Κυριακής της Τυρινής ή Κυριακής της Συγνώμης, ανάμνησιν ποιούμεθα της από του Παραδείσου της τρυφής εξορίας του Πρωτοπλάστου Αδάμ.
«Πάτερ, άφες αυτοίς, ου γάρ οίδασι τί ποιούσι» (Λουκ. 23,34)
Στίχοι
Κόσμος γενάρχαις πικρά συνθρηνησάτω.
Βρώσει γλυκεία, συμπεσών πεπτωκόσι.
Η νηστεία γεννάει προφήτες. Ενισχύει τους δυνατούς. Σοφίζει τους νομοθέτες. Εξοπλίζει τους ήρωες. Γυμνάζει τους αθλητές. Αποκρούει τους πειρασμούς. Συγκατοικεί με τη νηφαλιότητα και την αγνότητα. Στους πολέμους κάνει ανδραγαθήματα και στον καιρό της ειρήνης διδάσκει την ησυχία. Αγιάζει τους αφιερωμένους και τελειοποιεί τους ιερείς. Κανείς δεν μπορεί να πλησιάσει το Θυσιαστήριο και να τελέσει τη θεία Λειτουργία, χωρίς προηγουμένως να έχει νηστέψει. Αγίου Βασιλείου του Μεγάλου
***
Είπε ο Αββάς Μωϋσής στον Αββά Μακάριο, στη Σκήτη :«Θέλω να ησυχάσω και δεν μ’ αφήνουν οι αδελφοί». Και του λέγει ο Αββάς Μακάριος: «Βλέπω ότι η ιδιοσυγκρασία σου είναι τρυφερή και δεν μπορείς να αποστραφής αδελφό. Αλλά αν θέλης να ησυχάσης, πήγαινε στα ενδότερα της ερήμου, στην Πέτρα. Και εκεί ησυχάζεις». Αυτό και έκαμε και βρήκε ανάπαυση.
***
Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης
Η αμαρτία διαπράττεται προπαντός στο μυστικό βάθος του ανθρωπίνου πνεύματος, αλλά το αντίτιμο αυτής πλήττει τον όλον άνθρωπον.
Όταν αυτή συντελεσθή, αντανακλάται στη ψυχική και φυσική κατάσταση του ανθρώπου, στην εξωτερική του εμφάνιση, στα πεπρωμένα του αμαρτήσαντος, εξέρχεται αναπόφευκτα πέραν των ορίων της ατομικής του ζωής και βαρύνει διά του κακού, την ζωή ολοκλήρου της ανθρωπότητος, και συνεπώς αντανακλάται και στα πεπρωμένα του σύμπαντος κόσμου.
Συνεπώς, κοσμικής σημασίας δεν είχε μόνον το αμάρτημα του Προπάτορος Αδάμ.
Κάθε αμάρτημα, φανερό ή αφανές, εκάστου ενός από εμάς, επηρεάζει τα πεπρωμένα όλου του κόσμου.
***
Η συγχώρηση ως προετοιμασία για το τέλος των καιρών, πρόσφατα αποκαλυπτικά γεγονότα
Άγιος Γέροντας Σωφρόνιος (Σαχάρωφ) του Έσσεξ
…Ζούμε στον κόσμο αυτό με τη συνείδηση ότι η ζωή είναι διάβαση προς κάτι εξαιρετικά μεγαλειώδες.
Τώρα πού στέκομαι μπροστά σας, γνωρίζοντας ότι σε λίγο πρόκειται να πεθάνω, ζητώ από όλους και όλες σας να με συγχωρήσετε. Όλοι εμείς εργαζόμαστε μαζί, ο καθένας με τις δυνάμεις του, αλλά μέσα στην ιστορική πραγματικότητα εγώ είμαι ο πρώτος υπεύθυνος. Θα ήθελα να παρουσιαστώ ενώπιον της Κρίσεως με ήσυχη τη συνείδησή μου. Αν ο Θεός θέλει να ζήσουμε αιώνια μαζί Του, ζητά να είμαστε όμοιοι με Αυτόν. Και το εκφράζει αυτό με αρκετά πρωτότυπο τρόπο. Λέει: «Εάν αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, αφήσει και υμΐν ο Πατήρ υμών ο ουράνιος». Βλέπετε ότι ο Θεός χρησιμοποιεί ένα τέχνασμα. Λέει: «Εάν μη αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα, ουδέ ο Πατήρ υμών αφήσει τα παραπτώματα υμών» . Πρέπει να συγχωρούμε οτιδήποτε έχουμε υποστεί, ακόμη και το μαρτύριο, τον θάνατο κλπ. “Όλα αυτά είναι λιγότερο σπουδαία από τον ερχομό μας στο είναι.
