Μαρτυρία ανωνύμου: Επισκεπτόταν συχνά το Μοναστήρι [του οσίου Δαυίδ του Γέροντα στην Εύβοια] μία μητέρα με το άρρωστο παιδί της. Κάποια μέρα, αυτή έκανε δουλειές και ο γυιός της περιφερόταν στην αυλή. Κάποιες κυρίες, είχαν μαζευτή εκεί στην αυλή και «σχολίαζαν» την πονεμένη αυτή μητέρα και τον γυιό της. Έλεγαν, πώς άντεχε να βαστά τέτοια δοκιμασία και δεν έκλεινε το παιδί της σε Ίδρυμα, να ησυχάση. Έλεγαν και διάφορα άλλα πράγματα για την μητέρα του νέου. Ξαφνικά, ο γέροντας Ιάκωβος [ο άγιος Ιάκωβος (Τσαλίκης)] βγήκε από το κελλί του και πήγαινε προς την τραπεζαρία. Με το χάρισμα που είχε, φαίνεται ότι ήξερε τι συζητούσαν οι κυρίες εκείνες. Αυτές, όταν τον είδαν να πλησιάζη, σταμάτησαν να μιλάνε. Ο γέροντας Ιάκωβος πέρασε δίπλα τους και τις είπε: «Βλέπετε, παιδιά μου, αυτήν την πονεμένη μητέρα; (και τους έδειξε την μητέρα του παιδιού που ήταν πιο πέρα). Αυτή η μητέρα, επειδή έχει μεγάλη πίστη στον Χριστό και υπομένει το πρόβλημα του παιδιού της, αυτή η μητέρα θα πάη στον χώρο των μαρτύρων και θα ευφραίνεται αιωνίως»! Απόσπασμα από το βιβλίο ο «Γέρων Ιάκωβος (Διηγήσεις, νουθεσίες, μαρτυρίες)» έκδοση Ενωμένη Ρωμηοσύνη.
***
Άγιος Παύλος Πατριάρχης Σερβίας (2009)
Πριν αρχίσετε να με κρίνετε για τη ζωή μου, πάρτε τα παπούτσια μου και πηγαίνετε στο δρόμο μου! Περπατήστε στους δρόμους, στους λόφους και στις κοιλάδες. Νιώστε τον πόνο και την ευτυχία. Περάστε από τα χρόνια από τα οποία πέρασα , πέστε πάνω στη κάθε πέτρα που βρήκα στο δρόμο. Σηκωθείτε και συνεχίστε πάλι με τον ίδιο τρόπο, όπως και εγώ! Και τότε μπορείτε να με κρίνετε.
Πρέπει κάθε στιγμή να ζούμε σύμφωνα με το Ευαγγέλιο.
…Πόση δυστυχία προξενούν η ματαιοδοξία και η αλαζονεία, ο πόθος να φανούμε καλύτεροι απ’ αυτό που είμαστε… Σας καλώ, λοιπόν, ποτέ μην υποκρίνεστε πως είστε καλύτεροι απ’ ότι στην πραγματικότητα.Γιατί σ’ αυτή την υποκρισία φυτρώνουν η συκοφαντία, το κουτσομπολιό, η ταπείνωση του διπλανού μας, τον λέμε τιποτένιο και αυτοστιγμεί γινόμαστε σπουδαίοι. Τον κλωτσάμε προς τα κάτω, για να μεγαλώσει η μεταξύ μας απόσταση και να δουν οι άλλοι πόσο ανώτεροι είμαστε- τι ψέμα φυσικά! Ταπεινόφρονα ψυχή- αυτό χρειαζόμαστε, αδελφοί και αδελφές, γι’ αυτό κοπιάζουμε. Η ταπεινοφροσύνη δεν είναι απάθεια, διότι απαιτείται τεράστιο σθένος για να ταπεινωθούμε ενώπιον του Θεού. Με την ταπείνωση μας, στην πραγματικότητα, υψωνόμαστε και γινόμαστε όντως καλύτεροι.
Όταν βλέπουμε τους συνανθρώπους μας να μην αγαπούν τον Θεό, στενοχωρούμαστε. Με τη στενοχώρια δεν κάνουμε απολύτως τίποτα. Ούτε και με τις υποδείξεις. Ούτε αυτό είναι σωστό. Υπάρχει ένα μυστικό· αν το καταλάβουμε, θα βοηθήσομε. Το μυστικό είναι η προσευχή μας, η αφοσίωσή μας στον Θεό, ώστε να ενεργήσει η χάρις Του.Εμείς, με την αγάπη μας, με τη λαχτάρα μας στην αγάπη του Θεού, θα προσελκύσουμε την χάρη, ώστε να περιλούσει τους άλλους, που είναι πλησίον μας, να τους ξυπνήσει, να τους διεγείρει προς το θείο έρωτα. Ή, μάλλον, ο Θεός θα στείλει την αγάπη Του να τους ξυπνήσει όλους. Ό,τι εμείς δεν μπορούμε, θα το κάνει η χάρις Του. Με τις προσευχές μας θα κάνομε όλους άξιους της αγάπης του Θεού. Να γνωρίζετε και το άλλο. Οι ψυχές οι πεπονημένες, οι ταλαιπωρημένες, που ταλαιπωρούνται από τα πάθη τους, αυτές κερδίζουν πολύ την αγάπη και την χάρι του Θεού. Κάτι τέτοιοι γίνονται άγιοι και πολλές φορές εμείς τους κατηγορούμε. Θυμηθείτε τον Απόστολο Παύλο, τι λέγει: «Ου δε επλεόνασεν η αμαρτία, υπερεπερίσσευσεν η χάρις».
Όταν το θυμάστε αυτό, θα αισθάνεσθε ότι αυτοί είναι πιο άξιοι κι από σας κι από μένα. Τους βλέπουμε αδύνατους, αλλά όταν ανοίξουν στον Θεό, γίνονται πλέον όλο αγάπη κι όλο θείο έρωτα. Ενώ είχανε συνηθίσει αλλιώς, τη δύναμη της ψυχής τους τη δίδουν μετά όλη στον Χριστό και γίνονται φωτιά από αγάπη Χριστού. Έτσι λειτουργεί το θαύμα του Θεού μέσα σε τέτοιες ψυχές, που λέμε «πεταμένες». Να μην αποθαρρυνόμαστε, ούτε να βιαζόμαστε, ούτε να κρίνομε από πράγματα επιφανειακά κι εξωτερικά. Αν, για παράδειγμα, βλέπετε μια γυναίκα γυμνή ή άσεμνα ντυμένη, να μη μένετε στο εξωτερικό, αλλά μπαίνετε στο βάθος, στη ψυχή της. Ίσως είναι πολύ καλή ψυχή κι έχει υπαρξιακές αναζητήσεις, που τις εκδηλώνει με την έξαλλη εμφάνιση. Έχει μέσα της δυναμισμό, έχει τη δύναμη της προβολής, θέλει να ελκύσει τα βλέμματα των άλλων. Από άγνοια, όμως, έχει διαστρέψει τα πράγματα. Σκεφθείτε αυτή να γνωρίσει τον Χριστό. Θα πιστέψει, κι όλη αυτή την ορμή θα την στρέψει στον Χριστό. Θα κάνει το παν, για να ελκύσει την χάρι του Θεού. Θα γίνει αγία.
Είναι ένα είδος προβολής του εαυτού μας να επιμένουμε να γίνουν οι άλλοι καλοί. Στην πραγματικότητα, θέλομε εμείς να γίνομε καλοί κι επειδή δεν μπορούμε, το απαιτούμε απ’ τους άλλους κι επιμένομε σ’ αυτό. Κι ενώ όλα διορθώνονται με την προσευχή, εμείς πολλές φορές στενοχωρούμεθα κι αγανακτούμε και κατακρίνουμε.,,,
Η αγάπη να είναι μόνον εν Χριστώ. Για να ωφελήσεις τους άλλους, πρέπει να ζεις μέσα στην αγάπη του Θεού, αλλιώς δεν μπορείς να ωφελήσεις τον συνάνθρωπό σου. Δεν πρέπει να βιάζεις τον άλλο. Θα έλθει η ώρα του, θα έλθει η στιγμή, αρκεί να προσεύχεσαι γι’ αυτόν. Με τη σιωπή, την ανοχή και κυρίως την προσευχή ωφελούμε τον άλλον μυστικά. Η χάρις του Θεού καθαρίζει τον ορίζοντα του νου του και τον βεβαιώνει για την αγάπη Του.Εδώ είναι το λεπτό σημείο. Άμα δεχθεί ότι ο Θεός είναι αγάπη, τότε ένα άπλετο φως θα έλθει πάνω του, που δεν το έχει δει ποτέ. Θα βρει έτσι τη σωτηρία.
***
Να μην κατακρίνουμε, διότι ο Θεός θα επιτρέψει να πέσουμε κι εμείς στις ίδιες αμαρτίες.
ΟΓέροντας συμβούλευε να μην κατακρίνουμε τους άλλους για τις αμαρτίες τους, διότι ο Θεός θα επιτρέψει να πέσουμε κι εμείς στις ίδιες αμαρτίες. Μου έλεγε: « Έτσι, μια νοικοκυρά σ’ ένα χωριό, την ώρα που άναβε φωτιά στο φούρνο της για να ψήσει ψωμί, ευχήθηκε να μπορούσε να σουβλίσει και να κάψει ζωντανή στο φούρνο της μια κοπέλα από γειτονικό χωριό, που έμεινε έγκυος με κάποιο άγνωστο. Σε λίγα χρόνια, όταν ο άνδρας της ξενιτεύτηκε, έμεινε κι εκείνη έγκυος με κάποιο συγχωριανό της». Και κατέληξε: « Γι’ αυτό ο Θεός μας συμβουλεύει να μήν καταρώμεθα κανένα, ούτε τον εχθρό μας, και να ευλογούμε όλους, ακόμη και τους εχθρούς μας». [Κ. Γιαννιτσιώτη, Κοντά στο Γέροντα Πορφύριο, Αθήναι 1995, σελ. 332π.]
Να μην καταδικάζουμε το κακό, αλλά να το διορθώνουμε.
«Οσκοπός μας δεν είναι να καταδικάζουμε το κακό, αλλά να το διορθώνουμε. Με την καταδίκη ο άνθρωπος μπορεί να χαθεί· με την κατανόηση και τη βοήθεια θα σωθεί. Τον αμαρτωλό πρέπει να τον αντικρίζουμε με αγάπη και με σεβασμό στην ελευθερία του. Όταν ένα οικογενειακό μας πρόσωπο ρίχνει ένα βάζο από το τραπέζι και το σπάει συνήθως οργιζόμαστε. Αν εκείνη τη στιγμή, την κρίσιμη, με μια κίνηση ψυχικής ανύψωσής μας, δείξουμε κατανόηση και δικαιολογήσουμε τη ζημιά, κερδίσαμε τη ψυχή μας και τη ψυχή του αδελφού μας. Κι αυτή είναι όλη η πνευματική ζωή μας: μια κίνηση ανύψωσής μας, μέσα στις δοκιμασίες των θλίψεων, από την αγανάκτηση του εγωισμού στην κατανόηση της αγάπης».
π Ανανίας Κουστένης
Θυμάμαι, εδώ, τον Γέροντα Πορφύριο που έλεγε: «Βρε, όταν μαλώσεις κάποιον που φταίει, τι θα κάνει τότε; Όχι μόνο δεν θα σε ακούσει, αλλά θα προσπαθήσει να αμυνθεί και να σου αποδείξει το αντίθετο. Και θα κλείσει η ψυχή του περισσότερο. Ενώ αν τον αφήνεις και δεν τον μαλώσεις και δεν τον ελέγξεις, η ψυχή του μαλακώνει, γίνεστε φίλοι, και σιγά-σιγά έρχεται και σου λέει εκείνος αυτά που θα του έλεγες εσύ». (Αρχ. Ανανίου Κουστένη, Λόγοι Α)
***
Άγιος Παΐσιος Αγιορείτης
Πόσο πρέπει να προσέχουμε την κατάκριση! Πόσο αδικούμε τον πλησίον μας, όταν τον κατακρίνουμε! Αν και στην πραγματικότητα με την κατάκριση αδικούμε τον εαυτό μας και όχι τους άλλους, διότι μας αποστρέφεται ο Θεός. Τίποτε άλλο δεν αποστρέφεται τόσο πολύ ο Θεός όσο την κατάκριση, γιατί ο Θεός είναι δίκαιος και η κατάκριση είναι γεμάτη από αδικία.
– Από που προέρχονται, Γέροντα, οι λογισμοί κατακρίσεως; – Από την ιδέα που έχουμε για τον εαυτό μας – δηλαδή από την υπερηφάνεια – και από την τάση να δικαιολογούμε τον εαυτό μας. – Γέροντα, η κατάκριση έχει έλλειψη αγάπης; – Έμ, τί έχει; Και έλλειψη αγάπης έχει και αναίδεια έχει. Όταν δεν έχης αγάπη, δεν βλέπεις με επιείκεια τα λάθη των άλλων, οπότε τους ταπεινώνεις μέσα σου και τους κατακρίνεις. Πάει μετά το ταγκαλάκι και τους βάζει να κάνουν και άλλο σφάλμα· το βλέπεις εσύ, τους κατακρίνεις πάλι και ύστερα συμπεριφέρεσαι με αναίδεια.
Γι᾿ αυτό προσπαθήστε να μην κρίνετε κανέναν· να κρίνετε μόνον τα ταγκαλάκια πού, ενώ ήταν Άγγελοι, κατήντησαν δαίμονες καί, αντί να μετανοήσουν, γίνονται πιο πονηροί και κακοί και βάλθηκαν με μανία να καταστρέψουν τα πλάσματα του Θεού.
Με την κατάκριση φεύγει αυτομάτως η Χάρις του Θεού και δημιουργείται αμέσως ψυχρότητα στην επικοινωνία σου με τον Θεό. Πώς να κάνης μετά προσευχή; Η καρδιά γίνεται πάγος, μάρμαρο. Η κατάκριση και η καταλαλιά είναι οι μεγαλύτερες αμαρτίες και απομακρύνουν την Χάρη του Θεού περισσότερο από κάθε άλλο αμάρτημα. «Όπως το νερό σβήνει την φωτιά, λέει ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, έτσι και η κατάκριση σβήνει την Χάρη του Θεού»
– Αν κατακρίνη κανείς τον άλλον για ένα σφάλμα του και δεν καταλάβη την πτώση του, ώστε να μετανοήση, συνήθως πέφτει στο ίδιο σφάλμα, για να το καταλάβη. Ο Θεός δηλαδή από αγάπη επιτρέπει να αντιγράφη ο άνθρωπος την κατάσταση αυτού τον οποίο κατέκρινε. Αν πής λ.χ. ότι κάποιος είναι πλεονέκτης και δεν καταλάβης ότι κατέκρινες, ο Θεός παίρνει την Χάρη Του και επιτρέπει να πέσης κι εσύ στην πλεονεξία· αρχίζεις τότε να μαζεύης. Μέχρι να καταλάβης την πτώση σου και να ζητήσης συγχώρεση από τον Θεό, θα λειτουργούν οι πνευματικοί νόμοι.
Υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν εγκλήματα μεγάλα, αλλά έχουν πολλά ελαφρυντικά. Ποιός ξέρει οι άνθρωποι αυτοί πώς είναι στα μάτια του Θεού; Εάν δεν μας βοηθούσε ο Θεός, μπορεί κι εμείς να ήμασταν αλήτες.
– Άχ, αν οι κοσμικοί άνθρωποι θα πάνε στην κόλαση από τις καταχρήσεις, οι πνευματικοί άνθρωποι θα πάνε από τις κατακρίσεις... Για κανέναν δεν μπορούμε να πούμε ότι θα πάη στην κόλαση. Ο Θεός δεν ξέρουμε πώς εργάζεται. Τα κρίματα του Θεού είναι άβυσσος. Κανέναν να μην καταδικάζουμε, γιατί έτσι παίρνουμε την κρίση από τα χέρια του Θεού· πάμε να γίνουμε θεοί. Αν μας ρωτήση ο Χριστός την ημέρα της Κρίσεως, ας πούμε την γνώμη μας…
***
Θέλει παλληκαριά, για να κοπή η κατάκριση.
Θέλει δηλαδή πολλή προσοχή. Κάνει κάποιος ένα σφάλμα και πέφτει στην απελπισία. Εκείνη την στιγμή μπορεί να τον παρηγορήσης, αλλά, για να μη βλαφθή, χρειάζεται και το δικό του φιλότιμο. Μια φορά είχε έρθει στο Καλύβι ένα νέο παιδί απελπισμένο, γιατί έπεφτε σε σαρκική αμαρτία και δεν μπορούσε να απαλλαγή από αυτό το πάθος. Είχε πάει σε δυο πνευματικούς που προσπάθησαν με αυστηρό τρόπο να το βοηθήσουν να καταλάβη ότι είναι βαρύ αυτό που κάνει. Το παιδί απελπίσθηκε. «Αφού ξέρω ότι αυτό που κάνω είναι αμαρτία, είπε, και δεν μπορώ να σταματήσω να το κάνω και να διορθωθώ, θα κόψω κάθε σχέση μου με τον Θεό». Όταν άκουσα το πρόβλημά του, το πόνεσα το καημένο και του είπα: «Κοίταξε, ευλογημένο, ποτέ να μην ξεκινάς τον αγώνα σου από αυτά που δεν μπορείς να κάνης, αλλά από αυτά που μπορείς να κάνης. Για να δούμε τί μπορείς να κάνης, και να αρχίσης από αυτά. Μπορείς να εκκλησιάζεσαι κάθε Κυριακή;». «Μπορώ», μου λέει. «Μπορείς να νηστεύης κάθε Τετάρτη και Παρασκευή;». «Μπορώ». «Μπορείς να δίνης ελεημοσύνη το ένα δέκατο από τον μισθό σου ή να επισκέπτεσαι αρρώστους και να τους βοηθάς;». «Μπορώ». «Μπορείς να προσεύχεσαι κάθε βράδυ, έστω κι αν αμάρτησες, και να λές “Θεέ μου, σώσε την ψυχή μου”;». «Θα το κάνω, Γέροντα», μου λέει. «Άρχισε λοιπόν, του λέω, από σήμερα να κάνης όλα αυτά που μπορείς, και ο παντοδύναμος Θεός θα κάνη το ένα που δεν μπορείς». Το καημένο ηρέμησε και συνέχεια έλεγε: «Σ᾿ ευχαριστώ, πάτερ». Είχε, βλέπεις, φιλότιμο και ο Καλός Θεός το βοήθησε. Πηγή: Από το βιβλίο Παΐσιου Αγιορείτου, Πνευματικός Αγώνας, Λόγοι Γ’,
Οάνθρωπος είναι μυστήριο!… Χρειάζεται πολλή διάκριση. Φυσικά, όλοι οι άνθρωποι έχουμε λίγη διάκριση, αλλά δυστυχώς οι περισσότεροι από εμάς δεν την χρησιμοποιούμε για τον εαυτό μας αλλά για τους συνανθρώπους μας (γιά να μή… διακριθούν, δηλαδή για να μην αναδειχθούν). Έτσι την μολύνουμε με την κρίση και κατάκριση και την απαίτηση να διορθωθούν οι άλλοι, ενώ θα έπρεπε να έχουμε απαίτηση μόνον από τον εαυτό μας, που δεν αποφασίζει να πάρη τον πνευματικό αγώνα στα ζεστά και να κόψη τα πάθη του, για να ελευθερωθή η ψυχή μας και να πετάξη στον Ουρανό.
Εγώ εύχομαι ή όλοι στον Παράδεισο ή κανένας στην κόλαση… Καλά δεν λέω; Είναι πολύ βαρύ, μετά από όσα έκανε ο Θεός για μας τους ανθρώπους, να πάμε στην κόλαση και να Τον λυπήσουμε. Ο Θεός να φυλάξη, όχι μόνον άνθρωπος, αλλά ούτε πουλί να μην πάη στην κόλαση. Ο Καλός Θεός ας μας δώση καλή μετάνοια, για να μας βρη ο θάνατος σε καλή πνευματική κατάσταση και να αποκατασταθούμε στην Ουράνια Βασιλεία Του. Αμήν.
Απόσπασμα ομιλίας για το Άγιον Όρος του π. Ευαγγέλου Παπανικολάουπου πραγματοποιήθηκε την Δευτέρα 18-12-2023 στην Σχολή Γονέων – Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κατερίνης.
4. Προσωπική μαρτυρία για την συνάντηση του Σταμάτη ενός ομοφυλόφιλου άνδρα με το γέροντα Παΐσιο στο Άγιον Όρος το 1989. π. Ευάγγελος Παπανικολάου. https://www.youtube.com/watch?v=MIJWhdca1g4
«Μια φορά ο π. Βιτάλιος Σιντόρενκο απ’ τη Γεωργία, έκανε συζήτησι με μια γυναίκα προτεστάντισσα που δεν πίστευε στις Εικόνες και έλεγε ότι είναι απλά ξύλα. Ο Βιτάλιος έλεγε ότι ο Κύριος μπορεί να της δείξη την αγάπη του αν αυτή έχη πίστι. Αυτή του απάντησε ότι θα πιστέψη στις Εικόνες αν δη κάποιο θαύμα. Ο Βιτάλιος άρχισε μαζί της να προσεύχεται μπροστά σε μια Εικόνα της Παναγίας και ξαφνικά η Εικόνα αυτή λούσθηκε σ’ ένα ασυνήθιστο φως. Έτσι ο Βιτάλιος, παιδί ακόμα, βοήθησε με την προσευχή του να γνωρίση αυτή η γυναίκα την αλήθεια της Ορθοδοξίας».
