Στίχοι εις τον Πάγκαλον Ιωσήφ
Σώφρων Ιωσήφ, δίκαιος κράτωρ ώφθη,
Και σιτοδότης, ω καλών θημωνία!
Έτεροι, εις την ξηρανθείσαν Συκήν
Την Συναγωγήν, συκήν Χριστός, Εβραίων,
Καρπών άμοιρον πνευματικών εικάζων,
Αρά ξηραίνει, ης φύγωμεν το πάθος.
Κατά την αγία και Μεγάλῃ Δευτέρα επιτελούμε ανάμνηση του ενάρετου Ιωσήφ (γιος του πατριάρχη Ιακώβ και δισέγγονο του Αβραάμ), ο οποίος είναι τύπος και προεικόνιση του Κυρίου Ιησού Χριστού, για τα παθήματα, την αρετή του, την πραότητα και την ανεξικακία του. Επίσης κατά την Μ. Δευτέρα επιτελούμε ανάμνηση και της άκαρπης ξηρανθείσης συκής, την οποία καταράστηκε ο Κύριος και ξεράθηκε. Εκείνη η άκαρπη συκιά συμβόλιζε τη συναγωγή των Ιουδαίων που δεν είχε να παρουσιάσει πνευματικούς καρπούς και γι’ αυτό καταδικάστηκε από τον Κύριο.
Συμβολίζει ακόμα και κάθε άνθρωπο που δεν έχει πνευματική καρποφορία.
«Οι βουλές του Θεού»
Ομιλία του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου
Ο Απόστολος Παύλος, που γνώρισε τόσα απόρρητα μυστήρια και ανέβηκε ως τον τρίτο ουρανό, καθώς μελετούσε τις βουλές και τις κρίσεις του Θεού, αισθάνθηκε ίλιγγο, σαν να κοίταζε σε άβυσσο. Προσπαθώντας να ερευνήσει το βάθος της σοφίας και της γνώσεως του Θεού, σάστισε. Σάστισε και σταμάτησε αμέσως την έρευνα, αναφωνώντας: «Ποιος γνώρισε τη σκέψη του Κυρίου; Πόσο ανεξερεύνητες είναι οι αποφάσεις του και πόσο ανεξιχνίαστα τα σχέδιά του!» (Ρωμ. 11:34, 33).
Αν έτσι αντιμετώπισε του Θεού τις βουλές ο απόστολος, εμείς γιατί ματαιοπονούμε, προσπαθώντας να ερευνήσουμε τα ανεξερεύνητα και να εξιχνιάσουμε τα ανεξιχνίαστα; Ας μη φτάνουμε, σας παρακαλώ, σε τέτοιο σημείο παραλογισμού. Αλλά, σε κάθε μας απορία, ας θυμόμαστε κι ας επαναλαμβάνουμε το λόγο του ψαλμωδού: «Τα κρίματα σου, άβυσσος πολλή, δηλ. Οι δίκαιες κρίσεις σου είναι σαν μια βαθειά άβυσσος» (Ψαλμ. 35:7)
«Θα σε δοξολογήσω, γιατί φάνηκες θαυμαστός φοβερά», λέει πάλι ο Δαβίδ (Ψαλμ. 138:14). Τι σημαίνει «φοβερά»; Εμείς οι άνθρωποι θαυμάζουμε πολλά πράγματα, όπως λ.χ. κομψούς κίονες, ωραίους ζωγραφικούς πίνακες, ανθηρά σώματα. Μα ο θαυμασμός μας δεν συνοδεύεται από φόβο. Θαυμάζουμε επίσης, την πλατειά θάλασσα και τον αβυσσαλέο βυθό της. Σαν σκύψουμε, όμως, να κοιτάξουμε σ’ αυτόν το βυθό, δοκιμάζουμε φόβο. Παρόμοιος φόβος κυρίεψε, λοιπόν, και τον προφήτη, καθώς έσκυψε να κοιτάξει το απέραντο και απύθμενο πέλαγος της σοφίας του Θεού. Ζαλίστηκε, θαύμασε, τρόμαξε κι έκανε πίσω, κράζοντας: «Θα σε δοξολογήσω, γιατί φάνηκες θαυμαστός φοβερά. Θαυμαστά είναι και τα έργα σου» (Ψαλμ. 138:14). Και στρέφοντας τη σκέψη του στον εαυτό του, αναφώνησε: «Με γεμίζει θαυμασμό, Θεέ μου, η γνώση που έχεις για μένα. Είναι τόσο μεγάλη, που δεν μπορώ να τη συλλάβω» (Ψαλμ. 138:6)…..