Αύριο βράδυ θα έχουμε την ακολουθία της συγχωρήσεως, για την αδελφότητα, διότι την Κυριακή θα την τελέσουμε μετά το τέλος του εσπερινού για όλο τον κόσμο πού θα έρθει. Είμαστε πιο ελεύθεροι όταν είμαστε μόνοι μας. Αφού είμαστε μια οικογένεια, μού επιτρέπεται πάντα να είμαι ανοιχτός ενώπιόν σας. Προσεύχομαι ο Θεός να δώσει σε όλους μας το θάρρος να τελέσουμε αυτή την πράξη της μεγάλης συγχωρήσεως, ώστε μετά, γιά πενήντα μέρες, να είμαστε σε συνεχή προσπάθεια προετοιμασίας γιά την Ανάσταση, γιά το Πάσχα. Ας προσπαθήσουμε να ελέγξουμε «εμπειρικά» αν αυτό ισχύει-ο Θεός να με συγχωρεί πού εκφράζομαι έτσι-, ας προσπαθήσουμε να καταλάβουμε ότι αν συγχωρήσουμε τα πάντα στους άλλους, το πνεύμα μας θα είναι πιο ελεύθερο κατά τη διάρκεια όλης αυτής της περιόδου της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
Ο Θεός θέτει αυτή την προϋπόθεση: «Συγχωρήστε και ο Πατέρας θα σας συγχωρήσει». Θα προσπαθήσουμε τώρα να δούμε αν αυτό αληθεύει ή όχι. Γιατί το λέω αυτό; Όταν πρόκειται για το Απόλυτο, πρέπει και η πίστη να έχει έναν χαρακτήρα απόλυτο, να μην ταλαντεύεται. Αλλά δεν φθάσαμε εκεί! Κάποτε δοκιμαζόμαστε με τρόπο αυστηρότερο από αυτόν πού θα θέλαμε, και τότε, ακόμη και η πίστη μας μπορεί να κλονιστεί. Να είστε σίγουροι ότι αυτό θα έχει αντίκτυπο σε όλο μας το είναι. Υπήρχαν εκατοντάδες περιπτώσεων πού άνθρωποι έρχονταν εδώ συντετριμμένοι από τις θλίψεις αυτού του κόσμου και όταν έφευγαν, η εξωτερική τους εμφάνιση είχε αλλάξει, φαίνονταν διαφορετικοί. Το ίδιο θα συμβεί και με μας.
Ας συγχωρήσουμε με τον σκοπό πού σας πρότεινα, δηλαδή να γίνουμε μία οικογένεια, σχεδόν ένας άνθρωπος, γιά να φθάσουμε σε αυτό πού ο Θεός μας, ο Θεός της αγάπης, ζητά από μάς. Τώρα, γιά να ελαφρύνω το βάρος μου, σας παρακαλώ, κάντε το αυτό γιά μένα, κάντε αυτή την ηρωική χειρονομία, συγχωρήστε όλους και κατακρίνετε μόνο τον εαυτό σας. Με τον λογισμό μας, δηλαδή, να μην είμαστε διατεθειμένοι να κρίνουμε τούς άλλους, παρά μόνο εμάς. Και όταν θα πούμε: «Συγχώρησον», θα το πούμε με κατάσταση πνεύματος να μην κρίνουμε κανέναν.
Όταν ήμουν στο Άγιον Όρος, μερικές φορές οι αδελφοί μου έλεγαν ότι κάποιος τούς συμπεριφερόταν με τρόπο άδικο. Λοιπόν τούς έλεγα: «Ίσως να είναι όπως τα λέτε, αλλά ο άλλος δεν είναι εκατό τοις εκατό ένοχος. Ίσως εμείς να είμαστε ένοχοι πέντε τοις εκατό• και αν εξαλείψουμε αυτά τα πέντε τοις εκατό, αν αναγνωρίσουμε ότι είμαστε ένοχοι γι’αυτά τα πέντε τοις εκατό, θα δείτε πώς ο άλλος θα αφοπλιστεί». Και με την ελάχιστη, δηλαδή, αναγνώριση ότι είμαστε άδικοι, μπορούμε να εξαλείψουμε εκατό τοις εκατό όλα τα λάθη, και τα δικά μας και των αδελφών.
Οφείλουμε να οικοδομήσουμε τη ζωή μας σε μια εποχή πιο επικίνδυνη από όλες τις προηγούμενες, με την έννοια ότι η Κρίση είναι πιο κοντά. Κάποιοι λένε ότι από τον ένα αιώνα στον άλλον παρατηρούμε το ίδιο φαινόμενο: στο τέλος τού αιώνος οι άνθρωποι περιμένουν το τέλος τού κόσμου. Ποτέ όμως στο παρελθόν δεν υπήρξε κατάσταση τόσο πειστική ότι το τέλος τού κόσμου πλησιάζει. Η Αποκάλυψη, αυτό το βιβλίο πού κανείς δεν το καταλαβαίνει απόλυτα, γίνεται τώρα διαρκώς πιο επίκαιρη.