***
Ήταν ένας μεγάλος ερημίτης και πραγματικά ζωντανός άγιος της εποχής μας, πλήρης εξαιρετικής αγάπης και ασυνήθιστης ταπεινότητας. Διακρινόταν για τη σπάνια πραότητα του, εξέπληττε με τη συμπόνια του και την τρυφερότητα προς όλους όσους είχαν την ευτυχία να τον γνωρίσουν.
Το κυριότερο έργο για τον πατέρα Βιτάλιο ήταν η προσευχή. Μαζί με την χάρη της ιεροσύνης ο πατήρ Βιτάλιος απέκτησε και την χάρη της προσευχής, προσευχής υπέρ του πλησίον. Στην εκκλησία ο πατήρ Βιτάλιος πήγαινε πολύ ώρα πριν αρχίσει η λειτουργία…. Μια φορά ο φύλακας του ιερού ναού του αγίου Αλεξάνδρου Νέφσκι είδε τη νύχτα πώς η εκκλησία ήταν γεμάτη κόσμο. «Μα πώς μπήκαν όλοι αυτοί εδώ μέσα, σκέφτηκε, αφού η εκκλησία είναι κλειστή;» Εκείνη την ώρα ο πατήρ Βιτάλιος έκανε την Προσκομιδή και οι άνθρωποι πού τους είδε ο φύλακας να στέκονται στην εκκλησία ήταν αυτοί πού εκείνη την στιγμή μνημόνευε ο πατήρ Βιτάλιος. Τόσο πολύ ανάγκη έχουν οι ψυχές των κεκοιμημένων από προσευχή. Ο πατήρ Βιτάλιος είχε ένα μεγάλο κατάλογο με τα ονόματα των κεκοιμημένων. Ήταν τρία μεγάλα τετράδια και τα διάβαζε κάθε μέρα. Ο εχθρός του ανθρώπινου γένους μισεί κάθε θεάρεστο έργο. Μια φορά εμφανίστηκε στον πατέρα Βιτάλιο και του είπε: «Θα μου πληρώσεις για την προσευχή πού κάνεις για πεθαμένους»….
***
Εξαιτίας της άγιας ασκητικής ζωής του, ο πατήρ Βιτάλιος έλαβε από το Θεό το σπάνιο δώρο της προορατικότητας και της θεραπείας των ασθενών ψυχών. Ενθυμούμαι πως, έπειτα από οκτώ χρόνια, όταν ζούσα σαν δόκιμος μοναχός στο γεωργιανό μοναστήρι, αξιώθηκα να είμαι κοντά του κατά τον εορτασμό του οσίου Σίο Μγκβίμσκι.
Τότε στο μοναστήρι αυτό του ΣΤ’ αιώνα, το οποίο είχε επιστραφεί από την άθεη εξουσία στα χέρια της Εκκλησίας, τελούσε τη Θεία Λειτουργία ο Πατριάρχης πάσης Γεωργίας Ηλίας ο Β’. Μετά την Ακολουθία, ο πατήρ Βιτάλιος, που συλλειτούργησε με το Μακαριότατο σ’ εκείνη την εορτή, μου απεκάλυψε ότι είδε πως επάνω στο κεφάλι του Πατριάρχη, πριν ακόμη την έναρξη της Θείας Λειτουργίας, κατέβηκε ένα φωτεινό σύννεφο, το οποίο βρισκόταν εκεί κατά τη διάρκεια όλης της Ακολουθίας. Στο τέλος της αφήγησης του, τόνισε ότι η θεϊκή αυτή επίσκεψη χαρίστηκε στο Μακαριότατο για τη θαυμαστή του ταπείνωση. π. Ιωάννου Κογκάν «Από την αιχμαλωσία στο φως»
***
Η κυρία Τατιάνα λέει: «Γι’ αυτούς πού επισκέπτονταν τον πατέρα Βιτάλιο υπήρχε η εξής τάξη. Όταν έμπαινες μέσα στο δωμάτιο του έπρεπε να διαβάσεις το “Άξιον εστίν”, μετά να του ζητήσεις ευλογία. Μετάο πατήρ Βιτάλιος σου έκανε μετάνοια, σε ευλογούσε, σου φιλούσε το χέρι και ζητούσε ευλογία από σένα. Εγώ όταν πρώτη φορά μου το ζήτησε τα έχασα – πώς εγώ να ευλογήσω έναν ιερέα!…» Μετά άρχιζε η συζήτηση. Ο ίδιος ο πατήρ Βιτάλιος καθόταν κάτω στο πάτωμα, ενώ τους επισκέπτες τους έβαζε να κάθονται στις καρέκλες. Όμως κανείς δεν ήθελε και όλοι κάθονταν γύρω του κάτω στο πάτωμα. Μπορούσε ώρες να κάθεται ανακούρκουδα χωρίς να αλλάξει θέση…. Ο πατήρ Βιτάλιος δεν έλεγε τα δικά του αλλά του άρεσε να διαβάζει κάτι από τους πατέρες… Ήταν σαν ένα ζωντανό βιβλίο όπου έβρισκες απαντήσεις σε όλες τις απορίες σου.
***
Ο πατήρ Βιτάλιος νουθετούσε όχι μόνο με τα λόγια αλλά και με την ίδια τη ζωή του. Διηγιόταν για τον εαυτό του: «Όταν ήμουν νέος είδα μια φορά έναν πνευματικό άνθρωπο. Ήμασταν μαζί μόνο μία μέρα. Είδα την αγάπη του και την θυμάμαι μέχρι τώρα». Και ο ίδιος ήταν για τους άλλους ένα ζωντανό παράδειγμα της γνήσιας αγάπης. Έλεγε: «Τα πράγματα δεν είναι δύσκολα. Αν αγαπάς τους άλλους και με ειλικρίνεια προσπαθείς να τους βοηθήσεις, τότε η ζωή σου θα είναι εύκολη». Ενώ ζούσε στην Τιφλίδα γνώριζε τί ανάγκη έχουν οι άνθρωποι στα πιο απομακρυσμένα μέρη της Ρωσίας και έστελνε στον καθένα, ότι είχε ανάγκη: τρόφιμα σ’ αυτούς πού δεν είχαν να φάνε, σε άλλους λεφτά και σε άλλους ρούχα. Στο Μουρμάνσκ πού βρίσκεται πέρα από τον πολικό κύκλο έστελνε ταχυδρομικός φρούτα και αυτά έφταναν στον προορισμό τους φρέσκα. Φρόντιζε τα πνευματικά του τέκνα, όπως φροντίζει τα παιδιά της μια τρυφερή μητέρα.Μπορούσε ταυτόχρονα να είναι και πατέρας και μητέρα και αδελφός και αδελφή και γέροντας….
Λέει μια πνευματική κόρη του πατρός Βιταλίου: «Όταν επισκεπτόμασταν τον πατέρα Βιτάλιο, σχεδόν πάντα τρώγαμε μόνο πατάτες, όμως ακόμα και τα πιο νόστιμα εδέσματα δεν μπορούν να συγκριθούν μ᾿ εκείνο το πολύ απλό φαγητό. Τέτοια ζεστασιά και αγάπη δεν μπορούσες να βρείς πουθενά αλλού στην γη»… Όταν τον πατέρα Βιτάλιο επισκέπτονταν Αρχιμανδρίτες και Επίσκοποι έτρωγαν ίδιο φαγητό που τρώγανε και οι άλλοι, και τα επιτραπέζια σκεύη ήταν πολύ φτηνά. «Σ᾿ όλη την ζωή μας πρέπει να μαθαίνουμε την ταπείνωση», έλεγε ο πατήρ Βιτάλιος.
Κρατούσε στη μνήμη του ανθρώπους πού τον έχουν επισκεφτεί έστω και μια φορά μόνο, και όχι μόνο αυτούς αλλά και τους δικούς τους συγγενείς. Έλεγε: «Η μνήμη ρυπαίνεται από τις αμαρτίες»… Η καρδιά του πονούσε για όλους τους ανθρώπους. Αν κάποιος του παραχωρούσε τη θέση του στο μετρό, ο πατήρ Βιτάλιος έλεγε ότι τώρα είναι υποχρεωμένος να προσεύχεται γι’ αυτόν τον άνθρωπο στον Κύριο και να παρακαλάει να τον σώσει. Όταν ο πατήρ Βιτάλιος εξομολογούσε τον κόσμο στην εκκλησία συχνά ό ίδιος γονάτιζε μπροστά στον εξομολογούμενο και άρχιζε να λέει στον άνθρωπο δικές του αμαρτίες. “Έλεγε με δάκρυα τις αμαρτίες του αλλού σαν να τις έκανε ο ίδιος: «Εγώ ο αμαρτωλός μοναχός Βενέδικτος δεν σέβομαι τους γονείς μου, πίνω βότκα, πορνεύω…». Άνθρωποι πού τον έβλεπαν να μετανοεί με τέτοια ειλικρίνεια για τις δικές τους αμαρτίες άρχιζαν να κλαίνε με σπαραγμούς…
Ο πατήρ Βιτάλιος έλεγε ακόμα: «Κάθε αμαρτία μας έχει μέσα της και άλλες αμαρτίες. Για παράδειγμα η κατάκριση: μέσα στην κατάκριση υπάρχει η υπερηφάνεια πού είναι η αιτία της κατάκρισης, υπάρχει η τάση για την αυτοπροβολή. “Αν κατάκρινες τον άλλον σημαίνει ότι έβαλες τον εαυτό σου πιο πάνω απ’ αυτόν, θεώρησες τον εαυτό σου καλύτερο… Πρέπει να χύνουμε όσο μπορούμε περισσότερα δάκρυα για τις δικές μας αμαρτίες. Όταν κάποιος μας προσβάλλει εμείς κλαίμε πικρά. Πρέπει όμως αυτά τα δάκρυα να τα στρέψουμε αλλού, να κλαίμε για τις αμαρτίες μας. Να ενθυμούμαστε τις αμαρτίες μας και να κλαίμε πικρά. Κάθε τέτοιο δάκρυ έχει πολύ μεγάλη αξία».
Ο πιο εύκολος δρόμος σωτηρίας είναι να μην κατακρίνουμε κανέναν, τότε και εμάς δεν θα μας κρίνει ο Κύριος.
Μια μέρα τον πατέρα Βιτάλιο επισκέφτηκε ένας ιερέας. Ο πατήρ Βίταλιος τον ρώτησε: «Ήλθε ένας άνθρωπος να μιλήσει μαζί σου, εσύ του λες διάφορα και εκείνος δεν καταλαβαίνει, τα λόγια σου δεν τον αγγίζουν. Τί πρέπει να κάνεις;» Και εκείνος ο ιερέας του απαντάει: «Αν ο άνθρωπος δεν καταλαβαίνει εγώ τί φταίω;» «Όχι, του λέει ο πατήρ Βίταλιος, εμείς φταίμε. Αν εγώ δεν μπόρεσα να παρηγορήσω έναν άνθρωπο αυτό σημαίνει ότι δεν έχω αποκτήσει χάρη πού θα έπρεπε να μεταδώσω σ’ εκείνον τον άνθρωπο».
Ο πατήρ Βιτάλιος έλεγε: «Μερικοί άνθρωποι έχουν κάνει τόσο μεγάλες αμαρτίες πού το επιτίμιο πού τους αξίζει δεν μπορούν να το σηκώσουν και το σηκώνω εγώ». Λένε πώς μια μέρα, όταν ο πατήρ Ανδρόνικος εξομολογούσε στην εκκλησία, τον πλησίασε τρέχοντας ο πατήρ Βιτάλιος και του είπε: «Πάτερ, τιμώρησέ με, έκανα έκτρωση…».
Μια φορά ο πατήρ Βιτάλιος είπε σε μια πνευματική του κόρη: «Μέρα, νύχτα δεν με αφήνουν ήσυχο,όλο φωνάζουν: Πάτερ Βιτάλιε, βοήθησε μας!» Και ο πατήρ Βιτάλιος βοηθούσε, βοηθούσε με προσευχή… Προσευχή ήταν η αναπνοή του, μ’ αυτή συνδεόταν με την Πηγή της Ζωής και μ’ αυτή βοηθούσε τους ανθρώπους επικαλούμενος το έλεος του Κυρίου. «Η προσευχή του πατρός Βιταλίου μπορεί να σε βγάλει από την κόλαση», έλεγαν τα πνευματικά του τέκνα. Γνωρίζοντας το θέλημα του Θεού ο πατήρ Βιτάλιος τολμούσε να ικετεύει τον Κύριο να σπλαχνιστεί τον αμαρτωλό. Ήξερε πολύ καλά αυτό πού λέει ο άγιος Δημήτριος του Ροστοφ για την δύναμη πού έχει η προσευχή: «Η προσευχή όχι μόνο νικάει τους νόμους της φύσης και είναι ακαταμάχητη ασπίδα κατά των ορατών και αοράτων εχθρών αλλά ακόμα και το χέρι του Παντοδύναμου Θεού, πού είναι έτοιμο να χτυπήσει τους αμαρτωλούς, δεν το αφήνει να πέσει».
***
Αν δεν υπάρχει χάρη ο άνθρωπος από μόνος του δεν μπορεί να υπομένει πόνους.
Μια πνευματική κόρη του πατρός Βιταλίου λέει:«Ο σύζυγος μου ήταν άπιστος και βλασφημούσε τα θεία. Μαζί του ζούσα 23 χρόνια. Πολλές φορές έλεγα στον πατέρα Βιτάλιο να τον χωρίσω αλλά εκείνος δεν μου έδινε την ευλογία του. Έλεγε: “Όποιος σηκώνει τον σταυρό του μέχρι το τέλος λαμβάνει στεφάνι από τον Θεό, η ανταμοιβή του θα είναι τέτοια πού δεν μπορεί να φανταστεί”».
Όταν αναπνέεις δεν ρωτάς πώς γίνεται αυτό, το ίδιο και η προσευχή, να την κάνεις συνέχεια και θα λάβεις την σωτηρία. Σε κάθε ανάγκη και θλίψη να κάνουμε την προσευχή του Ιησού και τότε με τον καιρό θα λάβουμε αυτό πού ζητάμε. Αυτή η προσευχή θα μας διαφυλάξει από την σφραγίδα του Αντίχριστου, θα σβήσει τις αμαρτίες μας, θα μας στολίσει με αρετές και θα μας οδηγήσει στην ένωση μετά του Θεού. Να αγαπάς την προσευχή. Αυτή θα σε περιβάλει με αρετές, θα σε οδηγήσει στο δρόμο της σωτηρίας, θα σε ενθαρρύνει, θα σου δώσει χαρά και θα έχεις κλήρο μετά των δικαίων. Όταν άνθρωποι αντιλέγουν σ’ αυτά πού λες ή σε κατακρίνουν να μην τους απαντάς αλλά να κάνεις προσευχή. Είναι πολύ καλό φάρμακο.
Αυτοί πού τον είχαν γνωρίσει από κοντά έλεγαν πώς ο πατήρ Βιτάλιος δεν ήταν αυτού του κόσμου. Όταν ήθελε να βρει φίλο μεταξύ των ανθρώπων, ο πνευματικός του του είπε: «Μην ψάχνεις, δεν θα βρεις φίλο. Κανένας άνθρωπος στον κόσμο δεν θα σε καταλάβει, γι’ αυτό θα είσαι μόνος».
Στα πνευματικά του τέκνα ο πατήρ Βιτάλιος έλεγε: «Μόνο ο Θεός είναι για μας Πατέρας και Φίλος και Αδελφός».
Σ’ αυτούς πού έλεγαν ότι στην εποχή μας δεν υπάρχουν μεγάλοι άγιοι ο πατήρ Βιτάλιος απαντούσε: «Η δύναμη της χάρης είναι ίδια σήμερα όπως και στην εποχή των αποστόλων, φταίμε εμείς».
Στις γεμάτες θόρυβο πόλεις και στα δυσδιάκριτα χωριά ο Γέροντας οργάνωσε κρυφά μοναστήρια. Τα μοναστήρια αυτά ήτανε απλά σπίτια, που μαζεύτηκαν απλοί, σε τίποτα μή διακρινόμενοι άνθρωποι, οι οποίοι, όπως και όλοι οι άλλοι πήγαιναν στις δουλειές τους κ.λπ., όμως μέσα στο σπίτι ζούσαν κατά το δικό τους μοναχικό τυπικό. Βεβαίως, με το ράσο ντύνονταν μόνο για την μοναχική κουρά. Έτσι ο πατήρ Βιτάλιος εμφύτευσε τις κληματσίδες στα αμπέλια του Κυρίου σε άκρως εχθρικό περιβάλλον.
«Όλους να αγαπάς, όλους να έχεις σαν αγιους, να κατακρίνεις τον εαυτό σου και με δάκρυα να εργάζεσαι το θέλημα του Κυρίου μας», έγραψε σε κάποιον ο Γέροντας.
***
Ο πατήρ Βιτάλιος έλεγε: «Θα χυθεί πολύ αίμα πάνω στη γη, άνθρωποι θα σκοτώνουν ο ένας τον άλλον, θα υποφέρουν από την πείνα. Μην πετάτε τα απομεινάρια των φαγητών γιατί τότε θα χαίρεστε και γι’ αυτά… Άνθρωποι θα προσπαθήσουν να βρουν καταφύγιο σε άλλες χώρες… Ας γνωρίσει ο καθένας τον εαυτό τον και τότε θα καταλάβουμε ότι για τα δεινά του κόσμου φταίει ο καθένας μας, φταίνε οι αμαρτίες μας»….
***
Φεύγοντας ο πατήρ Βιτάλιος δεν άφησε καμία υλική κληρονομιά. Όμως άφησε κάτι παραπάνω, μας άφησε την αγάπη του. Αυτή η αγάπη ζει τώρα στις καρδιές των ανθρώπων.
Σ’ ένα πασχαλινό γράμμα του έγραψε τα εξής πού θα θεωρηθούν ως παρακαταθήκη του: «Να αγαπήσουμε τον πλησίον και θα αγαπήσουμε τον Χριστό. Να αγαπήσουμε αυτούς πού μας προσβάλλουν, τους εχθρούς μας και θα μας ανοίξουν οι πύλες της χαράς και ο Αναστημένος Χριστός θα ανταμώσει την ψυχή μας πού έχει αναστηθεί στην αγάπη. Να, αυτό είναι! Μόνο αυτά τα λίγα περιμένει από μας ο Κύριος! Εδώ είναι ο παράδεισος! Εδώ είναι η Ανάσταση! Να αγαπήσουμε την αγάπη και θα ζήσουμε εν Χριστώ, πού αναστήθηκε μετά από το Πάθος και το θάνατο πού υπέφερε από αγάπη για μας!»
Ένας καλόγερος από το Άγιον Όρος μας μετέφερε και το εξής: Όταν αυτός έμαθε για τον θάνατο του αγαπημένου του γέροντα, τον έπιασε απέραντη θλίψη. Πόσο καιρό ήταν έτσι, δεν θυμάται, όμως μια νύχτα του εμφανίσθηκε ο Γέροντας Βιτάλιος με απλό, όπως πάντα ράσο, και τον ρώτησε: Πώς είσαι; «Δεν μπορώ να είμαι καλά, αφού έμεινα χωρίς εσένα». Ο πατήρ Βιτάλιος τον σταύρωσε και μόλις τελείωσε του είπε: «Μην ανησυχείς και μην εγκαταλείπεις την κοπέλα αυτή». Όταν ο μοναχός ξύπνησε από το όραμα αναρωτήθηκε: Μήπως είναι πειρασμός; για ποιά κοπέλα πρόκειται; Πέρασε χρόνος και για κάποιες δουλειές ο καλόγερος έπρεπε να πάει στην πόλη. Εκεί τον βρήκε η ανεψιά του και τον παρακάλεσε: θέλω να ζήσω ως καλόγρια σε μοναστήρι, βοήθησέ με….
***
Κάθισε στο μικρό ντιβάνι του και άρχισε να μας διηγείται πως πρόσφατα λίγες μέρες πριν έλθουμε εμείς είχε επισκεφτεί τον άλλο κόσμο: «Ήλθε ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, με πήρε και αρχίσαμε να ανεβαίνουμε πάνω. Όταν φτάσαμε στον Ουρανό εκεί είχαν τράπεζα. Στην τράπεζα καθόταν ο άγιος Νικόλαος, άλλοι άγιοι, οι άγιοι απόστολοι και ο ίδιος ο Κύριος. Τότε ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος πήρε απ΄ το τραπέζι και μου έδωσε ένα παξιμάδι. Το έβαλα στον κόρφο μου. Ο Κύριος είπε στον Ιωάννη τον Θεολόγο ότι δεν ήλθε ακόμη ο καιρός γι΄ αυτό τον δούλο του Θεού, πάτε τον πίσω στην γη. Ο Ιωάννης ο Θεολόγος με συνόδεψε μέχρι την γη και αισθάνθηκα πώς ξαναμπήκα στο σώμα μου. Αμέσως έβαλα το χέρι μου στον κόρφο για να βγάλω το παξιμαδάκι, όμως δεν ήταν εκεί…». Ο πατήρ Βιτάλιος άρχισε να κλαίει… Μια μέρα πριν κοιμηθεί ο πατήρ Βιτάλιος με το χέρι του μου έδειξε να σηκώσω την κουρτίνα στο παράθυρο. «Ποιόν βλέπεις;», τον ρώτησα. Εκείνος κοιτούσε χωρίς να μιλάει, μετά φίλησε το χέρι του και μου έδειξε προς την εικόνα της Παναγίας… «Σε επισκέφθηκε η Παναγία;», τον ρώτησα. Εκείνος κούνησε καταφατικά το κεφάλι.
