Άγιος Ιάκωβος της Ευβοίας
Ο Άγιος Γέροντας Ιάκωβος Τσαλίκης γεννήθηκε στις 5 Νοεμβρίου του 1920 στο χωριό Λιβίσι (Kayaköy – Καρμυλησσός) – Μάκρης, στην Λυκία της Μικράς Ασίας, απέναντι από τη Ρόδο. Κοιμήθηκε την ημέρα των Εισοδίων της Παναγίας, 21 Νοεμβρίου 1991 στην Ιερά Μονή του Οσίου Δαβίδ Ευβοίας.
Η οικογένεια της μητέρας του Θεοδώρας Κρεμμυδά ήταν ιερατικό γένος με επτά γενεές ιερέων και Ιερομονάχων, έναν αρχιερέα και έναν άγιο , όπως συνήθιζε να μας λέει. Ήταν γνωστοί στο Πατριαρχείο, ως ευεργέτες των σχολείων της Μάκρης , με σπουδαία εκκλησιαστική παράδοση. Ένας από αυτούς ήτο ασκητής στα Ιεροσόλυμα.
Και αργότερα θυμότανε πάντα εκείνα που του έλεγε η συγχωρεμένη η μάνα του, ότι εκεί ασκητέψανε πρόγονοι του… ο Δημήτριος με τον Ηλία γίνανε και φύλακες του Παναγίου Τάφου!
Μικρός που ήταν του άρεσε να πηγαίνει κάθε απόγευμα με τη γιαγιά και τη μητέρα του ν’ ανάβουνε τα καντηλάκια και να ακούει από τη γιαγιά του τους βίους των Αγίων και ιστορίες για τους ιερείς και μοναχούς της οικογένειάς τους, για τον Ηλία και το Δημήτριο, που έγιναν μοναχοί στον Πανάγιο Τάφο. (Απόσπασμα από το βιβλίο: Ένας άγιος Γέροντας ο μακαριστός π. ΙΑΚΩΒΟΣ, Ι. Μονής Δαβίδ Γέροντος Ευβοίας 1993.)
Όταν τα καράβια της προσφυγιάς έφτασαν το 1922 στον Πειραιά, με τους πονεμένους πρόσφυγες να παρηγορούνται με τη σκέψη ότι θα τους αγκάλιαζε η μητέρα Ελλάδα, τότε άκουσαν τους ανθρώπους του λιμανιού να βρίζουν τον Χριστό και την Παναγία: «Για τους δικούς μας ανθρώπους», έλεγε ο Γέροντας, «ήταν πρωτάκουστα ακούσματα, και όλοι φωνάξαμε•‘‘παρά να βρίζουν τον Χριστό και την Παναγία μας, καλύτερα πίσω στους Τούρκους’’». Οι κυνηγημένοι πρόσφυγες ήταν φορείς μιας άλλης παράδοσης, αυστηρής, καλογερικής. Και ο Γέροντας ένιωθε πάντοτε, ότι ήταν απόγονος αγίων ανδρών, αφού άκουε από τη μάνα του ότι καταγόταν από εφτά γενεές ιερέων. Ένας από αυτούς ήτο ασκητής στα Ιεροσόλυμα, την ίδια δε τη μάνα του Θεοδώρα ο π. Ιάκωβος τη χαρακτήριζε ως ασκήτρια. Είχε τόση αρετή η ευλογημένη αυτή γυναίκα, που προείδε τον θάνατό της πολλές μέρες πριν και τον ανακοίνωσε στα παιδιά της, για να τα προετοιμάσει. (Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου)
Γέροντας Ιάκωβος Τσαλίκης. Παιδικές και νεανικές αναμνήσεις
Έλεγε ο όσιος Ιάκωβος: Μας δίδαξαν οι γονείς μας την εκκλησία, την νηστεία, την προσευχή. Πενήντα ήμερες την μεγάλη Σαρακοστή, δεν είχαμε να φάμε, και το ψωμί ήταν λίγο δύσκολο την εποχή εκείνη, διότι εμείς ήμασταν μικρασιάτες πρόσφυγοι.
Όταν ζούσα στον κόσμο, ήμουν ευσεβής, τώρα που έγινα μοναχός δεν είμαι.
Όταν ήμουν παιδί, με φώναζαν και σταύρωνα τους αρρώστους και τις ετοιμόγεννες που δυσκολεύονταν να γεννήσουν.