Ας σκεφτούμε γιά λίγο τον πόλεμο πού διεξάγεται στις ημέρες μας, όχι σε πολιτικό επίπεδο βέβαια*. Στο 9ο κεφάλαιο της Αποκαλύψεως βρίσκουμε το όνομα τού ποταμού Ευφράτη. Αυτός ο γεωγραφικός τόπος αναφέρεται πολύ καθαρά εκει3. Μία καταστροφή πού έλαβε χώρα πριν από αυτό, επίσης αναφέρεται καθαρά• είναι το Τσερνομπίλ**. Η Αποκάλυψη4 μιλά γιά μια σφαίρα φωτιάς («μέγας αστήρ καιόμενος») πού ονομάζεται «Άψινθος» και στα ουκρανικά «Τσερνομπίλ».
Υπάρχουν πολλά άλλα πού δεν μπορούμε ακόμη να τα διακρίνουμε, αλλά αν πάρουμε αυτά τα δύο στοιχεία με την ίδια χρονολογική σειρά, με εκπληκτική ακρίβεια, έχουμε περισσότερους λόγους τώρα να σκεφτούμε ότι το τέλος της ιστορίας της ανθρωπότητας πάνω στη γη πλησιάζει. Ο πλανήτης μας είναι σήμερα μολυσμένος παντού. Το πλήθος των ανθρώπων πού ζουν στον κόσμο μας υπερβαίνει σε αριθμό όσους μπορεί να θρέψει η γη. Δεν γνωρίζουμε με ποιόν τρόπο θα έλθει το τέλος τού κόσμου, αλλά υπάρχουν σήμερα πολλά σημεία πού δείχνουν ότι αυτό είναι δυνατόν να συμβεί. Έχοντας αυτά ύπ’oψιν, ας σκεφτούμε αυτή την πιθανότητα πιο σοβαρά από όσο στις περασμένες εποχές. Αν όμως πράγματι το τέλος του κόσμου έρχεται, δεν μπορεί κανείς εντούτοις να ορίσει την ημερομηνία. Κάποτε, πριν περίπου είκοσι χρόνια, κάποιος επισκέπτης με ρώτησε πότε θα έρθει το τέλος τού κόσμου και του είπα ότι αυτό υπερβαίνει τις ημερομηνίες του ημερολογίου μας. Ας προετοιμαζόμαστε, λοιπόν, γιά το γεγονός αυτό, μετά από το οποίο ο προορισμός μας θα σφραγιστεί από τον Θεό. Ή θα είμαστε αιωνίως μέσα στο Φως του Πατρός ή θα ριφθούμε στο σκότος του μη όντος, εκτός της ζωής του Πατρός.
Σας εξέφρασα με πολύ σύντομο τρόπο το περιεχόμενο της προσευχής μου και σας παρακαλώ τώρα να με συγχωρήσετε. Ήδη σήμερα ο ηγούμενος, ήρθε και μου ζήτησε προσωπικά συγγνώμη. Έχει συνείδηση της σπουδαιότητος αυτής της ημέρας, και το έκανε αυτό, ξέρετε, με τον δικό του τρόπο. Λοιπόν, θα κάνουμε όλοι το ίδιο. Αυτό θα γίνει αύριο το βράδυ στον μεγάλο ναό, διότι το μικρό παρεκκλήσι δεν επαρκεί πλέον για να κάνουμε όλοι τις εδαφιαίες μετάνοιες. Αυτός ο τρόπος, να πέφτουμε έτσι με το πρόσωπο στη γη για να ζητήσουμε συγχώρηση, μπορεί να φανεί ότι ταιριάζει σε δούλους. Αλλά πριν από το μεγάλο και τελευταίο Πάσχα Του μαζί μας, ο Κύριος, ο Θεός και Δημιουργός, έπλυνε τα πόδια των μαθητών Του, αυτών των απλών ψαράδων, προσθέτοντας: «Υπόδειγμα δέδωκα υμίν ίνα καθώς εγώ εποίησα υμΐν, και υμείς ποιήτε» .
Για μας πού δεν τολμούμε να συγκριθούμε με Αυτόν, αυτή η εδαφιαία μετάνοια εκφράζει πνευματικά την κένωσή μας. Αλλά ο σκοπός, ο αληθινός σκοπός, είναι να λάβουμε όχι απλά κάποια ύπαρξη, αλλά το ίδιο το «είναι». Λαμβάνουμε αυτή τη χάρη με τρόπο πού ο καθένας γίνεται όμοιος με τον Ίδιο τον Κύριο, τον Κύριο της αιώνιας υπάρξεως μας. Μη φοβάστε, λοιπόν, αυτή την κίνηση. Ακόμη και στην Παλαιά Διαθήκη, ο Ιακώβ, ένα πρόσωπο πραγματικά εκλεκτό, φοβήθηκε την οργή του αδελφού του και προσκύνησε στη γη επτά φορές, πριν τον πλησιάσει . Αποτελεί και αυτό ένα παράδειγμα για μας.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να σας πώς ότι σήμερα είναι ακριβώς η πεντηκοστή επέτειος της χειροτονίας μου, διότι αυτή την ημέρα, εορτή της Υπαπαντής με το Παλαιό Ημερολόγιο του Αγίου Όρους, χειροτονήθηκα ιερέας στη Μονή του Αγίου Παύλου. Σήμερα, συμπληρώνονται επίσης τριαντατρία χρόνια, από τότε πού βρήκαμε αυτό τον χώρο για μας. Τριαντατρία χρόνια, το 1958.
