Πάτερ, άφες αυτοίς• ου γαρ οίδασι τι ποιούσι… Τι θα ωφελήσει τον άνθρωπο η κοσμική γνώση αν δεν μπορεί με κανέναν τρόπο να συγχωρέσει τον πλησίον του, να του πει ένα καλό λόγο ή να του ρίξει μια γλυκιά ματιά; Τίποτα απολύτως. Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς

Άγιος Νικήτας ο Γότθος, μεγαλομάρτυς και οι συν αυτώ (372)
Όσιος Ευστόχιος Επίσκοπος Ιεροσολύμων (563)
Όσιος Ιωσήφ, ο κτίτορας της Μονής Αγίου Γεωργίου Αλαβέρντι Γεωργίας (570)
Όσιος Φιλόθεος ο Πρεσβύτερος, ο θαυματουργός, εκ Μ. Ασίας (10ος αἰ.)
Όσιος Γεράσιμος Μακρυνίτσης (1740)

Εορτάζουν στις 15 Σεπτεμβρίου

«Πάτερ, άφες αυτοίς• ου γαρ οίδασι τι ποιούσι» (Λουκ. κγ’ 34).

Χαρακτηριστικό των χριστιανών αγίων είναι η μεγαλόψυχη συγχώρεση των συκοφαντών τους και η προσευχή υπέρ αυτών. Οι άγιοι δεν αποδίδουν τις συκοφαντίες εναντίον τους σε ανθρώπους, αλλά σε δαίμονες μάλλον, τους κύριους προξένους κάθε συκοφαντίας και κάθε αμαρτίας εν γένει. Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

Άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς

Το 1962 εξελέγη Αρχιεπίσκοπος στο Σαν Φρανσίσκο, εκεί όπου υπέμεινε αγόγγυστα πολλές δοκιμασίες και κατηγορίες. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ήταν γεμάτα από την πίκρα της συκοφαντίας και των διωγμών. Μερικές φορές ο Άγιος Ιωάννης προκαλούσε φθόνο, δυσμενείς κριτικές ή δυσφορία στους ανθρώπους, όταν τους φερόταν αυστηρά, εμμένοντας στους εκκλησιαστικούς κανόνες. Εκείνη την εποχή κάποιος ρώτησε ποιος ήταν ο υπεύθυνος για τη διαίρεση στην Εκκλησία. Ο Άγιος απάντησε απλά: «ο Διάβολος». Γεύτηκε τον φθόνο και την συκοφαντία. Ο άγιος με πίστη στο Θεό και υπομονή αντιμετώπισε όλη την κακότητα χωρὶς να κρίνει κανέναν.
Και παλαιότερα στην Σαγγάη υπέμεινε την απόπειρα δυό φορές να τον δηλητηριάσουν. Μία ρίχνοντας δηλητήριο στο φαγητό του και άλλη ρίχνοντας δηλητήριο στον οίνο της αγίας προθέσεως! Την δεύτερη δηλητηρίαση την επιχείρησε ο συλλειτουργός του ιερέας… Είχε ρίξει αρσενικό (δηλητήριο) στο άγιο Ποτήριο, ώστε κάνοντας κατάλυση ο άγιος μετά, να πεθάνει αμέσως, αλλά ο άγιος Ιωάννης έζησε κάνοντας απλώς έναν έμετο, μετά την αδιαθεσία που αισθάνθηκε. Ο ίδιος αργότερα στο Σαν Φρανσίσκο έγραφε συνεχώς άρθρα εναντίον του. Όταν αργότερα πέθαινε από καρκίνο, ο άγιος όντως Ιωάννης, πήγε και τον βρήκε για να τον ελευθερώσει από τις αμαρτίες του και πέτυχε να μετανοήσει.

Πολλοί πιστοί, ευσυνείδητοι κληρικοί και σεβαστοί από όλο τον κόσμο ιεράρχες απέρριπταν ή και μισούσαν ακόμη τον Άγιο Ιωάννη ενόσω ζούσε.
Τον έβριζαν ανοιχτά μόλις έμπαινε στην Εκκλησία, του φώναζαν πως ήταν αλαζόνας και πλανεμένος και τον παρομοίαζαν με τον άσχημο χαρακτήρα του πατρός Φέραποντ από τους Αδελφούς Καραμαζώφ του Ντοστογιέφσκι.

Ανεξικακία μέσα από την σιωπή

«Θυμάμαι ένα αξιοσημείωτο περιστατικό ή μάλλον ακόμη μια περιπέτεια της ζωής του αγίου Ιωάννου, στην οποία ήμουν κι εγώ προσωπικά παρών. Ήταν μια καθημερινή μέρα και η Θεία Λειτουργία τελέστηκε στον Καθεδρικό Ναό από έναν από τους ιερείς της Σαγκάης. Ο άγιος Ιωάννης στεκόταν στη συνηθισμένη θέση του κι εγώ υπηρετούσα μέσα στο ιερό. Αλλά θυμάμαι πολύ καλά πως, όταν εκείνος ο ιερέας έκανε κήρυγμα, μάλωνε με  θρασύτητα τον αρχιεπίσκοπο, δείχνοντας τον μάλιστα με το δάχτυλο και κατέληξε να τον αποκαλεί ‘’φίδι!… σκορπιέ!… υποκριτή!…’’. Ο άγιος παρέμεινε στη θέση του, δίχως καμμία αντίδραση κατά την παράλογη επίθεση του (υφισταμένου του) ιερέα, αντίθετα, άρχιζε να διαβάζει από ένα βιβλίο που βρισκόταν μπροστά του στο αναλόγιο. Αργότερα, ο πατέρας μου μου είπε πως αυτός και πολλοί άλλοι δεν ανέχονταν μια τέτοια απαράδεκτη συμπεριφορά εκ μέρους ενός ιερέως εναντίον του επισκόπου και ότι ζήτησαν την τιμωρία αυτού του ανθρώπου. Αλλά ο επίσκοπος Ιωάννης δεν έλαβε κανένα μέτρο τιμωρίας, λέγοντας πως το ‘’ζήτημα είναι προσωπικό’’. Αξιοθαύμαστη, πραγματικά, ανεξικακία! Και, γενικά, κανένας δεν άκουσε ποτέ, έστω και μια απλή μόνο λέξη κατηγορίας εναντίον οποιουδήποτε, να βγαίνει από τα χείλη του αγίου Ιωάννου…
Αυτούσια μαρτυρία του πατρός Γεωργίου Λάριν.

Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

Όταν ο Κύριος Ιησούς άφηνε την τελευταία Του πνοή στο σταυρό, ακόμα και τη στιγμή αυτή της επιθανάτιας αγωνίας Του, προσπαθούσε να κάνει καλό στους ανθρώπους. Δε σκεφτόταν τον εαυτό Του. Στους ανθρώπους ήταν ο νους Του, γι’ αυτό και παράδωσε ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματα που έδωσε ποτέ στο ανθρώπινο γένος. Κι αυτό είναι η διδασκαλία Του για τη συγχώρηση. «Πάτερ, άφες αυτοίς• ου γαρ οίδασι τι ποιούσι» (Λουκ. κγ’ 34).

Ο Χριστός, προτού παραδώσει την τελευταία Του πνοή, συγχώρεσε όλους εκείνους που τον βασάνισαν, τον μυκτήρισαν και τον θανάτωσαν. Προσευχήθηκε στον ουράνιο Πατέρα Του να τους συγχωρέσει, αλλά προχώρησε ακόμα παραπέρα. Τους δικαιολόγησε, βρήκε ελαφρυντικό γι’ αυτούς. Είπε, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι.

Γιατί επανέλαβε ιδιαίτερα o Κύριος τη διδαχή Του για τη συχώρεση, την ώρα που βρισκόταν πάνω στο σταυρό; Από το τεράστιο πλήθος των διδαχών που έκανε ενόσω ζούσε, γιατί διάλεξε αυτήν κι όχι κάποια άλλη να προφέρουν τα άγια χείλη Του, στο τέλος ακριβώς της επίγειας ζωής Του; Αναμφίβολα επειδή ήθελε η διδασκαλία Του αυτή να παραμείνει στη μνήμη όλων, να λειτουργήσει σαν παράδειγμα προς μίμηση. Στο πάθος Του πάνω στό σταυρό, σ’ αυτό το μεγαλειώδες πάθος που ξεπερνά κάθε μεγαλείο, που υψώνεται πάνω από τους βασιλιάδες και τους κριτές της γης, πάνω από σοφούς και διδασκάλους, από πλούσιους και φτωχούς, από κοινωνικούς αναμορφωτές κι επαναστάτες, ο Κύριος Ιησούς με το παράδειγμα της συχώρεσης έβαλε τη σφραγίδα στο ευαγγέλιό Του. Έδειξε μ’ αυτόν τον τρόπο πως χωρίς συγχώρεση ούτε οι βασιλιάδες μπορούν να κυβερνούν, ούτε οι δικαστές να κρίνουν, οι σοφοί δεν μπορούν να είναι σοφοί, ούτε οι διδάσκαλοι να διδάσκουν. Δεν μπορούν οι πλούσιοι κι οι φτωχοί να ζουν ως άνθρωποι κι όχι σαν άλογα ζώα, δε γίνεται ο πυρετός των επανασταστών κι αναμορφωτών να είναι χρήσιμος. Πάνω απ’ όλα ο Χριστός ήθελε με τη διδαχή Του αυτή να δείξει πως, χωρίς συγχωρητικότητα, οι άνθρωποι δεν μπορούν ούτε να κατανοήσουν το ευαγγέλιό Του, ούτε πολύ περισσότερο να το εφαρμόσουν.

Ο Κύριος ξεκίνησε τη διδασκαλία Του με λόγια για τη μετάνοια και την τέλειωσε με λόγια για τη συχώρεση. Η μετάνοια είναι ο σπόρος, η συχώρεση είναι ο καρπός. Ο σπόρος δεν έχει καμιά αξία αν δεν καρποφορήσει. Καμιά μετάνοια δεν έχει αξία χωρίς συχώρεση. Τι θα ήταν η κοινωνία των ανθρώπων χωρίς συχώρεση; Ένα θηριοτροφείο, τοποθετημένο στη μέση του θηριοτροφείου της φύσης. Τι άλλο θα ήταν όλοι οι νόμοι των ανθρώπων στη γη παρά αλυσίδες αφόρητες, αν δεν υπήρχε η συχώρεση να τις μαλακώσει;

Θα μπορούσε μια γυναίκα ν’ αποκαλείται μητέρα αν δεν είχε συχώρεση, ή ένας αδερφός να ονομάζεται αδερφός, ο φίλος φίλος, ή ο χριστιανός χριστιανός; Όχι! Η συχώρεση είναι η καρδιά κι η ρίζα όλων αυτών των τίτλων. Αν δεν υπήρχαν οι λέξεις «συχώρεσέ με» και «νά ‘σαι συχωρεμένος», η ζωή των ανθρώπων θα ήταν αβάσταχτη, ανυπόφορη. Δεν υπάρχει σοφία στον κόσμο ικανή να δημιουργήσει τάξη και να επιβάλει την ειρήνη, χωρίς την εφαρμογή της συχώρεσης. Ούτε υπάρχουν σχολεία ή άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα ικανά να μεταδώσουν στους ανθρώπους τη μεγαλοψυχία και την ευγένεια, χωρίς να εφαρμόσουν την πρακτική της συχώρεσης.

Τι θα ωφελήσει τον άνθρωπο η κοσμική γνώση αν δεν μπορεί με κανέναν τρόπο να συγχωρέσει τον πλησίον του, να του πει ένα καλό λόγο ή να του ρίξει μια γλυκιά ματιά; Τίποτα απολύτως. Τι θα χρησιμεύσουν στον άνθρωπο εκατοντάδες μπουκάλια λάδι μπροστά στο καντήλι, αν κανένα απ’ αυτά δεν έχει να μαρτυρήσει τη συχώρεση μιας τουλάχιστο ταπεινωτικής προσβολής; Τίποτα απολύτως…

 Την ίδια ακριβώς διδαχή μας έκανε ο Κύριος και με τη μεγαλύτερη προσευχή που μας παρέδωσε, την Κυριακή προσευχή: «Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών» (Ματθ. στ’ 12); Όταν λέμε από τότε το Πάτερ ημών, ανανεώνουμε τη συμφωνία μας με το Θεό. Του λέμε να μας φερθεί όπως φερόμαστε κι εμείς στους δικούς μας ανθρώπους. Να μας ελεήσει, όπως ελεούμε κι εμείς, να μας συγχωρήσει, όπως συγχωρούμε κι εμείς αυτούς που μας προσβάλλουν.