Δεν υπάρχει δύναμη ικανή να κατεδαφίσει το έργο του Θεού. Ο Πύργος της Βαβέλ δεν είναι το μοναδικό κτίσμα στην ιστορία που κατέπεσε. Πολλοί πύργοι που οικοδόμησαν ιδιώτες, με την επιθυμία να κυβερνήσουν τα πλάσματα του Θεού, το λαό του Θεού, να γίνουν δηλαδή μικροί θεοί, σκορπίστηκαν κι έγιναν καπνός. Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς https://iconandlight.wordpress.com/2021/11/30/70369/
Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς «Οι άγιοι είναι έσοπτρα κεκαθαρμένα, απαστράπτοντα, στα οποία αντανακλάται η ομορφιά και η δύναμη του μεγαλειώδους προσώπου του Χριστού. Είναι οι καρποί που φέρει επάνω του το Δέντρο της Ζωής: το Δένδρο είναι ο Χριστός και οι καρποί, οι άγιοι…. Όπως τα σταφύλια ωριμάζουν επάνω στο κλήμα, έτσι οι άγιοι ωριμάζουν εν Χριστώ. Ότι είναι ο ήλιος ανάμεσα στα αστέρια, είναι και ο βασιλιάς ανάμεσα στους υπηκόους του, είναι και ο Χριστός ανάμεσα στους αγίους Του. Υπάρχουν δυο δρόμοι, ορθοί και οι δυο: από τον Χριστό προς τους αγίους και από τους αγίους προς τον Χριστό “.
Η μετακομιδή του Τιμίου Χιτώνος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς
Την εποχή που ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός σταυρώθηκε για το ανθρώπινο γένος, υπήρχε στις τάξεις του ρωμαϊκού στρατού της Ρώμης στα Ιεροσόλυμα κάποιος Ελιόζ (ραβίνος ), της πόλεως Μτσχέτα. Η μητέρα του είχε ακούσει για τον Χριστό και σ’ Αυτόν πίστευε με όλη την καρδιά της. Αποχαιρετώντας τον γιό της, ο οποίος στρατευόταν στην Παλαιστίνη, τον συμβούλευσε να μην κάνει τίποτε εναντίον του Χριστού. Όταν οι δήμιοι προσήλωναν τον Χριστό επάνω στον Σταυρό, ο κτύπος του σφυριού στον Γολγοθά διαπέρασε τα αυτιά της μητέρας του Ελιόζ, που βρίσκονταν στην πόλη Μτσχετα. Στο άκουσμά του η γυναίκα φώναξε:”Αλίμονο σ’ εμένα την τάλαινα, που δεν πέθανα νωρίτερα. Ο θάνατος θα με είχε γλυτώσει από τον φρικτό αυτό ήχο!” Μόλις τελείωσε τη φράση της σωριάστηκε νεκρή. Εκείνες τις ημέρες ο Ελιόζ βρισκόταν κάτω από τον Σταυρό στον Γολγοθά: έριχνε κλήρο για τον Χιτώνα του Χριστού, μαζί με τους άλλους στρατιώτες της φρουράς. Αυτός κέρδισε τον Χιτώνα, έφερε μαζί του το ιερό κειμήλιο πίσω στη Μτσχέτα και το χάρισε στην αδελφή του, Σιδωνία. Μόλις έμαθε εκείνη για τον μαρτυρικό Θάνατο του Κυρίου και για το γεγονός πως ο αδελφός της είχε συμμετάσχει στο έγκλημα, στο οποίο χύθηκε αίμα αθώου, έπεσε νεκρή κρατώντας σφιχτά στα χέρια της τον Χιτώνα του Χριστού· τόσο σφιχτά, ώστε κανείς δεν μπόρεσε να της τον αποσπάσει, με αποτέλεσμα να ενταφιαστεί μαζί της. Ένας κέδρος ανεφύη απ τον τάφο της και ανέβλυσε μύρο ιαματικό. Εν καιρώ όμως το δένδρο αυτό κόπηκε και στη θέση του σκαλίστηκε ένας στύλος. Με τις προσευχές της Αγίας Νίνας (της Ισαποστόλου – 14 Ιανουαρίου ), ένας άγγελος ύψωσε πάνω απ τον τάφο αυτόν τον στύλο που έλαμπε και τον ακούμπησε επάνω στον, σκαλισμένο στο ξύλο, στυλοβάτη. Ο βασιλιάς Μιριάν (265-342), αφού βαπτίστηκε χριστιανός, ανήγειρε στο σημείο εκείνο μία Εκκλησία αφιερωμένη στους αγίους Αποστόλους. Το έτος 1625 ο σάχης Αμπάς πήρε τον Χιτώνα και τον έστειλε στην Μόσχα ως δώρο, στον τσάρο Μιχαήλ Φιοντόροβιτς (Ρωμανόφ, 1613-1645) και στον πατριάρχη Φιλάρετο. Κατατέθηκε στον καθεδρικό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στη Μόσχα. Πηγή: Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, «Ο Πρόλογος της Οχρίδας», (Ιούλιος), σελ. 102-3, Εκδ. Άθως. http://prologue.orthodox.cn/July10.htm
***
Ύμνος εγκωμιαστικός στην μητέρα του Ελιόζ Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς
Η μητέρα του Ελιόζ τον συμβούλεψε: «Ελιόζ, φως των οφθαλμών μου, Να, μπαίνεις στον αυτοκρατορικό στρατό ακριβώς στη γη των προγόνων μου. Σε αυτή τη γη, εμφανίστηκε ο Βασιλιάς, ο αναμενόμενος από αιώνων, ο Χριστός, ο Κύριος. ο Σωτήρας, ο προφητευμένος από τους προφήτες,.
Έφθασαν τα νέα της ελεύσεώς Του, και στη Γεωργία, κάνει θαύματα ανείδωτα, Και, μιλάει με λόγια ανήκουστα, εγκαθιδρύει τη Βασιλεία του Θεού μεταξύ των ανθρώπων, Παντού μιλούν γι’ Αυτόν!.
Άνθρωποι και άγγελοι χαίρονται, αλλά αυτή η χαρά σκιάζεται από την μοχθηρή κακία των πρεσβυτέρων των Εβραίων, οι οποίοι σκέπτονται να σκοτώσουν τον Σωτήρα από τη νέα αυτή κατάρα, ο λαός κατατρύχεται. Αλλά, συ γιε μου, και φως των ματιών μου, μην συμμετάσχεις στην κακία τους , μη βρέξεις τα χέρια σου με το αίμα του Δίκαιου».
Πέρασε ο καιρός, μια μέρα η μάνα στην προσευχή της άκουσε τον ήχο του σφυριού στον Σταυρό, Η μητέρα ούρλιαξε σαν να καιγόταν ζωντανή μες στη φωτιά: «Ω θάνατε, γιατί δεν ήρθες σε μένα νωρίτερα, να μην ακούσω, αυτόν τον φρικτό ήχο αυτόν που αναγγέλλει τον θάνατο του Αναμάρτητου Σωτήρα και την κατάρα που επέσυρε στο εβραϊκο έθνος.
Ω γιε, ω Ελιόζ, γιατί δεν άκουσες τη μάνα σου; γιατί βοήθησες να χυθεί το Αίμα του Αθώου;» Αφού είπε αυτό, η θρηνούσα μητέρα, έπεσε κατα γης, και παρέδωσε τη ψυχή της στο Θεό. Πηγή: Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, «Ο Πρόλογος της Οχρίδας», (Ιούλιος). http://prologue.orthodox.cn/July10.htm
***
αββάς Ιωάννης ο Σαββαΐτης του Σινά
Ο αββάς Ιωάννης ο Σαββαΐτης διηγήθηκε τα εξής· «Όταν καθόμουν στην πιο μακρινή έρημο, ήλθε κάποιος αδελφός από το μοναστήρι να με επισκεφθεί. Τον ρωτούσα λοιπόν· «Πως είναι οι πατέρες;». Και λέγει· «Με τις ευχές σου, καλά». Τον ρώτησα λοιπόν και για κάποιον αδελφό, που είχε κακή φήμη και όνομα. Και μου απαντά αυτός· «Πίστεψέ με, πάτερ ακόμη δεν έχει απαλλαγεί απ’ εκείνη τη φήμη». Όταν το άκουσα αυτό είπα. «Ουφ». Και μόλις είπα το «Ουφ» έπεσα σαν σε μια έκσταση ύπνου και βλέπω τον εαυτό μου να στέκεται στον άγιο Κρανίου Τόπο και έβλεπα τον Κύριο σταυρωμένο ανάμεσα στους δυο ληστές. Όρμησα λοιπόν να προσκυνήσω και να τον πλησιάσω. Και μόλις το είδε αυτό ο Χριστός, διέταξε με δυνατή φωνή τους αγγέλους που ήταν εκεί, λέγοντας· «Πετάξτε τον έξω, γιατί μου είναι αντίχριστος, γιατί πριν εγώ κρίνω αυτός κατέκρινε τον αδελφό του». Όταν λοιπόν με έδιωχναν και έφθασα να βγω από την πόρτα, πιάστηκε το ράσο μου όταν έκλεινε και το άφησα εκεί κι αμέσως ξύπνησα. Λέγω λοιπόν στον αδελφό, που με είχε επισκεφθεί· «Η ημέρα αυτή μου είναι κακή». Κι αυτός μου λέγει· «Εξαιτίας ποιου πράγματος, πάτερ;». Τότε του διηγήθηκα αυτά που είδα και είπα· «Πίστεψέ με, ότι το ράσο συμβολίζει τη σκέπη του Θεού, που ήταν επάνω μου και την στερήθηκα». 2. Και από την ημέρα εκείνη, παιδιά μου, μάρτυράς μου ο Θεός, πέρασα επτά χρόνια στις ερήμους, ούτε ύπνο γευόμουνα, ούτε μπήκα κάτω από στέγη, ούτε με άνθρωπο έκανα συντροφιά, μέχρις ότου ξαναείδα τον Κύριο, που έδωσε την άδεια να μου επιστραφεί το ράσο μου. 3. Εμείς όταν ακούσαμε να λέγονται αυτά από τον όσιο Ιωάννη, είπαμε· «Αν ο δίκαιος μόλις και μετά βίας σώζεται, ο ασεβής και αμαρτωλός πως θα τα βγάλει πέρα;». Απ’ αυτό λοιπόν γίνεται φανερό ότι η καταλαλιά είναι μεγάλο κακό».
***
Ρώτησε ένας αδελφός τον αββά Ποιμένα: «Εάν δώ κάποιο σφάλμα του αδελφού μου, είναι καλό να το σκεπάσω;» Κι ο Γέροντας απάντησε: «Όποια ώρα σκεπάσουμε το σφάλμα του αδελφού μας, σκεπάζει και ο Θεός το δικό μας. Και όποια ώρα θα φανερώσουμε του αδελφού το σφάλμα, θα φανερώσει και ο Θεός το δικό μας».
Αγία Σοφία της Κλεισούρας
«Τα μάτια να βλέπουν και να μη βλέπουν. Τ ‘αυτιά ν’ ακούν και να μην ακούν. Το στόμα να μη βλασφημεί. Κλειδί στο στόμα. Να μη μεταφέρετε λόγια από τον ένα στον άλλο. Να έχετε για όλους αγάπη. Να σκεπάζετε, να σας σκεπάζει ο Θεός. Πολλάν υπομονήν να κάμετε, πολλάν υπομονήν !!! ».
«Κανένα να μη ελέγχεις και κανένα να μη κατηγορείς για τη συμπεριφορά του, ούτε και τον πιο κακό. Άπλωσε τον χιτώνα σου πάνω σ’ αυτόν που έφταιξε, και σκέπασε τον. Κι αν δεν μπορείς να φορτωθείς επάνω σου το φταίξιμό του και να δεχτείς για λόγου του την τιμωρία και την ντροπή, τουλάχιστον δείξε υπομονή και μη τον περιφρονήσεις». Σκέπασε αυτόν που φταίει, όταν βέβαια δεν πρόκειται να σε ζημιώσει. Με τον τρόπο αυτό του δίνεις θάρρος, αλλά και συ κρατάς το έλεος του Θεού».Αγ. Ισαάκ ο Σύρος
***
Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου
Με την κατάκριση φεύγει αμέσως η Χάρις του Θεού και δημιουργείται αμέσως ψυχρότητα στη σχέση σου με τον Θεό. Πώς να κάνεις μετά προσευχή; Η καρδιά γίνεται πάγος μάρμαρο. Η κατάκριση και η καταλαλιά είναι οι μεγαλύτερες αμαρτίες και απομακρύνουν την Χάρη του Θεού περισσότερο από κάθε άλλο αμάρτημα.«Όπως το νερό σβήνει την φωτιά, λέει ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, έτσι και η κατάκριση σβήνει την Χάρη του Θεού»…. Ο άνθρωπος που κατακρίνει, επειδή διώχνει τη Χάρη του Θεού, μένει αβοήθητος και δεν μπορεί να κόψει τα ελαττώματά του. Και αν δεν καταλάβει το σφάλμα του, για να ταπεινωθεί, θα έχει συνέχεια πτώσεις. Αν όμως το καταλάβει και ζητήσει την βοήθεια του Θεού, τότε ξαναέρχεται η Χάρις του Θεού.
Αν κατακρίνει κανείς τον άλλον για ένα σφάλμα του και δεν καταλάβει την πτώση του, ώστε να μετανοήσει, συνήθως πέφτει στο ίδιο σφάλμα, για να το καταλάβει. Ο Θεός δηλαδή από αγάπη επιτρέπει ο άνθρωπος να αντιγράφει την κατάσταση αυτού τον οποίο κατέκρινε. Αν πεις λ.χ. ότι κάποιος είναι πλεονέκτης και δεν καταλάβεις ότι κατέκρινες, ο Θεός παίρνει τη Χάρη του και επιτρέπει να πέσεις κι εσύ στη πλεονεξία. Αρχίζεις τότε να μαζεύεις. Μέχρι να καταλάβεις τη πτώση σου και να ζητήσεις συγχώρεση από τον Θεό, θα λειτουργούν οι πνευματικοί νόμοι.
Αχ, αν οι κοσμικοί άνθρωπο πάνε στη κόλαση από τις καταχρήσεις, οι πνευματικοί άνθρωποι θα πάνε από τις κατακρίσεις… Για κανέναν δεν μπορούμε να πούμε ότι θα πάει στην κόλαση. Ο Θεός δεν ξέρουμε πώς εργάζεται. Τα κρίματα του Θεού είναι άβυσσός. Κανέναν να μη καταδικάζουμε, γιατί έτσι παίρνουμε την κρίση από τα χέρια του Θεού. Πάμε να γίνουμε Θεοί. Αν μας ρωτήσει ο Χριστός την ημέρα της Κρίσεως, ας πούμε τη γνώμη μας…
Είναι μεγάλη υπόθεση η κρίση. Η κρίση είναι του Θεού. Είναι φοβερό! Δεν έχει σημασία αν έχη καλή διάθεση αυτός που είναι στην θέση να κρίνη. Σημασία έχει τί βγάζει με την κρίση του. Χρειάζεται πολλή διάκριση. Φυσικά, όλοι οι άνθρωποι έχουμε λίγη διάκριση, αλλά δυστυχώς οι περισσότεροι από εμάς δεν την χρησιμοποιούμε για τον εαυτό μας αλλά για τους συνανθρώπους μας (γιά να μή… διακριθούν, δηλαδή για να μην αναδειχθούν). Έτσι την μολύνουμε με την κρίση και κατάκριση και την απαίτηση να διορθωθούν οι άλλοι, ενώ θα έπρεπε να έχουμε απαίτηση μόνον από τον εαυτό μας, που δεν αποφασίζει να πάρη τον πνευματικό αγώνα στα ζεστά και να κόψη τα πάθη του, για να ελευθερωθή η ψυχή μας και να πετάξη στον Ουρανό.
Ένας αγνός, καλός, λογισμός έχει μεγαλύτερη δύναμη από κάθε άσκηση. Ο άνθρωπος, όταν τα βλέπη όλα με καλούς λογισμούς, εξαγνίζεται και χαριτώνεται από τον Θεό. Με τους αριστερούς λογισμούς κατακρίνει και αδικεί τους άλλους, εμποδίζει την θεία Χάρη να ερθη, και έρχεται έπειτα ο διάβολος και τον αλωνίζει.
– Μνήσθητι, Κύριε, όλων των εθνών, να τα έχεις στην αγκαλιά σου, να τα σκεπάζεις με την αγία Σου Σκέπη, να τα φυλάγεις από κάθε κακό και από τον πόλεμο. Και την αγαπημένη μας Ελλάδα μέρα και νύκτα να την έχεις στην αγκαλιά σου, να την σκεπάζεις με την αγία Σου Σκέπη, να την φυλάγεις από κάθε κακό και από τον πόλεμο.