*’Εννοεί τον πόλεμο του Περσικού Κόλπου το 1991.
3 .Άποκ. 9,14.
** Στις 26 Απριλίου 1986 είχε γίνει έκρηξη στον αντιδραστήρα του πυρηνικού σταθμού Τσερνομπίλ.
Εκφωνήθηκε στα γαλλικά, στις 15 Φεβρουάριου 1991. [Ρ72 Μ«]
(Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου (Σαχάρωφ): «Οικοδομώντας τον Ναό του Θεού μέσα μας και στους αδελφούς μας», τόμος Β, Ομιλία 61, σελ., Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας)
Γέροντας Βἰκτωρας (Μαμόντοφ) της Λετονίας
Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψονται (Ματθαίος 5: 8 ). Όπως αυτός που έχει άρρωστα μάτια δεν μπορεί να δει τον ήλιο, έτσι κι εμείς, αν η καρδιά μας είναι γεμάτη με πάθη, και δεν την καθαρίσουμε, δεν θα δούμε τον Θεό. Για αυτό, ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός ξεκίνησε το δημόσιο του κήρυγμα με την πρόσκληση: «Μετανοείτε!».
Ένας σοφός άνθρωπος είπε: «Μέγιστη είναι η δύναμη της μετάνοιας: Διορθώνει όχι μόνο το παρόν και το μέλλον, αλλά ακόμη και το παρελθόν».
Η μετάνοια μας ελευθερώνει από την αμαρτία και μας οδηγεί στην εσωτερική ελευθερία, την οποία ο χριστιανισμος βάζει πάνω από όλα. «Γνώσεσθε την αλήθειαν, και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς» ( Ιωάννης 8: 32 ). Λανθασμένα με το νου και την καρδιά ο σύγχρονος άνθρωπος θέτει την εξωτερική ελευθερία στην πρώτη θέση, την λατρεύει σαν είδωλο, τις κατασκευάζει μνημεία, γίνεται θρησκεία γι ‘αυτόν και παραμελεί την εσωτερική ελευθερία.
Εν Αγίω Πνεύματι, στη πληρότητα της Θείας Αγάπης, ο άνθρωπος είναι πάντα ειρηνοποιός, γίνεται φως του κόσμου και «γύρω του, σύμφωνα με τον Άγιο Σεραφείμ του Σαρόφ, σώζονται χιλιάδες άνθρωποι». Η ιδιότητα της αγιότητας είναι να αγιάζει τα πάντα, οτιδήποτε έρχεται σε επαφή με αυτήν.
Είμαστε εδώ στη γη περαστικοί ταξιδιώτες και βρισκόμαστε σε συνεχή κίνδυνο.
Γι’ αυτό πόσο δυνατά ο άνθρωπος πρέπει να κρατιέται από τον Ουράνιο Πατέρα του, και στα πάντα να εμπιστεύετε το θέλημα του Θεού!
***
Πως να διέλθουμε την Μεγάλη Τεσσαρακοστή
Άγιος Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ
Τώρα αρχίζει ο πνευματικός μας αγώνας. Η έμπνευσή μας πολλαπλασιάζεται με τη σκέψη ότι εκατομμύρια χριστιανοί θα τηρήσουν τη Νηστεία αυτή. Η οδός προς την ανάσταση, ακόμη και για τον ίδιο τον σαρκωθέντα Θεό, πέρασε από παθήματα. Το μυστήριο των παθημάτων θα το κατανοήσουμε μόνο αργότερα. Κατ’ άρχάς το δεχόμαστε ως όρο για την εν Θεώ ανάπτυξή μας, ως όρο για την προκοπή μας στη πρόσληψη του λόγου του Θεού και την αφομοίωση των οδών Του στην πρακτική ζωή…
Παλαιότερα, στα μοναστήρια, όσοι μπορούσαν εγκρατεύονταν ως την Παρασκευή ή ακόμη και ως το Σάββατο. Αλλά αυτό δεν ήταν γιά όλους…. Εμείς κρατούμε την εξής μέθοδο: η πλήρης εγκράτεια δεν είναι αναγκαστική κατά τη διάρκεια όλης της εβδομάδος. Πλήρη αποχή από τροφή και νερό κρατούμε τις τρεις πρώτες ημέρες μέχρι την πρώτη Προηγιασμένη Λειτουργία.