Εγώ, με συγχωρείτε, όταν χάραξα αυτόν τον δρόμο από παιδί, δεν έδινα σημασία που μου λέγανε τα παιδιά «καλόγερο Ιάκωβο» ή ότι να! αυτό το παιδί είναι από τους παλαιούς ή ότι ο Ιάκωβος είναι ανίκανος, γι’ αυτό θα πάη στο Μοναστήρι. Εγώ είχα την κλίση μου στα ιερά.
Η μητέρα μου έτσι μας έμαθε να προσευχώμεθα και έτσι είχα μάθει και έκαμνα μετάνοιες και από παιδί και εδώ που ήρθα καλόγερος στο Μοναστήρι και το Πάσχα έκαμνα μετάνοιες.;». Και εκεί έκαμνα μετανοίας και πάντα μου άρεζε η Εκκλησία και με έβλεπε ο παπάς και μου λέει: «Ιάκωβε, δεν κάνουμε τώρα μετάνοιες, διότι ανέστη ο Κύριος». «Πάτερ μου, του λέγω, η μητέρα μου μου έμαθε να κάνω μετάνοιες και νηστείες».
Η μητέρα μου έκανε μετάνοιες, δεήσεις, προσευχές, νηστείες. Έτσι γιατρευόμασταν τότε. Από μικρό, με είχε μάθει η μαννούλα μου να τηρώ την τάξη της Εκκλησίας, νηστείες, μετάνοιες. Μικρό παιδάκι, άνοιγα (την πόρτα) χωρίς να με παίρνουν είδηση στις 12 με 1 (η ώρα) το βράδυ και πήγαινα στην ερημιά. (Άλλες φορές) έκανα «Λειτουργίες» με τα μικρά παιδάκια. Με φώναζαν «ο παπα-Ιάκωβος». Χαρά μου ήταν να πω το «Χριστός Ανέστη» και να ηχήση σ’ όλη την πλάση. Πήγαινα σε ξωκκλήσια. Άναβα τα καντήλια, τα περιποιόμουν, σκούπιζα. Είδα την αγία Παρασκευή. Ήμουν απλό παιδί. Ούτε νερό δεν έπινα χωρίς την ευχή της μητέρας μου. Πριν κοινωνήσω φίλαγα το χέρι του πατέρα, της μητέρας, (και σαν στρατιώτης) του Διοικητού μου. «Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου».
Μια φορά, μου είπε ο παπάς: «Δεν έρχεσαι, Ιάκωβε, να με βοηθήσης στις ακολουθίες σε κάτι γειτονικά χωριά;». Είχε κάτι κόλλυβα να διαβάση. «Πανιερώτατε, λέω, να ρωτήσω την μητέρα μου» –αγία γυναίκα. «Ναι, να πας», είπε.
Πήγαμε τελικά σε κάτι άλλα χωριά, λειτουργήσαμε. Στον δρόμο βλέπαμε κάτι αχλαδιές και οι αχλάδες πεσμένες κάτω και τις τρώγαν τα ζώα. Είχαμε τέτοια παιδεία από τους γονείς μας, να μην πάρουμε ούτε μια αχλάδα, ας ήτανε από κάτω. «Ξέρετε τι θα πούνε;» μας λέγανε, «το «κακοαναθρεμμένο παιδί». Αν πάρης μια αχλάδα, θα πούνε «το παιδί αυτό πήρε ένα ταγάρι, ένα καλάθι»». Περνούσαμε και –παιδί τότε εγώ– ζήλευα μια αχλάδα, περνούσαν τα ζώα και τρώγανε, αλλά σκεφτόμουν «ναι, αλλά τι μου είπαν η μητέρα και ο πατέρας;» και έτσι έλεγα, «ας το στερηθώ».
Πήγαμε πόση ώρα με τα πόδια και φυσούσε αεράκι και πήρε του παπά το αντερί και φάνηκε το παντελόνι του. «Καλά, λέω, φοράει ο παπάς παντελόνι; Καλά, δεν είναι άγιος ο παπάς;», εγώ νόμιζα ότι θα ήταν δύο κόκκαλα τα πόδια του, ένας σκελετός που μόνο λειτουργάει και κοινωνάει. Του δώσαμε κάτι κορόμηλα από τα δένδρα μας και τα έφαγε ο παπάς. Λέω, «καλά αυτός δεν είναι άγιος;». (Νόμιζα ότι όλοι οι παπάδες είναι άγιοι και δεν τρώνε).
Όταν πήγα κοντά στην αγία Τράπεζα, την ώρα που λειτουργούσε ο παπάς, στον Χερουβικό ύμνο άκουγα φτερουγίσματα, έβλεπα πολλά και φοβόμουν και έτρεμα.