***
Απο το μικρό γεροντικό
ι’. Στην Αντιόχεια, τη μεγάλη πόλη της Συρίας, υπάρχουν διάφορα φιλανθρωπικά ιδρύματα, και σ’ έν’ από αυτά ζούσε κάποιος χριστιανός πολύ ευσεβής. Αυτός συνήθιζε να προσφέρει κάθε φορά ότι χρειαζόταν ο καθένας. Αγόραζε ότι χρειαζόταν, και ανάμεσα σ’αυτά και λινά υφάσματα που έρχονταν από την Αίγυπτο,’ και όποιος χρειαζόταν ενδύματα του έδινε από αυτά, σύμφωνα με την εντολή του Κυρίου:”ήμουν γυμνός και με ντύσετε ” (Ματθ.κε’). Καθώς , λοιπόν, εμοίραζε τα υφάσματα, ήρθε κάποιος και πήρε ένα κομμάτι λινού υφάσματος όχι μόνο μία, μα και δεύτερη και τρίτη φορά. Όταν ο φιλάνθρωπος εκείνος χριστιανός παρατήρησε πως πήρε και δεύτερη και τρίτη φορά, σκέφτηκε πολύ αν έπρεπε να του το πει αυτό. Καθως, όμως, τον είδε να έρχεται και τέταρτη φορά να πάρει, σκεφτόμενος τους άλλους φτωχούς, του λέει: – Σε είδα που ήρθες και τρίτη και τέταρτη φορά, και σε άφησα να πάρεις δίχως να σου πω τίποτε’ σε παρακαλώ, μην ξανάρθεις, γιατί υπάρχουν και άλλοι που έχουν ανάγκη από υφάσματα. Ο φτωχός έφυγε καταντροπιασμενος. Όμως, την επόμενη νύχτα, ο προϊστάμενος εκείνης της διακονίας βλέπει σα να βρισκότανε στον τόπο που ονομαζότανε Χερουβείμ’ αυτός ο τόπος εθεωρείτο πολύ ιερός, γιατί -όπως λένε όσοι ξέρουν καλά την ιστορία του τόπου- βρέθηκε εκεί μια εικόνα φοβερή, που είχε τη μορφή του Σωτήρα μας Ιησού Χριστού. Καθώς, λοιπόν, βρέθηκε σ’ εκείνο τον τόπο και στεκόταν σκεφτικός, βλέπει τον Σωτήρα να κατεβαίνει και να τον μαλώνει, με θέμα, βέβαια, τα τέσσερα λινά κομμάτια που είχε πάρει ο φτωχός. Κ’ ενώ αυτός στεκόταν σιωπηλός, σήκωσε ο Χριστός το χιτώνα που φορούσε και του έδειξε τα ενδύματα που φορούσε πιο μέσα, λέγοντας: – Να, το πρώτο, το δεύτερο, το τρίτο και το τέταρτο. Μη λυπάσαι, λοιπόν, γι αυτά που έδωσες. Πίστεψέ με, πως από την ώρα που τα έδωκες στο φτωχό, έγιναν δικά μου ενδύματα.! Τότε, αναγνωρίζοντας εκείνος τα υφάσματα, έπεσε στα πόδια του Σωτήρα, λέγοντας: – Συγχώρεσε τη μικροψυχία μου, Κύριε, γιατί σκέφτηκα πολύ ανθρώπινα. Τότε μονάχα ξύπνησε, κι ευχαρίστησε τον Θεό για την πληροφορία που του έδειξε, με τόσο θαυμαστό τρόπο. Από τότε σ’ όλους έδινε με πολλή χαρά και απλότητα ότι του ζητούσαν. Και σε όσους είπε το όραμα εκείνο, σταυροκοπηθηκαν δοξάζοντας τον Θεό. Έρως Ερήμου, μικρό γεροντικό Δ ‘, Π. Β. Πάσχου, εκδ. Ακρίτα, Σελ.104-105
***
Η γραμμή του τηλεφώνου να είναι ανοικτή πάντα προς τον Θεό Άγιος Σωφρόνιος Σαχάρωφ
-Κάθε φορά που είχα να κάνω κάτι και που έπρεπε να μην σφάλω με την απόφαση που θα έπαιρνα, ήθελα πάντα να έχω την ευχή του Γέροντα. Γι’αυτό μερικές φορές ήταν συχνά τα τηλεφωνήματα. Ένα βράδυ σε ένα τηλεφώνημα δεν μου είπε τίποτα, παρά αναφερόταν με έντονο τρόπο στην αγάπη και την πρόνοια του Θεού. Μου είπε αρκετές φορές την φράση: “Υπάρχει πρόνοια, υπάρχει πρόνοια”, μη φοβάσαι- να χαίρεσαι. Να έχεις την πρόνοια του Θεού ως μία ομπρέλα και να είσαι από κάτω. Ήταν πολύ συγκινητικά όλα αυτά που έλεγε, τα λόγια του ήταν σαφή με αργό καθαρό ρυθμό. Στο τέλος μου είπε: -Ξέρεις τώρα μιλάμε με το τηλέφωνο- έτσι να μιλάς με τον Θεό, σαν να σηκώνεις το τηλέφωνο και να του λες ότι θέλεις απ’ευθείας. Να έχεις πάντα ανοικτή γραμμή, μη σπάσεις ποτέ το καλώδιο αυτό. Όλα στη ζωή μας ήθελε να τα προσανατολίζει έτσι, ώστε να έχουν πάντοτε σχέση με τον Θεό. Και πάλι μου έβαλε στην καρδιά μου το νόημα και την βασική ουσία της Προσευχής. *της Δήμητρας Δ. Δαβίτη: “Αναμνήσεις από τον ΓΕΡΟΝΤΑ ΣΩΦΡΟΝΙΟ ΤΟΥ ΕΣΣΕΞ”(Εκδόσεις Άθως – Ε΄ ΕΚΔΟΣΗ)
***
άγιος Σεραφείμ του Σαρώφ
Μου είπες ότι γύρω μας υπάρχει θερμότης όπως και στο λουτρό. Κοίταξε όμως! Το χιόνι επάνω μας δεν έχει λειώσει, ενώ από το ουρανό εξακολουθεί να πέφτη. Αυτό σημαίνει ότι η θερμότης δεν βρίσκεται στον αέρα, αλλά μέσα μας…. «Παρακαλάμε στην προσευχή μας να μας θερμαίνη το Πνεύμα». Αυτή η ίδια η ζέστη έκανε τους ερημίτες να μην φοβούνται τον χειμώνα, τυλιγμένοι καθώς ήταν, σαν μέσα σε γούνινο παλτό, στη Χάρη του Αγίου Πνεύματος. «Και έτσι πρέπει νάναι, γιατί η θεϊκή χάρις κατοικεί μέσα στα βάθη της υπάρξεως μας, στην καρδιά μας. «Η βασιλεία του Θεού εντός υμών εστι» ( Λουκ . 17, 21) είπε ο Κύριος. Με τη φράση «βασιλεία του Θεού » εννοεί τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Αυτή η βασιλεία βρίσκεται τώρα μέσα μας, μας θερμαίνει, μας φωτίζει, ευχαριστεί τις αισθήσεις μας και γεμίζει με αγαλλίαση την καρδιά μας. Η τωρινή μας κατάσταση μοιάζει με αυτή για την οποία ο Απόστολος Παύλος λέει: «ουκ εστίν η βασιλεία του Θεού βρώσις και πόσος, αλλα δικαιοσύνη και ειρήνη και χαρά εν Πνεύματι Αγίω» ( Ρωμ . 14, 17). Η πίστη μας δεν στηρίζεται πάνω σε λόγια ανθρώπινης σοφίας, «αλλ ‘ εν αποδείξει Πνεύματος και δυνάμεως» (Α’ Κορ . 2, 4). Εσύ και εγώ βρισκόμαστε τώρα σ’ αυτή την κατάσταση, την οποία εννοούσε ο Κύριος όταν έλεγε: «Αμήν λέγω υμίν ότι εισί τίνες των ώδε εστηκότων, οίτινες ου μη γεύσωνται θανάτου έως αν ίδωσι την βασιλείαν του Θεού εληλυθυίαν εν δυνάμει» ( Μαρκ . 9, 1) . Ορίστε λοιπόν, ποια ασύγκριτη χαρά μας παραχώρησε ο Κύριος. Να τι σημαίνει «να βρίσκεται κανείς μέσα στην πληρότητα του Αγίου Πνεύματος!». « Ἐγγύς Κύριος πᾶσι τοῖς ἐπικαλουμένοις αὐτόν ».«Πάντα δυνατά τῷ πιστεύοντι ». Ειρήνης Γκοραίνωφ, Ο Άγιος Σεραφείμ του Σαρώφ, εκδ . Τήνος, Αθήνα, σ. 188-199, μτφρ . Π. Κ. Σκουτέρη
«Ο,τι παράπονο έχετε να το λέτε στην Παναγία – στα παιδιά δεν έχει ευλογία να επαναλαμβάνετε τα ίδια».
Να ψέλνεις το «Πάντων προστατεύεις, ἀγαθὴ» και το «Πάντων θλιβομένων ἡ χαρά». Αυτό να το κάνεις σαν κανόνα, και η Παναγία θα σε βοηθήσει.
– Πως θα αισθανθώ, Γέροντα, την παρουσία της Παναγίας, για να μου θερμάνη την καρδιά; – Μια που φέρεις το όνομα της Μεγάλης Μητέρας του Χριστού και κατά χάριν Μητέρας όλων των ανθρώπων, να Την επικαλήσαι συνέχεια: «Παναγία μου, να λες, Εσύ που καταδέχτηκες να έχω το όνομά Σου, βοήθησέ με να ζήσω όπως είναι ευάρεστο σ’ Εσένα. Άλλοι μόνον το όνομά Σου ακούνε και συγκινούνται, κι εγώ τι κάνω;». Εύχομαι η Παναγία να μένη συνέχεια κοντά σου και να σε σκεπάζη σαν το κλωσσοπούλι κάτω από τα Αγγελικά φτερά Της. «Την Μητέρα σου προσάγει σοι εις ικεσίαν ο λαός σου, Χριστέ».
– Γέροντα, ποια εικόνα της Παναγίας Την αποδίδει περισσότερο; – Η Παναγία η Ιεροσολυμίτισσα. Μια φορά Την είδα εκεί στο Καλύβι, στην Παναγούδα… Αν σου το πω, σε πόσους θα το πης; – Σε κανέναν, Γέροντα. – Λοιπόν, είδα σε όραμα ότι θα πήγαινα μακρινό ταξίδι και έπρεπε να ετοιμάσω τα χαρτιά μου, διαβατήριο, συνάλλαγμα κ.λπ., αλλά οι υπάλληλοι δεν μου έκαναν τα χαρτιά. Εκεί ήταν πολλοί άνθρωποι, όμως δεν υπήρχε κανείς να με βοηθήση. «Ποιος θα με βοηθήση; λέω. Μα δεν βρίσκεται κανένας, για να ενδιαφερθή;». Είχα μια αγωνία!… Και ξαφνικά παρουσιάζεται μια Γυναίκα με λαμπερό πρόσωπο, ντυμένη στα χρυσαφένια. Είχε μια ωραιότητα! Άστραφτε ολόκληρη! «Μην ανησυχής, εγώ θα σε βοηθήσω· ο Γυιός μου είναι Βασιλιάς», μου λέει και με χτύπησε απαλά στον ώμο. Παίρνει τα χαρτιά και με μια κίνηση τα βάζει στον κόρφο Της. Ω, τι κίνηση ήταν εκείνη! Ύστερα μου είπε: «Θα περάσετε δύσκολες ημέρες» και μου ανέφερε κάτι που έπρεπε να κάνω κι εγώ. Μετά από καιρό είδα την Παναγία την Ιεροσολυμίτισσα σε ένα βιβλίο και Την αναγνώρισα. – Κάποιος, Γέροντα, μας ρώτησε: «Αφού η σωτηρία μας είναι στα χέρια του Θεού, γιατί, όταν επικαλούμαστε την Παναγία, λέμε: «Υπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς»; – Ας πούμε, μια γυναίκα έχει γειτόνισσα την μάνα ενός υπουργού και την παρακαλεί να φροντίση, ώστε να βρεθή μια δουλειά για το παιδί της. Η γειτόνισσα προθυμοποιείται, όμως δεν θα βρη η ίδια την δουλειά, αλλά θα παρακαλέση τον γυιό της, που ως υπουργός έχει αυτήν την δυνατότητα και θα κάνη το χατίρι της μάνας του. Έτσι κι εμείς, παρακαλούμε την Παναγία να μας σώση και η Παναγία παρακαλεί τον Υιό Της που έχει αυτήν την δύναμη. Και Εκείνος Της κάνει το χατίρι, γιατί αγαπάει πολύ την Μητέρα Του. – Γέροντα, στην Παναγία προσεύχομαι με περισσότερη άνεση από ο,τι στον Χριστό. Μήπως αυτό είναι ανευλάβεια; – Κι εγώ έτσι νιώθω. Από πολύ σεβασμό στον Χριστό, νιώθω περισσότερη άνεση στην Παναγία, όπως και τα παιδιά – και μεγάλα αγόρια να είναι – πηγαίνουν στην μάνα με περισσότερο θάρρος από ο,τι στον πατέρα, από σεβασμό προς τον πατέρα. Οι άνθρωποι που έχουν πραγματική ευλάβεια και σεβασμό στον Χριστό, συστέλλονται μπροστά στον Χριστό, ενώ στην Παναγία έχουν περισσότερο θαρρος και Tην πλησιάζουν άνετα, γιατί η Παναγία ανήκει στο γένος το ανθρώπινο.
***
Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης
– Γέροντα, πώς μπορεί να βάλη κανείς όλον τον κόσμο μέσα στην καρδιά του; – Πώς μπορεί να αγκαλιάση όλον τον κόσμο, όταν τα χέρια του είναι μικρά;… Για να βάλη κανείς όλον τον κόσμο στην καρδιά του, πρέπει να πλατύνη την καρδιά του. – Πώς θα γίνη αυτό, Γέροντα; – Με την αγάπη. Αλλά κι αυτό δεν φθάνει. Χρειάζεται μητρική αγάπη. Η μάνα αγαπάει τα παιδιά της περισσότερο από τον εαυτό της. Αυτήν την αγάπη αν αποκτήση κανείς, αγαπάει όχι μόνον όσους τον αγαπούν αλλά και εκείνους που τον βλάπτουν, γιατί, όπως η μάνα όλα τα δικαιολογεί, έτσι και αυτός πάντα βρίσκει ελαφρυντικά για τους άλλους και ρίχνει το βάρος στον εαυτό του. Ακόμη και να τον κλέψουν, νιώθει τύψεις, αν πιάσουν τον κλέφτη και τον βάλουν στην φυλακή. «Εξαιτίας μου φυλακίσθηκε, θα λέη. Αν έβρισκα τρόπο να του δώσω τα χρήματα που του χρειάζονταν, δεν θα έκλεβε και δεν θα ήταν τώρα στην φυλακή». Η μητρική αγάπη όλα τα καλύπτει, όλα τα σβήνει. Αν ένα παιδί κάνη μια ζημιά ή φερθή άσχημα, η μάνα του αμέσως το συγχωρεί, γιατί είναι παιδί της. Έτσι, και όταν αγαπάς τον πλησίον σου με αγάπη μητρική, δικαιολογείς τις αδυναμίες του και δεν βλέπεις τα σφάλματά του· κι αν τα δής, τα συγχωρείς. Τότε η καρδιά σου πλημμυρίζει από αγάπη, γιατί γίνεσαι μιμητής του Χριστού που μας ανέχεται όλους. – Γέροντα, όλα τα αντιμετωπίζω με μια στενότητα· μήπως δεν έχω καρδιά; – Εσύ δεν έχεις καρδιά; Ξέρεις τί καρδιά έχεις; Αλλά αφήνεις να την πνίγη η στενοκεφαλιά σου και ύστερα βασανίζεσαι. Όποιος έχει πλατειά καρδιά, όλα τα σηκώνει· ενώ ο στενόκαρδος από μια παρατήρηση ή από ένα δυσάρεστο γεγονός λυπάται πολύ· δεν το σηκώνει. – Γιατί, Γέροντα; – Γιατί τόσο σηκώνει η μπαταρία του. – Τί να κάνω, Γέροντα, για να σηκώνη πιο πολύ η μπαταρία μου; – Να δικαιολογής τις αταξίες και τις ελλείψεις των άλλων. Να τα αντιμετωπίζης όλα πνευματικά, με πίστη και εμπιστοσύνη στον Θεό. Να σκέφτεσαι ότι βρίσκεσαι στα χέρια του Θεού καί, αν δεν γίνεται κάτι όπως το θέλεις και το επιθυμείς, να το δέχεσαι με δοξολογία. – Γέροντα, πώς θα πλατύνη η καρδιά μου; – Για να πλατύνη η καρδιά σου, πρέπει να αφαιρέσης κάτι από μέσα της: να πετάξης την φιλαυτία σου. Αν ξεραθή ο κισσός της φιλαυτίας και της στενής λογικής που σε πνίγει, θα αναπτυχθή ελεύθερα πια το πνευματικό σου δένδρο. Θα εύχωμαι γρήγορα να ελευθερωθή τελείως η καρδιά σου, για να αναπτυχθή και να πλατυνθή. Αμήν. Εγώ τώρα ξέρετε πώς νιώθω; Νιώθω τέτοια μητρική αγάπη, τέτοια στοργή και τρυφερότητα, που δεν είχα πρώτα . Χωράει μέσα μου όλος ο κόσμος. Θέλω να αγκαλιάσω όλους τους ανθρώπους, για να τους βοηθήσω. Γιατί η αγάπη δεν μπορεί να μείνη κλεισμένη στην καρδιά. Όπως το γάλα μιας μητέρας που το παιδάκι της πέθανε, τρέχει και χύνεται, έτσι και η αγάπη θέλει να δοθή. Πηγή: Γέροντος Παϊσιου Αγιορείτου Λόγοι, Τόμος Ε΄ Πάθη και αρετές»
***
Οαγώνας ο πνευματικός δεν έχει απαιτήσεις. Μια ασθενική φύση που δεν μπορεί να κάνη πολλή άσκηση, μπορεί όμως να ταπεινωθή, να δείξη αγάπη, να πάρη πάνω της το σφάλμα του άλλου. Αν έχη αρρώστια και την δεχθή με δοξολογία, ωφελείται πολύ και ταπεινώνεται απ’ την αρρώστια. Όλοι έχουν ελαφρυντικά εκτός από τον διάβολο, γιατί όλοι δεχόμαστε την επήρειά του. Οι πνευματικοί άνθρωποι παίρνουν το βάρος του άλλου. Αυτό είναι η μεγαλύτερη αγάπη και όχι να βοηθήσης τον άλλον στο διακόνημά του, να σηκώσης το πιο βαρύ. Είναι βέβαια αγάπη, αλλά μπορεί να σε κλέψη η υπερηφάνεια.
Η βάση της πνευματικής ζωής είναι οι καλοί λογισμοί.
***
Τον πατέρα Παΐσιο τον επισκέπτονταν και πολλοί νέοι, ανάμεσά τους ήταν και νέοι με ψυχολογικά προβλήματα, εξαρτημένοι από τοξικές ουσίες και αλκοόλ, φοιτητές που χρωστούσαν πολλά μαθήματα, άλλοι που έλεγαν ότι είναι αναρχικοί, άλλοι με μακριά μαλλιά και σκουλαρίκια. Ο γέροντας, ο οποίος έλεγε:” Φυτόχωμα να γίνω, για να καλλιεργηθεί και να καρποφορήσει ένας νέος άνθρωπος “, πολύ περισσότερο θα γινόταν θυσία γι αυτά τα παιδιά. Μια φορά τον βρήκε κάποιος να κουβεντιάζει με μια παρέα νεαρών που μιλούσαν με αναίδεια. Πλησίασε και είπε ενοχλημένος:“Γέροντα, πώς τους ανέχεσθε; Διώξτε τους, τέλος πάντων!”. Ο γέροντας δεν του έδωσε σημασία. Ύστερα όμως από λίγο, αυτός ξαναπήγε και το επανέλαβε. Τον κοίταξε τότε με βλέμμα πονεμένο και τον ρώτησε:”Εσένα πώς σε ανέχεται ο Θεός; Το σκέφτηκες καμμιά φορά;”. Ο όσιος θεωρούσε τα παιδιά αυτά αδικημένα είτε από τους γονείς τους είτε από το κοσμικό πνεύμα της σύγχρονης εποχής, γι αυτό και πίστευε ότι δικαιούντο την θεία βοήθεια. Ένας νέος που, αφού πήρε την καλή στροφή και μπήκε στην Εκκλησία, έζησε ολοζώντανα θαύματα, τον ρώτησε μια φορά:”Γέροντα, γιατί συνέβησαν όλα αυτά τα θαύματα σ εμένα;” Ο όσιος απάντησε: “Επειδή εσύ από μικρός όχι μόνο δεν βοηθήθηκες, αλλά σπρωχθηκες κιόλας προς το κακό. Γι αυτό δικαιούσουν την θεία βοήθεια, και ο καλός Θεός σου την έδωσε όλη μαζί “. Και ακόμη έλεγε:”Αρκεί οι νέοι να γευθούν μια φορά την Χάρη του Θεού. Μετά, και με τον γερανό να τους τραβάς από την Εκκλησία, δεν θα φύγουν “. Ο Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης. Έκδοση του Ιερού Ησυχαστήριου “Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος”. Σουρωτή Θεσσαλονίκης
***
– Γέροντα, τόλμησε ένας κοσμικός μια φορά να του πει, λένε πως ο τάδε είναι ανήθικος. Εσείς τι γνώμη έχετε γι΄αυτό; – ΄Οτι ” οι τελώναι και αι πόρναι προάγουσιν υμάς εις την βασιλείαν του Θεού “ (Ματθ.ΚΑ΄31 ) δεν σου λέει τίποτα; Γιατί τελικά αυτούς, επειδή συναισθάνονται τα χάλια τους, ο Θεός τους οικονομεί΄και τα χάλια τους – με τη μετάνοιά τους – τα κάνει χαλιά για την ουράνια Βασιλεία του. Μ΄εμάς έχει πρόβλημα ο Θεός, που νομίζουμε ότι είμαστε δίκαιοι και κρίνουμε τους άλλους΄και μη αισθανόμενοι την ανάγκη της βοήθειάς Του δεν την ζητούμε και συνεπώς στερούμε στην Θεία Χάρη το δικαίωμα να ενεργήσει και να μας σώσει .
***
Στην πνευματική ζωή δεν υπάρχει μία συνταγή, ένας κανόνας. Η κάθε ψυχή έχει την δική της ποιότητα και χωρητικότητα. Υπάρχουν δοχεία με μεγάλη χωρητικότητα και δοχεία με μικρή χωρητικότητα. Άλλα είναι πλαστικά και δεν αντέχουν πολύ και άλλα είναι μεταλλικά και αντέχουν. Όταν ο πνευματικός γνωρίση την ποιότητα και την χωρητικότητα της ψυχής, θα ενεργή ανάλογα με τις δυνατότητες και με την κληρονομικότητα που έχει, και με την πρόοδο που έχει κάνει. Επίσης θέλει προσοχή να μη βασίζεται κανείς σ’ αυτό που βλέπει εξωτερικά σ’ έναν άνθρωπο και να μην πιστεύη εύκολα αυτά που του λένε και βγάζει συμπεράσματα, ειδικά αν δεν έχη το χάρισμα να βλέπη βαθύτερα. Μερικές σανίδες, ενώ φαίνονται κατάγερες απ’ έξω, μέσα είναι όλο ίνες. Όταν πλανισθή το χνούδι που έχουν απ’ έξω, τότε δείχνουν τι είναι. Άλλες πάλι, ενώ απ’ έξω φαίνονται άχρηστες, μέσα είναι δαδένιες. Ο χειρισμός της ψυχής είναι λεπτός. Δεν πρέπει να γίνωνται λάθη στις συνταγές. Ο κάθε οργανισμός, βλέπετε, έχει ανάγκη από την βιταμίνη που του λείπει και η κάθε πάθηση από τα ανάλογα φάρμακα…
Η αδιάκριτη συμπεριφορά τις περισσότερες φορές κάνει μεγαλύτερο κακό από την συμπεριφορά των τρελλών που έχουν το ακαταλόγιστο και σπάζουν κεφάλια, διότι οι αδιάκριτοι με τα κοφτερά τους λόγια πληγώνουν ευαίσθητες ψυχές και πολλές φορές τις τραυματίζουν θανάσιμα, γιατί τις φέρνουν σε απόγνωση. Είναι και μερικοί που συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο προς όλους. Δεν μπορούμε όμως σε μια δακτυλήθρα να βάλουμε όσο βάζουμε σε ένα βαρέλι· η να φορτώσουμε ένα βόδι όσο ένα άλογο. Το βόδι είναι για να τραβάη το αλέτρι· δεν γίνεται να του βάλουμε σαμάρι και να το φορτώσουμε. Το άλογο πάλι κακώς το βάζουμε στο αλέτρι, γιατί είναι για να σηκώνη βάρος. Για άλλη δουλειά είναι το ένα, για άλλη το άλλο. Να μη θέλουμε να βάλουμε όλον τον κόσμο στο δικό μας καλούπι. Ο καθένας έχει το δικό του. Να παραβλέπουμε και μερικά, όταν δεν βλάπτουν. Εάν μπορούσαν να μπούν σε τάξη όλοι οι άνθρωποι σ’ αυτήν την ζωή, δεν θα γίνονταν αταξίες και θα ήταν και εδώ Παράδεισος. Να μην έχουμε λοιπόν απαιτήσεις παράλογες από τους άλλους. Από το βιβλίο Γέροντος Παισίου Αγιορείτου ΛΟΓΟΙ Β’ «Πνευματική αφύπνιση»
***
– Γέροντα, κάποια φορά μου είπατε ότι έχω στενοκεφαλιά. Τί ακριβώς εννοούσατε;
– Βλέπεις στενά τα πράγματα· κοιτάς μόνον τί πρέπει να γίνη και αδιαφορείς για τον άνθρωπο. Στην Ακολουθία λ.χ. λες: «Η τάδε αδελφή πρέπει να σταθή εκεί και να ψάλη αυτό». Δεν εξετάζεις αν έχη κουράγιο να σταθή κι αν μπορή να το ψάλη αυτό. Να βλέπης πρώτα πότε και πώς πρέπει να εφαρμοσθή το «πρέπει» και ύστερα να ζητάς την εφαρμογή. Δεν έχεις διάκριση, και γι᾿ αυτό τα αντιμετωπίζεις όλα ξερά, τυπικά. Για να εφαρμόση κανείς σωστά τους κανόνες της Εκκλησίας και να ωφελήση τους ανθρώπους, πρέπει να έχη πνευματική κατάσταση, για να έχη και πνευματική διάκριση. Γιατί αλλιώς μένει στο γράμμα του νόμου· το γράμμα του νόμου όμως «αποκτείνει». Σού λέει ο άλλος: «Το Πηδάλιο έτσι γράφει» καί, όπως τα βρίσκει γραμμένα, τα εφαρμόζει κατά γράμμα· ενώ θα έπρεπε να εξετάζη την κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Όπως έχω δεί, σε μια περίπτωση μπορεί να κρύβωνται και άλλες χίλιες περιπτώσεις. Το επιτίμιο λ.χ. πρέπει να είναι ανάλογο με τον άνθρωπο, με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται, με το σφάλμα που έκανε, με την μετάνοια που έδειξε και τόσα άλλα· δεν υπάρχει μία συνταγή, ένας κανόνας. Η διάκριση, ο θείος φωτισμός, είναι το παν σε όλες τις περιπτώσεις. Γι᾿ αυτό πάντα εύχομαι, φώτιση – φώτιση να δίνη ο Θεός στον κόσμο. «Χριστέ μου, λέω, έχουμε χάσει και το σπίτι μας και τον δρόμο που πάει σ᾿ αυτό. Φώτισέ μας να βρούμε το σπίτι μας, τον Πατέρα μας. Δώσε μας την θεία γνώση».