Όσοι δεν αντέχουν, την Τρίτη το απόγευμα στην τράπεζα μπορούν να πάρουν τσάι και παξιμάδι. Όσοι δεν αντέχουν ούτε αυτό, μπορούν διακριτικά να πάρουν κάτι ακόμη και την πρώτη ημέρα. Ο καθένας διαλέγει σύμφωνα με τη δύναμή του, χωρίς να κοιτάζει τι κάνει ο άλλος. Ο καθένας αυτοπροαίρετα ας βαδίσει προς εκείνο τον αγώνα που ανοίγεται μπροστά μας, ώστε με τον τρόπο αυτό να είμαστε σε θέση να διέλθουμε τη Νηστεία, χωρίς να χάσουμε τον πραγματικό της σκοπό, να συναπαντήσουμε δηλαδή στη φθαρτή σάρκα μας τη χάρη της Αναστάσεως…
Πρέπει να πούμε λίγα λόγια για την Κυριακή της συγχωρήσεως. Η ημέρα αυτή, όταν ζητούμε ειλικρινά συγχώρηση ο ένας από τον άλλον, είναι άκρως σημαντική. Όταν η συγχώρηση αυτή δίνεται και από τις δύο πλευρές, τότε η ψυχή αισθάνεται ελεύθερη και γεμάτη ειρήνη. Βέβαια η κατάσταση αυτή της ελευθερίας και της ειρήνης απαλύνει υπερβολικά τη νηστεία. Να προετοιμασθείτε λοιπόν γι’ αυτή την ημέρα, ώστε να αποτινάξετε από την καρδιά και τον νου σας κάθε ίχνος αρνητικής στάσης εναντίον του αδελφού.
…θα πραγματοποιήσουμε την άσκηση αυτή και θα λησμονήσουμε όλες τις πληγές που μας προκλήθηκαν στη ζωή!
Και όταν συγχωρήσουμε από την καρδιά μας όλους τους αδελφούς μας για όσα συσσωρεύθηκαν στη γεμάτη κόπο, παρεξηγήσεις, στενοχώριες, στερήσεις καθημερινότητά μας, τότε όλα αυτά απορρίπτονται, και το πνεύμα μας λυτρώνεται και βρίσκει την ελευθερία τού συγχωρημένου ανθρώπου, του λυτρωμένου από όλες τις συνέπειες της αμαρτίας και εμπνευσμένου με νέα ελπίδα…
Τι είδους προετοιμασία μας προτείνει ο Σιλουανός για την υποδοχή του Πάσχα; Όσο ισχυρότερο είναι μέσα μας το Πνεύμα, τόσο ευκολότερα ξεχνούμε κάθε πληγή και συγχωρούμε κάθε προσβολή που μας προκλήθηκε από τον αδελφό, και τόσο πλουσιότερα θα ξεχύνεται σε μας η χαρά της αιώνιας ζωής. Η αυτοεξουθένωση είναι μεγάλη πνευματική πράξη μπροστά στον Θεό. Ο Ίδιος ο Κύριος κένωσε τον Εαυτό Του . Διαβάζουμε λοιπόν στον πατέρα Σιλουανό τα λόγια: «η χάρη κατοικεί στους ελαχίστους» και όχι στους ανωτέρους. Έτσι έδωσε σε αυτόν ο Κύριος να γνωρίσει: «Όσο περισσότερο ταπεινώνεται ο άνθρωπος, τόσο περισσότερο αναλαμβάνει τον αγώνα της κενώσεως, τόσο υψηλότερα ανεβαίνει μπροστά στον Θεό, και τόσο περισσότερο γίνεται ικανός να προσλάβει τη μεγάλη χάρη».
Προσπαθήστε όμως να εκπληρώσετε όλα αυτά πού σάς είπα κατά τη Νηστεία αυτή. Γιατί λέω «κατά τη Νηστεία αυτή»; Το λέω, γιατί κατά παράδοξο τρόπο τώρα επικρατεί τεταμένη ατμόσφαιρα στον κόσμο. Και οι πιστοί και οι άπιστοι έχουν συνεχώς στο στόμα τους τούς λόγους «αποκάλυψη», «αποκαλυπτικά γεγονότα», «αποκαλυπτικές προσδοκίες». Με ποιά μορφή θα έρθει το τέλος δεν γνωρίζουμε ακόμη. Αλλά εφέτος η ένταση είναι μεγαλύτερη από πριν. Ας προσπαθήσουμε τη Νηστεία αυτή να την κάνουμε νηστεία πάλης γιά εκείνο πού σάς παρακάλεσα: γιά την ενότητα, πού θα είναι ενότητα κατ’ εικόνα της Αγίας Τριάδος…
Είναι αφελές, ωστόσο, να σκεφτόμαστε ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς πόνο, χωρίς σταύρωση. Με τα μεγάλα παθήματα, την υπομονή όλων των εξουθενώσεων και όλων των αδικιών, κερδίζουμε τη δωρεά της χάριτος, της αγάπης εκείνης πού αγκαλιάζει τα πάντα. Και τότε θα γνωρίζουμε τον Θεό «καθώς έστι», δηλαδή ως «αγάπη» .
