Χριστὸς Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη!
Christ is Risen! Truly He is Risen!
ХристосВоскрес! Воистину Воскрес!
ქრისტეაღსდგა! ჭეშმარიტადაღსდგა!
Kristos (İsa) dirildi! Gerçekten dirildi!
Al-Massih-Qam! Hakkan Qam!
«Χαίρετε»! «Εἰρήνη ὑμῖν»!
Ὁ λαὸς ἵσταται διὰ τὴν ἀνάγνωσιν τοῦ Συναξαρίου.
Συναξάριον τοῦ Μηναίου.
Τῇ ΚΑʹ (21ῃ) τοῦ μηνὸς Μαΐου, μνήμη τῶν Ἁγίων ἐνδόξων, θεοστέπτων καὶ ἰσαποστόλων μεγάλων βασιλέων Κωνσταντίνου (†337) καὶ Ἑλένης (†327).
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων ἱερομαρτύρων Τιμοθέου, Πολίου καὶ Εὐτυχίου τῶν διακόνων ἐν Καισαρείᾳ τῆς Μαυριτανίας
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἠμῶν Ἀδελφίου ἐπισκόπου Ὀνούφιδος ἐν Αἰγύπτῳ. (~†362) .
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Πολυεύκτου, Βίκτωρος καὶ Δονάτου τῶν ἐν Καισαρείᾳ τῆς Καππαδοκίας
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Βόρου, ἀσκητοῦ ἐν Παλαιστίνῃ.
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Χριστοφόρου Α΄, πατριάρχου Ἀντιοχείας (967).
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου Κωνσταντίνου Ἡγεμόνος τοῦ Μοῦρομ καὶ τῶν υἱῶν αὐτοῦ Μιχαὴλ καὶ Θεοδώρου, τῶν πριγκίπων καὶ Θαυματουργῶν (1129).
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῶν ἐν ἁγίοις πατέρων ἡμῶν, Κυρίλλου β´ (†1262) καὶ Βασιλείου (†1295), ἐπισκόπων Ῥυαζὰν ἐν Ῥωσίᾳ.
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῆς ἁγίας Ἑλένης τῆς πριγκιπίσσης τῆς Σερβίας, αὐταδέλφης τοῦ ἁγίου Στεφάνου Γ’ Οὔρεση Σέρβου βασιλέως, κτίτορος τῆς Μονῆς Ντέτσανι (1350)
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Κασσιανοῦ τοῦ ῞Ελληνος καὶ Θαυματουργοῦ, ἐν Οὔγκλιχ (Uglich) τῆς Ῥωσίας. (1504)
Τῇ αὐτῇ μέρα, μνήμη τοῦ ἁγίου ὁσιομάρτυρος Ἀγαπητοῦ τοῦ Μαρκοῦτσεβ Βολογκντᾶ ἐν Ῥωσίᾳ (1584)
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου νεομάρτυρος Κωνσταντίνου Μπρινκοβεάνου πρίγκιπος τῆς Βλαχίας, καὶ τῶν σύν αὐτῷ μαρτυρησάντων ὑπὸ τῶν Τούρκων καρατομηθέντων. (1714).
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ὁ Ἅγιος ἔνδοξος Νεο-ὁσιομάρτυς Παχώμιος ὁ Ῥώσος ἐν τῷ Οὐσάκι τῆς Φιλαδελφίας μαρτυρήσας, ξίφει τελειοῦται, [συναιχμάλωτος τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Ῥώσου] (1730)
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου Κωνσταντίνου, τοῦ διά Χριστόν σαλοῦ ἐν Νοβοτορζανὶν (Novotorzanin) τῆς Ῥωσίας. (16ο αἰών)
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῆς ὁσίας Ἑλένης ἐκ Σεπέλ τοῦ Χαρκώφ τῆς Ῥωσίας. (1885)
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τοῦ Βλαδιμήρου, ἐν Κιέβῳ τῆς Ῥωσίας. (1521)
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Τρυφερῆς, ἐν Πσκώφ τῆς Ῥωσίας. (1524)
Στίχοι
Ὡς κοινὸν εἶχον γῆς βασιλεῖς τὸ στέφος,
Ἔχουσι κοινὸν καὶ τὸ τοῦ πόλου στέφος.
Ξύνθανε μητέρι εἰκάδι πρώτῃ Κωνσταντῖνος.
Στίχοι
Ποῦ πάχος ἐν σοὶ ὦ Παχώμι’ εὑρέθη,
Πόνοις ξίφει τε λεπτύναντι τὸ βρίθον;
Ο Μέγας Κωνσταντίνος, ο όντως ισαπόστολος βασιλεύς, μπόρεσε στην εποχή του και επηρέασε και τα πρόσωπα και τα πράγματα κατά τρόπο θετικό. Και άλλαξε τον ρουν της ιστορίας και της πορείας της Οικουμένης”. (Άγιος Νεκτάριος, Επίσκοπος Πενταπόλεως ο Θαυματουργός στο έργο του ”Αι Οικουμενικαί Σύνοδοι”.)