***
Όπως οι καλοί γονείς αγαπούν όλα τα παιδιά τους εξίσου και ιδιαίτερο ενδιαφέρον δείχνουν για τα αδύνατα ή ανάπηρα, έτσι κάνει και ο Καλός μας Πατέρας,ο Θεός, για τα αδύνατα (σωματικά ή πνευματικά) παιδιά Του, αρκεί να έχουν την αγαθή διάθεση, για να Του δίνουν το δικαίωμα της θείας Του επεμβάσεως. Καθώς τα υγιέστατα αδέλφια από αγάπη προς τα αδύνατα ή φιλάσθενα αδέλφια τους πάντοτε σηκώνουν τα βαρύτερα πράγματα και αφήνουν τα ελαφρότερα, έτσι και τα καλά αδέλφια στην Πνευματική ζωή πάντοτε παίρνουν το βαρύ άδικο και αφήνουν το ελαφρό δίκαιο στους αδύνατους.
Οι υγιείς που έχουν αγάπη και ταπείνωση, πολλές φορές μαλώνουν από αγάπη ποιος να πρωτοσηκώση τα βαρύτερα και να αρπάξη τα χειρότερα πράγματα ή να κρατήση τα σάπια για τον εαυτό του, για να τα φάη, και τα καλύτερα να δώση στον πλησίον του, που είναι ο Χριστός· και, ενώ τρώει τα σάπια, αισθάνεται μεγαλύτερη γλυκύτητα από τον αδελφό που τρώει τα γερά, διότι τρώει και την αγάπη και τρώγεται από την αγάπη. (Έτσι αλληλοτρώγονται οι πνευματικοί άνθρωποι).
Ύμνος Στον άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή Αγίου Νικολάου Βελιμιροβιτς
Ας προσευχηθούμε στον Ιωάννη, τον ένδοξο Βαπτιστή τη σάλπιγγα του Σωτήρος, τον Πρόδρομο και δούλο του Δημιουργού, τον απεσταλμένο από τον Θεό, για να μας βοηθήσει με κάθε δυνατό τρόπο.
Ας προσευχηθούμε στον Ιωάννη, τον Υπέροχο και άγιο, ώστε, μέσω αυτού, ο Ύψιστος Θεός να μας βοηθήσει. Βοήθησέ μας ω Ιωάννη όποτε κίνδυνος μας απειλεί!
Να διατηρήσουμε την πίστη ω Ιωάννη, βοήθησέ μας, ωστε να είμαστε σαν άρτοι πρόσφοροι, όλες τις μέρες της ζωής μας μέχρι τέλους, σε κάθε δέσμη, και σε κάθε στάχυ να μπορούμε να βλέπουμε, το ίχνος του Θεού!
Όταν πέσει η νύχτα, ας γλυκοχαράξει, ω Ιωάννη, βοήθησέ μας τους αμαρτωλούς, να μετανοήσουμε, προτού στο τέλος φθάσουμε, πριν ανατείλει η Ημέρα της Κρίσεως ω Ιωάννη, πρέσβευε υπέρ ημών. http://prologue.orthodox.cn/February24.htm
***
Αν παραβλέπουμε τα σφάλματα των άλλων, θα παραβλέψει και ο Θεός τα δικά μας Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου
– Γέροντα, σήμερα στη διαλογή των ελιών κατέκρινα μερικές αδελφές, γιατί έβλεπα ότι δεν έκαναν προσεκτικά τη δουλειά τους.
–Κοίταξε να αφήσεις τις κρίσεις και τις κατακρίσεις, γιατί μετά θα σε κρίνει κι εσένα ο Θεός. Εσύ δεν βάζει καμμιά ελιά λίγο χαλασμένη μαζί με τις άλλες;
– Όχι Γέροντα, προσέχω να μη βάζω.
– Αν μας κάνει τόσο καλό διάλεγμα ο Χριστός στην Κρίση, χαθήκαμε! Ενώ, αν τώρα παραβλέπουμε τα σφάλματα των άλλων και δεν τους κατακρίνουμε, θα μπορούμε τότε να πούμε στο Χριστό: «Χριστέ μου, βάλε με κι εμένα σε καμιά άκρη μέσα στο Παράδεισο!». Θυμάστε τι γράφει το γεροντικό για έναν αμελή μοναχό που σώθηκε γιατί δεν κατέκρινε; Όταν ήρθε η ώρα να πεθάνει, ήταν πολύ χαρούμενος και ειρηνικός. Τότε ο Γέροντάς του, για να ωφεληθούν οι Πατέρες που είχαν μαζευτεί από τα γύρω Κελιά, τον ρώτησε: «Αδελφέ, πώς και δεν φοβάσαι τον θάνατο, αφού έζησες με αμέλεια;». Και ο αδελφός του απάντησε: «Είναι αλήθεια ότι έζησα με αμέλεια. Από τότε όμως που έγινα μοναχός προσπάθησα να μην κατακρίνω κανέναν, οπότε τώρα θα πω στον Χριστό: Χριστέ μου, είμαι ένας ταλαίπωρος, αλλά τουλάχιστον την εντολή Σου: ¨Μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε¨, την τήρησα». « Μακάριος είσαι αδελφέ, του είπε τότε ο Γέροντας, γιατί σώθηκες χωρίς κόπο».
– Γέροντα, μερικοί πνευματικοί άνθρωποι, όταν βλέπουν κάποιον να ζει αμαρτωλά, λένε: «Α, αυτός, έτσι που πάει, είναι για την κόλαση!».
– Αχ, αν οι κοσμικοί άνθρωποι πάνε στη κόλαση από τις καταχρήσεις, οι πνευματικοί άνθρωποι θα πάνε από τις κατακρίσεις… Για κανέναν δεν μπορούμε να πούμε ότι θα πάει στην κόλαση. Ο Θεός δεν ξέρουμε πώς εργάζεται. Τα κρίματα του Θεού είναι άβυσσός. Κανέναν να μη καταδικάζουμε, γιατί έτσι παίρνουμε την κρίση από τα χέρια του Θεού. Πάμε να γίνουμε Θεοί. Αν μας ρωτήσει ο Χριστός την ημέρα της Κρίσεως, ας πούμε τη γνώμη μας…
***
Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ ο Αθωνίτης
Αυτό είναι σοβαρό, καταλαβαίνετε; Κρίνουμε τους άλλους, αλλά θα κριθούμε από τη δική μας στάση, από τις κρίσεις που κάνουμε για τους άλλους. Έτσι λοιπόν, προσπαθήστε να μην κρίνετε ο ένας τον άλλο, αλλά προσεύχεσθε να ανοίξει ο Θεός την οδό της σωτηρίας Του.
Δεν μπορούμε να πραγματοποιήσουμε μέσα μας την εικόνα του Χριστού, εκτός αν είμαστε πραγματικά ενωμένοι, όπως ο Χριστός το ζητούσε από τους μαθητές Του: «Αγαπάτε αλλήλους», για να γνωρίζει ο κόσμος ότι είστε του Χριστού.
– Όσο βαθειά και αν είναι η ταραχή μας για τις αδικίες κάποιου συστήματος, η αλλαγή του πρέπει να συνδέεται με μακρά διαδικασία ανυψώσεως του ηθικού επιπέδου των ανθρώπων εν γένει. Δεν έχουμε δικαίωμα να πραγματοποιήσουμε εκβιαστικές πράξεις -ακόμη και επάνω στους εκβιαστές- στο Όνομα του Χριστού. Μπορούμε όμως να ελέγξουμε την αδικία, ζώντας με ένταση, για να φυλάξουμε τη δικαιοσύνη προς όλους, και το κάνουμε όταν βλέπουμε όφελος από τον λόγο μας.
Διονυσίου Αιγίνης του θαυματουργού, του εκ της νήσου Ζακύνθου (†1624) Προφήτου Δανιήλ Των αγίων Τριών Παίδων Ανανίου, Αζαρίου και Μισαήλ Οσιομαρτύρων Πατερμουθίου, Κόπριος και Αλεξάνδρου Μαρτύρων Ιάκχου του Τριγληνού και Νικήτα του νέου Οσίου ομολογητού Δουνάλε (Στεφάνου)
Εορτάζουν στις 17 Δεκεμβρίου
Άγιος Διονύσιος Ζακύνθου, Επίσκοπος Αιγίνης Ο Άγιος της Συγχώρησης π. Ανανία Κουστένη
Γιορτάζει και ο Άγιος Διονύσιος, αρχιεπίσκοπος Αιγίνης. Δικός μας άνθρωπος. Ο εν Ζακύνθω. Μεγάλη μορφή του 16ου αιώνος, έγινε μοναχός, στη μονή των Στροφάδων, της Μεταμορφώσεως του Χριστού, Βυζαντινή μονή, ονομάσθηκε Δανιήλ, από Δραγανίγος. Καταγωγής, άχ, καταγωγής… Ο πατέρας του ήταν Νορμανδός. Κι η μητέρα του Ιταλίδα. Ήλθαν στην Ζάκυνθο, ανέθρεψαν, όμως, με τα νάματα της ορθοδοξίας τον γυιό τους. Κι έγινε ο καλύτερος Έλληνας. Ο καλύτερος ορθόδοξος. Ο Άγιος Διονύσιος. Ο άφθορος Άγιος Διονύσιος. Από τις μεγάλες κορυφές κι αυτός της ορθοδοξίας, τον έβαλε η Εκκλησία μας εκεί στα σύνορα Ρωμιοσύνης και Παπισμού, όπως τον άγιο Σπυρίδωνα, όπως και τον άγιο Γεράσιμο, είν’ τα ορια εκεί. Φυλάνε Θερμοπύλες αυτοί οι άγιοι. Έτσι, λοιπόν. Ήλθε στην Αθήνα, για να πάει στους Αγίους Τόπους, ο επίσκοπος Αθηνών τον έκανε μητροπολίτη Αιγίνης, του ‘δωσε και τ’ όνομά του, Διονύσιος, από το Δανιήλ, έμεινε δύο χρόνια κι ύστερα πήγε ‘κει στην πατρίδα του, ασκήτεψε, γιατί δεν έχουμε ώρα, και Στα 1622, 17 Δεκεμβρίου, στη μονή της Αναφωνητρίας, παρέδωκε το πνεύμα του στον Χριστό. Τον έθαψαν στη μονή των Στροφάδων, κατ’ επιθυμία του, και σε δύο χρόνια έγινε ανακομιδή. Διέταξε εκείνος και βγήκε άφθορος. Ευωδίαζε ο Άγιος. Είχε συγχωρέσει και τον φονέα του αδελφού του, μεγάλη υπόθεση. Μοιάζει του Χριστού κανείς, άμα συγχωρεί τους φονιάδες των δικών του. Μοιάζει του Χριστού. Γι’ αυτό κι άγιασε ο Άγιος. …..Χειμερινό Συναξάρι, τόμος Α΄ του Αρχιμανδρίτη π. Ανανία Κουστένη, Εκδόσεις Ακτή, Λευκωσία 2008
π. Anthony Bloom
Συγχωρώ… κάνω χώρο στην καρδιά μου να χωρέσω με σένα, με τον άλλο, με τον άλλο… Κάνω χώρο να χωρέσουμε μαζί. Συγχωρώ, σημαίνει βλέπω τον άλλο όπως είναι, με την αμαρτία του και την ανυπόφορη πλευρά του, με όλα τα βαρίδια του και τα ελαττώματά του, και λέω : – θα σε κουβαλήσω, όπως ένα σταυρό, θα σε κουβαλήσω μέχρι Τη Βασιλεία Του Θεού, είτε το θέλεις είτε όχι. Και είτε είσαι καλός είτε είσαι κακός, θα σε κουβαλήσω στους ώμους μου, θα σε φέρω μπροστά Στον Κύριο και θα πω: Κύριε, όλη μου τη ζωή κουβάλησα αυτόν τον άνθρωπο, γιατί φοβόμουνα μήπως χαθεί . Τώρα είναι δικό Σου το θέμα να τον συγχωρήσεις , στο όνομα της δικής μου συγχώρεσης, με Το Άπειρο Έλεός Σου, και να τον δεχθείς στην αγκαλιά Της Αγάπης Σου! “
Πόσο όμορφο θα ήταν αν μπορούσαμε να σηκώνουμε έτσι «αλλήλων τα βάρη» και να στηρίζουμε ο ένας τον άλλο, χωρίς να προσπαθούμε να λησμονήσουμε το αδύνατο σημείο του ενός, την αμαρτία του άλλου ή την κατάσταση εκείνου που περνά δύσκολες ώρες!
Πράττοντας δε αναλόγως να μην τον αφήνουμε να γονατίσει υπό το βάρος του πειρασμού αλλά αντίθετα να τον προστατεύουμε, ώστε να εμποδίζουμε την παράδοσή του σε αυτό ακριβώς που θα μπορούσε να τον κάνει να γονατίσει. Αν περιβάλαμε τον αδύνατο με άγρυπνη και τρυφερή αγάπη, πόσοι άνθρωποι δε θα ξαναέβρισκαν το νου τους και πόσοι δε θα γίνονταν άξιοι συγχώρησης– μιας συγχώρησης που θα τους δινόταν δωρεάν! Από το βιβλίο ” Το Μυστήριο της ίασης ” , του Μητροπολίτη Anthony Bloom , εκδόσεις Εν πλω.
***
Ρίξτε το παλιό κατάστιχο μέσα στην φωτιά της αγάπης Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου
Η δικαιοσύνη του Θεού είναι η αγάπη, η μακροθυμία• δεν έχει καμμιά σχέση με την ανθρώπινη δικαιοσύνη. Αυτήν την δικαιοσύνη του Θεού πρέπει να αποκτήσουμε.
Μια νύχτα πήγε στο Κελλί του Παπα-Τύχωνα ένας κοσμικός να τον ληστέψη. Αφού βασάνισε αρκετά τον Γέροντα – του έσφιγγε τον λαιμό με ένα σχοινί –, είδε ότι δεν έχει χρήματα και ξεκίνησε να φύγη. Την ώρα που έφευγε, ο Παπα-Τύχων του είπε: «Θεός συγχωρέσοι, παιδί μου».
Ο κακοποιός αυτός πήγε να ληστέψη και άλλον Γέροντα, αλλά εκεί τον έπιασε η αστυνομία και ομολόγησε μόνος του ότι είχε πάει και στον Παπα–Τύχωνα. Ο αστυνόμος έστειλε χωροφύλακα να πάρη τον Παπα–Τύχωνα για ανάκριση, αλλά ο Γέροντας δεν ήθελε να πάη. «Εγώ, παιδί μου, έλεγε, συγχώρεσα τον κλέφτη με όλη την καρδιά μου».
Ο χωροφύλακας όμως δεν έδινε καθόλου σημασία στα λόγια του. «Άντε, γρήγορα, Γέροντα, του έλεγε! Εδώ δεν έχει “συγχώρησον” και “ευλόγησον”».
Τελικά, επειδή ο Γέροντας έκλαιγε σαν μωρό παιδί, τον λυπήθηκε ο διοικητής και τον άφησε να γυρίση στο Κελλί του. Όταν μετά θυμόταν ο Γέροντας αυτό το περιστατικό, δεν μπορούσε να το χωρέση στο μυαλό του: «Πά-πά-πά, παιδί μου, έλεγε, αυτοί οι κοσμικοί άλλο τυπικό έχουν• δεν έχουν το “ευλόγησον” και το “Θεός συγχωρέσοι”»!
– Γέροντα, τί είναι η μνησικακία; Να θυμάσαι το κακό που σού έκαναν ή να αισθάνεσαι κακία για εκείνον που σού το έκανε;
– Αν θυμάσαι το κακό και λυπάσαι, όταν αυτός που σού το έκανε πάη καλά, ή χαίρεσαι, όταν δεν πάη καλά, αυτό είναι μνησικακία. Αν όμως, παρά το κακό που σού έκανε ο άλλος, χαίρεσαι με την προκοπή του, αυτό δεν είναι μνησικακία. Αυτά είναι τα κριτήρια, για να ελέγξης τον εαυτό σου σ᾿ αυτό το θέμα. Εγώ πάντως, ό,τι κακό κι αν μου κάνη ο άλλος, το ξεχνώ• ρίχνω το παλιό κατάστιχο μέσα στην φωτιά της αγάπης και καίγεται. Τότε με τον ανταρτοπόλεμο, το 1944, μια μέρα είχαν έρθει στο χωριό μας αντάρτες. Έκανε πολύ κρύο. Είπα: «Τί θα έχουν να φάνε; Θάναι νηστικοί. Ας τους πάω λίγο ψωμί». Όταν τους το πήγα, με πέρασαν για ύποπτο. Ούτε καν σκέφθηκα ότι στα βουνά κυνηγούσαν τα αδέλφια μου. Τί είπε ο Χριστός; «Ν᾿ αγαπάτε τους εχθρούς σας και να κάνετε καλό σ᾿ αυτούς που σας μισούν» (Βλ. Ματθ. 5, 44• Λουκ. 6, 27.) Πηγή: Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου Λόγοι Ε’, Πάθη και αρετές Ι. Η. “Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος” Σουρωτή
***
Γιατί ο κόσμος μισεί τους δικαίους; Άγιος Νήφων Κωνσταντιανής
Πες μου, πάτερ, σε παρακαλώ κάτι: Για ποιό λόγο οι περισσότεροι άνθρωποι μισούν τους δικαίους; Γιατί τους περιφρονούν; Γιατί σκανδαλίζονται μαζί τους; Αντίθετα, λίγοι ειναι εκείνοι που τους τιμούν…
– Πολύ συμφέρει τους δικαίους, παιδί μου, η περιφρόνηση των ανθρώπων. Τους ταιριάζει, θα ‘λεγα, όπως ταιριάζουν στον ουρανό τ’ αστέρια. Είδα μάλιστα ενάρετο, που κέρδισε πενήντα στεφάνια σε μία μέρα από τις κακολογίες των άλλων.
– Και με ποιόν τρόπο τα κέρδισε; ρώτησα απορήμενος.
– Άκουσε: Ο άνθρωπος αυτός έμενε στα Βούκολα. Ήταν επιφανής και αξιοσέβαστος. Έκανε πολλά καλά έργα στους συνανθρώπους του και όλους τους αγαπούσε σαν αγγέλους του Θεού. Εκείνοι, ωστόσο, πλανέθηκαν από τον πονηρό και άρχισαν να αντιπαθούν τον ευεργέτη τους σα να ήταν κακούργος. Άλλοι έλεγαν πως είναι δολερός, άλλοι ακόλαστος, άλλοι κλέφτης και άλλοι αιρετικός! Έχει, βλέπεις, τη συνήθεια ο διάβολος να διασύρει τους αγίους με το στόμα των αμαρτώλων ανθρώπων. Ο άνθρωπος όμως για τον οποίο σου μιλάω, ακούγοντας τις συκοφαντίες αυτές, χαιρόταν ειλικρινά και ευχαριστούσε το Θεό.