..οι άνθρωποι δεν προσέχουν τα δικά τους λάθη και κρίνουν τούς άλλους. Με τον τρόπο αυτό καταστρέφεται η ενότητα. Φυλαχθείτε από κάθε λογισμό εναντίον των αδελφών, γιατί κάθε τέτοιος λογισμός προκαλεί ρωγμή στον τοίχο της Μονής μας. Το είπαμε αρκετές φορές. Αυτό δεν είναι καθόλου μικρό πράγμα! Επειδή, όταν σκεφτόμαστε το κακό γιά κάποιον και ύστερα βγαίνουμε από το κελί μας και τον συναντούμε, τα ίχνη της κακής αυτής σκέψεως ενεργούν. Και τότε ο άλλος, εξαιτίας αυτού τού φαινομένου, ανταποκρίνεται με αντίστοιχο τρόπο. Και ποτέ δεν είναι δυνατόν να γνωρίσουμε ποιος «άρχισε» πρώτος. Γι’ αυτό και προσευχόμαστε: «Δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα». Η απουσία της θεωρίας αυτής κάνει τον κάθε άνθρωπο να σκέφτεται ότι έχει δίκαιο και να μη διακρίνει τα δικά του λάθη. Αυτό το κάνουν ακόμη και οι αρχιερείς και όλοι εμείς. Γι’ αυτό φυλαχθείτε από κάθε κακή σκέψη όταν είστε στο κελί σας, και τότε το «σπίτι μας» θα μένει ακλόνητο και θα κερδίσουμε τη σωτηρία μας. Αν όμως συγχωρούμε τις δικές μας αμαρτίες χωρίς να κατανοούμε τον αδελφό, τότε όλα θα καταστραφούν…
Εκφωνήθηκε στα ρωσικά, στις 11 Φεβρουάριου 1991.
Αποσπάσματα από το βιβλίο: Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου (Σαχάρωφ): «Οικοδομώντας τον Ναό του Θεού μέσα μας και στους αδελφούς μας», τόμος Β, Ομιλία 60, σελ., Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας)
***
Άγιος Γέροντας Σωφρόνιος (Σαχάρωφ) του Έσσεξ
– Τα δάκρυα είναι απαραίτητα για τον Μοναχό και τον Χριστιανό. Υπάρχουν δάκρυα κοσμικά και δάκρυα θεϊκά. Η διάκριση μεταξύ τους φαίνεται από το ότι τα κοσμικά-εγωϊστικά δάκρυα προέρχονται από την περιφρόνηση των ανθρώπων, από την απώλεια των κοσμικών αξιών και των αγαθών, ενώ τα πνευματικά-θεϊκά δάκρυα προέρχονται από την μετάνοια, την επιθυμία της σωτηρίας και της αιωνίου ζωής.
Όταν κανείς δεν κλαίη με τα μάτια, δηλαδή δεν χύνη δάκρυα, είναι καλό να έχη μετάνοια στην καρδιά.
Οφείλουμε να φυλάξουμε το πνεύμα της μετανοίας κατά τη διάρκεια όλης της ζωής μας μέχρι τέλους. Η μετάνοια είναι η βάση κάθε ασκητικής και πνευματικής ζωής.
Μπορούμε να κλαίμε για ώρες, για εβδομάδες, για χρόνια, μέχρις ότου το είναι μας να αναγεννηθεί ολοκληρωτικά από το λόγο του Χριστού, από τις εντολές Του και προπαντός από τη χάρη του Αγίου Πνεύματος
Όταν κλαίη ο άνθρωπος και προσεύχεται, τότε το όνομα του Χριστού μπαίνει μέσα στην καρδιά σαν άγκυρα.
Τα δάκρυα είναι απαραίτητα στην προσευχή και γενικά στην πνευματική ζωή. Δεν χρειάζονται πολλά δάκρυα, αλλά έστω και μια σταγόνα με εσωτερικό καρδιακό πένθος. Αυτό το πένθος έχει μεγάλη σημασία. Είναι αδύνατη η κατάνυξη χωρίς δάκρυα. Τα δάκρυα είναι ένδειξη ότι ο νους ενώθηκε με την καρδιά εν Αγίω Πνεύματι, γι’ αυτό οι Πατέρες δίδουν μεγάλη σημασία στα δάκρυα κατά την προσευχή.
Είναι αφελής όποιος νομίζει ότι μπορεί να ακολουθήσει τα ίχνη του Χριστού χωρίς δάκρυα…. Απολιθώθηκε η καρδιά μας από τον κτηνώδη εγωισμό της και κάτι χειρότερο ακόμη, από τον υπερήφανο σπασμό της…..
