Ο Τίμιος Σταυρός του Kυρίου περιφερόμενος εις την Πόλιν, αγίαζε τον αέρα με την παρουσίαν του, και τα οσπήτια και τα σωκάκια και τας πλατείας στράτας, και επροξένει υγείαν εις όλους…
Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου
Πρόοδος του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, ήτοι η από του βασιλικού παλατίου εξέλευσις του τιμίου Σταυρού εις την Πόλιν.
Εορτάζει στις 1 Αυγούστου
* Oίκου προελθών Σταυρός των βασιλέων,
Oίκοις εορτάς προξενεί τοις εν Πόλει.
* Kατά την ημέραν ταύτην ήτον συνήθεια να ευγαίνη από το παλάτιον του βασιλέως, το τίμιον ξύλον του Σταυρού, και να φέρεται κοντά εις την μεγάλην Eκκλησίαν. Eπροϋπάντα δε αυτό ο δεύτερος από τους Iερείς εκ των κηρουλαρίων, όστις βαστάζων θυμιατόν και θυμιών, πρότερον έφερεν αυτό εις τον μικρόν Bαπτιστήρα, όπου εγίνετο αγιασμός εν τω αργυρώ εξαντληρίω, και έπειτα έμβαζεν αυτόν μέσα εις το Άγιον Bήμα της μεγάλης Eκκλησίας, ήτοι της Aγίας Σοφίας. Aπό δε το Άγιον Bήμα εύγαινεν ο Σταυρός, και περιήρχετο εις όλην την Kωνσταντινούπολιν έως εις την δεκάτην τετάρτην του Aυγούστου. Kαι τότε εγύριζε πάλιν εις το παλάτιον, και απετίθετο εις τον τόπον αυτού από τους διαιταρίους, και από τον μέγαν Παππίαν. Aύτη δε η εξέλευσις και περίοδος των τιμίων ξύλων του Σταυρού εγίνετο, διατί εις τας ερχομένας δεκαπέντε ημέρας του Aυγούστου, ακολουθούν ασθένειαις εις τους ανθρώπους, περισσότερον από τας ημέρας των άλλων μηνών. Όθεν ο τίμιος Σταυρός του Kυρίου περιφερόμενος εις την Πόλιν, αγίαζε τον αέρα με την παρουσίαν του, και τα οσπήτια και τα σωκάκια και τας πλατείας στράτας, και επροξένει υγείαν εις όλους εκείνους, από τους οποίους ήθελε περάση, και εις όσους ήθελε προσεγγίση1.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
1. Σημειούμεν εδώ διά τους φιλολόγους τα αξιοσημείωτα ταύτα, ήγουν ότι το τίμιον και ζωηφόρον ξύλον του Σταυρού, έφερεν ο βασιλεύς Hράκλειος από την Iερουσαλήμ εις την Bασιλεύουσαν. Γράφει δε και Συμεών ο Mεταφραστής εις τον Bίον του Aγίου Aναστασίου του Πέρσου, ότι το τίμιον ξύλον, οπού εφυλάττετο εν τω αγίω Γολγοθά ένδον θήκης εσφραγισμένης, τούτο λέγω το της σωτηρίας ημών τρόπαιον, το λύσαν τα δεσμά του θανάτου, και την δύναμιν της αμαρτίας, όταν αιχμαλωτίσθη από τον βασιλέα της Περσίας, Xοσρόην, τότε έσβεσε την ασέβειαν των Περσών, και την λατρείαν του πυρός κατήργησε. Kαι φαινόμενον αιχμαλωτισμένον, αιχμαλώτισε τας ψυχάς των αυτό αιχμαλωτισάντων. Kαθότι αυτό εφώτισε τους εν σκότει και σκιά θανάτου καθημένους. Kαι άναψε το εσωτερικόν πυρ, όπερ ήλθεν ο Σωτήρ βαλείν επί της γης, δηλαδή το της αγάπης και πίστεως, το οποίον επρόσταζε ο Θεός επί της Παλαιάς, να μένη αναμμένον πάντοτε εν τω θυσιαστηρίω, ως σύμβολον ον της προς αλλήλους ενώσεως.
Kαι καθώς όταν οι Φιλισταίοι εσκλάβωσαν την Kιβωτόν της Διαθήκης, τότε κατετροπώθησαν από τους Iσραηλίτας, έτζι και οι Πέρσαι, όταν εσκλάβωσαν τον τίμιον Σταυρόν, τότε ενικήθησαν υπό του Hρακλείου και των Pωμαίων. Όθεν έντρομοι γενόμενοι, έλεγον προς αλλήλους· «Ήλθεν ο Θεός των Xριστιανών εις τους τόπους ημών. Kαι τι άρα έσται περί ημών;» Kαι όρα εις το Συναξάριον του Aγίου Aναστασίου κατά την εικοστήν δευτέραν του Iαννουαρίου.