“Κύριε”, έλεγε, “δείξε το έλεος Σου σ’ όσους με μισούν, με συκοφαντούν, με διασύρουν. Κανένας απ’ τους αδελφούς να μην πάθει κακό για μένα τον αμαρτωλό, ούτε στην παρούσα ζωή ούτε στην άλλη. Σύντριψε όμως και αφάνησε τους πονηρούς δαίμονες, που τους ξεσηκώνουν εναντίον μου. Σε παρακαλώ, Θεέ μου, όπως δεν αποστράφηκες εμένα τον βέβηλο, όσες φορές αμάρτησα και πρόστρεξα στην ευσπλαχνία Σου ζητώντας συγχώρηση, έτσι να μην αποστραφείς τώρα κι αυτούς, που κατηγορούν τον αχρείο δούλο Σου. Αντίθετα, αγιάσέ τους με το έλεός Σου και σκέπασέ τους με την αγαθότητα Σου”.
Έτσι προσευχόταν, αγαπητέ, ο δίκαιος εκείνος, γι’ αυτούς που τον μισούσαν και τον κακολογούσαν! Και κοίταξε τι θαυμαστό γινόταν: Όσες φορές τη μέρα βίαζε τον εαυτό του και προσευχόταν για τους εχθρούς του, τόσες φορές κατέβαινε άγγελος Κυρίου και τοποθετούσε στο κεφάλι του ουράνιο διαμαντοστόλιστο στεφάνι. Αυτό, βέβαια, δεν το καταλάβαινε ο ίδιος, γιατί ο Θεός τον στεφάνωνε αόρατα… Γι’ αυτό λοιπόν, παιδί μου, επιτρέπει πολλές φορές ο αγαθός Θεός να κακολογούνται και να εξουθενώνονται οι ενάρετοι, για ν’ αυξήσουν έτσι τα στέφανια τους και τα βραβεία τους και τους ουράνιους μισθούς τους.
– Ωστόσο, όπως είπα και πριν, πάτερ, δεν μπορώ να καταλάβω γιατί οι δίκαιοι σ’ άλλους ανθρώπους αρέσουν και σ’ άλλους όχι.
– Πρόσεξε, παιδί μου, και θα σου το εξηγήσω με μερικά παραδείγματα: Δεν βλέπεις που ο Θεός στέλνει βροχή, και δεν αρέσει σε όλους; Όπως συνήθως, άλλοι λένε το ένα και άλλοι το άλλο. Ο ένας λέει: “Δόξα σοι ο Θεός! Θα ποτιστεί η γη!”. Ο άλλος, αντίθετα: “Κακό που μας βρήκε! Πάει η σοδειά!”. Άν πάλι ο Θεός στείλει βαρύ χειμώνα, οι φτωχοί, τρέμοντας από την παγωνιά, λένε με παράπονο: “Αχ, γιατί να κάνει ο Θεός τόσο κρύο;”. Οι πλούσιοι, απεναντίας, τότε ακριβώς απολαμβάνουν περισσότερο τη θαλπωρή, γιατί έχουν όλα όσα χρειάζονται – και θέρμανση και χοντρά ρούχα και κρασί και ζεστό ψωμί και κρέατα και καθετί που αναπαύει το σώμα. Τέλος πάντων, φεύγει ο χειμώνας, έρχεται η άνοιξη και ακολουθεί το καλοκαίρι με την πολλή του ζέστη. Τότε λένε μερικοί: “Ο χειμώνας είναι πολύ καλύτερος. Ούτε μύγες έχει ούτε ψύλλους ούτε κοριούς”.
Και, κοντολογής, άλλοι προτιμούν το χειμώνα σαν υγιεινότερο, άλλοι την άνοιξη σαν γλυκύτερη, άλλοι το καλοκαίρι σαν θερμότερο… Αλλά γιατί στα λέω όλα αυτά; Φτάνει μόνο να σκεφτείς, ότι ο Χριστός, ο Κύριος και Θεός μας, έγινε άνθρωπος, συναναστράφηκε με τους αχάριστους Εβραίους και τους ευργέτησε με μύρια καλά – δαιμόνια έδιωξε, λεπρούς καθάρισε, τυφλούς φώτισε, κουτσούς στήριξε, παράλυτους σήκωσε, νεκρούς ανέστησε, τελώνες διόρθωσε, πόρνες συνέτισε, με λίγα ψωμιά πλήθη χόρτασε και τόσα άλλα έκανε, για τα οποία φθαρτός άνθρωπος δεν μπορεί να μιλήσει. Και για όλα τούτα ποια ήταν η ανταμοιβή του Κυρίου μας; Ο φθόνος, η συκοφαντία, οι εξευτελισμοί, τα ραπίσματα, η μαστίγωση, τα φτυσίματα και στο τέλος η σταύρωση! Αν λοιπόν ο Πλάστης μας δεν άρεσε σε όλους τους ανθρώπους, πως θα αρέσει ο δίκαιος στους συνάνθρώπος του;
Ξέρεις, παιδί μου, ο ενάρετος Άβελ έζησε τότε που ελάχιστοι άνθρωποι υπήρχαν πάνω στη γη. Και παρόλο που δεν έκανε το παραμικρό κακό στον αδελφό του Κάϊν, αυτός, σκοτισμένος από τον πονηρό, τον φθόνησε και τον σκότωσε. Σκέψου λοιπόν, αν τότε, που υπήρχαν μόνο δύο αδέλφια στη γη, ο δίκαιος Άβελ δεν μπόρεσε να ξεφύγει απ’ τον ανθρώπινο φθόνο, θα μπόρεσει κανείς σήμερα, ζώντας ανάμεσα σε τόσο κόσμο; Αδύνατον! Είναι γραμμένο άλλωστε:
“Τέκνον, ει προσέρχη δουλεύειν Κυρίω Θεώ, ετοίμασεν την ψυχήν σου εις πειρασμόν”. (Παιδί μου, αν προσέρχεσαι για να διακονείς τον Κύριο και Θεό σου ετοίμαζε την ψυχή σου για να αντιμετωπίσει πειρασμό). Απόσπασμα από το βιβλίο «Ένας Ασκητής επίσκοπος, Άγιος Νήφων ο Κωνσταντιανής» του π. Πέτρου Ιερομονάχου (μαθητού του Αγ.Νήφωνος). Εκδόσεις Αστήρ
***
Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης
… Ω Κύριε, κάνε μας αξίους για τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος, για να κατανοήσομε τη δόξα Σου και να ζήσομε στη γη με ειρήνη και αγάπη. Ας μην υπάρχουν πόλεμοι, κακία κι εχθροί κι ας βασιλεύσει μονάχα η αγάπη.
… Υπάρχουν άνθρωποι που εύχονται για τους εχθρούς τους ή για τους εχθρούς της Εκκλησίας την απώλεια και τα βάσανα στη φωτιά της κολάσεως. Σκέφτονται έτσι, γιατί δεν εδιδάχθηκαν από το Άγιο Πνεύμα την αγάπη του Θεού. Όποιος την εδιδάχθηκε πραγματικά, αυτός χύνει δάκρυα για όλο τον κόσμο. Λέγεις ότι είναι κακούργος κι ας καεί στη φωτιά του Άδη. Σ’ ερωτώ όμως: αν ο Θεός δώσει σ’ εσένα μια καλή θέση στον παράδεισο και δεις πεταμένο στις φλόγες εκείνον για τον οποίον τα ευχόσουν αυτά, άραγε δεν θα λυπηθείς τότε γι’ αυτόν, όποιος κι αν ήταν, έστω και εχθρός της Εκκλησίας;…Ή μήπως έχεις καρδιά από σίδερο; Στον παράδεισο όμως δεν χρειάζεται σίδερο. Εκεί χρειάζεται ταπείνωση και αγάπη Χριστού, η οποία σπλαχνίζεται τους πάντες.
Όποιος δεν αγαπά τους εχθρούς, σ’ αυτόν δεν έχει κατοικήσει ακόμη η χάρη του Θεού.
Ελεήμων Κύριε, δίδαξέ μας με το Πνεύμα Σου το Άγιο ν’ αγαπούμε τους εχθρούς και να προσευχόμαστε με δάκρυα γι’ αυτούς. Κύριε, όπως Συ ο Ίδιος προσευχόσουν για τους εχθρούς, έτσι δίδαξε κι εμάς με το Άγιό Σου Πνεύμα ν’ αγαπούμε τους εχθρούς.
… Κύριε, όλοι οι λαοί είναι έργο των χειρών Σου. Απομάκρυνε τους από την έχθρα και το μίσος και δώσε τους μετάνοια, για να γνωρίσουν όλοι την αγάπη Σου…. Κύριε, Συ μας έδωσες την εντολή ν’ αγαπούμε τους εχθρούς, αλλ’ αυτό ξεπερνά την αμαρτωλότητά μας, αν δεν είναι μαζί μας η χάρη Σου.… Κύριε, σκόρπισε τη χάρη Σου στη γη. Δώσε σ’ όλους τους λαούς της γης να γευθούν την αγάπη Σου, να μάθουν πως Συ μας αγαπάς σαν μητέρα κι ακόμη περισσότερο.
Δεν χρειάζονται ούτε χρήματα, ούτε τίτλοι για να γνωρίσει κανείς τον Θεό, αλλά μονάχα η ταπείνωση. … Αν όμως συνηθίσουμε να προσευχόμαστε θερμά για τους εχθρούς μας και να τους αγαπούμε, θα παραμείνει για πάντα η ειρήνη στις καρδιές μας.
Όποιος έχει μέσα του την ειρήνη του Αγίου Πνεύματος, σκορπίζει ειρήνη και στους άλλους.
Ο Κύριος μας έδωσε την εντολή ν’ αγαπούμε τους εχθρούς και όποιος αγαπά τους εχθρούς εξομοιώνεται με τον Κύριο. Η αγάπη για τους εχθρούς δεν είναι δυνατή παρά μόνο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Γι’ αυτό, μόλις σε προσβάλει κανείς, προσευχήσου γι’ αυτόν στον Θεό κι έτσι θα διατηρήσεις την ειρήνη του Θεού στην ψυχή σου….
… Αν κάποιος ως προϊστάμενος αναγκαστεί να δικάσει έναν άλλο για κάποιο παράπτωμα, πρέπει να παρακαλεί τον Κύριο να του δώσει συμπάσχουσα καρδιά, την οποία αγαπά ο Κύριος, και τότε θα κρίνει σωστά. Αν κρίνει όμως λαμβάνοντας υπόψη μόνο τα έργα του υποδίκου, τότε θα πέσει σε λάθη και δεν θ’ αρέσει στον Κύριο. Πρέπει να κρίνει κανείς με σκοπό τη διόρθωση του ανθρώπου και συνεπώς είναι ανάγκη να συμπονή ο δικαστής κάθε ψυχή, κάθε πλάσμα και κτίσμα του Θεού.
«Όταν θα εμφανισθώ στον Κύριο, θα ικετεύσω το έλεός Του για όλο το γένος των χριστιανών». «Θα προσεύχομαι για όλο το ανθρώπινο γένος, για να επιστρέψουν όλοι οι άνθρωποι στον Κύριο και ν’ αναπαυθούν κοντά Του, γιατί η αγάπη του Θεού «πάντας θέλει σωθήναι»…. … Ας είναι δοξασμένος ο Κύριος, που μας έδωσε τη μετάνοια και με τη μετάνοια σωζόμαστε όλοι μας χωρίς εξαίρεση.
Δεν θα σωθούν μόνον όσοι δεν μετανοούν ΄ κι εδώ βλέπω την απόγνωσή τους και κλαίω από συμπόνια γι ‘ αυτούς. Αν κάθε ψυχή εγνώριζε τον Κύριο, θα ήξερε πόσο μας αγαπά Αυτός και κανένας δεν θ ‘ απελπιζόταν για την σωτηρία του, ούτε καν θα εγόγγυζε.
***
Αδελφοί μου, πέφτω στα γόνατα και σας παρακαλώ, πιστεύετε στο Θεό, πιστεύετε πως υπάρχει το Άγιο Πνεύμα, που μαρτυρεί για το Θεό σ’ όλες τις εκκλησίες μας, αλλά και στην ψυχή μου. Το Άγιο Πνεύμα είναι αγάπη. Και η αγάπη αυτή πλημμυρίζει όλες τις ψυχές των ουρανοπολιτών αγίων. Και το ίδιο Άγιο Πνεύμα είναι στη γη, στις ψυχές όσων αγαπούν το Θεό. Εν Πνεύματι Αγίω οι ουρανοί βλέπουν τη γη, ακούνε τις προσευχές μας και τις προσκομίζουν στο Θεό. Ζούμε στη γη και δεν βλέπουμε το Θεό, δεν μπορούμε να Τον δούμε. Αλλά σαν έρθει το Άγιο Πνεύμα στην ψυχή, τότε θα δούμε το Θεό, όπως Τον είδε ο Άγιος Στέφανος (Πράξ. 7:55-56).
Και στον ουρανό και στη γη ο Θεός γνωρίζεται μόνο με το Άγιο Πνεύμα, όχι με την επιστήμη. Και τα παιδιά που δεν σπούδασαν καθόλου, γνωρίζουν τον Κύριο με το Άγιο Πνεύμα. Χωρίς το Άγιο Πνεύμα κανείς δεν μπορεί να γνωρίσει το Θεό και πόσο πολύ μας αγαπάει…
Από τα παιδικά μου χρόνια προσευχόμουν για όσους με πρόσβαλλαν και έλεγα: «Κύριε, μη τους καταλογίζεις αμαρτίες για όσα μου κάνουν». Η ψυχή μου επιθυμεί να σωθεί όλη η οικουμένη, να εισέλθουν όλοι στη Βασιλεία των Ουρανών, να δουν την δόξα του Κυρίου και να απολαύσουν την αγάπη του Θεού.
Ο Κύριος θέλει την ψυχή να είναι ταπεινή, άκακη, και να συγχωρεί τους πάντες με αγάπη• τότε και ο Κύριος συγχωρεί με χαρά. Ο Κύριος τους αγαπά όλους, και εμείς οφείλουμε να Τον μιμούμαστε και να αγαπούμε τους πάντες, και αν δεν μπορούμε, τότε πρέπει να Τον παρακαλούμε, και ο Κύριος δεν θα αρνηθεί, αλλά θα βοηθήσει με τη χάρη Του.
Η προσευχή δίνεται στον προσευχόμενο. Η προσευχή που γίνεται μόνο από συνήθεια, χωρίς καρδιά συντετριμμένη για τις αμαρτίες της, δεν είναι αρεστή στον Θεό… Η ψυχή που έχασε την ταπείνωση, στερείται συγχρόνως και τη χάρη και την αγάπη για τον Θεό, και τότε σβήνει η πύρινη προσευχή.
Είναι μεγάλο αγαθό να μάθει κάποιος την κατά Χριστόν ταπείνωση. Με αυτή γίνεται εύκολη και ευχάριστη η ζωή και όλα γίνονται αγαπητά στην καρδιά. Μόνο στους ταπεινούς εμφανίζεται ο Κύριος εν Πνεύματι Αγίω και αν δεν ταπεινωθούμε, δεν θα δούμε τον Θεό. Η ταπείνωση είναι το φως, μέσα στο οποίο μπορούμε να δούμε τον Θεό-Φως,όπως ψάλλεται: «Εν τω φωτί Σου οψόμεθα φως».
Ω άνθρωπε, μάθε την κατά Χριστόν ταπείνωση και θα σου χαρίσει ο Κύριος να γευθείς τη γλυκύτητα της προσευχής. Να θυμάσαι ότι σε βλέπει ο Κύριος και να φοβάσαι μήπως λυπήσεις με κάτι τον αδελφό –μην τον κατακρίνεις και μην τον στενοχωρήσεις ούτε μ’ ένα βλέμμα– και το Άγιο Πνεύμα θα σε αγαπήσει και Αυτό θα σε βοηθήσει σε όλα.
Ικετεύω πάντα τον Κύριο να μου χαρίζει πνεύμα ταπεινώσεως. Και τώρα, αν με ρωτούσε κάποιος “”τι θέλεις από τον Κύριο, ποιες δωρεές;”, θα του απαντούσα: “το πνεύμα της ταπεινώσεως που ευχαριστεί τον Κύριο περισσότερο απ’ όλα”. Η Παρθένος Μαρία έγινε Θεομήτωρ για την ταπείνωσή της και είναι δοξασμένη στον ουρανό και στη γη περισσότερο απ’ όλους. Αυτή παραδόθηκε τελείως στο θέλημα του Θεού: “Ιδού η δούλη Κυρίου”. Και εμείς οφείλουμε να μιμούμαστε την Αγία Παρθένο. (Αρχιμ. Σωφρονίου, «Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης», Ι.Μ.Τιμίου Σταυρού- Ἐσσεξ, Αγγλίας, )
***
Άγιος Άνθιμος ο εν Χίω
«Αδελφοί μου, συμπάθεια να έχετε ο ένας για τον άλλον. Όχι με μίσος και έχθρα, όχι με φθόνον και κακία, όχι με πονηρία και σκληρότητα ψυχής και απανθρωπιά. Παρά με συμπάθεια, με μακροθυμία, με καρτερία, με σπλάγχνα οικτιρμών και φιλανθρωπίας. Σήμερα είσαι συ, αύριο εγώ, τώρα σφάλλει ο ένας, σε λίγο ο άλλος. Kάθε στιγμή μας συγχωρεί ο Θεός. Kαι μεις να συγχωρούμεν αλλήλους μας, και μεις να κλαύσωμεν και να θρηνήσωμεν και να λυπηθούμεν και να συμπονέσωμεν και να παρακαλέσωμεν τον Θεόν για το σφάλμα του αδελφού μας. Αυτή είναι η μεγαλυτέρα αρετή. Όσες αρετές και αν έχης, όσα καλά έργα και προσευχές και αγαθοεργίες και αν κάμης, όλα τα υπερβαίνει, εάν πης ένα λόγο: Θεέ μου, συγχώρεσε τον αδελφόν μου για ό,τι μου έκαμε».
Συγχωρείτε εκείνους που σφάλουν ενώπιον σας, συγχωρείτε, διότι διαφορετικά δεν θα συγχωρηθείτε. Η Βασιλεία του Θεού είναι βασιλεία αμοιβαίας αγάπης. Anthony Bloom (Metropolitan of Sourozh) https://iconandlight.wordpress.com/2020/02/29/40636/
Απολυτίκιον Αγίου Διονυσίου Ζακύνθου. Ήχος α΄. Του λίθου σφραγισθέντος
Της Ζακύνθου τοv γόνον και Αιγίvης τον πρόεδρον, τοv φρουρόν μονής τωv Στροφάδωv, Διοvύσιοv άπαντες, τιμήσωμεv συμφώνως οι πιστοί, βοώντες προς αυτόν ειλικριvως• Tαίς λιταίς τους τηv σην μνήμην επιτελούντας σώσον και βοώντάς σοι• Δόξα τω σε δοξάσαντι Χριστώ• δόξα τω σε θαυμαστώσαντι• δόξα τω δωρησαμένω σε ημίv, πρέσβυν ακοίμητον.
Κάθισμα Ήχος α΄. Τον τάφον σου Σωτήρ
Αγάπης τω δεσμώ, συντεθείς θεοφόρε, διέλυσας τρανώς, την κακίαν της έχθρας• φονέα γαρ συγγόνου σου, πεφευγότα τη σκέπη σου, μη ειδότα σε, τον αδελφόν αυτού είναι, δίκης έσωσας, επικειμένου θανάτου, και σώον απέστειλας.
Ήχος πλ. α’. Χαίροις ασκητικών αληθώς.
Άνθος εκ γης Ζακύνθου τερπνόν, αναβλαστήσαν ευωδίας της χάριτος, εκχέει τας μυριπνόους, ταίς διανοίαις πιστών, ο κλεινός Πατέρων Διονύσιος. Πηγή τε αέναος, των ιάσεων πέφυκε, πέλαγος θείον, των θαυμάτων ακένωτον. Εκκλησίας δε, ο φωστήρ ο λαμπρότατος, φέγγος φαίνον το άδυτον, τοις πέρασι σήμερον, εν τη λαμπρά αυτού μνήμη, ην εκτελούντες δοξάζομεν, Χριστόν τον Σωτήρα, τον δοξάζοντα τους τούτον, θερμώς δοξάζοντας.
Στιχ. Τίμιος εναντίον Κυρίου ο θάνατος του οσίου αυτού.
Έστερξας συμπαθώς σπλαγχνισθείς, τον μιαιφόνον σου ομαίμονος δέξασθαι· και τούτον δη εισοικίσας, μετά αδόλου στοργής, μυχοίς ενδοτάτοις εγκατέκρυψας, χειρών εκρυόμενος, των ζητούντων τον άνθρωπον, δεινώς σπαράξαι, απηνή αλιτήριον, εν οικήματι, ω κατώκεις πανόλβιε· τούτο δε όλον έπραξας πληρώσαι βουλόμενος, την εντολήν του Δεσπότου, κακοποιούντας κελεύοντος, φιλείν ολοψύχως, και πολλήν αμνησικάκοις, χάρι παρέχοντος.
Ύμνος για το άπειρο έλεος και την αγαθοσύνη του Θεού . Ἅγιος Νικόλαος Αχρίδος
Ο Κύριός μας είναι έλεος και αγαθοσύνη αληθινή και όμως επιτρέπει να υποφέρει ο άνθρωπος γιά τις αμαρτίες του: ενσκήπτουν πλημμύρες, ασθένειες, σεισμοί, ξηρασίες, φόβοι και οδύνες της ψυχής και τού σώματος.
