Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων, Αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας
Εορτάζει στις 12 Νοεμβρίου
”Μακάριοι οι ελεήμονες ότι αυτοί ελεηθήσονται”.
Την εποχή εκείνη έφευγαν απ’ την Περσία πολλοί, λόγω του διωγμού και εύρισκαν καταφύγιο κοντά στον ελεήμονα Πατριάρχη της Αλεξανδρείας Ιωάννη. Αλλά τότε ήταν μεγάλη πείνα και στην Αίγυπτο, γιατί ο Νείλος δεν ξεχείλισε τον χρόνο εκείνο για να ποτίσει τα χωράφια. Αφού, λοιπόν, ο Άγιος ξόδεψε όλο το θησαυρό της Εκκλησίας και χίλιες λίτρες χρυσού, που δανείστηκε, θλιβόταν, γιατί η πείνα πλήθυνε και κανένας δεν βρισκόταν πλέον να τον δανείσει. Παρακαλούσε λοιπόν τον φιλάνθρωπο Θεό να τον βγάλει από το αδιέξοδο.
Τότε εκεί στην Αλεξάνδρεια ήταν κάποιος πολύ πλούσιος, που ήταν δίγαμος και ο οποίος είχε μεγάλη επιθυμία να γίνει ιεροδιάκονος. Σκέφθηκε, λοιπόν, επειδή ο νόμος δεν επέτρεπε κάτι τέτοιο να πείσει τον Άγιο με αργύρια και να τον κάνη ιεροδιάκονο.
Έστειλε, λοιπόν, προς τον Πατριάρχη γράμμα με το υιό του και του έλεγε, ότι μπορούσε να τον βοηθήσει στην δύσκολη αυτή περίοδο της πείνας. Αυτός είχε σιτάρι πολλές χιλιάδες μόδια και εκατόν πενήντα λίτρες χρυσού. Αυτά, έλεγε, ότι όλα του τα χαρίζει, αν τον χειροτονούσε Διάκο.
Όταν έλαβε την επιστολή ο Ιωάννης, κάλεσε τον μεσάζοντα Κληρικό και τον ήλεγξε πολύ γι’ αυτή του την πράξη. Του είπε δε, Η προσφορά σου, παιδί μου, είναι μεγάλη και αναγκαία στην παρούσα περίσταση, αλλά αξιοκατάκριτη, και γι αυτό ακριβώς απαράδεκτη. Γιατί θα γνωρίζεις, ότι και τα πρόβατα, που, σύμφωνα με το μωσαϊκό νόμο, προσφέρονταν για θυσία, ακόμα και μεγαλόσωμα να ήταν, δεν γίνονταν δεκτά, αν δεν ήταν καθαρά (Λευϊτ. 22:21). Για τον ίδιο λόγο δεν δέχθηκε ο Θεός και του Κάιν τη θυσία. Όσο γα το «εξ ανάγκης και νόμου μετάθεσις γίνεται», αυτό ξέρουμε πως ειπώθηκε από τον απόστολο για τον παλαιό νόμο και έχει άλλη σημασία. Αλλά και πέρα από αυτό, τι λες για εκείνο που γράφει ο αδελφόθεος Ιάκωβος, « Όστις γάρ όλον τον νόμον τηρήση͵ πταίση δε εν ενί͵ γέγονεν πάντων ένοχος» (Ιακ.. 2:10); και όσον άφορα τους φτωχούς, ο Θεός που τους έθρεψε ως τώρα, θα τους φροντίσει και στο μέλλον, και δεν θα τους αφήσει να πεθάνουν από την πείνα. Μην είναι τάχα αδύνατο ή δύσκολο σε Εκείνον που πολλαπλασίασε τα πέντε ψωμιά στην έρημο (Ματθ. 14:13-21), να ευλογήσει και να πολλαπλασιάσει τους δέκα μόδιους σιτάρι που έχω στην αποθήκη μου; Γι αυτό, παιδί μου, σου πρέπει αυτό που ειπώθηκε από τον Απόστολο Πέτρο στο Σίμωνα, και αναφέρεται στις Πράξεις: «ουκ έστι σοι μερίς ουδέ κλήρος» σε αυτόν εδώ τον τόπο (Πραξ. 8:21). Δεν ήταν όμως δυνατόν να κάνη αυτόν Διάκονο οτιδήποτε και αν προσέφερε.