Όταν γύρισα στο σπίτι, μου λέει η μητέρα μου:
– Τι είδες, Ιάκωβέ μου, εκεί που πήγες με τον παπά; είδες κανέναν άνθρωπο γνωστό; πήρες κανένα φρούτο από κάτω;
– Όχι, μητέρα, δεν πήρα.
– Ε! τι είδες;
– Εκεί που πηγαίναμε, μητέρα, φύσηξε αέρας και είδα ότι ο παπάς φοράει παντελόνι.
– Ε! καλά και αυτός άνθρωπος είναι, μου λέει, δεν θα φοράη παντελόνι;
– Μητέρα, λέω, δεν είναι του Θεού άνθρωπος που ντύνεται τα Ιερά και λειτουργάει; Εγώ ακούω εκεί, λειτουργάει τα άχραντα μυστήρια και λέει «Οι τα Χερουβείμ μυστικώς εικονίζοντες…» ακούω κάτι φτερουγίσματα φρα-φρα-φρα γύρω από τον παπά στην αγία Τράπεζα.
– Ναι, παιδί μου Ιάκωβε, εκεί βρίσκονται Άγγελοι και οι άγιοι Πάντες.
– Ε! πώς φοράει και παντελόνι;
– Ναι, παιδάκι μου, λέει, είναι παπάς του Θεού αλλά είναι και άνθρωπος.
Από το βιβλίο: «Ο Γέρων Ιάκωβος (Διηγήσεις – Νουθεσίες – Μαρτυρίες)». Α’. Διηγήσεις (αποσπάσματα). Έκδοση «Ενωμένη Ρωμηοσύνη» 2016.
Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης
– Πώς μερικά μέρη, Γέροντα, έχουν καλούς ανθρώπους;
– Υπάρχουν καλοί άνθρωποι, άφησαν μια καλή σειρά και τώρα συνεχίζεται μια καλή παράδοση. Δεν είναι ότι το χώμα βγάζει καλούς ανθρώπους!
Όταν ένας τόπος έχη καλή παράδοση ή κακή παράδοση, αυτό συνεχίζεται. Εκεί στην Ήπειρο ήταν κάποιο χωριό, κοντά στα αλβανικά σύνορα, που οι κάτοικοί του πήγαιναν στον Εσπερινό, στην Θεία Λειτουργία, όποτε είχε, ακόμη και στο Απόδειπνο. Και –πώς να πη κανείς;- ζούσαν τον Παράδεισο και από αυτήν την ζωή, θα πάνε και στον Παράδεισο στην άλλη ζωή. Αυτοί βοήθησαν τον εαυτό τους, βοήθησαν και την άλλη γενιά, και δημιούργησαν μια καλή συνέχεια.
Και όταν οι απόγονοί βρεθούν σε μια παράδοση καλή, συνεχίζεται μια παράδοση καλή. Στο διπλανό ακριβώς χωριό όλοι έκλεβαν. Έναν παπά έβγαλε το χωριό αυτό, και αυτός έκλεβε εικόνες από την Εκκλησία! Όχι ότι σ’ αυτό το χωριό ήταν το χώμα τέτοιο, αλλά οι άνθρωποι εκεί είχαν αυτήν την κακή συνήθεια. Άφησαν έτσι μια κακή σειρά, και αυτή η παράδοση η κακή συνεχίζεται. Θέλει πολλή δουλειά, για να έρθη εκεί μια καλή παράδοση.
Και βλέπεις, όταν κάποιος είναι κακός, προσπαθούν να αποδείξουν όλοι πως δεν είναι από τον τόπο τους• ψάχνουν για την καταγωγή του. Όταν είναι κάποιος άγιος, κοιτάνε ποιος θα προλάβη να τον κάνη δικό του! Σαν τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό• ενώ είναι Στερεοελλαδίτης, τον έβαλαν στους Ηπειρώτες Αγίους, επειδή ο πατέρας του ήταν από τα Γραμμενοχώρια της Ηπείρου• ήθελε-δεν ήθελε ο Άγιος!
Γνώρισα έναν οικογενειάρχη που, όταν μιλούσε, κουνούσε το δάκτυλό του συνέχεια και νευρικά. Μετά και τα παιδιά του, όταν μιλούσαν, κουνούσαν και εκείνα το δάκτυλό τους! Γιατί τα παιδιά παίρνουν όλες τις συνήθειες του πατέρα. Τις αντιγράφουν ακριβώς. Ο σκοπός όμως είναι να παίρνη κανείς μόνον το καλό, γιατί διαφορετικά θα διαιωνίζεται το κακό. Θυμάμαι έναν που πήγε σε ένα ιδιόρρυθμο Μοναστήρι, αλλά δεν αναπαυόταν.