Οι Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη στήριξαν και έθρεψαν την οικουμένη!
π. Ανανίας Κουστένης
[…] Χρόνια πολλά σε όσους και όσες εορτάζουν και τιμούν και φέρουν τα oνόματά των μεγάλων μας αγίων. Να έχουν και έχουμε όλοι την ευχή τους, την προστασία τους, την πρεσβεία τους και, προπαντός και κυρίως, να παρακαλούν και να ικετεύουν τον αναστάντα Χριστό μας να μας στέλνει ειρήνη και αγάπη και ομόνοια και ενότητα και στην Ελλάδα μας αλλά και στην οικουμένη ολόκληρη.
Και να αναδεικνύει ο Κύριος τέτοιους άρχοντες, τέτοιους προστάτες, τέτοιους μεγάλους Πατέρες και Μητέρες, που τόσο πολύ πια έχομε ανάγκη.
Γιατί εκείνοι στη δεδομένη στιγμή και στη δύσκολη ώρα αποτέλεσαν τα δύο χέρια του Χριστού, που αγκάλιασαν εμπράκτως την οικουμένη. Γιατί και οι δυο αυτοί μεγάλοι άγιοι επηρέασαν τις ιδέες, τις αντιλήψεις, τα πρόσωπα και τα πράγματα της εποχής τους υπέρ του καλού, υπέρ της καλοσύνης, υπέρ της Εκκλησίας.
Γι αυτό και η Εκκλησία του Χριστού τους ανακήρυξε ισαποστόλους, ίσους με τους αποστόλους, και τους εστεφάνωσε βασιλείς… -τι σημαίνει βασιλεύς; Βάσις και λεώς: η βάση του λαού- και πατέρες της οικουμένης… Τι σημαίνει πατήρ; Αυτός που τρέφει… πατέω-πατώ, στ’ αρχαία σημαίνει τρέφω.
Εστήριξαν λοιπόν και έθρεψαν την οικουμένη. Γι’ αυτό και η Εκκλησία από τότε μέχρι σήμερα και μέχρι τη συντέλεια του αιώνος θα τους τιμά, θα τους μεγαλύνει, θα τους προβάλλει, θα παίρνει τα ονόματά τους.
…Ο λαός μας ο ένθεος, ο ταπεινωμένος πολλές φορές και καταφρονεμένος από τους άρχοντές του και από τους εκμεταλλευτές του διαισθάνεται ότι οι άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη, έξω από βασιλείες και έξω από τα σχήματα αυτού του κόσμου που τόσο πολύ μας ξεγελούν, υπήρξαν για την ορθόδοξη Ελλάδα και για την ειδωλολατρική Ελλάδα και την οικουμένη ολόκληρη, οι άνθρωποί του, οι κατάδικοί του άνθρωποι!
Εκείνοι που τα θυσίαζαν όλα για το κοινό καλό, για το καλό όλων, ορθοδόξων και μη, πιστών και απίστων. Γι’ αυτό, σαν εκοιμήθη το έτος 337, 21 προς 22 Μαΐου, ο Μέγας και ισαπόστολος βασιλεύς Κωνσταντίνος -η μητέρα του είχε πεθάνει δέκα ακριβώς χρόνια ενωρίτερα- οι άνθρωποι δεν ήξεραν τι να κάνουν. Τα έχασαν πια!
Έχασαν τον οδηγό τους, έχασαν τον πατέρα τους, έχασαν την αγάπη τους, έχασαν το απάγκιο τους, έχασαν το δίκαιο άνθρωπο, γι’ αυτό και έκλαιγαν απαραμύθητα, σημειώνει ο ιστορικός Ευσέβιος Καισαρείας, στον “Βίον Κωνσταντίνου”.
Και δεν είχαν πού να πάνε και σε ποιον να πάνε να τους παρηγορήσει.
Γι’ αυτό και τον κατέταξαν με τους αγίους και όπως ακούσαμε στο ωραίο δοξαστικό των αποστίχων μεταξύ άλλων για τον Μεγάλο Κωνσταντίνο: “Ου η λάρναξ ιάσεις βρύει», του οποίου η λάρνακα, το σκήνωμά του βγάζει ιάσεις, θεραπείες. Τόσο μεγάλος άγιος είναι.
Κι όμως στην εποχή μας σχεδόν αγνοείται και όχι μόνον… αλλά πολεμείται και βάλλεται. Και μάλιστα, το έχω πει και άλλη φορά πατέρες και αδελφοί μου, βάλλεται και από ορθοδόξους και μάλιστα θεολόγους! Και μάλιστα και εγγραμμάτους πολλές φορές.
Βάλλεται ο Κωνσταντίνος ο Μέγας. Βάλλεται, ενώ θα έπρεπε να τον ευγνωμονούν, να προσευχόμεθα σ’ αυτόν, να τον παρακαλούμε να δίνει με τις πρεσβείες του ο Χριστός ειρήνη στον κόσμο, υγεία και το μέγα έλεος, που είναι η σωτηρία μας και η κληρονομία του παραδείσου.