Πράγματι δεν είχε ακόμη φθάσει εκείνος άπρακτος στο σπίτι του, όταν ο Άγιος Ιωάννης πήρε την είδηση, ότι έφθασαν στο λιμάνι δύο πλοία της Εκκλησίας γεμάτα σιτάρι από την Σικελία. Τότε ο Ιωάννης ευχαριστούσε τον Θεό,λέγοντας:
– Όσοι ποθούν Εσένα, Κύριε, και φυλάνε τις εντολές Σου, δεν θα στερηθούν κανένα αγαθό («Πλούσιοι επτώχευσαν και επείνασαν, οι δε εκζητούντες τον Κύριον, ουκ ελαττωθήσονται παντός αγαθού»πρβλ. Ψαλμ. 33:11). Δοξάζω λοιπόν το πανάγιο Σου Όνομα, γιατί δεν άφησες το δούλο Σου να κάνει τη χάρη Σου εμπόρευμα. Με αυτόν τον τρόπο ανακουφίστηκε ο αοίδιμος από τη στεναχώρια του, χωρίς να θυσιάσει την ακρίβεια των ιερών κανόνων για την περιστατική ανάγκη.
Είπε άλλοτε : « Εάν επιθυμείτε να είστε ευγενείς, μην αναζητείτε την ευγένεια στο αίμα αλλά στις αρετές, διότι αυτή είναι η αληθινή ευγένεια!».
Όταν ο μακάριος (Ιωάννης) δίδασκε τους πιστούς για την αποφυγή της κατακρίσεως, πρόσθετε και την αξιοθαύμαστη εκείνη ρήση του αοίδιμου βασιλιά (αγίου) Κωνσταντίνου, ο οποίος, όταν στη σύνοδο της Νικαίας του έδωσαν λίβελους με κατηγορίες εναντίον ορισμένων επισκόπων, δεν τους δέχθηκε, λέγοντας: “Αν συναντούσα επίσκοπο ή μοναχό να αμαρτανει , θα έβγαζα τη χλαμύδα μου και θα την έριχνα πάνω του, για να μην τον δει κανένα μάτι”.
-Γνώριζε καλά ο βασιλιάς, (σχολίαζε ο άγιος Ιωάννης), ότι τα ελαττώματα αυτών των ανθρώπων, (επισκόπων και μοναχών), όταν φανερώνονται στους πολλούς, όχι μόνο την καταφρόνηση προκαλούν όσων είναι άξια σεβασμού και τιμής, (δηλαδή του αρχιερατικού αξιώματος και του μοναχικού σχήματος), αλλά και στην αμαρτία παρακινούν και προφάσεις προσφέρουν (στους άλλους ανθρώπους).
– Οι άνθρωποι, (έλεγε άλλοτε ο άγιος Ιωάννης), είναι σχεδόν πάντα πρόθυμοι να δώσουν πίστη στις υπόνοιες, και μάλιστα όταν οι ίδιοι είναι κακοήθεις και μοχθηροί, οπότε μπορούν να έχουν από τον εαυτό τους (και τις δικές τους πράξεις) τις αφορμές για να πιστεύουν (στις υπόνοιες). “Έτσι παίρνοντας ευθύς σαν πιο άμεσο μάρτυρα τον ίδιο τους τον εαυτό, κατηγορούν τους άλλους εύκολα – από τη μια επειδή τους αρέσει να καταπιάνονται με τέτοιες σκέψεις και συζητήσεις, κι από την άλλη επειδή επιθυμούν να έχουν και άλλους ομοίους τους στις κακίες, και να ξεφεύγουν έτσι βιαστικά από τις τύψεις της συνειδήσεως τους.
Από τον βίο του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονος
Απολυτίκιον Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονος. Ήχος πλ. δ’.
Εν τη υπομονή σου εκτήσω τον μισθόν σου Πάτερ, Όσιε, ταις προσευχαίς αδιαλείπτως εγκαρτερήσας, τους πτωχούς αγαπήσας, και τούτοις επαρκέσας. Αλλά πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, Ιωάννη Ελεήμον μακάριε, σωθήναι τας ψυχάς ημών.
iconandlight 