…Βλέπουμε λοιπόν με πόση σοφία προετοίμαζε ο Θεός τους ανθρώπους στην αποδοχή των υψηλών μυστηρίων. Πολύ συχνά, και μάλιστα σε ψυχές ευσεβείς, ο Θεός οικονομεί τα πράγματα έτσι, ώστε γεγονότα δυσάρεστα να έχουν κατάληξη ευτυχή. Ας θυμηθούμε μερικά περιστατικά από την Παλαιά Διαθήκη.
Ο Ιωσήφ, ο γιός του πατριάρχη Ιακώβ, πουλήθηκε από τους αδελφούς του και κατέληξε στην Αίγυπτο, στο σπίτι του Πετεφρή. Η γυναίκα του Πετεφρή είχε πονηρούς σκοπούς για τον Ιωσήφ. Στο τέλος τον συκοφάντησε και τον έστειλε στη φυλακή. Νόμιζε ότι έτσι του έκανε κακό. Απεναντίας, η φυλακή ήταν οίκημα πιο ήσυχο και ασφαλισμένο από το σπίτι του Πετεφρή. Γιατί σ’ εκείνο το σπίτι μπορεί να είχε πολλές ανέσεις, αλλά ζούσε σ’ έναν ακατάπαυστο φόβο από τις αμαρτωλές επιθέσεις της ακόλαστης δράκαινας. Η αγωνία του ήταν βασανιστικότερη από τη ζωή της φυλακής. Προτιμούσε να ζει μαζί με κατάδικους παρά με μια μανιασμένη κυρά. Στο δεσμωτήριο τον παρηγορούσε η σκέψη ότι βρέθηκε εκεί για να μη χάσει την αγνότητά του, ενώ, όσο έμενε κοντά της, έτρεμε μήπως η ψυχή του τραυματιστεί. Έτσι, ουσιαστικά δεν μπήκε σε φυλακή, αλλά γλύτωσε από φυλακή. Ήρθε σε ρήξη με τον επίγειο κύριό του, τον Πετεφρή, αλλά σε στενότερο σύνδεσμο με τον ουράνιο Κύριό του, το Θεό.
Παλαιότερα οι αδελφοί του τον είχαν πουλήσει σε Ισμαηλίτες εμπόρους. Στην πραγματικότητα τον ωφέλησαν, γιατί τον απάλλαξαν έτσι από την κακία τους και τις καθημερινές επιβουλές τους. Υπάρχει, αλήθεια, χειρότερο πράγμα, από τη συμβίωση με αδελφούς που σε φθονούν, σε κατατρέχουν, σε επιβουλεύονται; Θέλησαν να του κάνουν κακό, μα ο Θεός το γύρισε σε καλό.
Και αργότερα, όταν ο αρχιοινοχόος τον ξέχασε (βλέπ. Γένεσ. μ’,5 – 23), πάλι σε καλό του βγήκε, γιατί αποφυλακίστηκε πιο επίσημα και πιο ένδοξα. Την ελευθερία του δεν του τη χάρισε η ανθρώπινη καλοσύνη, αλλά η θεία πρόνοια. Ο Φαραώ τον έβγαλε από τη φυλακή, όταν τον χρειάστηκε για να του εξηγήσει τα όνειρα. Έτσι, τον έβγαλε όχι σαν βασιλιάς που κάνει ευεργεσία, αλλά σαν βασιλιάς που δέχεται ευεργεσία. Ο Θεός δεν ήθελε να ευεργετηθεί ο Ιωσήφ σαν δούλος, αλλά να παρουσιαστεί στο Φαραώ σαν ευεργέτης του, να του συμπαρασταθεί στην ανάγκη του και να του δείξει πόση σοφία είχε.