«Πάτερ, άφες αυτοίς• ου γαρ οίδασι τι ποιούσι».
Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου)

...Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος διατείνεται ότι, αν ο Κύριος δεν είχε προφέρει τα λόγια αυτά από τον Σταυρό: «Πάτερ, άφες αυτοίς• ου γαρ οίδασι τι ποιούσιν», κανένας μας δεν θα μπορούσε να λάβει την άφεση των αμαρτιών του. Οι λόγοι Του έχουν αιώνια ισχύ, γιατί επισφραγίσθηκαν από τον θάνατο και την Ανάστασή Του. Ενεργούν λυσιτελώς ως το τέλος του κόσμου αυτού και στο επέκεινα ακόμη. Μπορούμε να οικοδομήσουμε πάνω τους ολόκληρη τη ζωή μας δεόμενοι: «Αντιπαράθεσε την άβυσσο των οικτιρμών Σου απέναντι στο πλήθος των πλημμελημάτων μου», όπως διαβάζουμε στην πρώτη ευχή της Πεντηκοστής. Πράγματι, οι αμαρτίες μας είναι μηδενικές συγκρινόμενες με το πέλαγος του ελέους και της συμπάθειας Του.
Συνεπώς, θα ελέγξει τον κόσμο από την άποψη της δικαιοσύνης Του, της αγάπης Του για τους εχθρούς, της αγάπης εκείνης που εξαλείφει την αμαρτία. Κάποιος από τους Πατέρες της ερήμου ρωτήθηκε κάποτε από έναν ειδωλολάτρη φιλόσοφο: «Πιστεύεις στον Εσταυρωμένο;» Και εκείνος αποκρίθηκε: «Ναι, πιστεύω σε Εκείνον που κατάργησε την αμαρτία πάνω στον Σταυρό». Αλλά και ο άγιος Σιλουανός βεβαιώνει ότι, αν δεν αποκτήσουμε την αγάπη προς τους εχθρούς, η σωτηρία μας είναι αβέβαιη. Όντως, η δικαιοσύνη που διακηρύχθηκε πάνω στον Σταυρό αίρει την αμαρτία του κόσμου και υπερνικά τον άρχοντα του αιώνος τούτου. Το Άγιο Πνεύμα θα ελέγξει όλη την ανθρωπότητα.
Τα τέκνα του παρόντος αιώνος, που εφαρμόζουν την ανθρώπινη δικαιοσύνη, θα βρεθούν αναπολόγητα. Αλλά όσοι έλαβαν το Πνεύμα το Άγιο θα διατρανώσουν τη νίκη του Χριστού στην ίδια τη ζωή τους, αναδεικνύοντας Τον Νικητή και Κατακτητή του κόσμου αυτού. «Μικρόν και ου θεωρείτε με», είπε ο Κύριος (Ιωάν. 16,16). Αυτό σημαίνει ότι όχι πια Εκείνος, αλλά το Άγιο Πνεύμα, ο Παράκλητος θα επικυρώσει την αιώνια νίκη μας με τη νέα πραγματικότητα της θεϊκής Του δικαιοσύνης.
Τέλος, ο Λυτρωτής θα ελέγξει τον κόσμο σύμφωνα με πώς κρίνει ο ίδιος (ο κόσμος) τον εαυτό του. Ο Γέροντας Σωφρόνιος αναφέρει στα γραπτά του ότι όλοι όσοι άγονται από το Άγιο Πνεύμα δεν παύουν ποτέ να μέμφονται τον εαυτό τους και να πορεύονται προς τα κάτω με τη χάρη του Πνεύματος. Παραθέτοντας τον λόγο του πρώην ηγουμένου του, αρχιμανδρίτου Μισαήλ, «ο Θεός δεν κρίνει δύο φορές», ο Γέροντας Σωφρόνιος διαβεβαιώνει ότι η κρίση μας εναντίον του εαυτού μας, η αυτομεμψία μας, προλαμβάνει και εξαλείφει τη μέλλουσα κρίση για μας. Μετά τον Χριστό, άριστος διδάσκαλος της αρχής αυτής είναι ο καλός ληστής, που ανέλαβε εκούσια κατάκριση για τον εαυτό του, αποδεχόμενος ως δίκαιο τον βασανισμό και τον θάνατό του και αποδίδοντας δικαιοσύνη στον συσταυρωμένο μαζί του δίκαιο Χριστό.

Γι’ αυτό και αμέσως απαλλάχθηκε από τη μέλλουσα κρίση, αφού εισήλθε στον Παράδεισο την ίδια εκείνη ημέρα. Ο Θεός δεν επρόκειτο να τον κρίνει για δεύτερη φορά. Αληθινή κρίση είναι η αποδοχή της αλήθειας για τον εαυτό μας. Όταν ταπεινώνουμε κατά το πνεύμα τον εαυτό μας ενώπιον του Θεού και ομολογούμε τις αμαρτίες μας, η μέλλουσα κρίση αποδεικνύεται περιττή. Και τότε ο Θεός μας προσφέρει ένα εξαιρετικό δώρο. Στο κατά Λουκάν ευαγγέλιο διαβάζουμε: «Επιβαλούσιν εφ’ υμάς τας χείρας αυτών και διώξουσι, παραδιδόντες εις συναγωγάς και φυλακάς, αγομένους επί βασιλείς και ηγεμόνας ένεκεν του ονόματος μου• αποβήσεται δε υμίν εις μαρτύριον• θέσθε ουν εις τας καρδίας υμών μη προμελετάν απολογηθήναι• εγώ γαρ δώσω υμίν στόμα και σοφίαν, ή ου δυνήσονται αντειπείν ουδέ αντιστήναι πάντες οι αντικείμενοι υμίν» (Λουκ. 21,12-15).
Το νόημα είναι προφανές, αν ερμηνεύσουμε τον στίχο σε σχέση με τη δίωξη από τις δυνάμεις του κόσμου αυτού. Αλλά το ίδιο ισχύει, όταν εκούσια κρίνουμε τον εαυτό μας στρέφοντας όλη τη μομφή εναντίον μας. Τότε μας δίδεται σοφία εν Πνεύματι Αγίω, που γεννά μέσα μας προσευχή μετανοίας, η οποία θα μας δικαιώσει προλαμβάνοντας τη μέλλουσα κρίση του Κυρίου.
(Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Πιστοί στη διαθήκη της Αγάπης, εκδ. Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας 2012, σ. 58-78)