Βέβαια, όπως έχουμε ξαναπεί, πίσω από εκείνον και κοντά σ’ εκείνον και ισότιμα μ’ εκείνον υπάρχει η αγία Ελένη η αυγούστα, η χριστιανή μητέρα του, από το Δρέπανο της Μικράς Ασίας. Καθαρά Ελληνίς και ο Κωνσταντίνος ο Ρωμαίος. Το οποίον Δρέπανον αργότερα προς τιμήν της ο Μέγας Κωνσταντίνος το ονόμασε Ελενόπολη. Έχουμε ακούσει τον Παλλάδιο Ελενοπόλεως, τον βιογράφο του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Εκείνη τον εμεγάλωσε εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου.
Όμως, όπως είπαμε κι άλλη φορά, δεν τον ψυχανάγκασε, ούτε τον εβίασε και τον εξεβίασε να γίνει ό,τι εκείνη, δηλαδή χριστιανός. Του έδινε το καλό της παράδειγμα, έστελνε στον ουρανό τις πιο πύρινες και τις θερμές προσευχές της και του έδινε και όλη της την αγάπη και τη στοργή.
Και τον άφηνε ελεύθερο, όπως ελεύθερους μας έχει φτιάξει ο Θεός. Και περίμενε εκείνη την ώρα του Θεού. Γιατί το καθετί, σύμφωνα με τη θεία πρόνοια, γίνεται στην ώρα του. Και ό,τι γίνεται στην ώρα του είναι ωραίον. Ωραίος σημαίνει αυτός που είναι της ώρας, είναι στην ώρα του. Δε βιάστηκε η αγία Ελένη.
Εμείς οι καημένοι, νομίζοντας ότι είναι καλό, όταν έχουμε κάτι και περισσότερο την άγια πίστη μας, θέλουμε να τη μεταδώσουμε στον άλλον και περισσότερο στους δικούς και κατάδικούς μας ανθρώπους.
Και αρχίζουμε -καμμιά φορά με τρόπο άκομψον- την κατήχηση, τον προσηλυτισμό και πολλές φορές δεν έχουμε καλά αποτελέσματα. Και λέμε, τι γίνεται; Το πράγμα είναι απλό: βιαστήκαμε. Και λέγει μια αραβική σοφία ότι ο Θεός δεν βιάζεται. Ο διάολος βιάζεται. Γιατί εδώ ήμαστε στον Παράδεισο, στον επίγειο Παράδεισο. Βιάστηκε να μας κάνει θεούς και μας έκανε ό,τι ξέρουμε… Βιάστηκε, ύπουλα και απατηλά. Ενώ ο Θεός δε βιάζεται. Και όπως λέει ο λαός μας, ο Θεός σκάει γάιδαρο. Δε βιάζεται. Περιμένει τον καθένα και το καθετί στην ώρα του.
[…]
Ο Μέγας Κωνσταντίνος ελευθέρωσε την ανθρωπότητα από τυράννους
Περίμενε λοιπόν η αγία Ελένη υπομονετικά, καρτερικά με αγάπη και προσευχή. «Τη προσευχή προσκαρτερούσα», και με υπομονή μεγάλη και ήρθε η ώρα του αγίου και Μεγάλου Κωνσταντίνου και μάλιστα τη στιγμή κατά την οποία η ψυχή του και το είναι του ολόκληρο ήταν στραμμένο προς την αγαθοεργία και την αγαθοπραξία. Έμαθε καθώς ήτο εκεί αυτοκράτωρ στη Δύση, στας Βρετανικάς νήσους, ότι οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες Μαξέντιος και Μαξιμιανός φέρονται πάρα πολύ άσχημα στους υπηκόους τους.
Τόσο πολύ, που ο λαός είναι έτοιμος να επαναστατήσει, να εκραγεί και να τα κάνει γης Μαδιάμ. Και τότε θεόθεν κινηθείς, παρακινημένος απ’ το Θεό, εξεστράτευσε εναντίον της Ρώμης να ελευθερώσει αυτήν από τους τυράννους. Γι αυτό και σήμερα ακόμη, όπου της γης, οι τύραννοι τα βάζουν με τον Κωνσταντίνο. Μαρξιστές και άλλοι υπόλοιποι… Γιατί ο Κωνσταντίνος τους χάλασε την πιάτσα.
Ελευθέρωσε την ανθρωπότητα από τυράννους. Έφτανε λοιπόν στη Ρώμη, πλησίαζε και κει βλέπει το καταμεσήμερο στον ουρανό το σημείον του Τιμίου και ζωοποιού Σταυρού. Έναν σταυρό φτιαγμένο με αστέρια και να γράφει κάτω «Εν Τούτω Νίκα», μ’ αυτό να νικάς. Τα έχασε! Τι ήταν αυτό; Θεοπτία, αποκάλυψη, κάλεσμα, απόδειξη Θεού: Και όπως λέει η Φιλοκαλία, θεοπτία έχουν οι κεκαθαρμένοι, οι άγιοι δηλαδή, και οι απλοί, οι αθώοι και οι καλοσυνάτοι άνθρωποι.