Γι’ αυτό, λοιπόν, τον είχε λησμονήσει ο αρχιοινοχόος, για να μην τον αγνοήσει ο Φαραώ, για να μην τον στερηθεί η Αίγυπτος. Γιατί αν ο αρχιοινοχόος τον θυμόταν, θα έβγαινε νωρίτερα από τη φυλακή, και τότε αναμφίβολα θα επιθυμούσε να γυρίσει στην πατρίδα του. Έτσι, όμως, όλη η κατοπινή ένδοξη ιστορία θα ματαιωνόταν. Τα τόσα εμπόδια -η υπηρεσία στο σπίτι του Πετεφρή, η φυλακή και, αργότερα, το βασιλικό αξίωμα- τον κράτησαν εκεί, για να πραγματοποιηθούν τα μεγάλα σχέδια του Κυρίου.
……Αξιοθαύμαστο, αλήθεια, είναι το ότι ο Θεός μας ευεργετεί μεσ’ από γεγονότα που φαίνονται όχι ευνοϊκά και ευχάριστα, αλλά ενάντια και δυσάρεστα…
Δεν θα παραλείψω ν’ αναφέρω και μιάν άλλη σοφή άλλα και συνηθισμένη παιδαγωγία του Θεού: Όταν αντιμετωπίζουμε πειρασμούς και δυσκολίες, δεν επεμβαίνει αμέσως για να μας βοηθήσει, άλλα πρώτα μας αφήνει να ταλαιπωρηθούμε κάμποσο καιρό κι ύστερα κάνει το θαύμά Του. Γιατί το κάνει αυτό; Για να μας προφυλάξει από την αγνωμοσύνη και την αχαριστία. Συνήθως εμείς οι άνθρωποι, μόλις περάσουν οι συμφορές, ξεχνάμε και την πίκρα τους και τον Θεό, που μας λυτρώνει απ’ αυτές. Πολλές φορές, πάλι, νομίζουμε ότι μόνοι μας κατορθώσαμε ν’ απαλλαγούμε από τα όποια δεινά μας βρήκαν. Γι’ αυτό, λοιπόν, επιτρέπει ο Θεός να μας τσακίσουν πρώτα οι δοκιμασίες, κι ύστερα έρχεται να μας σώσει.
Σε κρίσιμες περιστάσεις, εμείς συνηθίζουμε να κάνουμε ανθρώπινες σκέψεις και ρηχούς υπολογισμούς. Έτσι, λ.χ. λέμε: Αν μας επιτεθούν ξαφνικά οι εχθροί και δεν είναι έτοιμος ο στρατός μας για να τους αποκρούσει, τι θα γίνουμε; Θα μας αιχμαλωτίσουν όλους και θα καταστρέψουν τη χώρα μας”. Μα τι νομίζεις; Επειδή δεν προλαβαίνεις εσύ τον εχθρό, δεν τον προλαβαίνει και ο Θεός; Επειδή δεν είσαι εσύ «πανταχού παρών», δεν είναι και ο Θεός; Ή μήπως γι’ Αυτόν άλλα είναι δυνατά και άλλα αδύνατα;
Όταν ο Θεός θελήσει να μας βοηθήσει, τίποτα δεν μπορεί να Τον εμποδίσει. Φτάνει τότε ένα όπλο του Θεού, φτάνει ένας άνθρωπος του Θεού, φτάνει ένα νεύμα μόνο του Θεού, για να νικηθούν και οι πιο ισχυροί εχθροί. Εμείς ας προσευχόμαστε στον Χριστό, λέγοντας: “Κύριε, πες ένα λόγο, και θα σκορπιστούν οι εχθροί Σου. Πες ένα λόγο, και θα σωθεί η πόλη Σου. Πες ένα λόγο, και θα νικήσει ο λαός Σου”. Ας Του λέμε ο,τι και ο Δαβίδ: «Να, οι εχθροί σου χαλάνε τον κόσμο κι αυτοί που σε μισούν σήκωσαν κεφάλι» (Ψαλμ. 82:3). Και τότε φτάνει μια γυναίκα σαν την Ιαήλ, μια σαν τη Δεββώρα ή μια σαν εκείνη την άγνωστη, που χτύπησε με τη μυλόπετρα τον αδελφοκτόνο βασιλιά Αβιμέλεχ, για να φέρει τη νίκη.