Απολυτίκιον οσίου Ιωσήφ της Μονής Αγίου Γεωργίου Αλαβερντί . Ήχος πλ. α΄. Τον συνάναρχον Λόγον.

Ιωσήφ, Αλαβέρντι κοσμήτορ πάντιμε, της ωραιότης Καχέτης, τριών και δέκα σεπτών ασκητών εκ της Συρίας εγκαλλώπισμα, ως ταπεινώσεως φανόν, αρετής υπογραμμόν και στύλον κακοπαθείας σε ανυμνούντες ευχάς σου θεοπειθείς απεκδεχόμεθα.

Κοντάκιον. Ήχος πλ. δ΄. Τη Υπερμάχω.

Εν Αλαβέρντι τον οσίως ενασκήσαντα θεοφορούμενον πατέρα ευφημήσωμεν ακραιφνεί βιώσει λάμψαντα, ταπεινώσει και ευχή αδιαλείπτω ύμνοις πρέπουσιν, Ιωσήφ, χορού πατέρων τον διάκοσμον, πόθω κράζοντες· Χαίροις, πίστεως αύγασμα.

Μεγαλυνάριον.

Χαίροις, Αλαβέρντι ο θησαυρός, φρυκτωρέ Καχέτης, ο φωτίσας των ασκητών, Ιωσήφ, χορείας ευχών σου ασιγήτων μαρμαρυγαίς και πόνων θείων βολίσι σου.

Άγιος Διονύσιος Ζακύνθου, ο Άγιος της Συγχώρησης, Ό,τι κακό κι αν μου κάνη ο άλλος, το ξεχνώ• ρίχνω το παλιό κατάστιχο μέσα στην φωτιά της αγάπης και καίγεται. Άγιος Παΐσιος o Αγιορείτης

Άγιος Διονύσιος Ζακύνθου, ο Άγιος της Συγχώρησης

Εορτάζει στις 17 Δεκεμβρίου

“Αφες ημίν τα όφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών.”
Ο ίδιος ο Χριστός μάς είπε: Αγαπάτε τους εχθρούς υμών, ευλογείτε τους καταρωμένους υμάς, καλώς ποιείτε τοις μισούσιν υμάς και προσεύχεσθε υπερ τών επηρεαζόντων υμάς και διωκόντων υμάς, όπως γένησθε υιοί του Πατρός υμών του εν ουρανοίς, ότι τον ήλιον αυτού ανατέλλει επί πονηρούς και αγαθούς και βρέχει επί δίκαιου και άδικου…

Θέλεις ν’ ακούει παρευθύς ο Θεός την προσευχή σου, Αδελφέ; Λέγει ο αββάς Ζήνων. Σαν σηκώνεις τα χέρια σου στον ουρανό, προσευχήσου πρώτα απ’ όλα, με την καρδιά σου, για τους εχθρούς σου και ο Θεός θα σου δώσει γρήγορα ό,τι άλλο του ζητήσεις.

Ήκουσες το όνομά σου να σε κατηγορούν, κάνε πως δεν ήκουσες. Αυτός είναι ο Παράδεισος, αυτό είναι το τέλειον. ( Άγιος Γέροντας Αμφιλόχιος Μακρής )

Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης γράφει ότι από τον λόγο του Χριστού «Πάτερ, άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι», έμαθε ο πρωτομάρτυρας Στέφανος να πει για τους λιθοβολιστές του: «Κύριε μη στήσεις αυτοίς την αμαρτίαν ταύτην…». Και όλοι γενικά οι Άγιοι, ως μιμητές του Χριστού και ακόλουθοι, από αυτόν τον λόγο έμαθαν να συγχωρούν τους εχθρούς τους».

Αυτό το σημείο επιδιώκουν να έχουν οι Άγιοι για να εξομοιωθούν με τον Θεό: Την τέλεια αγάπη προς τον πλησίον… Διότι όταν κάποιος αποκτήσει την αγάπη, ενδύεται μαζί με αυτήν και τον ίδιο τον Θεό.

Έτσι μιμούνται οι Άγιοι τον Χριστό: Συγχωρώντας και αγαπώντας εκείνους που τους κάνουν κακό και τους αδικούν.
Πηγή: Ιερομονάχου Γρηγορίου, «Αγαπάτε τους εχθρούς υμών»

***

Ρίξτε το παλιό κατάστιχο μέσα στην φωτιά της αγάπης
Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου

Η δικαιοσύνη του Θεού είναι η αγάπη, η μακροθυμία• δεν έχει καμμιά σχέση με την ανθρώπινη δικαιοσύνη. Αυτήν την δικαιοσύνη του Θεού πρέπει να αποκτήσουμε.

Μια νύχτα πήγε στο Κελλί του Παπα-Τύχωνα ένας κοσμικός να τον ληστέψη. Αφού βασάνισε αρκετά τον Γέροντα – του έσφιγγε τον λαιμό με ένα σχοινί –, είδε ότι δεν έχει χρήματα και ξεκίνησε να φύγη.
Την ώρα που έφευγε, ο Παπα-Τύχων του είπε: «Θεός συγχωρέσοι, παιδί μου».

