ ἐσχάτων, ὡς Χριστοῦ στρατιώτης, ἤθλησεν ἀριστεύσας, καὶ νομίμως ἐστέφθη, καὶ νῦν τοῖς προσκυνοῦσιν αὐτῷ, βρύει ἰάματα.
Ἦχος πλ. α’, Χαίροις ἀσκητικῶν ἀληθῶς
Δεῦτε μαρτυρικήν ἀδελφοί, μετ’ ἐγκωμίων ἀνυμνήσωμεν φάλαγγα γενναίως ἀγωνισθεῖσα κατά βαρβάρων πολλῶν Κωνσταντίνου ταύτης προεξάρχοντος. Στρατόν γενναιότατον, ἱερότατον σύνταγμα, συνασπισμόν τέ ἀρραγῆ καί ἀνίκητον τά τῆς πίστεως καί τοῦ γένους καυχήματα. Μάρτυρας τῆς ἁλώσεως χορείαν τήν ἔνθεον, τῆς ἐκκλησίας τούς πρέσβεις τούς δυνατῶς ἱκετεύοντας, Χριστόν καταπέμψαι, τῷ λαῶ αὐτοῦ εἰρήνην καί μέγα ἔλεος.
Χαίροις συναγωγή κραταιά καί ἱερά καί τροπαιοῦχος παράταξις οἱ πύργοι τῆς εὐσεβείας, οἱ στρατιῶται Χριστοῦ οἱ στερροί ὀπλίται καί ἀήττητοι. Τόν νοῦν εὐτονώτατοι, καί ψυχήν ἀντρειώτατοι τῷ ὄντι θεῖοι καί Θεῶ ποθεινώτατοι χορός ἅγιος καί θεοληπτον σύστημα. Μάρτυρες τῆς ἁλώσεως, σύν Κωνσταντίνῳ ἐν βασιλήδι τή πόλει στεφάνους δόξης δεξάμενοι. Χριστόν δυσωπεῖτε τῷ λαῶ αὐτοῦ δοθεῖναι τό μέγα ἔλεος.https://www.youtube.com/watch?v=p0qWgQ9lGS0
Μαῦρον ἔντον ὁ οὐρανός (Ποντιακό μοιρολόϊ)
Τραγουδᾶ ἡ Πέλα Νικολαΐδου.
Στον Κεμανέ (Λύρα Καππαδοκίας), ὁ Γιῶργος Πουλαντζακλῆς.
https://www.youtube.com/watch?v=4BhT8SV6cx4
ΠΑΡΘΕΝ Η ΡΩΜΑΝΙΑ – Πέτρος Γαϊτάνος
Γιατί πουλί μ’ δεν κελαηδείς – Χρόνης Αηδονίδης
Τρία Καράβια φεύγουνε – Chronis Aidonidis
Θά ‘ρθεις σαν αστραπή