(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Β´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)
***
Iστορεί δε και ο Bέδας εις την επιτομήν των αγίων τόπων της Iερουσαλήμ, ότι από τους ρόζους ή κόμβους του ξύλου του Σταυρού, όπερ έφερεν ο Hράκλειος από την Iερουσαλήμ εις την Kωνσταντινούπολιν, έτρεχεν ένα υγρόν ευωδέστατον, το οποίον ιάτρευε κάθε είδος ασθενείας.
Aλλά και το άγιον έλαιον, οπού άναπτεν εν τη κανδήλα του τιμίου ξύλου του Σταυρού, εποίει θαύματα. Όθεν εκ τούτου ελάμβανον οι Xριστιανοί, και ωνόμαζον αυτό έλαιον του Σταυρού. Διό και ο Mοναχός Kύριλλος γράφει, ότι ο Όσιος Σάββας με τοιούτον έλαιον των κανδηλών των αγίων εικόνων, πολλά εποίησε θαύματα, και πολλά δαιμόνια εξέβαλεν. Aλλά και ο Θεοδώρητος ιστορεί, ότι ο Όσιος Iάκωβος, με το έλαιον της κανδήλας, ήτις άναπτεν έμπροσθεν των εικόνων των Mαρτύρων (όπερ και έλαιον Mαρτύρων επονομάζεται) πολλά πάθη ιάτρευσε. Kαι η Aγία δε Θωμαΐς ιάτρευσεν ένα Mοναχόν πολεμούμενον από την πορνείαν, ευθύς οπού εκείνος εχρίσθη από το έλαιον της κανδήλας της. Ως γράφεται κατά την δεκάτην τετάρτην του Aπριλλίου. (Όρα σελίδι 526 και 535 της Δωδεκαβίβλου.)
(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)
***
Η δύναμη της πίστεως
Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης
– Γέροντα, ποιό είναι το σφράγισμα του Αρνίου;
– Το Αρνίο ποιό είναι;
– Ο Χριστός.
– Το σφράγισμά Του ποιό είναι; Όταν ο Χριστιανός βαπτίζεται, τον σφραγίζει ο ιερεύς σταυρωτά στο μέτωπο με το άγιο Μύρο λέγοντας: «Σφραγίς δωρεάς Πνεύματος Αγίου». Ύστερα, κάθε φορά που κάνει τον σταυρό του ο Χριστιανός, προσκυνάει το σωτήριο Πάθος του Κυρίου και επικαλείται την δύναμη του Σταυρού, που είναι η δύναμη του σταυρικού θανάτου του Χριστού μας. Όταν λέμε «Σταυρέ του Χριστού, σώσον ημάς τη δυνάμει σου», επικαλούμαστε την δύναμη της σταυρικής θυσίας του Κυρίου. Γι᾿ αυτό έχει μεγάλη δύναμη ο Σταυρός. Αν λ.χ. βρέχη και πέφτουν κεραυνοί, μπορεί έναν μεγάλο σιδερένιο σταυρό σε ένα καμπαναριό να τον χτυπήση ο κεραυνός. Αν όμως είναι εκεί κάτω ένας Χριστιανός που έχει ένα τόσο μικρό σταυρουδάκι και πη «Σταυρέ του Χριστού, σώσόν με τη δυνάμει σου», δεν τον χτυπάει ο κεραυνός. Εκεί λειτουργούν οι φυσικοί νόμοι και πέφτει ο κεραυνός πάνω στον σταυρό και τον ρίχνει κάτω. Εδώ φυλάει τον πιστό ένα τόσο δά σταυρουδάκι, γιατί επικαλέσθηκε την δύναμη του Σταυρού.
***
– Να, τέτοια σταυρουδάκια είναι οι δικοί μας σταυροί, σαν αυτά που κρεμούμε στον λαιμό μας και μας προστατεύουν στην ζωή μας. Τι νομίζεις, έχουμε μεγάλο σταυρό εμείς; Μόνον ο Σταυρός του Χριστού μας ήταν πολύ βαρύς, γιατί ο Χριστός από αγάπη προς εμάς τους ανθρώπους δεν θέλησε να χρησιμοποιήση για τον εαυτό Του την θεϊκή Του δύναμη. Και στην συνέχεια σηκώνει το βάρος των σταυρών όλου του κόσμου και μας ελαφρώνει από τους πόνους των δοκιμασιών με την θεία Του βοήθεια και με την γλυκειά Του παρηγοριά.