Ο κακοποιός αυτός πήγε να ληστέψη και άλλον Γέροντα, αλλά εκεί τον έπιασε η αστυνομία και ομολόγησε μόνος του ότι είχε πάει και στον Παπα–Τύχωνα.
Ο αστυνόμος έστειλε χωροφύλακα να πάρη τον Παπα–Τύχωνα για ανάκριση, αλλά ο Γέροντας δεν ήθελε να πάη.
«Εγώ, παιδί μου, έλεγε, συγχώρεσα τον κλέφτη με όλη την καρδιά μου».

Ο χωροφύλακας όμως δεν έδινε καθόλου σημασία στα λόγια του.
«Άντε, γρήγορα, Γέροντα, του έλεγε! Εδώ δεν έχει “συγχώρησον” και “ευλόγησον”».

Τελικά, επειδή ο Γέροντας έκλαιγε σαν μωρό παιδί, τον λυπήθηκε ο διοικητής και τον άφησε να γυρίση στο Κελλί του.
Όταν μετά θυμόταν ο Γέροντας αυτό το περιστατικό, δεν μπορούσε να το χωρέση στο μυαλό του:
«Πά-πά-πά, παιδί μου, έλεγε, αυτοί οι κοσμικοί άλλο τυπικό έχουν• δεν έχουν το “ευλόγησον” και το “Θεός συγχωρέσοι”»!

– Γέροντα, τί είναι η μνησικακία; Να θυμάσαι το κακό που σού έκαναν ή να αισθάνεσαι κακία για εκείνον που σού το έκανε;

– Αν θυμάσαι το κακό και λυπάσαι, όταν αυτός που σού το έκανε πάη καλά, ή χαίρεσαι, όταν δεν πάη καλά, αυτό είναι μνησικακία.
Αν όμως, παρά το κακό που σού έκανε ο άλλος, χαίρεσαι με την προκοπή του, αυτό δεν είναι μνησικακία.
Αυτά είναι τα κριτήρια, για να ελέγξης τον εαυτό σου σ᾿ αυτό το θέμα.
Εγώ πάντως, ό,τι κακό κι αν μου κάνη ο άλλος, το ξεχνώ• ρίχνω το παλιό κατάστιχο μέσα στην φωτιά της αγάπης και καίγεται.
Τότε με τον ανταρτοπόλεμο, το 1944, μια μέρα είχαν έρθει στο χωριό μας αντάρτες.
Έκανε πολύ κρύο. Είπα: «Τί θα έχουν να φάνε; Θάναι νηστικοί. Ας τους πάω λίγο ψωμί».
Όταν τους το πήγα, με πέρασαν για ύποπτο. Ούτε καν σκέφθηκα ότι στα βουνά κυνηγούσαν τα αδέλφια μου.
Τί είπε ο Χριστός; «Ν᾿ αγαπάτε τους εχθρούς σας και να κάνετε καλό σ᾿ αυτούς που σας μισούν» (Βλ. Ματθ. 5, 44• Λουκ. 6, 27.)
Πηγή: Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου Λόγοι Ε’, Πάθη και αρετές Ι. Η. “Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος” Σουρωτή

Η μνησικακία και η έλλειψη συγχωρήσεως των άλλων, μας χωρίζουν από τον Θεό και μας κολάζουν αιώνια.  

Ανεξιχνίαστες είναι οι βουλές του Θεού. Χιλιάδες ελεημοσύνες να κάνουμε, εκατοντάδες προσευχές, νηστείες, και γονατιστές… Όλα στράφι, όλα χαμένα, αν μέσα μας έχει φωλιάσει η μνησικακία, η φιλοδοξία, ο εγωισμός. Η μνησικακία και η έλλειψη συγχωρήσεως των άλλων, μας χωρίζουν από τον Θεό και μας κολάζουν αιώνια…

Σε ένα μοναστήρι στην Αττική συναντήθηκαν δυο κυρίες και διηγείται η μια στην άλλη…

-Εγώ, είχα μία πρώτη ξαδέλφη, μεγαλοκοπέλα η οποία εργαζόταν σε μία υπηρεσία. Όλη της την ζωή βοηθούσε διάφορους συνανθρώπους μας, σε δυσκολίες που αντιμετώπιζαν, οικονομικές, ψυχολογικές, οικογένειες με προβλήματα, παιδάκια, και όπου τέλος πάντων έβλεπε κάποια ανάγκη. Και βέβαια όλοι μας το ξέραμε αυτό… 

Αυτή, λοιπόν η ξαδέλφη μου είχε έναν αδελφό παντρεμένο με δύο παιδάκια. Έτυχε και αρρώστησε ο αδελφός και σε λίγο καιρό πέθανε. Η ξαδέλφη μου για να απαλύνει τον πόνο της νύφης της, της είπε ότι το μεγάλο αγόρι και ανίψι της θα το ανελάμβανε η ίδια, για σπουδές για το στρατιωτικό, για γάμο αργότερα…  Και έτσι και έγινε… Το παιδί μεγάλωσε, τελείωσε σπουδές και παντρεύτηκε. Η εξαδέλφη μου εν τω μεταξύ συνταξιοδοτήθηκε από την υπηρεσία της, και έφυγε για την επαρχία. Όμως αρρώστησε, και ο γιατρός της συνέστησε να πάει οπωσδήποτε στην Αθήνα. Ειδοποίησε τότε τον ανιψιό της ότι θα ανέβει στην Αθήνα για γιατρούς. Όταν έφθασε στο σπίτι του ανιψιού, δεν αισθανότανε καλά και ο ανιψιός φώναξε τον γιατρό. (Δεν είχε αρχίσει η ίδια ακόμη τις εξετάσεις τις γενικές, αλλά θα τις άρχιζε σε 3-4 ημέρες από την άφιξή της στην Αθήνα). 

Ο ανιψιός της ειδοποίησε έναν γιατρό στο σπίτι, και όταν εκείνος την εξέτασε του είπε, ότι η θεια σου είναι σοβαρά άρρωστη και θα έπρεπε να μείνει αρκετό καιρό στην Αθήνα. 