Απλός και αθώος ήτο και ο Μέγας Κωνσταντίνος! Γι αυτό είχε θεοπτία, είχε αποκάλυψη και το βράδυ στον ύπνο του, συνεχίζει και συμπληρώνει ο Ευσέβιος Καισαρείας, είδε το χριστό Κυρίου, τον Ιησού Χριστό μας, τον Κύριο και εκείνος τον συνεβούλευσε τι να κάνει στο εξής: Να φτιάξει ένα λάβαρο, ένα σταυρό μεγάλο και να προπορεύεται του στρατεύματος και να ακολουθεί το στράτευμα και θα τους νικήσει όλους. Πήρε θάρρος τότε ο Μέγας Κωνσταντίνος! Πήρε θάρρος μεγάλο.
Και επί το έργον… από την επόμενη ακριβώς ημέρα έφτιαξε τον Τίμιο και ζωοποιό Σταυρό και προεπορεύετο. Το έβλεπαν λοιπόν οι στρατιώτες και εμψυχώνονταν, τον έβλεπαν και οι ειδωλολάτρες και οι άπιστοι και εφοβούντο. Τον έβλεπαν και από το αντίπαλο στρατόπεδο πολλοί αγαθοί και πολλοί χριστιανοί στρατιώτες και έφευγαν από το στράτευμα το εχθρικό και αυτομολούσαν στο στράτευμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου.
…Και βλέπουμε την εικόνα των αγίων θεοστέπτων και ισαποστόλων μεγάλων βασιλέων Κωνσταντίνου και Ελένης να είναι ανάμεσά τους ο Τίμιος και ζωοποιός Σταυρός κι αυτοί συμπαραστάτες.
Γιατί ο ένας τον είδε στον ουρανό και η άλλη τον είδε στους Αγίους Τόπους. Γι’ αυτό λέγει το κοντάκιο που θ’ ακούσουμε αύριο, «Κωνσταντίνος σήμερον συν τη μητρί τη Ελένη, τον σταυρόν εμφαίνουσι» -εμφαίνω, παρουσιάζω- «το πανσεβάσμιον ξύλον, όπλον δε…» κλπ. Και από κει πήραν όλη τη δύναμη, όλη τη χάρη και νίκησαν τους εχθρούς και τον αρχέκακον και τα πάντα, και έφεραν την ειρήνη στον κόσμο, πολιτική και θρησκευτική ενότητα.
Ευεργέτησαν την οικουμένη αυτοί οι άγιοι, γιατί έκαναν, όπως λέει κι ο εθνικός μας ιστορικός Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, έργον ίσον με τους αποστόλους και ακόμη παραπάνω. Γιατί η Εκκλησία από τους διωγμούς και με τους διωγμούς είχε περιέλθει από την ανθρώπινη πλευρά σε πολύ δύσκολη θέση. Δέκα εμαρτυρούσαν, οι εννέα εξέπιπτον, εγένοντο πεπτωκότες και ο εις απέβαινε μάρτυς. Και είχε δυσκολευτεί…
Βέβαια, ο Χριστός δεν μπορούσε να βοηθήσει; Σίγουρα, και το απέδειξε… Άπλωσε τα χέρια του, τον Κωνσταντίνο και την Ελένη, και αγκάλιασαν την οικουμένη και έφεραν με τη Συμφωνία των Μεδιολάνων θρησκευτική ελευθερία ή ανεξιθρησκία. Από τότε, από το 313 μέχρι σήμερα, με μικρά διαλείμματα, ίσχυε και ισχύει αυτό, η ανεξιθρησκία. Είδατε τι ωραία έχει περάσει αυτό και στο σύνταγμά μας, αυτό που ισχύει σήμερα, για τον όρκο! Τι ωραία το λέει εκεί το Σύνταγμα! Που δε χρειάζεται ούτε βουλευτές να παραπονιούνται, ούτε να κάνουν αιτήματα, ούτε να ξεσηκώνουν τον κόσμο, ούτε να ζαλίζουν τους ανθρώπους.