Ο Θεός είναι «ευμήχανος» και έχει πολλών ειδών φάρμακα για την σωτηρία μας. Ο Θεός δεν τακτοποιεί και δεν οικονομεί τα πράγματα που έχουν σχέσι με εμάς με έναν τρόπο, αλλά είναι εύπορος στους τρόπους και χαράζει για μας πολλούς και διαφόρους δρόμους σωτηρίας…
Όταν υποφέρουμε άδικα, πρέπει να ξέρουμε ότι αυτό συμβαίνει με παραχώρηση του Θεού, είτε για να ξεχρεώσουμε αμαρτίες είτε για να πάρουμε στεφάνια. Ο βασιλιάς Δαβίδ, όταν ο Σεμεί τον έλουζε με βρισιές και κατάρες, δεν άφησε κανένα να τον πειράξει «Αφήστε τον», είπε, «να με βρίζει, για να δεί ο Κύριος την ταπείνωσή μου και να μου ανταποδώσει καλό για τις κατάρες που δέχομαι σήμερα» (Β’ Βασ. 16:11-12)… Πολλοί νομίζουν πως είναι οπωσδήποτε αμαρτωλός εκείνος που υποφέρει. Υποθέτουν, ανόητα όμως και αβάσιμα, πως οι συμφορές έρχονται πάντα σαν τιμωρία για την παράβαση του θείου νόμου. Αυτό έγινε στη περίπτωση του δίκαιου και πολυβασανισμένου Ιώβ… Δεν πρέπει να λυπόμαστε γι’ αυτούς που δοκιμάζονται και υποφέρουν, αλλά γι’ αυτούς που, ενώ αμαρτάνουν, δεν τιμωρούνται. Οι τιμωρίες, άλλωστε, εμποδίζουν από την αμαρτία και οδηγούν στην αρετή.
Κάθε έργο που αποσκοπεί στη σωτηρία ψυχών, δέχεται από την αρχή επιθέσεις. Μόλις γεννήθηκε ο Χριστός, ξέσπασε η μανία του Ηρώδη.
Κι εσύ, αν αξιωθείς κάποτε να υπηρετήσεις μ’ οποιονδήποτε τρόπο το Θεό, θα υποφέρεις πολύ, θα πονέσεις πολύ, θα κινδυνέψεις πολύ. Μην ξαφνιαστείς. Μην ταραχθείς. Μην αναρωτηθείς: Εγώ εκτελώ το θέλημα του Θεού, και θα έπρεπε να δοξάζομαι γι’ αυτό και να στεφανώνομαι. Γιατί, λοιπόν, υποφέρω; Να θυμηθείς τότε το Χριστό, που διώχθηκε ως το θάνατο, και μας προειδοποίησε: «Αν εμένα καταδίωξαν, θα καταδιώξουν κι εσάς» (Ιω. 15:20). Μας έδωσε, όμως, και μιάν υπόσχεση: «Όποιος μείνει σταθερός ως το τέλος, αυτός θα σωθεί» (Ματθ. 10:22). Αν κάποιος φροντίζει για τη σωτηρία του, είναι αδύνατο να χαθεί. Ο Θεός δεν θα τον εγκαταλείψει στις δυσκολίες και τους κινδύνους. Τι είπε ο Κύριος στον Πέτρο; «Σίμων, Σίμων! Ο σατανάς ζήτησε να σας δοκιμάσει σαν το σιτάρι στο κόσκινο. Εγώ, όμως, προσευχήθηκα για σένα, να μη σ’ εγκαταλείψει η πίστη σου» (Λουκ. 22:32).
Όταν δει ο Θεός ότι το φορτίο των πειρασμών ξεπερνάει τις δυνάμεις μας, απλώνει το χέρι Του και μας ξαλαφρώνει από το περίσσιο βάρος. Αν, όμως, δει ότι αδιαφορούμε για τη σωτηρία μας, μας εγκαταλείπει αβοήθητους.