Να κλαίτε για την Εκκλησία. Να κλαίτε για όλη την ανθρωπότητα. Γιατί για όλη την ανθρωπότητα; Διότι ολόκληρη η ανθρωπότητα νοσεί…
Να κλαίτε για να μην ξηρανθούν οι καρδιές σας!
***
Άγιος Παΐσιος Αγιορείτης
– Γέροντα, που οφείλεται η δικαιολογία;
– Στον εγωισμό. Η δικαιολογία είναι πτώση και διώχνει την Χάρη του Θεού. Πρέπει όχι μόνο να μη δικαιολογήται κανείς, αλλά και να αγαπήση την αδικία που γίνεται εις βάρος του.
Αυτή η δικαιολογία μας έβγαλε από τον Παράδεισο. Έτσι δεν το έπαθε ο Αδάμ; Όταν τον ρώτησε ο Θεός: «μήπως έφαγες από το δένδρο που σου είπα να μη φας;», εκείνος δεν είπε: «ήμαρτον, Θεέ μου, ναί, έσφαλα», αλλά δικαιολογήθηκε. «Η γυναίκα που μου έδωσες, είπε, αυτή μου έδωσε και έφαγα». Σαν να έλεγε: «Εσύ φταίς που έπλασες την Εύα»! Μήπως ήταν υποχρεωμένος ο Αδάμ σ᾿ αυτό το θέμα να ακούση την Εύα; Ρωτάει ο Θεός και την Εύα κι εκείνη απαντάει: «Το φίδι με απάτησε».
Αν έλεγε ο Αδάμ: «ήμαρτον, Θεέ μου, έσφαλα» και αν έλεγε και η Εύα: «εγώ έσφαλα», όλα θα τακτοποιούνταν. Αλλά αμέσως δικαιολογία-δικαιολογία.
Αγ. Παισίου Αγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Γ’ «Πνευματικός Αγώνας»
Η ουσία του αμαρτήματος του Αδάμ. Γέροντος Σωφρονίου του Έσσεξ
https://iconandlight.wordpress.com/2016/03/13/%CE%B7-%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CE%BC%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CE%B4%CE%AC%CE%BC-%CE%B3%CE%AD%CF%81%CE%BF%CE%BD/
Άγιος Διονύσιος Ζακύνθου, ο Άγιος της Συγχώρησης, Ό,τι κακό κι αν μου κάνη ο άλλος, το ξεχνώ• ρίχνω το παλιό κατάστιχο μέσα στην φωτιά της αγάπης και καίγεται. Άγιος Παΐσιος o Αγιορείτης
https://iconandlight.wordpress.com/2019/12/17/%CE%AC%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CE%BD%CF%8D%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%B6%CE%B1%CE%BA%CF%8D%CE%BD%CE%B8%CE%BF%CF%85-%CE%BF-%CE%AC%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%83-2/
”Ελέησόν με ο Θεός κατά το μέγα έλεός σου”, Ο Ψαλμός της μετανοίας,
https://iconandlight.wordpress.com/2017/04/06/%ce%b5%ce%bb%ce%ad%ce%b7%cf%83%cf%8c%ce%bd-%ce%bc%ce%b5-%ce%bf-%ce%b8%ce%b5%cf%8c%cf%82-%ce%ba%ce%b1%cf%84%ce%ac-%cf%84%ce%bf-%ce%bc%ce%ad%ce%b3%ce%b1-%ce%ad%ce%bb%ce%b5%cf%8c%cf%82-%cf%83%ce%bf/
Ήχος πλ. β’
Παράδεισε πάντιμε, το ωραιότατον κάλλος, θεόκτιστον σκήνωμα, ευφροσύνη άληκτε, και απόλαυσις, δόξα των Δικαίων, Προφητών τερπνότης, και Αγίων οικητήριον, ήχω των φύλλων σου, Πλάστην τον των όλων ικέτευε, τας πύλας υπανοίξαί μοι, ας τη παραβάσει απέκλεισα· και αξιωθήναι, του ξύλου της ζωής μεταλαβείν, και της χαράς, ης το πρότερον, εν σοι κατετρύφησα.
Δόξα… Ήχος πλ. β’
Εκάθισεν Αδάμ, απέναντι του Παραδείσου, και την ιδίαν γύμνωσιν θρηνών ωδύρετο. Οίμοι, τον απάτη πονηρά πεισθέντα και κλαπέντα, και δόξης μακρυνθέντα! οίμοι, τον απλότητι γυμνόν, νυν δε ηπορημένον! Αλλ’ ω Παράδεισε, τρυφής απολαύσω, ουκέτι όψομαι ουκέτι σου της τον Κύριον και Θεόν μου και Πλάστην· εις γην γαρ απελεύσομαι, εξ ης και προσελήφθην. Ελεήμον Οικτίρμον βοώ σοι· Ελέησόν με τον παραπεσόντα.