Εκείνος πού δεν βλέπει τον Ουράνιο Πατέρα τώρα, πού επιδαψιλεύει τις δωρεές Του, θα Τον δει στην Τελική Κρίση ως τον Δίκαιο Κριτή.
Ο φοβερός Κριτής έχει πολλούς πού Τον υπηρετούν και όλους τούς επιστρατεύει γιά τη σωτηρία τού ανθρώπου: τα αγκάθια της γης- τα φίδια και τα θηρία- τις πλημμύρες, τις αστραπές, τούς κεραυνούς άπ’ τον ουρανό- τις αντιξοότητες της ασθένειας- τον ήλιο, το καύμα, το σκότος- και τα χωράφια, πού είτε παράγουν σιτάρι είτε κούφια άχυρα.
Όσα δώρα αναμένουν τούς πιστούς, τόσες πολλές πληγές υφαίνονται γιά τους πονηρούς. Τα λιβάδια του Αδάμ ποτίζονται με απαλές δροσοσταλίδες, αλλά τα Σόδομα και Γόμορρα τα θέρισε μια πύρινη ρομφαία.
Πάνω άπ’ όλα τα πλάσματά Του ο Θεός αγαπάει τον άνθρωπο: γι’ αυτό του συγχωρεί πολλά και γι’ αυτό τον περιμένει πολύ!
Όταν όμως η υπομονή του Θεού ξεπεράσει κάθε όριο ανοχής, τότε Εκείνος μεταχειρίζεται φωτιά, όχι δροσιά! Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Ημερολόγιο – Ο Πρόλογος της Αχρίδος (Νοέμβριος)54 http://prologue.orthodox.cn/November6.htm
***
«Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται»
Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμονας
Κανείς δεν τον άκουσε ποτέ να προφέρει μάταιο λόγο ή να κατακρίνει τον οποιονδήποτε, ακόμη και μπροστά στις πιο πρόδηλες αποδείξεις του αμαρτήματος. Σε όλους τους ανθρώπους δεν έβλεπε παρά μόνον το καλό ή τις καλές προθέσεις, υπέθετε ότι οι αμαρτωλοί αυτοί είχαν μετανοήσει εν κρυπτώ και πρόσεχε πολύ να μην οικειοποιηθεί την κρίση που ανήκει μόνον στον Θεό… Για να διορθώσει τους αμαρτωλούς, τους υπερήφανους και τους σκληροκάρδιους, ο άγιος αυτός πατριάρχης απευθυνόταν πάντα σε αυτούς αποδίδοντας στον εαυτό του τα αμαρτήματα που ήθελε απαθώς να ελέγξει και ζητώντας από αυτούς να προσεύχονται για να μετανοήσει γι’ αυτά. Προέτρεπε υπομονετικά τους πιστούς στην ταπεινοφροσύνη και τη μετάνοια, υπενθυμίζοντάς τους πατρικά όλα τα θαυμαστά που έκανε ο Θεός για μας, δημιουργώντας τον κόσμο, αποστέλλοντας τον Ίδιο τον Υιό Του για να μας σώσει και μακροθυμώντας μπροστά στα αναρίθμητα παραπτώματά μας.
Κάποια γυναίκα που καταγόταν από την ίδια πόλη με τον όσιο Ιωάννη τον Ελεήμονα, άκουσε ότι ήρθε από τη Ρόδο και ότι του είχε παρουσιαστεί εκεί άγγελος Κυρίου, που του μήνυσε το κάλεσμά του στον κοινό μας Κύριο. Ήξερε ότι είχε κάνει ένα τόσο μεγάλο αμάρτημα, που πίστευε ότι ούτε να τ’ ακούσουν δεν μπορούσαν ανθρώπινα αυτιά. Οπλίζεται με πίστη, που δεν χωράει δισταγμούς, πηγαίνει τρέχοντας στον πανόσιο, ρίχνεται στα πόδια του λιώνοντας στα δάκρυα, τον παρακαλάει και του λέει εμπιστευτικά· «Τρισμακάριστε, έχω πέσει σε αμαρτία τόσο βαριά, που δεν μπορεί να την ακούσει αυτί ανθρώπου. Ξέρω ότι αν θέλεις, μπορείς να με συγχωρέσεις. Είπε ο Κύριος για τους ιερείς· “Όσα θα λύσετε στη γη, θα είναι λυμένα στον ουρανό και όσα θα δέσετε στη γη θα είναι δεμένα στον ουρανό”. Και ακόμα· “Αν συγχωρήσετε τις αμαρτίες των άλλων, θα είναι συγχωρεμένες, αν πάλι τις κρατήσετε θα είναι χρεωμένες σ’ αυτούς”». Ακούγοντας ο όσιος τέτοια λόγια από τη γυναίκα φοβήθηκε μήπως αν αγνοήσει την παράκλησή της γίνει αιτία να τιμωρηθεί αυτή, ενώ μπορούσε να σωθεί με την πίστη που του ’χε, και της λέει ταπεινά· «Αν πραγματικά πιστεύεις, γυναίκα, ότι ο Θεός θα συγχωρέσει το έγκλημα που λες με την ταπεινή μου μεσολάβηση, εξομολογήσου το μου». «Μα τον Θεό που σε προστατεύει, δεν μπορεί να το αντέξει, δέσποτά μου, άνθρωπος», του απαντάει.
Της ξαναλέει ο όσιος· «Αν ντρέπεσαι, πήγαινε και γράψτο με ό,τι γράμματα ξέρεις και φέρτο μου». «Στ’ αλήθεια, δέσποτα, δεν μπορώ», του αποκρίθηκε. Μένοντας για λίγο σιωπηλός ο όσιος τη ρώτησε· «Δεν μπορείς να το γράψεις, να το σφραγίσεις και να μου το φέρεις;». «Ναι, δέσποτα, αυτό θα κάνω. Σε εξορκίζω στην τίμια και αγγελική σου ψυχή, ποτέ να μην πέσει στα χέρια κανενός αυτό το γράμμα», του είπε. Ο άγιος της έδωσε τον λόγο του ότι κανένας άνθρωπος δεν θα ανοίξει και δεν θα διαβάσει το γράμμα της. Πήγε αυτή και έγραψε με τα ίδια της τα χέρια το αμάρτημά της, σφράγισε το γράμμα και το πήγε στον μακάριο. Το πήρε εκείνος και μετά από πέντε μέρες πέθανε χωρίς να δώσει σε κανέναν απολύτως κάποια οδηγία ή εντολή για το γράμμα αυτό. Τυχαία, ή μάλλον από θεία πρόνοια, η γυναίκα δεν ήταν στην πόλη τη μέρα που ο πατριάρχης πέρασε ειρηνικά απ’ αυτή τη ζωή στην άλλη, επειδή, όπως νομίζω, ο Θεός θέλησε να δείξει πόση οικειότητα είχε ο δούλος του μαζί του. Η Αναστασία, έτσι τη λέγανε τη γυναίκα, έφτασε μετά τη μέρα που το τίμιο λείψανο του οσίου θάφτηκε με τιμές στην εκκλησία του θαυματουργού αγίου Τύχωνα. Μόλις πληροφορήθηκε την κοίμηση του πατριάρχη, αμέσως έγινε έξαλλη και μισότρελλη, νομίζοντας ότι το γράμμα που έδωσε έμεινε στο επισκοπείο και θα γίνει το αμάρτημά της φανερό σε όλους. Πετάχτηκε πάνω βιαστικά, τρέχοντας και αποχτώντας την προηγούμενη ακλόνητη πίστη στην ψυχή της, φτάνει στο λείψανο του θεοτίμητου, πηγαίνει σ’ αυτόν σαν να ήταν πραγματικά ζωντανός και τον ικετεύει και του μιλάει με τέτοια λόγια και κραυγάζει από τα βάθη της ψυχής της και του λέει· «Άνθρωπε του Θεού, δεν μπόρεσα να σου διηγηθώ το κρίμα μου, που ήταν πάρα πολύ βαρύ. Τώρα να, ίσως έχει γίνει σ’ όλους φανερό και πασίγνωστο. Μακάρι να μη σου φανέρωνα το μυστικό μου. Δυστυχία μου! νομίζοντας ότι θα λυτρωθώ από τη ντροπή μου, έγινα ρεζίλι σ’ όλους, αντί για γιατρειά βρίσκω εξευτελισμό. Τι ήταν ανάγκη να σου εξομολογηθώ το πρόβλημά μου; Αλλά δεν θα κουραστώ ούτε θα χάσω την πίστη που σου έχω, ούτε θα πάψω να κλαίω πάνω στο λείψανό σου, ώσπου να μάθω τι θα γίνει με την παράκλησή μου. Δεν πέθανες, όσιε, αλλά κοιμάσαι. Είναι γραμμένο· “Οι δίκαιοι θα ζούνε αιώνια”».
Επαναλαμβάνοντας τα ίδια και τα ίδια έλεγε· «Τίποτα δεν σου ζητάω, άνθρωπε, παρεκτός να σιγουρευτεί η καρδιά μου. Τι έγινε άραγε το γράμμα που σου έδωσα;». Ο Θεός λοιπόν, που είπε κάποτε στη Χαναναία· «Η πίστη σου σε έσωσε», αυτός και τούτη τη γυναίκα, κατά πως ήθελε τη διαβεβαίωσε και τη θεράπευσε σαν νέα Χαναναία.
Τρεις μέρες καρτερούσε στον τάφο του θεοτίμητου χωρίς να φάει απολύτως τίποτα. Την τρίτη νύχτα, ενώ πάλι τα ίδια σκληρά, αλλά και γεμάτα πίστη λόγια έλεγε δακρυσμένη στον όσιο, να! βγαίνει από τον τάφο του ο υπηρέτης του Θεού, φανερά μαζί με τους δύο επισκόπους, που ήταν θαμμένοι μαζί του, ο ένας στα δεξιά, ο άλλος στα αριστερά του, και της λέει· «Ως πότε, γυναίκα, θα ταράζεις τους θαμμένους εδώ; Άφησέ τους στην ησυχία τους. Τα δάκρυά σου μούσκεψαν τα ρούχα μας». Της έδωσε το ίδιο, το δικό της το γράμμα σφραγισμένο λέγοντάς της· «Πάρτο, το αναγνωρίζεις; Άνοιξε και δες».
Ήρθε στα συγκαλά της μετά απ’ αυτό το όραμα και είδε πάλι τους αγίους που γύριζαν στους τάφους τους και τον εαυτό της να κρατάει το γράμμα. Το εξέτασε και είδε την σφραγίδα της ασφαλισμένη και ανέγγιχτη. Το ανοίγει και ανακαλύπτει ότι τα γράμματά της είχαν σβηστεί και από κάτω μια σημείωση που έλεγε·«Για τον Ιωάννη, τον δούλο μου, το κρίμα σου συγχωρέθηκε». Από το βιβλίο του Δημητρίου Γ. Τσάμη, «Μητερικόν» τόμος Β, σ. 21-25.
***
Ὄχι μόνο δέν πρέπει νά κατακρίνει κανείς ἀπό ὑπόνοιες, μά οὔτε κάν νά δίνει πίστη σ᾿ αὐτές…
Από τον Βίο του Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονος (Ὑπόθεση α’, τόμος γ΄). Εὐεργετινός
Ο μέγας Βιτάλιος αρχικά ησύχαζε στη μονή του μοναχού Σερίδωνος. Εκείνο τον καιρό (της πατριαρχίας του αγίου Ιωάννου) ήρθε στην Αλεξάνδρεια. Τη ζωή του εδώ, στην Αλεξάνδρεια, πολύ εύκολα θα μπορούσαν να την κατηγορήσουν οι άνθρωποι, στο Θεό όμως ήταν εξαιρετικά ευάρεστη, όπως τελικά αποδείχθηκε. Όταν ήρθε δηλαδή στην πόλη ο γέροντας – ήταν ήδη πάνω από εξήντα χρόνων – βάλθηκε να καταγράφει με επιμέλεια όλες τις πόρνες των διαφθορείων! Συνάμα έπιασε δουλειά (κάπου), και συμφώνησε να παίρνει μεροκάματο δώδεκα οβολούς. Με τον έναν άπ’ αυτούς αγόραζε λούπινα και τα έτρωγε μετά τη δύση του ήλιου. Τους υπόλοιπους πήγαινε κάθε νύχτα και τους έδινε σε κάποια πόρνη, λέγοντας της: Πάρε τούτα (τα χρήματα), και φυλάξου αυτή τη νύχτα αμόλυντη για χάρη μου. Και μετά άπ’ αυτό, έμενε όρθιος ολόκληρη τη νύχτα σε μια γωνιά του πορνείου της γυναίκας εκείνης, κάνοντας μετάνοιες, ψελλίζοντας ακατάπαυστα ψαλμούς και υψώνοντας ικετευτικά τα χέρια στο Θεό γι’ αυτήν. Έφευγε με την αυγή, αφού πρώτα την έβαζε να δεσμευθεί ότι δεν θα φανέρωνε σε κανέναν αυτό (πού είχε γίνει). Κάποια πάντως, πού τόλμησε να καταφρονήσει την υπόσχεση της και ν’ αποκαλύψει το μυστικό, την έκανε ο γέροντας με την προσευχή του να δαιμονιστεί, ώστε να μην τολμήσει πια καμιά από τις άλλες να κάνει γνωστά όσα αφορούσαν τη ζωή του. Γιατί αυτός σ’ ένα μόνο αποσκοπούσε, στη σωτηρία ψυχών, και προσευχόταν να συγχωρηθεί η αμαρτία εκείνων πού μιλούσαν εναντίον του (συκοφαντικά). Το έργο τούτο του γέροντα έγινε αιτία να σωθούν πολλές. Γιατί βλέποντας οι γυναίκες την ολονύκτια ορθοστασία του και τη γλώσσα του να υμνολογεί ακατάπαυστα το Θεό και τη συνεχή προσευχή του για τη μεταστροφή και τη σωτηρία τους, ξέκοβαν από τις αισχρές τους πράξεις, φρόντιζαν με επιμέλεια για τη σωφροσύνη, και άλλες παντρεύονταν με νόμιμο σύζυγο, άλλες έμεναν έτσι, μακριά πια από τις αμαρτίες, ενώ άλλες εγκατέλειπαν εντελώς τον κόσμο, προτιμώντας τον μοναχικό βίο. Κανείς πάντως, όσο ζούσε (ο όσιος Βιτάλιος), δεν υποπτεύθηκε τη θεάρεστη κρυφή ζωή του. Γι’ αυτό ακριβώς, όταν κάποτε έβγαινε από το καταγώγιο της πιο διαβόητης πόρνης, τον συναντάει κάποιος ακόλαστος – μπαίνοντας εκείνος για ν’ αγοράσει τη βδελυρότητα -, και τον χτυπάει μ’ όλη του τη δύναμη στο σαγόνι, λέγοντας: “Ως πότε, θεομπαίχτη, θα συνεχίζεις τις αισχρότητες σου; Σ’ αυτά ο γέροντας απάντησε: Φτωχέ μου, έχεις να δεχθείς τέτοιο χαστούκι, πού όλη σχεδόν η Αλεξάνδρεια θα μαζευτεί άπ’ τις φωνές σου. Πέρασε αρκετός καιρός, και ο άγιος εκείνος άνθρωπος αναχώρησε για τον Κύριο. Έμενε τότε σ’ ένα στενόχωρο κελλάκι, πού είχε χτίσει κάπου στη λεγόμενη Ηλιούπολη πόλη της Κάτω Αιγύπτου. Εκεί κάποιοι γείτονες του είχαν παραχωρήσει ένα μικρό παρεκκλήσι, οπού έκανε πολλές λατρευτικές συνάξεις. Όταν λοιπόν κοιμήθηκε, κανείς δεν το πήρε είδηση. Παρευθύς όμως εμφανίζεται ένας απαίσιος Αιθίοπας στον ακόλαστο εκείνο, πού τον είχε ραπίσει, και του καταφέρνει στο πρόσωπο ένα χτύπημα δυνατό και βροντερό – τόσο πολύ, πού ο κρότος ακούστηκε σε πολύ μεγάλη απόσταση – λέγοντας του συνάμα: Άρπαξε τούτο ‘δώ το χαστούκι, πού σου το στέλνει ο μοναχός Βιτάλιος, όπως σου το είχε πει. Αμέσως τότε ο ταλαίπωρος δαιμονίστηκε και άρχισε να κυλιέται (στη γη). Σύμφωνα με την πρόρρηση του αγίου, σχεδόν όλη η Αλεξάνδρεια μαζεύτηκε γύρω του. Μόλις λοιπόν, μετά από πολλή ώρα, σηκώθηκε, άρχισε να ξεσκίζει τα ρούχα του. Σε μια στιγμή πετάχτηκε πάνω κι έτρεξε προς το σπιτάκι του αγίου, φωνάζοντας: Ελέησε με, δούλε του Θεού Βιτάλιε, γιατί πολύ αμάρτησα απέναντι στο Θεό και σε σένα! Όπως είδαν όλοι όσοι έτυχε να βρίσκονται εκεί, μόλις έφτασε στο σπιτάκι του γέροντα, το δαιμόνιο τον έριξε χάμω, τον έκανε να σπαράξει και μετά τον άφησε. Όταν λοιπόν τα είδαν αυτά (οι παρόντες), μπήκαν μέσα και βρήκαν τον όσιο γονατιστό, να έχει παραδώσει στο Θεό την ψυχή του καθώς προσευχόταν. Ύστερα, σκύβοντας στο έδαφος, είδαν κάτι γραμμένο. Να τι έγραφε: Άνθρωποι της Αλεξάνδρειας, μην κρίνετε τίποτα πρόωρα, ώσπου να έρθει ο Κύριος”. Τότε ο δαιμονισμένος άρχισε να εξομολογείται μπροστά σε όλους ότι είχε κάνει εναντίον του δικαίου και ότι προφητικά του είχε πει εκείνος – αυτό πού είχε πάθει τώρα. Αμέσως ενημερώθηκε για όλα ο πατριάρχης, (ο άγιος Ιωάννης ο ελεήμων). Και μόλις ήρθε, μαζί με όλους τους κληρικούς του, και διάβασε αυτό πού ήταν γραμμένο στο έδαφος, είπε: Παρά λίγο, αν παρασυρόμουν από τα λόγια των συκοφαντών, να έτρωγα εγώ εκείνο το ράπισμα! Τότε συγκεντρώθηκαν και οι (πρώην) πόρνες, πλήθος, για την κηδεία του τίμιου σώματος, φέρνοντας αρώματα και λαμπάδες και θρηνολογώντας άπ’ τα βάθη της καρδιάς τους για τη στέρηση της διδαχής του, από την οποία πήγαζε τόση ωφέλεια. Τότε φανέρωσαν και τη ζωή του, ότι δηλαδή δεν πήγαινε κοντά τους με πονηρό σκοπό, (αφού) ούτε τα μάτια του σήκωσε ποτέ σε καμιά τους ούτε τα χέρια τους άγγιξε με το χέρι του ούτε, πολύ περισσότερο, ξάπλωσε σε κάποιας το πλευρό. Μερικοί όμως άρχισαν να τις κατηγορούν για τη σιωπή τους, λέγοντας ότι έτσι είχαν το κρίμα για το σκανδαλισμό πολλών. Εκείνες τότε πρόβαλλαν σαν απολογία την εντολή του αγίου καθώς και την παιδαγωγική μάστιγα, με την οποία ο δαίμονας χτύπησε την ανυπάκουη. Αυτός πάλι πού είχε δώσει (στον άγιο) το ράπισμα και το είχε πάρει πίσω, από τότε δεν παρέλειψε ποτέ να πηγαίνει στον τάφο του μακαρίου, πού αναδείχθηκε σε θησαυρό πολλών θαυμάτων, και να τιμά (κάθε χρόνο) τη μνήμη του με την καθιερωμένη ψαλμωδία. Ύστερα από λίγα χρόνια έγινε και μοναχός στη μονή του αββά Σερίδωνος. Μάλιστα, για την πολλή του ευλάβεια στον ιερό Βιτάλιο, του έδωσαν το κελί εκείνου. Έτσι έμεινε εκεί ως το θάνατο του, αφοσιωμένος στη ζωή της ησυχίας. Ο πατριάρχης πάλι ευγνωμονούσε ολόψυχα το Θεό, πού τον φύλαξε για να μην πει ή να σκεφτεί κάτι κακό για τη μακάρια και αοίδιμη εκείνη ψυχή. Αλλά και πολλοί από τους Αλεξανδρινούς, πού εύκολα κατέκριναν, διορθώθηκαν και έκοψαν την κακή αυτή συνήθεια. Σε μερικούς μάλιστα ο πατριάρχης έλεγε: Πρέπει να προσέχουμε, αδελφοί, και να μην είμαστε εύκολοι στην κατάκριση.