Τι λέει; Οι ορθόδοξοι ορκίζονται στο Ευαγγέλιο, οι μουσουλμάνοι ορκίζονται στο Κοράνι και οι άθεοι δεν ορκίζονται. Δεν το έχει λύσει το ζήτημα; Δε φέρεται με ανεξιθρησκία το Σύνταγμα, εμπνευσμένο απ’ αυτήν ακριβώς την πρακτική και τακτική του Μεγάλου Κωνσταντίνου; Τι θέλουμε, τα άλλα είναι εκ του πονηρού. Τι θέλουμε; Άμα δεν υπάρχουν χριστιανοί, σίγουρα δε θα γίνεται όρκος στη Βουλή επάνω στό Ευαγγέλιο! Κι άμα γίνουν άθεοι όλοι; Μπορούν να γίνουν, είναι ελεύθεροι από Θεό να γίνουν! Να αρνηθούν τον Κύριο! Βεβαίως! Δυνάμει του αυτεξουσίου…
Γι αυτό ο Κωνσταντίνος εσεβάσθη το αυτεξούσιο, εσεβάσθη την ελευθέρια, εσεβάσθη το δώρο του Θεού. Και είπε στο Διάταγμα των Μεδιολάνων, στη συμφωνία θα λέγαμε καλύτερα, που έκαμε με το Λικίνιο, ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να πιστεύουν όπου θέλουν και όπως θέλουν. Τι ωραίο που είναι! Αρκεί όμως να μη βλάπτουν τον άλλον. Είναι σημαντικό αυτό! Διότι η ελευθερία μας σταματάει και το αυτεξούσιον μας σταματάει εκεί όπου αρχίζει η ελευθερία και το αυτεξούσιον του άλλου. Μα εδώ είναι η μαγκιά της δημοκρατίας!
Να είσαι στα όρια σου και όχι να βγαίνεις έξω από τα όριά σου, για να δημιουργήσεις πρόβλημα μεγάλο και να μην έχουμε τι να σε κάνουμε. Έτσι είναι, αδελφοί μου, έτσι είναι το ωραίο! Στα μέτρα σου! Γιατί κι ο άλλος έχει ελευθερία, κι ο άλλος έχει αυτεξούσιο, κι ο άλλος έχει το θείο δώρο. Ε, τι να τον κάνουμε λοιπόν τον άλλον; Στο όνομα της δικής μας ελευθερίας να τον ταλαιπωρήσουμε, ή να τον εξοντώσουμε;
Τι ωραία το έλεγε και ο Σενέκας, ο φιλόσοφος, ο δάσκαλος του Νέρωνος… Να μην είσαι, λέει, ούτε τύραννος, ούτε δούλος του άλλου. Το καταλαβαίνετε αυτά; Τι ωραίο είναι! Ούτε δούλος, ούτε τύραννος του άλλου. Εμ, θέλει αρετή και τόλμη… Αληθινή δημοκρατία έχουνε μόνο οι άγιοι και οι σοφοί άνθρωποι. Οι άλλοι λέμε δημοκρατία, όταν δεν μας αγγίζει. Όταν μας αγγίξει κι εμάς, τότε έξω η δημοκρατία. Λέμε να έχουμε όλοι τα ίσα. Όταν όμως μας ζητήσουν κάτι, λέμε όχι για μας…
[…]
Για να επανέλθουμε λίγο τώρα. Θρησκευτική ελευθερία και ανεξιθρησκία, έργο κυρίως του Μεγάλου Κωνσταντίνου και το πρώτο άρθρο της Εκκλησίας μας. Η Εκκλησία η Ορθόδοξη στηρίζεται στο θέλω του ανθρώπου. Πρέπει να θέλει ο άλλος να κάμει κάτι. Και θυμάμαι το γέροντα Πορφύριο που έλεγε, εγώ βρε δε μιλάω σε κανέναν για το Χριστό, εάν δεν θέλει, εάν δεν μου το ζητήσει. Και δεν το έλεγε εγωιστικά αλλά από σεβασμό της ελευθερίας των άλλων. Εγώ προσεύχομαι γι αυτούς, τους κάνω και θαύματα ακόμη, αλλά δεν τους μιλάω. Θέλω να ανοίξει η ψυχή τους και να μου το ζητήσουνε…
[…]
Ο Άγιος Κωνσταντίνος ήτο άπλός, ήτο αγαθός, ήτο αθώος, ήτο ευθύς, ήτο άδολος. Ήτο άνθρωπος Του Θεού. Και γι’ αυτό το πνεύμα Του Θεού τον εφώτισε και τον εδίδαξε και τον οδήγησε. …Γι’ αυτό, κι όπως λέει ο σερ Στήβεν Ράνσιμαν, τότε ο Κωνσταντίνος εστράφη κατ’ ανατολάς για να συνεννοηθεί – πολύ σπουδαίο – και για να ζήσει. Και μετέφερε την πρωτεύουσα στην Ανατολή, οδηγημένος από άγγελον Κυρίου και την έκτισε εκεί που βρίσκεται μέχρι σήμερα και που φέρει και θα φέρει ακόμη κατ πάντοτε το όνομά του. Κωνσταντίνου Πόλις.
Και ο Χριστός τον οδήγησε πώς να την κτίσει και τι να κάνει. Κι ακόμη του είπε να την αφιερώσει στην Παναγία. Γι’ αυτό από τότε η Κωνσταντινούπολις και μέχρι σήμερα είναι της Θεοτόκου η πόλις. Κι εκείνη είναι η Υπέρμαχος Στρατηγός. Γι’ αυτό η Πόλις είναι και Θεοσκέπαστη και Θεοφρούρητη.