Ο Καλός Θεός οικονομάει για τον κάθε άνθρωπο έναν σταυρό ανάλογο με την αντοχή του, όχι για να βασανιστή, αλλά για να ανεβή από τον σταυρό στον Ουρανό – γιατί στην ουσία ο σταυρός είναι σκάλα προς τον Ουρανό. Αν καταλάβουμε τι θησαυρό αποταμιεύουμε από τον πόνο των δοκιμασιών, δεν θα γογγύζουμε, αλλά θα δοξολογούμε τον Θεό σηκώνοντας το σταυρουδάκι που μας χάρισε, οπότε και σε τούτη την ζωή θα χαιρώμαστε, και στην άλλη θα έχουμε να λάβουμε και σύνταξη και «εφάπαξ». Ο Θεός μας έχει εξασφαλισμένα κτήματα εκεί στον Ουρανό. Όταν όμως ζητούμε να μας απαλλάξη από μια δοκιμασία, δίνει αυτά τα κτήματα σε άλλους και τα χάνουμε. Ενώ, αν κάνουμε υπομονή, θα μας δώση και τόκο.
***
– Γέροντα, μου λέει ο λογισμός ότι ο διάβολος, ιδίως στις μέρες μας, έχει πολλή δύναμη.
– Ο διάβολος έχει κακία και μίσος, όχι δύναμη. Η αγάπη του Θεού είναι παντοδύναμη. Ο σατανάς προσπαθεί να φανή παντοδύναμος, αλλά δεν τα καταφέρνει. Φαίνεται δυνατός, αλλά είναι τελείως αδύναμος. Πολλά καταστρεπτικά σχέδιά του χαλούν, πριν καν αρχίσουν να πραγματοποιούνται. Θα άφηνε ποτέ ένας πολύ καλός πατέρας μερικά αλητάκια να χτυπούν τα παιδιά του;
– Γέροντα, φοβάμαι τα ταγκαλάκια.
– Τι να φοβηθής; Τα ταγκαλάκια δεν έχουν καμμιά δύναμη. Ο Χριστός είναι παντοδύναμος. Ο πειρασμός είναι σάπιος. Σταυρό δεν φοράς; Τα όπλα του διαβόλου είναι αδύναμα. Ο Χριστός μας μας έχει οπλίσει με τον Σταυρό Του. Μόνον όταν αφήνουμε τα όπλα τα πνευματικά, τότε ο εχθρός έχει δύναμη. Ένα μικρό σταυρουδάκι έδειξε ένας ορθόδοξος ιερέας σε έναν μάγο και έκανε να τρέμη ο δαίμονας που είχε επικαλεσθή με τις μαγείες του…
“Είναι κρίμα να έχουμε τέτοιον όπλον παντοδύναμον, πανίσχυρον, ισχυρότατον όπλον και να το αχρηστεύομεν…”
***
Σήμερα μου είπε μια νεφροπαθής που χρόνια τώρα κάνει αιμοκάθαρση: «Παππούλη, σταυρώστε, σας παρακαλώ, το χέρι μου. Οι φλέβες είναι όλο πληγές και δεν μπορώ να κάνω αιμοκάθαρση». «Αυτές οι πληγές, της είπα, στην άλλη ζωή θα είναι διαμάντια μεγαλύτερης αξίας από τα διαμάντια αυτού του κόσμου. Πόσα χρόνια κάνεις αιμοκάθαρση;» «Δώδεκα», μου λέει. «Δηλαδή δικαιούσαι ένα ‘’εφάπαξ’’ και μία σύνταξη μειωμένη», της είπα. Μετά μου δείχνει μια πληγή στο άλλο χέρι και μου λέει: «Παππούλη, αυτή η πληγή δεν κλείνει• φαίνεται το κόκκαλο». «Ναι, αλλά από εκεί μέσα φαίνεται ο Ουρανός, της λέω. Άντε, καλή υπομονή. Εύχομαι ο Χριστός να σου αυξάνη την αγάπη Του, για να ξεχνιέται ο πόνος σου. Φυσικά υπάρχει και η άλλη ευχή, να εξαλειφθούν οι πόνοι, αλλά τότε εξαλείφεται και ο πολύ μισθός. Επομένως, η προηγούμενη ευχή είναι καλύτερη». Παρηγορήθηκε η καημένη.