Του λέει ο Γέροντάς του: «Κάθησε, τέκνον μου, θα αλλάξουν τα πράγματα». Και το «τέκνον» του του λέει: «Γέροντα, πώς θ’ αλλάξουν τα πράγματα; Ο υποτακτικός του Γερο-τάδε είναι ακριβώς όπως ο Γερο-τάδε. Ο υποτακτικός του τάδε είναι ακριβώς όπως εκείνος. Οπότε πώς θ’ αλλάξουν τα πράγματα;»
Όταν υπάρχη ένα παλιό κακό σε ένα Μοναστήρι ή σε μια συνοδία και οι υποτακτικοί δεν έχουν την καλή ανησυχία και αντιγράφουν ό,τι βρουν, τότε διαιωνίζεται μια κατάσταση κακή. Ενώ, όταν υπάρχη η καλή ανησυχία στους υποτακτικούς, τότε μπορεί να αλλάξη μια κακή κατάσταση και να γίνη καλή. Έτσι μπορεί να διαιωνισθή και το καλό και το κακό.
Αυτό που έχω καταλάβει, είναι ότι όλα αυτά που έχουμε τώρα, είτε Πατερικά είτε Τυπικά, είναι κουκολόι• δηλαδή σαν μερικά απομεινάρια που μένουν μετά τον τρύγο. Γι’ αυτό πρέπει να προσέξουμε να κρατηθή λίγη μαγιά. Έχουμε χρέος σαν Χριστιανοί και δεν έχουμε δικαίωμα να αφήσουμε μια κακή παράδοση.
Πριν από λίγα χρόνια (6) μαζεύτηκαν στην Γενεύη θεολόγοι, καθηγητές Πανεπιστημίου κ.λπ. και έκαναν Προσύνοδο. Είπαν να καταργήσουν την νηστεία των Χριστουγέννων και των Αγίων Αποστόλων και από την νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής να κόψουν κανα-δυό εβδομάδες, αφού ο κόσμος δεν τις κρατάει. Πήγαν και καθηγητές από ’δω.
Τόσο πολύ αγανάκτησα, όταν ήρθαν και μου το είπαν, που έβαλα τις φωνές: «Δεν καταλαβαίνετε τι κάνετε; Αν ένας είναι άρρωστος, δικαιούται να φάη• δεν έχει κανόνα. Αν ένας δεν είναι άρρωστος, αλλά από αδυναμία έφαγε, να πη: «Θεέ μου, να με συγχωρέσης», να ταπεινωθή, να πη ένα «ήμαρτον». Δεν θα τον κρεμάση ο Χριστός. Αν όμως δεν είναι άρρωστος, τότε να κρατήση την νηστεία. Ο αδιάφορος πάλι τρώει και δεν τον νοιάζει. Οπότε το πράγμα πάει κανονικά.
Αν οι περισσότεροι δεν κρατούν τις νηστείες, και μάλιστα χωρίς σοβαρό λόγο, και πάμε να αναπαύσουμε τους περισσότερους και να τις καταργήσουμε, πού να ξέρουμε πώς θα είναι η άλλη γενιά; Μπορεί να είναι πιο καλή και να μπορή να κρατήση τέτοια ακρίβεια! Με ποιο δικαίωμα να τα καταργήσουμε όλα αυτά, αφού το πράγμα είναι απλό;» Οι Δυτικοί έχουν μια ώρα νηστεία πριν από την Θεία Κοινωνία. Θα πάμε κι εμείς με αυτό το πνεύμα; Να ευλογούμε τις αδυναμίες μας, τις πτώσεις μας;
Δεν έχουμε δικαίωμα για τις αδυναμίες μας να κάνουμε έναν Χριστιανισμό στα μέτρα μας. Και λίγοι να είναι που μπορούν, πρέπει γι’ αυτούς να κρατηθή η τάξη. Ο άρρωστος, αν βρίσκεται σε ξένο περιβάλλον, να φάη χωρίς να τον δουν οι άλλοι, και σκανδαλισθούν. Ας πάρη λ.χ. το γιαούρτι να το φάη στο σπίτι του. Μου είπε ένας: «Αυτό είναι υποκρισία». «Γιατί δεν πας, του λέω, να αμαρτήσης στην πλατεία, για να είσαι πιο ειλικρινής;» Πώς τους τα παρουσιάζει ο διάβολος!