Έχουμε αφήσει ανοιχτά χαρτιά, έχουμε και μεθαύριο την Άλωση… Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι ο μήνας Μάιος είναι για την Ορθοδοξία και το Βυζάντιο ο σπουδαιότερος μήνας. Εγκαινιάστηκε στις 11 Μαΐου 330 η βασιλεύουσα, η νέα Ρώμη, η Κωνσταντινούπολις. Την εγκαινίασε και την ανέθεσε στο χέρι του Χριστού και στην προστασία της Θεοτόκου. «Βασιλεύουσαν πόλιν», ακούσαμε στο απολυτίκιον, «τη χειρί σου παρέθετο». «Εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα». Το ίδιο ρήμα! Την παρέθεσε, την άφησε στα χέρια σου, την έδωκε στην προστασία σου… «ην περίσωζε διά παντός εν ειρήνη, πρεσβείαις της Θεοτόκου, μόνε φιλάνθρωπε». Ήτανε υπέρμαχος στρατηγός η Παναγία για τη βασιλεύουσα και το Βυζάντιο και το γένος των Ορθοδόξων, αλλά και όλων των ανθρώπων.
[…]Και όταν ο Κύριος εβουλήθη να τουρκέψει η Πόλις, είπε στην Παναγιά και στους Αγίους ότι είναι θέλημά του η Πόλις να τουρκέψει. Κι είπε στην Παναγιά να μην την προστατεύει, κι η Παναγία, ξέρετε τι κανε; Κάθησε κι έκλαιγε. «Κλαίει πικρά η Παναγιά», λέει και το τραγουδάκι το δημοτικό, «Κι ο Μιχαήλ κι ο Γαβριήλ την επαρηγορούσαν:
«Σώπασε κυρά Δέσποινα και μην πολλά δακρύζεις πάλι με χρόνια με καιρούς πάλι δικά μας θα ‘ναι».
Ήταν θέλημα του Κυρίου. Να τουρκέψει η Πόλις. Και πού ξέρομε, τότε, αν πάλι δεν θα ‘ναι θέλημα Θεού να ξετουρκέψει; Οι Τούρκοι το ξέρουν, οι ταλαίπωροι κι αυτοί, ότι η Πόλις δεν είναι δική τους. Την έχουν υφαρπάσει. Δεν τους την παρέδωκε κανείς. Δεν τους την παρέδωκε. Δεν τους την παρέδωκε.
Όταν ο Άμιλτον, ο Άγγλος ναύαρχος στο μεγάλο εικοσιένα, που ήταν με τα πλοία του στ’ Ανάπλι, είπε στον Κολοκοτρώνη να τα βρείτε με τους Τούρκους, να τα φτιάξετε με τους Τούρκους – το ίδιο μας λένε οι Φράγκοι και σήμερα και όχι μόνο οι Φράγκοι – και τι του λέει ο Θεοδωράκης; «Άκουσε, ναύαρχέ μου, ο τελευταίος βασιλιάς μας, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, έπεσε μαχόμενος. Και δεν παρέδωκε την Πόλη. Ο πόλεμος συνεχίζεται».
Αποσπάσματα από το βιβλίο του Αρχιμανδρίτη, π. Ανανία Κουστένη, “Λόγοι”, τόμος Β’, και το κεφάλαιο “Οι Άγιοι Ισαπόστολοι Κωνσταντίνος και Ελένη” (εκδόσεις Αρμός).
Ο Μέγας Κωνσταντίνος, ο όντως ισαπόστολος βασιλεύς, άλλαξε τον ρουν της ιστορίας και την πορείαν της Οικουμένης. Ελευθέρωσε την ανθρωπότητα από τυράννους… τους χάλασε την πιάτσα. Είναι ο προστάτης της εκκλησίας αλλά και της οικουμένης… είναι ο Γενάρχης της Ρωμιοσύνης. Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως – π. Ανανίας Κουστένης
https://iconandlight.wordpress.com/2023/05/20/%ce%bf-%ce%bc%ce%ad%ce%b3%ce%b1%cf%82-%ce%ba%cf%89%ce%bd%cf%83%cf%84%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%af%ce%bd%ce%bf%cf%82-%ce%bf-%cf%8c%ce%bd%cf%84%cf%89%cf%82-%ce%b9%cf%83%ce%b1%cf%80%cf%8c%cf%83%cf%84%ce%bf/
Μνήμη των εγκαινίων της Κωνσταντινουπόλεως, το λεγόμενο Γενέθλιον αυτής Άγγελος Κυρίου προπορευόμενος του Μ. Κωνσταντίνου τον καθοδηγούσε στη χάραξη των συνόρων της,
https://iconandlight.wordpress.com/2020/05/10/43301/
Αν έβλεπα με τα ίδια μου τα μάτια έναν ιερέα ή μοναχό να αμαρτάνει, θα τον σκέπαζα ο ίδιος με την αλουργίδα μου, ώστε κανείς να μην δει την αμαρτία του. Άγιος Κωνσταντίνος ο Μέγας
https://iconandlight.wordpress.com/2020/05/20/%ce%b1%ce%bd-%ce%ad%ce%b2%ce%bb%ce%b5%cf%80%ce%b1-%ce%bc%ce%b5-%cf%84%ce%b1-%ce%af%ce%b4%ce%b9%ce%b1-%ce%bc%ce%bf%cf%85-%cf%84%ce%b1-%ce%bc%ce%ac%cf%84%ce%b9%ce%b1-%ce%ad%ce%bd%ce%b1%ce%bd-%ce%b5/
Εγώ είμαι ο Μέγας Κωνσταντίνος που κατέβηκα από τους ουρανούς για να σου φανερώσω την δόξα που απολαμβάνουν οι μοναχοί στους ουρανούς.. Το όραμα του αγίου Παϊσίου του Μεγάλου
https://iconandlight.wordpress.com/2019/05/20/%CE%B5%CE%B3%CF%8E-%CE%B5%CE%AF%CE%BC%CE%B1%CE%B9-%CE%BF-%CE%BC%CE%AD%CE%B3%CE%B1%CF%82-%CE%BA%CF%89%CE%BD%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%82-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B1%CF%84/
Ἀπολυτίκιον Ἁγίου Κωνσταντίνου
Ἦχος πλ. δ’.