Γυρίζει τότε ο ανιψιός και λέει στον γιατρό.
-Εγώ γιατρέ μου στο σπίτι έχω μικρά παιδιά και δεν θέλω αρρώστους. Θα την πάω σε κάποιο Νοσοκομείο, και από κει βλέπουμε!
Η ξαδέλφη μου όμως από την μισάνοιχτη πόρτα το άκουσε αυτό και στενοχωρήθηκε πολύ, αλλά δεν είπε τίποτε! Έτσι σε λίγες ημέρες βρέθηκε σε κάποιο Νοσοκομείο, και ύστερα από λίγο καιρό πέθανε…
Αυτή εν ολίγοις είναι η ιστορία της εξαδέλφης μου έως ότου, και ακριβώς ξημερώνοντας στα 40 της ( στο μνημόσυνο) είδα το εξής όνειρο μεταξύ ύπνου και ξύπνιου!

Είδα έναν ασπροντυμένο νέο που με πήρε από το χέρι και με οδήγησε σε μια καταπακτή… Εγώ δεν ήθελα να κατέβω στο φοβερό εκείνο σκοτάδι, αλλά εκείνος μου είπε:
« Σε λίγο θα δεις κάτι, και μετά θα ανέβουμε πάλι απάνω…
Φτάνοντας λοιπόν κάτω, βλέπω σε ένα χάος σκοτεινό κάτι ανθρωπόμορφα όντα με μικρό σωματάκι, και μικρό – μικρό κεφαλάκι να σέρνονται με την κοιλιά, και ενώ εγώ γύρισα το κεφάλι μου να μη βλέπω, ακούω μία φωνή από την εξαδέλφη μου που ήταν κάτω εκεί !

-Ξαδέλφηηηηηηη….. την ψυχή σουουουουου…. Πρόσεχεεεεεε ξαδέλφη…. Πρόσεχε την ψυχή σουουουουου !!!!

Μετά από αυτό, άνοιξα τα μάτια μου και πετάχτηκα από το κρεβάτι μου, αναστατωμένη. Δεν ήξερα τι να κάνω! Γιατί είδα αυτό το φοβερό όνειρο; Τι να σημαίνει άραγε;
Περίμενα πως και πως να ξημερώσει και επισκέφθηκα τον πνευματικό μου και του διηγήθηκα τα πάντα συνεχίζοντας να είμαι αναστατωμένη!
Ο ιερέας μου είπε να ησυχάσω και να προσευχηθούμε για την ψυχή της εξαδέλφης μου και ίσως ο Κύριος να μας φανερώσει κάτι…

Εγώ γύρισα στο σπίτι μου, προβληματισμένη και πήγα στο εικονοστάσι, έκανα την προσευχή μου και είπα:
« Κύριε γιατί είδα αυτό το όνειρο; Αν ήταν του πειρασμού, ή οτιδήποτε άλλο, δώσε μου ένα σημάδι, σε παρακαλώ πολύ, γιατί είμαι πολύ στενοχωρημένη ! »
Αυτό κράτησε πολλές μέρες, εγώ να προσεύχομαι και απάντηση να μην παίρνω! Και ξαφνικά μια μέρα, ενώ προσευχόμουν, μια φωνή μέσα μου άκουσα να μου λέει: «Γιατί δεν μιλάς στην φίλη Ε. της πεθαμένης; »

Πετάχτηκα απάνω και έχοντας αυτή την φωνή ακόμη στα αυτιά μου, ντύθηκα και πήγα να βρω την φίλη της εξαδέλφης μου, την Ε. την οποία είχα γνωρίσει όταν ακόμη ζούσε η εξαδέλφη μου. Πράγματι με υποδέχθηκε με χαρά και στην συζήτηση μας για την εξαδέλφη μου -και κοινή μας γνωστή- την ρώτησα αν την ήξερε καλά, και αν θα μπορούσε να μου πει κάτι για κείνην… Ύστερα από μια μικρή σιωπή γύρισε και μου είπε:
–« Η ξαδέλφη σας όντως έκανε αρκετές αγαθοεργίες, αυτό το ξέρω, γιατί πολλές φορές ήμουν δίπλα της, αλλά….
-Τι «αλλά…» , της είπα, πέστε μου….
-Να η εξαδέλφη σου, «ΔΕΝ ΣΥΓΧΩΡΟΥΣΕ ΤΟΝ ΑΛΛΟ ΠΟΤΕ ΤΗΣ … » Αν κάποιος την είχε πειράξει, τότε πάει ΤΕΛΕΙΩΣΕ !
Έμεινα κυριολεκτικά άφωνη από την κατάπληξη!
Αυτό δεν το ήξερα! Για σκέψου!

Όλες οι αγαθοεργίες λοιπόν που είχε κάνει για τον Θεό δεν έπιαναν και πηγαίνανε «στο βρόντο», καθώς η έλλειψη της συγχωρητικότητας της εξαδέλφης μου τις μηδένιζε όλες, σαν να μη είχαν γίνει καθόλου!
Στην δίκαιη κρίση και στα μάτια του Θεού, η καρδιακή και ψυχική αυτή ασυγχωρησία των άλλων, της στέρησε κάθε καλό, παρ’ όλες τις καλές πράξεις που έκανε, και την πήγε σε τόπο πρόγευσης της αιωνίου Κολάσεως !….
( “Ορθόδοξος Φιλόθεος Μαρτυρία”, Μάϊος – Αύγουστος 2011 )

***

Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης

… Ω Κύριε, κάνε μας αξίους για τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος, για να κατανοήσομε τη δόξα Σου και να ζήσομε στη γη με ειρήνη και αγάπη. Ας μην υπάρχουν πόλεμοι, κακία κι εχθροί κι ας βασιλεύσει μονάχα η αγάπη.