Ωδη δ’ Χριστός μου δύναμις
Λειμών μακάριε, φυτά θεόφυτα, Παραδείσου τερπνότης νυν επ’ εμέ, δάκρυα σταλάξατε, εκ φύλλων ώσπερ οφθαλμών, τον γυμνόν, και ξένον δόξης Θεού.
Θεοτοκίον
Ζωής η πύλη η αδιόδευτος, η νοητή Παρθένε Θεοτόκε ανύμφευτε, Παραδείσου πύλας μοι κλεισθείσας το πριν, άνοιξον σαίς πρεσβείαις, όπως δοξάζω σε, την μετά Θεόν μου βοηθόν, και κραταιάν προσφυγήν.
Στιχηρά Ιδιόμελα του Τριωδίου Ήχος πλ. α’
Το στάδιον των αρετών ηνέωκται, οι βουλόμενοι αθλήσαι εισέλθετε, αναζωσάμενοι τον καλόν της Νηστείας αγώνα· οι γαρ νομίμως αθλούντες, δικαίως στεφανούνται, και αναλαβόντες την πανοπλίαν του Σταυρού, τω εχθρώ αντιμαχησώμεθα, ως τείχος άρρηκτον κατέχοντες την Πίστιν, και ως θώρακα την προσευχήν, και περικεφαλαίαν την ελεημοσύνην, αντί μαχαίρας την νηστείαν, ήτις εκτέμνει από καρδίας πάσαν κακίαν. Ο ποιων ταύτα, τον αληθινόν κομίζεται στέφανον, παρά του Παμβασιλέως Χριστού, εν τη ημέρα της Κρίσεως.
Ψαλμός ρλστ΄. 136
Επί των ποταμών Βαβυλώνος, εκεί εκαθίσαμεν και εκλαύσαμεν εν τω μνησθήναι ημάς της Σιών. Επί ταις ιτέαις εν μέσω αυτής εκρεμάσαμεν τα όργανα ημών· ότι εκεί επηρώτησαν ημάς οι αιχμαλωτεύσαντες ημάς λόγους ωδών και οι απαγαγόντες ημάς, ύμνον· ΄Ασατε ημίν εκ των ωδών Σιών. Πώς άσωμεν την ωδήν Κυρίου επί γης αλλοτρίας; Εάν επιλάθωμαι σου, Ιερουσαλήμ, επιλησθείη η δεξιά μου· κολληθείη η γλώσσα μου τω λάρυγγί μου, εάν μη σου μνησθώ, εάν μη προανατάξωμαι την Ιερουσαλήμ, ως εν αρχή της ευφροσύνης μου. Μνήσθητι Κύριε, των υιών Εδώμ, την ημέραν Ιερουσαλήμ, των λεγόντων· Εκκενούτε, εκκενούτε, έως των θεμελίων αυτής. Θυγάτηρ Βαβυλώνος η ταλαίπωρος, μακάριος, ός ανταποδώσει σοι το ανταπόδομά σου, ό ανταπέδωκας ημίν. Μακάριος, ός κρατήσει και εδαφιεί τα νήπιά σου προς την πέτραν.
Ο Ψαλμός 136 είναι ο ψαλμός της εξορίας. Τον έψαλλαν οι Εβραίοι κατά τη Βαβυλώνια αιχμαλωσία τους καθώς σκέφτονταν την ιερή πόλη τους, την Ιερουσαλήμ. Αναφέρεται στον καημό τους, αφού αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πολυαγαπημένη τους Ιερουσαλήμ και να σύρουν για την γη της εξορίας Από τότε ο ψαλμός αυτός έγινε ο ψαλμός του ανθρώπου που συνειδητοποιεί την αποξένωση του από το Θεό και συναισθανόμενος αυτή την εξορία γίνεται πάλι άνθρωπος. Γίνεται εκείνος που ποτέ πια δε θα νιώσει βαθιά ικανοποίηση με τίποτε στον «πεπτωκότα» αυτόν κόσμο, γιατί από τη φύση και από την κλήση του είναι ένας αναζητητής του Τέλειου. Ο ψαλμός αυτός ψάλλεται την Κυριακή του Ασώτου, στον Όρθρο, μετά τον γιορταστικό και χαρούμενο ψαλμό του Πολυελαίου. Ψάλλεται ακόμα 2 φορές, τις δύο τελευταίες Κυριακές πριν από τη Μεγάλη Σαρακοστή, προσομοιάζοντάς της σαν ένα μακρινό ταξίδι, σαν μετάνοια, σαν επιστροφή. Επιστροφή στη γη της «Επαγγελίας», στη γη της χαράς, στη γη της αγάπης του στοργικού ουράνιου Πατέρα.
Καλή κι ευλογημένη Σαρακοστή
και καλή Ανάσταση!!!
iconandlight 