Τοῦ Σταυροῦ σου τὸν τύπον ἐν οὐρανῷ θεασάμενος, καὶ ὡς ὁ Παῦλος τὴν κλῆσιν οὐκ ἐξ ἀνθρώπων δεξάμενος, ὁ ἐν βασιλεῦσιν, Ἀπόστολός σου Κύριε, Βασιλεύουσαν πόλιν τῇ χειρὶ σου παρέθετο· ἣν περίσωζε διὰ παντὸς ἐν εἰρήνη, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, μόνε Φιλάνθρωπε.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον τῶν Ἰσαποστόλων Κωνσταντίνου καὶ Ἑλένης.
Ἦχος γ´. Θείας πίστεως.
Πρῶτος πέφηνας, ἐν βασιλεῦσι, θεῖον ἕδρασμα, τῆς εὐσεβείας, ἀπ᾿ οὐρανοῦ δεδεγμένος τὸ χάρισμα· ὅθεν Χριστοῦ τὸν Σταυρὸν ἐφανέρωσας, καὶ τὴν ὀρθόδοξον πίστιν ἐφήπλωσας. Κωνσταντίνε ἰσαπόστολε, σὺν μητρὶ Ἑλένῃ θεόφρονι, πρεσβεύσατε ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον τῶν Ἰσαποστόλων Κωνσταντίνου καὶ Ἑλένης. (Χαραλάμπους Μπούσια)
Ἦχος πλ. α´. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Κωνσταντῖνον τὸν μέγαν ἀνευφημήσωμεν, ἐν βασιλεῦσιν ὡς βάθρον τῆς εὐσεβείας στεῤῥόν, σταυροφόρον ἰσαπόστολον, γηθόμενοι, σὺν τῇ σεμνῇ αὐτοῦ μητρί, τῇ εὑρούσῃ τὸν Σταυρὸν τοῦ Λόγου Θεοῦ, Ἑλένῃ, αὐτοὺς προβάλλοντες πρέσβεις ἡμῶν πρὸς Κύριον τὸν εὔσπλαγχνον.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον τῶν Ἰσαποστόλων Κωνσταντίνου καὶ Ἑλένης. (Χαραλάμπους Μπούσια)
Ἦχος πλ. α´. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Τὸν Σταυρὸν ἐν ὁράματι θεασάμενον, Χριστοῦ, σεπτὸν Κωνσταντῖνον, ὡς βασιλέων σεπτῶν ἐγκαλλώπισμα πιστῶς ἀνευφημήσωμεν καὶ τὴν μητέρα τὴν κλεινὴν καὶ πανεύφημον αὐτοῦ, Ἑλένην, Σταυρὸν τὸν θεῖον τὴν ἀνευροῦσαν, πρεσβείας αὐτῶν πρὸς Κύριον αἰτούμενοι.