… Υπάρχουν άνθρωποι που εύχονται για τους εχθρούς τους ή για τους εχθρούς της Εκκλησίας την απώλεια και τα βάσανα στη φωτιά της κολάσεως. Σκέφτονται έτσι, γιατί δεν εδιδάχθηκαν από το Άγιο Πνεύμα την αγάπη του Θεού. Όποιος την εδιδάχθηκε πραγματικά, αυτός χύνει δάκρυα για όλο τον κόσμο. Λέγεις ότι είναι κακούργος κι ας καεί στη φωτιά του Άδη. Σ’ ερωτώ όμως: αν ο Θεός δώσει σ’ εσένα μια καλή θέση στον παράδεισο και δεις πεταμένο στις φλόγες εκείνον για τον οποίον τα ευχόσουν αυτά, άραγε δεν θα λυπηθείς τότε γι’ αυτόν, όποιος κι αν ήταν, έστω και εχθρός της Εκκλησίας;…Ή μήπως έχεις καρδιά από σίδερο; Στον παράδεισο όμως δεν χρειάζεται σίδερο. Εκεί χρειάζεται ταπείνωση και αγάπη Χριστού, η οποία σπλαχνίζεται τους πάντες.

Όποιος δεν αγαπά τους εχθρούς, σ’ αυτόν δεν έχει κατοικήσει ακόμη η χάρη του Θεού.

Ελεήμων Κύριε, δίδαξέ μας με το Πνεύμα Σου το Άγιο ν’ αγαπούμε τους εχθρούς και να προσευχόμαστε με δάκρυα γι’ αυτούς. Κύριε, όπως Συ ο Ίδιος προσευχόσουν για τους εχθρούς, έτσι δίδαξε κι εμάς με το Άγιό Σου Πνεύμα ν’ αγαπούμε τους εχθρούς.

… Κύριε, όλοι οι λαοί είναι έργο των χειρών Σου. Απομάκρυνε τους από την έχθρα και το μίσος και δώσε τους μετάνοια, για να γνωρίσουν όλοι την αγάπη Σου…. Κύριε, Συ μας έδωσες την εντολή ν’ αγαπούμε τους εχθρούς, αλλ’ αυτό ξεπερνά την αμαρτωλότητά μας, αν δεν είναι μαζί μας η χάρη Σου.… Κύριε, σκόρπισε τη χάρη Σου στη γη. Δώσε σ’ όλους τους λαούς της γης να γευθούν την αγάπη Σου, να μάθουν πως Συ μας αγαπάς σαν μητέρα κι ακόμη περισσότερο.

Δεν χρειάζονται ούτε χρήματα, ούτε τίτλοι για να γνωρίσει κανείς τον Θεό, αλλά μονάχα η ταπείνωση. … Αν όμως συνηθίσουμε να προσευχόμαστε θερμά για τους εχθρούς μας και να τους αγαπούμε, θα παραμείνει για πάντα η ειρήνη στις καρδιές μας.

Όποιος έχει μέσα του την ειρήνη του Αγίου Πνεύματος, σκορπίζει ειρήνη και στους άλλους.

Ο Κύριος μας έδωσε την εντολή ν’ αγαπούμε τους εχθρούς και όποιος αγαπά τους εχθρούς εξομοιώνεται με τον Κύριο. Η αγάπη για τους εχθρούς δεν είναι δυνατή παρά μόνο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Γι’ αυτό, μόλις σε προσβάλει κανείς, προσευχήσου γι’ αυτόν στον Θεό κι έτσι θα διατηρήσεις την ειρήνη του Θεού στην ψυχή σου….

… Αν κάποιος ως προϊστάμενος αναγκαστεί να δικάσει έναν άλλο για κάποιο παράπτωμα, πρέπει να παρακαλεί τον Κύριο να του δώσει συμπάσχουσα καρδιά, την οποία αγαπά ο Κύριος, και τότε θα κρίνει σωστά. Αν κρίνει όμως λαμβάνοντας υπόψη μόνο τα έργα του υποδίκου, τότε θα πέσει σε λάθη και δεν θ’ αρέσει στον Κύριο. Πρέπει να κρίνει κανείς με σκοπό τη διόρθωση του ανθρώπου και συνεπώς είναι ανάγκη να συμπονή ο δικαστής κάθε ψυχή, κάθε πλάσμα και κτίσμα του Θεού.

«Όταν θα εμφανισθώ στον Κύριο, θα ικετεύσω το έλεός Του για όλο το γένος των χριστιανών». «Θα προσεύχομαι για όλο το ανθρώπινο γένος, για να επιστρέψουν όλοι οι άνθρωποι στον Κύριο και ν’ αναπαυθούν κοντά Του, γιατί η αγάπη του Θεού «πάντας θέλει σωθήναι»…. … Ας είναι δοξασμένος ο Κύριος, που μας έδωσε τη μετάνοια και με τη μετάνοια σωζόμαστε όλοι μας χωρίς εξαίρεση.

Δεν θα σωθούν μόνον όσοι δεν μετανοούν ΄ κι εδώ βλέπω την απόγνωσή τους και κλαίω από συμπόνια γι ‘ αυτούς. Αν κάθε ψυχή εγνώριζε τον Κύριο, θα ήξερε πόσο μας αγαπά Αυτός και κανένας δεν θ ‘ απελπιζόταν για την σωτηρία του, ούτε καν θα εγόγγυζε.

***

Αδελφοί μου, πέφτω στα γόνατα και σας παρακαλώ, πιστεύετε στο Θεό, πιστεύετε πως υπάρχει το Άγιο Πνεύμα, που μαρτυρεί για το Θεό σ’ όλες τις εκκλησίες μας, αλλά και στην ψυχή μου. Το Άγιο Πνεύμα είναι αγάπη. Και η αγάπη αυτή πλημμυρίζει όλες τις ψυχές των ουρανοπολιτών αγίων.
Και το ίδιο Άγιο Πνεύμα είναι στη γη, στις ψυχές όσων αγαπούν το Θεό. Εν Πνεύματι Αγίω οι ουρανοί βλέπουν τη γη, ακούνε τις προσευχές μας και τις προσκομίζουν στο Θεό. Ζούμε στη γη και δεν βλέπουμε το Θεό, δεν μπορούμε να Τον δούμε. Αλλά σαν έρθει το Άγιο Πνεύμα στην ψυχή, τότε θα δούμε το Θεό, όπως Τον είδε ο Άγιος Στέφανος (Πράξ. 7:55-56).