Όταν το σώμα δοκιμάζεται, τότε η ψυχή αγιάζεται. Με την αρρώστια πονάει το σώμα μας, το χωματόκτιστο αυτό σπίτι μας, αλλά έτσι θα αγάλλεται αιώνια ο νοικοκύρης του, η ψυχή μας, στο ουράνιο παλατάκι που μας ετοιμάζει ο Χριστός. Με αυτήν την πνευματική λογική, που είναι παράλογη για τους κοσμικούς, χαίρομαι και εγώ και καμαρώνω για τις σωματικές βλάβες που έχω. Το μόνο που δεν σκέφτομαι είναι ότι θα έχω ουράνια ανταμοιβή. Καταλαβαίνω ότι εξοφλώ την αχαριστία μου στον Θεό, αφού δεν έχω ανταποκριθή στις μεγάλες Του δωρεές και ευεργεσίες.
***
Ο Καλός Θεός με τις δοκιμασίες παιδαγωγεί σαν καλός Πατέρας τα παιδιά Του, από αγάπη, από θεία καλωσύνη, και όχι από κακότητα ούτε από κοσμική, νομική, δικαιοσύνη, γιατί θέλει να επιστρέψουν κοντά Του. Επειδή δηλαδή θέλει να σώση τα πλάσματά Του και να κληρονομήσουν την ουράνια Βασιλεία Του, επιτρέπει τις δοκιμασίες, για να παλέψη ο άνθρωπος, να αγωνισθή και να δώση εξετάσεις στην υπομονή στους πόνους, ώστε να μην μπορή να Του πη ο διάβολος: «Πως τον ανταμείβεις αυτόν ή πως τον σώζεις, αφού δεν κοπίασε;». Τον Θεό δεν Τον ενδιαφέρει αυτή η ζωή, αλλά η άλλη. Πρώτα μας φροντίζει για την άλλη ζωή και ύστερα γι’ αυτήν. Τι λέει η Αγία Γραφή; «Ον αγαπά Κύριος παιδεύει»…
Ο Θεός βλέπει από κοντά τις ταλαιπωρίες των παιδιών Του και τα παρηγορεί σαν καλός Πατέρας. Γιατί, τι νομίζεις, θέλει να βλέπη το παιδάκι Του να ταλαιπωρήται; Όλα τα βάσανά του, τα κλάματά του, τα λαμβάνει υπ’ όψιν Του και ύστερα πληρώνει. Μόνον ο Θεός δίνει στις θλίψεις την αληθινή παρηγοριά. Γι’ αυτό, άνθρωπος που δεν πιστεύει στην αληθινή ζωή, που δεν πιστεύει στον Θεό, για να Του ζητήση το έλεός Του στις δοκιμασίες που περνάει, είναι όλο απελπισία και δεν έχει νόημα η ζωή του.
Μόνον κοντά στον Χριστό βρίσκει κανείς την πραγματική, την γνήσια χαρά, γιατί μόνον ο Χριστός δίνει χαρά και παρηγοριά πραγματική. Όπου Χριστός, εκεί χαρά αληθινή και αγαλλίαση παραδεισένια.
Στην πνευματική ζωή συμβαίνει κάτι το παράδοξο: Όταν ο άνθρωπος υπομένη για την αγάπη του Χριστού, ακόμη και μαρτύριο, πλημμυρίζει η καρδιά του από θεία ηδονή. Το ίδιο, και όταν συμμετέχη στο Πάθος του Κυρίου.
Η σταύρωση προηγείται πάντοτε της αναστάσεως και φέρνει νίκη. Ο σταυρός φέρνει δόξα. Ο Χριστός, αφού ανέβηκε πρώτα στον Γολγοθά με τον Σταυρό και αφού σταυρώθηκε, μετά από τον Σταυρό ανέβηκε στον Πατέρα. Και τώρα ο Εσταυρωμένος Χριστός γλυκαίνει τις πίκρες των ανθρώπων και ο σταυρωμένος άνθρωπος μιμείται τον Θεάνθρωπο Ιησού.
Απολυτίκιον του Σταυρού Ήχος α’
Σώσον Κύριε τον λαόν σου, και ευλόγησον την κληρονομίαν σου, νίκας τοις Βασιλεύσι, κατά βαρβάρων δωρούμενος, και το σόν φυλάττων, διά τού Σταυρού σου πολίτευμα.