Ἀπολυτίκιον Νέου Ὁσιομάρτυρος Παχωμίου ἐν τῷ Οὐσάκι τῆς Φιλαδελφίας. (Χαραλάμπους Μπούσια)
Ἦχος πλ. α´. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Τὸν Χριστὸν οὐκ ἀρνοῦμαι καὶ ἀπεκδέχομαι ἀποτομὴν κεφαλῆς μου διὰ τὴν πίστιν Αὐτοῦ γεγηθὼς ἀναβοῶν, στεῤῥὲ Παχώμιε, ὁσιομάρτυς εὐκλεές, νεοάθλων κορυφὴ ἐπώφθης, Ῥωσίας γόνε· διό σε πάντες τιμῶντες ζητοῦμεν χάριν τὴν ἁγίαν σου.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον Νέου Ὁσιομάρτυρος Παχωμίου ἐν τῷ Οὐσάκι τῆς Φιλαδελφίας (Χαραλάμπους Μπούσια)
Ἦχος πλ. α´. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Ἐθελόθυτον ἄρνα καὶ νέον σφάγιον τῆς εὐσεβείας ἐκθύμως, φιλομαρτύρων χοροί, ἐπαινέσωμεν Παχώμιον ὡς καύχημα τῶν ἐν τῷ Ἄθῳ ἀσκητῶν καὶ μαρτύρων κοινωνὸν τῆς πίστεως προσκυνοῦντες αὐτοῦ λειψάνων τὴν θήκην, πληροῦσαν πάντας θείας χάριτος.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον τοῦ ὁσιομάρτυρος Παχωμίου τοῦ Ἁγιορείτου, ἐν τῷ Οὐσάκι τῆς Φιλαδελφίας
Ἦχος δ΄.Ὁ ὑψωθείς ἐν τῷ σταυρῷ (Σεραφείμ ἀρχιμανδρίτου).
Ἀσκητικῶς προγυμνασθείς ἐν τῷ Ἄθῳ, τάς νοητάς τῶν δυσμενῶν παρατάξεις, τῇ πανοπλίᾳ ὤλεσας παμμάκαρ τοῦ Σταυροῦ. Εἶτα δέ πρός ἄθλησιν ἀνδρικῶς ἀπεδύσω καί τελέσας ἄριστα μαρτυρίου τόν δρόμον, ὑπό Χριστοῦ ἐστέφθης ἀθλητά, Ὁσιομάρτυς Παχώμιε ἔνδοξε.
Ἀπολυτίκιον ἁγίου νεομάρτυρος Κωνσταντίνου πρίγκιπος τῆς Βλαχίας.
Ἦχος πλ. α΄. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Κωνσταντῖνον, τὸν Ἄρχοντα Νεομάρτυρα, τὸν ἐναθλήσαντα πίστει σὺν τῇ τετράδι αὐτοῦ, τῶν υἱῶν καὶ θησαυροῦ αὐτοῦ τῷ φύλακι, χερσὶ στυγνῶν Ἄγαρ υἱῶν, δι’ ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ, ἐν Πόλει τῇ Βασιλίδι, ἀνευφημήσωμεν πόθῳ, εὐχὰς αὐτοῦ θερμὰς αἰτούμενοι.
Ἀπολυτίκιον τῆς Παναγίας τοῦ Βλαντιμὶρ
Ἦχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Θεομήτορος Κόρης τῇ Εἰκόνι προσπέσωμεν,* τῇ τοῦ Βλαδιμήρου, αἰτοῦντες* ἐξ ἐχθρῶν ἀπολύτρωσιν·* αὔτη γάρ τό πάλαι ἐξ ἐχθρῶν* διέσωσεν Ῥωσίαν θαυμαστῶς,* Τατάρους ἐκδιώξασα ἀπ’ αὐτῆς* καί Ταμερλάνον μαινόμενον.* Δόξα οὖν ἐκβοήσωμεν αὐτῇ·* δόξα Σοί, πάντων Ἄνασσα,* δόξα Σοί, ὦ ἐργόχειρον Λουκᾶ,* ἡμῶν δέ καταφύγιον.
Καὶ νῦν. Τῶν Μυροφόρων.
Ἦχος βʹ.
Ταῖς Μυροφόροις γυναιξί, παρὰ τὸ μνῆμα ἐπιστάς, ὁ Ἄγγελος ἐβόα· Τὰ μύρα τοῖς θνητοῖς ὑπάρχει ἁρμόδια· Χριστὸς δὲ διαφθορᾶς ἐδείχθη ἀλλότριος· ἀλλὰ κραυγάσατε· Ἀνέστη ὁ Κύριος, παρέχων τῷ κόσμῳ τὸ μέγα ἔλεος.
Δοξαστικὸν
Ἠχος πλ. δ’
Μεθοδίου Πατριάρχου
Ὁ τῶν Ἀνάκτων Ἄναξ καὶ Θεός, ὁ πλουσίαις δωρεαῖς κατακοσμῶν τοὺς ἀξίους, αὐτὸς οὐρανόθεν, ὥσπερ Παῦλον τὸν ἀοίδιμον, διὰ σημείου τοῦ Σταυροῦ, σὲ Κωνσταντῖνε ἐζώγρησεν. Ἐν τούτῳ, φήσας, νίκα τοὺς ἐχθρούς σου, ὃν ἀναζητήσας σὺν μητρὶ θεόφρονι, καὶ εὑρὼν ὡς ἐπόθεις, τούτους κατὰ κράτος ἐτροπώσω. Σὺν αὐτῇ οὖν ἱκέτευε, ὑπὲρ ὀρθοδόξων Βασιλέων, καὶ τοῦ φιλοχρίστου Στρατοῦ, καὶ πάντων τῶν τὴν μνήμην σου τελούντων πιστῶς, τὸν μόνον φιλάνθρωπον, λυτρωθῆναι πάσης ὀργῆς.
iconandlight 