Κάνουμε μια Ορθοδοξία δική μας και ερμηνεύουμε έτσι και τα Πατερικά και το Ευαγγέλιο! Στην εποχή μας που υπάρχουν τόσοι μορφωμένοι έπρεπε να λάμπη η Ορθοδοξία. Εδώ ένας Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης τι έκανε! πόσους λόγους έγραψε, πόσα βιβλία, όλα τα Συναξάρια• όλες τις βιβλιοθήκες απ’ έξω τις ήξερε! Ούτε φωτοτυπικό είχε ούτε κομπιούτερ!
Όσο μπορεί κανείς να γίνη σωστός Χριστιανός. Τότε θα έχη πνευματικό αισθητήριο. Λίγο-πολύ θα πονάη και την Ορθοδοξία και την Πατρίδα του και θα αισθάνεται και την υποχρέωση που έχει ως Έλληνας. Οπότε από εκεί και πέρα, αν μάθη κάτι, ενδιαφέρεται, ανησυχεί, προσεύχεται. Αλλά να πρέπη να του λένε: «Τώρα να ενδιαφερθής γι’ αυτό, ύστερα να ενδιαφερθής για εκείνο», θα είναι σαν μια τετράγωνη ρόδα που θέλει συνέχεια σπρώξιμο, για να προχωρήση. Σκοπός είναι να σπρώχνεται από μέσα ο άνθρωπος. Τότε θα κυλάη όμορφα σαν στρόγγυλη ρόδα. Και αν γίνη σωστός Χριστιανός κανείς, σπρώχνεται από μέσα και μετά τον πληροφορεί ο Θεός πιο πολύ και από αυτόν που διαβάζει, και για περισσότερα πράγματα. Γνωρίζει όχι μόνον αυτά που γράφουν, αλλά και αυτά που σκέφτονται να γράψουν. Καταλάβατε; Έρχεται ο θείος φωτισμός και όλες τις ενέργειές του είναι φωτισμένες.
Τέτοια κληρονομιά που μας έχει αφήσει ο Χριστός δεν έχουμε δικαίωμα να την εξαφανίσουμε στις μέρες μας. Θα δώσουμε λόγο στον Θεό… Οι πρώτοι Χριστιανοί τι τράβηξαν! κινδύνευε συνέχεια η ζωή τους. Τώρα τι αδιαφορία υπάρχει!… Την Ορθοδοξία μας σαν Έλληνες την οφείλουμε στον Χριστό και τους αγίους Μάρτυρες και Πατέρες της Εκκλησίας μας• και την ελευθερία μας την οφείλουμε στους ήρωες της Πατρίδας μας, που έχυσαν το αίμα τους για μας. Αυτή τη αγία κληρονομιά οφείλουμε να την τιμήσουμε και να την διατηρήσουμε και όχι να την εξαφανίσουμε στις μέρες μας. Είναι κρίμα να χαθή ένα τέτοιο έθνος! Και βλέπουμε τώρα, όπως πριν αρχίση ένας πόλεμος στέλνουν ατομικές προσκλήσεις, έτσι και ο Θεός με ατομικές προσκλήσεις μαζεύει ανθρώπους, για να κρατηθή κάτι και να σωθή το πλάσμα Του. Δεν θα αφήση ο Θεός, αλλά πρέπει και εμείς να κάνουμε ό,τι μπορούμε ανθρωπίνως και για ό,τι δεν μπορούμε να κάνουμε ανθρωπίνως, να κάνουμε προσευχή να βοηθήση ο Θεός.
Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου – Με πόνο και αγάπη για τον σύγχρονο άνθρωπο. Λόγοι Α΄- ΜΕΡΟΣ Β’, ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3, Η ορθόδοξη παράδοση, Ι. Ησυχαστήριον ” Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος” Σουρωτή Θεσσαλονίκης
Απολυτίκιον Αγίου Γέροντος Ιακώβου του νέου Ασκητού της Μονής του Οσ. Δαυίδ. Ηχος πλ. δ’
Εν σοί Πάτερ, ακριβώς διεσώθη το κατ’ εικόνα· λαβών γαρ τον σταυρόν, ηκολούθησας τω Χριστώ και πράττων εδίδασκες, υπεροράν μεν σαρκός, παρέρχεται γαρ’ επιμελείσθαι δε ψυχής, πράγματος αθανάτου, διό και μετά Αγγέλων συναγάλλεται, όσιε Ιάκωβε το πνεύμα σου.
Μεγαλυνάριον
Χαίροις Λιβισίου θείος βλαστός, χαίροις της Ευβοίας θεοδώρητος θησαυρός, χαίροις μοναζόντων επίσκεψις και σκέπη, πατέρων μέγα κλέος, θείε Ιάκωβε.
iconandlight 