Ήχος δ’
Ως γενναίον εν Μάρτυσι
Οι του βίου τοις κύμασι, θαλαττεύοντες άνθρωποι, παθημάτων ζάλη τε κυμαινόμενοι, ως εις ολκάδα σωτήριον, το ξύλον το τίμιον, καταφύγωμεν πιστώς, και σιγήσει τα κύματα, και τα πνεύματα, και ραγήσεται πάθη, και προς όρμον, ακυμάντου σωτηρίας, χαρμονικώς καταντήσομεν.
Υπέρ ήλιον έλαμψεν, ο Σταυρός ο πανάγιος, ως ακτίνας θαύματα προβαλλόμενος, και ως βολίδας ιάματα, προσέλθωμεν άνθρωποι, οι τω σκότει των δεινών, συνεχόμενοι πάντοτε, και ληψόμεθα, φωτοπάροχον χάριν ιαμάτων, τον εν τούτω προσπαγέντα, σαρκί Θεόν μεγαλύνοντες.
Και νυν… Ήχος πλ. δ’
Ιωάννου Mοναχού
Όνπερ πάλαι Μωϋσής, προτυπώσας εν εαυτώ, τόν Αμαλήκ καταβαλών ετροπώσατο, και Δαυϊδ ο μελωδός, υποπόδιόν σοι βοών, προσκυνείσθαι διετάξατο, τίμιον Σταυρόν σου Χριστέ ο Θεός, σήμερον αμαρτωλοί πρoσκυνούμεν, χείλεσιν αναξίοις, σέ τον καταξιώσαντα παγήναι εν αυτώ, ανυμνούντες δεόμεθα, Κύριε, σύν τω Ληστή τής βασιλείας σου αξίωσον ημάς.
Ωδή δ’
Σύ μου ισχύς Κύριε
Η κραταιά, σκέπη τε και επανόρθωσις, των ανθρώπων, το ακαταμάχητον όπλον τής πίστεως ο Σταυρός, ο σωτηριώδης, ιδού oράται Προκείμενος, και πάντων τας καρδίας, των πιστώς προσιόντων, αγιάζων φωτίζει εν χάριτι.
Των ευσεβών, φρουρός ο μέγας προκείμενος, εν τω μέσω, πάντων Υπεράγαθε, Σταυρός ο τίμιος μέσον γής, εν ώ ανυψώθης, εθελουσίω θελήσει σου, τον κόσμον αγιάζει, τη αυτού προσκυνήσει, και διώκει δαιμόνων τάς φάλαγγας.
Ωδή ζ’
Θεού συγκατάβασιν
Ετύπου την χάριν σου, Σταυρέ γλυκαίνων Μωσής τα ύδατα, τα πικρότατα ξύλω, και γαρ πικρίας Κακών ερρύσθημεν, τη σή δυνάμει, διό ημάς γλύκανον, ασπαζομένους σε νυν, εν κατανύξει ψυχής.
Ωδή θ’
Εξέστη επί τούτω
Ωραίος υπέρ σάπφειρον και χρυσόν, φωταυγής ώσπερ ήλιος πέφυκας, θείε Σταυρέ, κείμενος μέν τόπω περιγραπτός, και νοεραίς Δυνάμεσι, πάντοτε κυκλούμενος φανερώς, ακτίσι δε τής θείας, δυνάμεως φωτίζων, τής οικουμένης τα πληρώματα.
Ήχος δ’
Ως γενναίον εν Μάρτυσιν
Εν φωναίς αλαλάξωμεν, εν ωδαίς μελωδήσωμεν, τον Σταυρόν τον τίμιον ασπαζόμενοι, και προς αυτόν εκβοήσωμεν, Σταυρέ παμμακάριστε, καθαγίασον ημών, τάς ψυχάς και τα σώματα, τη δυνάμει σου, και Παντοίας εκ βλάβης εναντίων, διατήρησον ατρώτους, τούς ευσεβώς προσκυνούντάς σε.
Και νυν… Ήχος δ’
Ο συμμαχήσας Κύριε τω πραοτάτω Δαυϊδ, υποτάξαι τον αλλόφυλον, τω πιστώ ημών Βασιλεί συμπολέμησον, και τω όπλω τού Σταυρού κατάβαλε τούς εχθρούς ημών, δείξον εύσπλαγχνε εις ημάς, τα αρχαία ελέη σου, και γνώτωσαν αληθώς, ότι, σύ εί Θεός, και εν Σοί πεποιθότες νικώμεν, πρεσβευούσης συνήθως τής αχράντου σου Μητρός, δωρηθήναι ημίν το μέγα έλεος.
Τον Σταυρόν σου προσκυνούμεν Δέσποτα, και την αγίαν σου Ανάστασιν δοξάζομεν.
iconandlight 