Και στον ουρανό και στη γη ο Θεός γνωρίζεται μόνο με το Άγιο Πνεύμα, όχι με την επιστήμη.
Και τα παιδιά που δεν σπούδασαν καθόλου, γνωρίζουν τον Κύριο με το Άγιο Πνεύμα. Χωρίς το Άγιο Πνεύμα κανείς δεν μπορεί να γνωρίσει το Θεό και πόσο πολύ μας αγαπάει…

Ο Κύριος θέλει την ψυχή να είναι ταπεινή, άκακη, και να συγχωρεί τους πάντες με αγάπη• τότε και ο Κύριος συγχωρεί με χαρά.
Ο Κύριος τους αγαπά όλους, και εμείς οφείλουμε να Τον μιμούμαστε και να αγαπούμε τους πάντες, και αν δεν μπορούμε, τότε πρέπει να Τον παρακαλούμε, και ο Κύριος δεν θα αρνηθεί, αλλά θα βοηθήσει με τη χάρη Του.

Η προσευχή δίνεται στον προσευχόμενο. Η προσευχή που γίνεται μόνο από συνήθεια, χωρίς καρδιά συντετριμμένη για τις αμαρτίες της, δεν είναι αρεστή στον Θεό… Η ψυχή που έχασε την ταπείνωση, στερείται συγχρόνως και τη χάρη και την αγάπη για τον Θεό, και τότε σβήνει η πύρινη προσευχή.

Είναι μεγάλο αγαθό να μάθει κάποιος την κατά Χριστόν ταπείνωση. Με αυτή γίνεται εύκολη και ευχάριστη η ζωή και όλα γίνονται αγαπητά στην καρδιά. Μόνο στους ταπεινούς εμφανίζεται ο Κύριος εν Πνεύματι Αγίω και αν δεν ταπεινωθούμε, δεν θα δούμε τον Θεό. Η ταπείνωση είναι το φως, μέσα στο οποίο μπορούμε να δούμε τον Θεό-Φως, όπως ψάλλεται: «Εν τω φωτί Σου οψόμεθα φως».

Ω άνθρωπε, μάθε την κατά Χριστόν ταπείνωση και θα σου χαρίσει ο Κύριος να γευθείς τη γλυκύτητα της προσευχής. Να θυμάσαι ότι σε βλέπει ο Κύριος και να φοβάσαι μήπως λυπήσεις με κάτι τον αδελφό –μην τον κατακρίνεις και μην τον στενοχωρήσεις ούτε μ’ ένα βλέμμα– και το Άγιο Πνεύμα θα σε αγαπήσει και Αυτό θα σε βοηθήσει σε όλα.

Ικετεύω πάντα τον Κύριο να μου χαρίζει πνεύμα ταπεινώσεως.
Και τώρα, αν με ρωτούσε κάποιος “”τι θέλεις από τον Κύριο, ποιες δωρεές;”, θα του απαντούσα: “το πνεύμα της ταπεινώσεως που ευχαριστεί τον Κύριο περισσότερο απ’ όλα”. Η Παρθένος Μαρία έγινε Θεομήτωρ για την ταπείνωσή της και είναι δοξασμένη στον ουρανό και στη γη περισσότερο απ’ όλους. Αυτή παραδόθηκε τελείως στο θέλημα του Θεού: “Ιδού η δούλη Κυρίου”. Και εμείς οφείλουμε να μιμούμαστε την Αγία Παρθένο. (Αρχιμ. Σωφρονίου, «Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης», Ι.Μ.Τιμίου Σταυρού- Ἐσσεξ, Αγγλίας, )

Πόσο με συγκινεί η προσευχή που έκαναν οι Τρεις Παίδες, όταν βρίσκονταν μέσα στο καμίνι! Άγιος Παΐσιος Αγιορείτης
https://iconandlight.wordpress.com/2018/12/17/%cf%80%cf%8c%cf%83%ce%bf-%ce%bc%ce%b5-%cf%83%cf%85%ce%b3%ce%ba%ce%b9%ce%bd%ce%b5%ce%af-%ce%b7-%cf%80%cf%81%ce%bf%cf%83%ce%b5%cf%85%cf%87%ce%ae-%cf%80%ce%bf%cf%85-%ce%ad%ce%ba%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%bd/

Ο Δανιήλ σώζει την Σωσσάνα. – Όποιος βάζει την πέτρα στο δρόμο του δίκαιου ανθρώπου, ο ίδιος σκοντάφτει σ’ αυτήν. Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς
https://iconandlight.wordpress.com/2019/02/11/27327/

Έλα, ω αδελφέ Κυριακέ, να μαλακώσω την πληγή της δικής σου λύπης… Επιστολή του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου
https://iconandlight.wordpress.com/2017/12/14/%ce%ad%ce%bb%ce%b1-%cf%89-%ce%b1%ce%b4%ce%b5%ce%bb%cf%86%ce%ad-%ce%ba%cf%85%cf%81%ce%b9%ce%b1%ce%ba%ce%ad-%ce%bd%ce%b1-%ce%bc%ce%b1%ce%bb%ce%b1%ce%ba%cf%8e%cf%83%cf%89-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%cf%80/

Απολυτίκιον Αγίου Διονυσίου Ζακύνθου. Ήχος α΄. Του λίθου σφραγισθέντος

Της Ζακύνθου τοv γόνον και Αιγίvης τον πρόεδρον, τοv φρουρόν μονής τωv Στροφάδωv, Διοvύσιοv άπαντες, τιμήσωμεv συμφώνως οι πιστοί, βοώντες προς αυτόν ειλικριvως• Tαίς λιταίς τους τηv σην μνήμην επιτελούντας σώσον και βοώντάς σοι• Δόξα τω σε δοξάσαντι Χριστώ• δόξα τω σε θαυμαστώσαντι• δόξα τω δωρησαμένω σε ημίv, πρέσβυν ακοίμητον.

Κάθισμα Ήχος α΄. Τον τάφον σου Σωτήρ

Αγάπης τω δεσμώ, συντεθείς θεοφόρε, διέλυσας τρανώς, την κακίαν της έχθρας• φονέα γαρ συγγόνου σου, πεφευγότα τη σκέπη σου, μη ειδότα σε, τον αδελφόν αυτού είναι, δίκης έσωσας, επικειμένου θανάτου, και σώον απέστειλας.