Δεν πιέζει και δεν αναγκάζει κανέναν ο Θεός. Για τους απρόθυμους και αδιάφορους αδιαφορεί. Αντίθετα, τους πρόθυμους και καλοπροαίρετους τους τραβάει κοντά Του με πολύ πόθο. Ο απόστολος λέει: «Ο Θεός δεν κάνει διακρίσεις, αλλά δέχεται τον καθένα, σ’ όποιον λαό κι αν ανήκει, αρκεί να Τον σέβεται και να ζει σύμφωνα με το θέλημά Του» (Πραξ. 10:34-35).
(Από το βιβλίο «Θέματα Ζωής», Ομιλίες του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου,«Οι βουλές του Θεού», τόμος Α’, Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός, Αττική)
Ο Ιωσήφ ο Πάγκαλος ήξερε ότι ήταν θεϊκή απόφαση να πάθει εκείνο που του έκαναν οι αδελφοί του
https://iconandlight.wordpress.com/2018/04/01/%CE%BF-%CE%B9%CF%89%CF%83%CE%AE%CF%86-%CE%BF-%CF%80%CE%AC%CE%B3%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CF%82-%CE%AE%CE%BE%CE%B5%CF%81%CE%B5-%CF%8C%CF%84%CE%B9-%CE%AE%CF%84%CE%B1%CE%BD-%CE%B8%CE%B5%CF%8A%CE%BA%CE%AE/
Η ιστορία του Ιωσήφ και των αδελφών του (Γεν. κεφ. 37-50).
http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Genesis/Genesis.htm
Κοντάκιον Ήχος πλ. δ’
Ως απαρχάς
Ο Ιακώβ ωδύρετο, του Ιωσήφ την στέρησιν, και ο γενναίος εκάθητο άρματι, ως βασιλεύς τιμώμενος, της Αιγυπτίας γαρ τότε ταίς ηδοναίς μη δουλεύσας, αντεδοξάζετο παρά του βλέποντος τας των ανθρώπων καρδίας, και νέμοντος στέφος άφθαρτον.
Ο Οίκος
Επί τω οδυρμώ νυν προσθήσωμεν οδυρμόν, και εκχέωμεν δάκρυα, μετά του Ιακώβ συγκοπτόμενοι, Ιωσήφ τον αοίδιμον και σώφρονα, τον δουλωθέντα μεν τω σώματι, την ψυχήν δε αδούλωτον συντηρούντα, και Αιγύπτου παντός κυριεύσαντα. Ο Θεός γάρ παρέχει τοις δούλοις αυτού, στέφος άφθαρτον.
Εις τα Απόστιχα
Ιδιόμελο Ήχος πλ. α’
Κύριε, τα τελεώτατα φρονείν, τους οικείους παιδεύων Μαθητάς, μη ομοιούσθαι τοις έθνεσιν έλεγες, εις το κατάρχειν των ελαχιστοτέρων, ουχ ούτω γαρ έσται υμίν τοις εμοίς Μαθηταίς, ότι πτωχός θέλων υπάρχω, ο πρώτος ουν υμών, έστω πάντων διάκονος, ο δε άρχων, ως ο αρχόμενος, ο προκριθείς δε ως ο έσχατος, και γαρ ελήλυθα αυτός τω πτωχεύσαντι Αδάμ διακονήσαι, και λύτρον δούναι αντί πολλών, την ψυχήν των βοώντων μοι, Δόξα σοι.
Απόστιχα των Αίνων Σταυρώσιμα
Σταυρωθήτω έκραζον, οι των σων χαρισμάτων αεί εντρυφώντες, και κακούργον αντ’ ευεργέτου, ητούντο λαβείν οι των δικαίων φονευταί, εσιώπας δε Χριστέ φέρων αυτών την προπέτειαν, παθείν θέλων, και σώσαι ημάς, ως φιλάνθρωπος.
«Ο πάγκαλος Ιωσήφ και το Μυστήριο του Σταυρού» π. Ευάγγελος Παπανικολάου
Τω την άβατον Ελληνικά και Αραβικά
ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΟΥ ΟΡΘΡΟΥ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ ΣΕ ΗΧΟ Β’
ΨΑΛΛΕΤΑΙ ΤΟ ΕΣΠΕΡΑΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ.
Οι Μαΐστορες της Ψαλτικής Τέχνης. Χορώδια ”Ιωάννης ο Δαμασκηνός” του Μπάλαμαντ.
iconandlight 