Όταν ο μακάριος (Ιωάννης) δίδασκε τους πιστούς για την αποφυγή της ιεροκατηγορίας, πρόσθετε και την αξιοθαύμαστη εκείνη ρήση του αοίδιμου βασιλιά (αγίου) Κωνσταντίνου, ο όποιος, όταν στη σύνοδο της Νίκαιας του έδωσαν λίβελους με κατηγορίες εναντίον ορισμένων επισκόπων, δεν τους δέχθηκε, λέγοντας: «Αν συναντούσα επίσκοπο ή μοναχό να πορνεύει, θα έβγαζα τη χλαμύδα μου και θα την έριχνα πάνω του, για να μην τον δεί κανένα μάτι”. -Γνώριζε καλά ο βασιλιάς, (σχολίαζε ο άγιος Ιωάννης), ότι τα ελαττώματα αυτών των ανθρώπων, (επισκόπων και μοναχών), όταν φανερώνονται στους πολλούς, όχι μόνο την καταφρόνηση προκαλούν όσων είναι άξια σεβασμού και τιμής, (δηλαδή του αρχιερατικού αξιώματος και του μοναχικού σχήματος), αλλά και στην αμαρτία παρακινούν και προφάσεις προσφέρουν (στους άλλους ανθρώπους).
– Οι άνθρωποι, (έλεγε άλλοτε ο άγιος Ιωάννης), είναι σχεδόν πάντα πρόθυμοι να δώσουν πίστη στις υπόνοιες, και μάλιστα όταν οι ‘ίδιοι είναι κακοήθεις και μοχθηροί, όποτε μπορούν να έχουν από τον εαυτό τους (και τις δικές τους πράξεις) τις αφορμές για να πιστεύουν (στις υπόνοιες).«Έτσι παίρνοντας ευθύς σαν πιο άμεσο μάρτυρα τον ‘ίδιο τους τον εαυτό, κατηγορούν τους άλλους εύκολα – από τη μία επειδή τους αρέσει να καταπιάνονται με τέτοιες σκέψεις και συζητήσεις, κι από την άλλη επειδή επιθυμούν να έχουν και άλλους ομοίους τους στις κακίες, και να ξεφεύγουν έτσι βιαστικά από τις τύψεις της συνειδήσεώς τους.
***
Ελεημοσύνη είναι να δέχεσαι τον άνθρωπο να καθίσει δίπλα σου, χωρίς να τον απομακρύνεις με τον λογισμό σου. Γέρων Αρσένιος Παπατσιώκ
Ελεημοσύνη δεν είναι μόνο να δίνης από το σακουλάκι σου. Ελεημοσύνη είναι να δέχεσαι τον άνθρωπο να καθίσει δίπλα σου, χωρίς να τον απομακρύνεις με τον λογισμό σου.Έχεις κάποιο συνάδελφο, ο οποίος διέρχεται μια συμφορά στην ζωή του. Πρέπει να ξέρης πώς να τον παρηγόρησης, πως να καταπραΰνεις το πρόσωπό του. Για τους πτωχούς μπορείς να κάνης μια σύντομη προσευχή: «Κύριε ελέησε τον τάδε», εάν δεν μπορείς κάτι να του δώσεις, διότι είσαι μέσα στο λεωφορείο κι εκείνος στο πεζοδρόμιο.Το ερώτημα είναι σε ποιά κατάσταση ευρίσκεται η καρδιά μας όσον αφορά τον πόνο πού επικρατεί γύρω μας; Το μεγαλύτερο έργο για το οποίο θα απολογηθούμε στην Μέλλουσα Κρίσι, θα είναι αυτό: «Γιατί δεν έδωσα περισσότερη προσοχή στους συνανθρώπους μου»;
Με το να ελεήσης τον ένα ή τον άλλο, αυτό φανερώνει ότι στα πρόσωπά τους συναντάς τον Χριστό. Ακόμη, δεν γνωρίζεις, αν αυτόν πού βοηθάς ίσως να είναι ο ίδιος ο Χριστός με το ένδυμα εκείνου του πτωχού! Αυτός δεν απλώνει το χέρι να του δώσεις, αλλά απλώνει το χέρι Του να σου δώσει την Βασιλεία των ουρανών και εσύ δεν το αντιλαμβάνεσαι. Και οι άνθρωποι συνήθως ζητούν ένα μικρό νόμισμα. Αδελφοί μου, κρατήστε μέσα στο μυαλό σας ότι οι ζητιάνοι είναι βιβλικά πρόσωπα.
Ο άγιος Ιωάννης, όταν πήγε στην Αρχιεπισκοπή πού εξελέγη ποιμήν, ρώτησε: «Τί χρήματα σε χρυσό έχει η Αρχιεπισκοπή;» και του απήντησαν, ότι έχει τόσα λίτρα χρυσού. «Να τα δώσετε στους πτωχούς» τους είπε. Όταν άκουσαν τον λόγο του οι οικονόμοι ανησύχησαν και του είπαν ότι θα περιπέσουν σε έσχατη πτωχεία. Και ο Θεός έστειλε εκατονταπλασίονα εν συγκρίσει μ’ αυτά πού έδωσαν. Και όσο έδινε ο Άγιος, τόσο περισσότερα ήρχοντο. Οι οικονόμοι γόγγυζαν πάντοτε. Βλέπεις, ότι ο άνθρωπος δεν παρατηρεί, όταν λαμβάνει, αλλά όταν δίνη. Αλλά ήρχοντο τα αγαθά σε τακτικά διαστήματα εκατονταπλασίονα. Είναι λόγια της Αγίας Γραφής!
Ήλθε μια κυρία στην Αρχιεπισκοπή να δώσει μια δωρεά. Ο άγιος Ιωάννης την ρώτησε: Τί επιθυμείτε να δώσετε κυρία: Του απήντησε «τόσα». Ο άγιος Ιωάννης περίμενε να λάβει εκατό φορές περισσότερα και, παρότι του έδωσε εκείνη η κυρία αρκετά, όμως δεν ήταν εκατονταπλάσια, και πάλι την ρώτησε: «Τόσα ήθελες αλήθεια, να μου δώσεις»; Του απάντησε εκείνη: «Όχι, δεν ήθελα να δώσω τόσα, αλλά ένα αόρατο χέρι έσβησε και έγραψε το ποσό που σου δίνω τώρα». Τί είχε συμβεί; Οι οικονόμοι δεν έδιναν στους πτωχούς, όσα τους είχε ειπή ο Άγιος. Έδιναν λιγότερα. Κι αυτά αντιστοιχούσαν με όσα τους έφερε εκείνη η γυναίκα. Ο άγιος Ιωάννης τους επέπληξε: «Βλέπετε ποιός πτωχεύει την Αρχιεπισκοπή!» (Ψυχωφελείς διάλογοι με τον Γέροντα Αρσένιο. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ.)
Προφήτης Ιωάδ (Αυτός που στάλθηκε από τον Θεό προς τον βασιλιά Ιεροβοάμ για να τον ελέγξει για τις δαμάλεις (Γ΄Βασιλ. ιγ΄,2).(10ος αιων π.χ.) Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος ο Σιναΐτης(523 – 606) Αγία Ευβουλή, μητέρα του Αγίου Παντελεήμονα (304) Όσιος Ιωάννης ο εν τω φρέατι (4ος αιων) Άγιος Ιωάννης Β’ Πατριάρχης Ιεροσολύμων (5ος αιων) Άγιος Βίκτωρ Άγιος Ζωσιμάς Επίσκοπος ΣυρακουσώνΣικελίας Ιταλίας (660) Άγιος Ζαχαρίας ιερομάρτυς επίσκοπος Κορίνθου (1684) Άγιος Σωφρόνιος Επίσκοπος Ιρκούτσκ (1771) Οσία Ματρώνα η Ανυπόδητη, η δια Χριστόν σαλή της Πετρούπολης (1911) Μνήμη του μοναχού, ο οποίος δεν έκρινε ποτέ κανέναν στην ζωή του και εκοιμηθη περιχαρής
Μνήμη του μοναχού, ο οποίος δεν έκρινε ποτέ κανέναν στην ζωή του και εκοιμήθη περιχαρής Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς
Ο μοναχός αυτός ήταν οκνηρός, αμελής και ελλιπής στην προσευχή του, αλλά σε όλη του τη ζωή, δεν έκρινε ποτέ κανέναν. Ενώ πέθαινε, ήταν χαρούμενος. Όταν οι αδελφοί τον ρώτησαν πώς είναι δυνατον, με τόσες πολλές αμαρτίες, να πεθαίνει χαρούμενος, εκείνος απάντησε: «Βλέπω τώρα αγγέλους οι οποίοι μου δείχνουν μια σελίδα με τις πολλές αμαρτίες μου. Κι εγώ τους λέω: Ο Κύριος μας είπε:« μη κρίνετε, και ου μη κριθείτε» (Λουκά 6:37). Δεν έχω κρίνει ποτέ κανέναν, και ελπίζω στο έλεος του Θεού ότι κι Εκείνος δεν θα με κρίνει. Και οι άγγελοι έσκισαν το χαρτί. Όταν άκουσαν αυτό οι μοναχοί εξεπλάγησαν και πολύ διδάχθηκαν. Πηγή: Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, «Ο Πρόλογος της Οχρίδας», Μάρτιος.
«Μην κρίνετε, για να μην κριθείτε. Λουκ. 6:37; Ρωμ. 2:1; 1Κορ. 4:3; 1Κορ. 4:5; 2 Γιατί με όποια κρίση κρίνετε θα κριθείτε, και με όποιο μέτρο μετράτε, θα μετρηθεί σ’ εσάς. Μάρκ. 4:24; Λουκ. 6:38;
Είπε ο αββάς Τιθόη: «Προτιμότερο είναι να τρώει κανείς κρέας και να πίνει κρασί, παρά να τρώει τις σάρκες των αδελφών του με την καταλαλιά».
***
αββάς Ιωάννης ο Σαββαΐτης του Σινά
Οαββάς Ιωάννης ο Σαββαΐτης διηγήθηκε τα εξής· «Όταν καθόμουν στην πιο μακρινή έρημο, ήλθε κάποιος αδελφός από το μοναστήρι να με επισκεφθεί. Τον ρωτούσα λοιπόν· «Πως είναι οι πατέρες;». Και λέγει· «Με τις ευχές σου, καλά». Τον ρώτησα λοιπόν και για κάποιον αδελφό, που είχε κακή φήμη και όνομα. Και μου απαντά αυτός· «Πίστεψέ με, πάτερ ακόμη δεν έχει απαλλαγεί απ’ εκείνη τη φήμη». Όταν το άκουσα αυτό είπα. «Ουφ». Και μόλις είπα το «Ουφ» έπεσα σαν σε μια έκσταση ύπνου και βλέπω τον εαυτό μου να στέκεται στον άγιο Κρανίου Τόπο και έβλεπα τον Κύριο σταυρωμένο ανάμεσα στους δυο ληστές. Όρμησα λοιπόν να προσκυνήσω και να τον πλησιάσω. Και μόλις το είδε αυτό ο Χριστός, διέταξε με δυνατή φωνή τους αγγέλους που ήταν εκεί, λέγοντας· «Πετάξτε τον έξω, γιατί μου είναι αντίχριστος, γιατί πριν εγώ κρίνω αυτός κατέκρινε τον αδελφό του». Όταν λοιπόν με έδιωχναν και έφθασα να βγω από την πόρτα, πιάστηκε το ράσο μου όταν έκλεινε και το άφησα εκεί κι αμέσως ξύπνησα. Λέγω λοιπόν στον αδελφό, που με είχε επισκεφθεί· «Η ημέρα αυτή μου είναι κακή». Κι αυτός μου λέγει· «Εξαιτίας ποιου πράγματος, πάτερ;». Τότε του διηγήθηκα αυτά που είδα και είπα· «Πίστεψέ με, ότι το ράσο συμβολίζει τη σκέπη του Θεού, που ήταν επάνω μου και την στερήθηκα». 2. Και από την ημέρα εκείνη, παιδιά μου, μάρτυράς μου ο Θεός, πέρασα επτά χρόνια στις ερήμους, ούτε ύπνο γευόμουνα, ούτε μπήκα κάτω από στέγη, ούτε με άνθρωπο έκανα συντροφιά, μέχρις ότου ξαναείδα τον Κύριο, που έδωσε την άδεια να μου επιστραφεί το ράσο μου. 3. Εμείς όταν ακούσαμε να λέγονται αυτά από τον όσιο Ιωάννη, είπαμε· «Αν ο δίκαιος μόλις και μετά βίας σώζεται, ο ασεβής και αμαρτωλός πως θα τα βγάλει πέρα;». Απ’ αυτό λοιπόν γίνεται φανερό ότι η καταλαλιά είναι μεγάλο κακό».
Δ’. 1. Ο αββάς Μαρτύριος όταν έκανε μοναχό τον όσιο πατέρα μας Ιωάννη τον ηγούμενο (της Κλίμακος), που ήταν τότε είκοσι ετών, τον πήρε και πήγε στον στύλο της ερήμου μας, τον αββά Ιωάννη τον Σαββαΐτη, που τότε ζούσε στην έρημο του Γουδδά κι είχε μαζί του μαθητή τον αββά Στέφανο τον Καππαδόκη. Μόλις τους είδε ο γέροντας, ο Σαββαΐτης, σηκώθηκε, πήρε νερό, το έβαλε σε μικρή λεκάνη και ένιψε τα πόδια του μαθητή και φίλησε το χέρι του. Του αββά Μαρτυρίου, που ήταν γέροντας του, δεν ένιψε τα πόδια. 2. Σκανδαλίσθηκε ο αββάς Στέφανος γι’ αυτό που έγινε. Όταν έφυγε ο αββάς Μαρτύριος και ο μαθητής του, επειδή κατάλαβε ο αββάς Ιωάννης με το διακριτικό του μάτι ότι σκανδαλίστηκε ο δικός του μαθητής, του λέγει· «Γιατί σκανδαλίσθηκες; Πίστεψέ με πως εγώ δεν ξέρω ποιο είναι το παιδί· αλλά υποδέχθηκα τον ηγούμενο του Σινά και ένιψα τα πόδια του ηγουμένου». Ύστερα λοιπόν από σαράντα χρόνια, κατά την προφητεία του γέροντα, έγινε ηγούμενός μας. 3. Όχι δε μονάχα ο αββάς Ιωάννης ο Σαββαΐτης, αλλά κι ο αββάς Στρατήγιος ο έγκλειστος, αν και καθόλου δεν έβγαινε έξω, προείπε την ημέρα που έγινε μοναχός ο αββάς Ιωάννης. Γεροντικό του Σινά
***
Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου
Μόνον ο Θεός κρίνει δίκαια, γιατί μόνον Αυτός γνωρίζει τις καρδιές των ανθρώπων. Εμείς, επειδή δεν ξέρουμε την δίκαιη κρίση του Θεού, κρίνουμε «κατ᾿ όψιν», εξωτερικά, και γι᾿ αυτό πέφτουμε έξω και αδικούμε τον άλλον. Η ανθρώπινη κρίση μας δηλαδή είναι μια μεγάλη αδικία. Είδες τί είπε ο Χριστός: «Μη κρίνετε κατ᾿ όψιν, αλλά την δικαίαν κρίσιν κρίνατε». Θέλει πολλή προσοχή· ποτέ δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πώς ακριβώς έχουν τα πράγματα.
Πόσο πρέπει να προσέχουμε την κατάκριση! Πόσο αδικούμε τον πλησίον μας, όταν τον κατακρίνουμε! Αν και στη πραγματικότητα με τη κατάκριση αδικούμε τον εαυτό μας και όχι τους άλλους, διότι μας αποστρέφεται ο Θεός. Τίποτε άλλο δεν αποστρέφεται τόσο πολύ ο Θεός όσο την κατάκριση, γιατί ο Θεός είναι δίκαιος και η κατάκριση είναι γεμάτη από αδικία.
Με την κατάκριση φεύγει αμέσως η Χάρις του Θεού και δημιουργείται αμέσως ψυχρότητα στη σχέση σου με τον Θεό. Πώς να κάνεις μετά προσευχή; Η καρδιά γίνεται πάγος μάρμαρο. Η κατάκριση και η καταλαλιά είναι οι μεγαλύτερες αμαρτίες και απομακρύνουν την Χάρη του Θεού περισσότερο από κάθε άλλο αμάρτημα. «Όπως το νερό σβήνει την φωτιά, λέει ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, έτσι και η κατάκριση σβήνει την Χάρη του Θεού».
Αν κατακρίνει κανείς τον άλλον για ένα σφάλμα του και δεν καταλάβει την πτώση του, ώστε να μετανοήσει, συνήθως πέφτει στο ίδιο σφάλμα, για να το καταλάβει. Ο Θεός δηλαδή από αγάπη επιτρέπει ο άνθρωπος να αντιγράφει την κατάσταση αυτού τον οποίο κατέκρινε. Αν πεις λ.χ. ότι κάποιος είναι πλεονέκτης και δεν καταλάβεις ότι κατέκρινες, ο Θεός παίρνει τη Χάρη του και επιτρέπει να πέσεις κι εσύ στη πλεονεξία. Αρχίζεις τότε να μαζεύεις. Μέχρι να καταλάβεις τη πτώση σου και να ζητήσεις συγχώρεση από τον Θεό, θα λειτουργούν οι πνευματικοί νόμοι.
Από την ποιότητα των λογισμών ενός ανθρώπου φαίνεται η πνευματική του κατάσταση.Οι άνθρωποι κρίνουν τα πράγματα ανάλογα με το περιεχόμενο που έχουν μέσα τους. Αν δεν έχουν πνευματικό περιεχόμενο, βγάζουν λάθος συμπεράσματα και αδικούν τον άλλον. Αν λ.χ. δη κάποιον αργά το βράδυ έξω ένας που κάνει ελεημοσύνες την νύχτα, για να μην τον βλέπουν, ποτέ δεν θα βάλη κακό λογισμό. Αν τον δη όμως κάποιος που ξενυχτάει στην αμαρτία, θα πη: «το τέρας, ποιος ξέρει που ξενυχτούσε», γιατί τέτοιες εμπειρίες έχει. Ή, αν ακούγωνται την νύχτα από τον επάνω όροφο ντούκ-ντούκ, ένας που έχει καλούς λογισμούς θα πη: «μετάνοιες κάνει», ενώ ένας που δεν έχει κακούς λογισμούς θα πη: «όλη την νύχτα χορεύει». Αν ακούγεται μελωδία, ο ένας θα πη: «τι ωραίες ψαλμωδίες», ενώ ο άλλος θα πη: «τι τραγούδια είναι αυτά;». Θυμάστε πως αντιμετώπισαν τον Χριστό οι δύο ληστές που είχαν σταυρωθή μαζί Του; Και οι δύο έβλεπαν τον Χριστό επάνω στον Σταυρό, την γη να σείεται κ.λπ. Τι λογισμό όμως έβαλε ο ένας και τι ο άλλος! Ο ένας, ο εξ ευωνύμων, βλασφημούσε και έλεγε: «Ει συ ει ο Χριστός, σώσον σεαυτόν και ημάς». Ο άλλος, ο εκ δεξιών, έλεγε: «Ημείς μεν άξια ων επράξαμεν απολαμβάνομεν· ούτος δε ουδέν άτοπον έπραξε». Ο ένας σώθηκε, ο άλλος κολάσθηκε.
***
– Γέροντα, σήμερα στη διαλογή των ελιών κατέκρινα μερικές αδελφές, γιατί έβλεπα ότι δεν έκαναν προσεκτικά τη δουλειά τους.
–Κοίταξε να αφήσεις τις κρίσεις και τις κατακρίσεις, γιατί μετά θα σε κρίνει κι εσένα ο Θεός. Εσύ δεν βάζει καμμιά ελιά λίγο χαλασμένη μαζί με τις άλλες;
– Όχι Γέροντα, προσέχω να μη βάζω.
– Αν μας κάνει τόσο καλό διάλεγμα ο Χριστός στην Κρίση, χαθήκαμε! Ενώ, αν τώρα παραβλέπουμε τα σφάλματα των άλλων και δεν τους κατακρίνουμε, θα μπορούμε τότε να πούμε στο Χριστό: «Χριστέ μου, βάλε με κι εμένα σε καμιά άκρη μέσα στο Παράδεισο!». Θυμάστε τι γράφει το γεροντικό για έναν αμελή μοναχό που σώθηκε γιατί δεν κατέκρινε; Όταν ήρθε η ώρα να πεθάνει, ήταν πολύ χαρούμενος και ειρηνικός. Τότε ο Γέροντάς του, για να ωφεληθούν οι Πατέρες που είχαν μαζευτεί από τα γύρω Κελιά, τον ρώτησε: «Αδελφέ, πώς και δεν φοβάσαι τον θάνατο, αφού έζησες με αμέλεια;». Και ο αδελφός του απάντησε: «Είναι αλήθεια ότι έζησα με αμέλεια. Από τότε όμως που έγινα μοναχός προσπάθησα να μην κατακρίνω κανέναν, οπότε τώρα θα πω στον Χριστό: Χριστέ μου, είμαι ένας ταλαίπωρος, αλλά τουλάχιστον την εντολή Σου: ¨Μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε¨, την τήρησα». « Μακάριος είσαι αδελφέ, του είπε τότε ο Γέροντας, γιατί σώθηκες χωρίς κόπο».
– Γέροντα, μερικοί πνευματικοί άνθρωποι, όταν βλέπουν κάποιον να ζει αμαρτωλά, λένε: «Α, αυτός, έτσι που πάει, είναι για την κόλαση!».
– Αχ, αν οι κοσμικοί άνθρωπο πάνε στη κόλαση από τις καταχρήσεις, οι πνευματικοί άνθρωποι θα πάνε από τις κατακρίσεις… Για κανέναν δεν μπορούμε να πούμε ότι θα πάει στην κόλαση. Ο Θεός δεν ξέρουμε πώς εργάζεται. Τα κρίματα του Θεού είναι άβυσσός. Κανέναν να μη καταδικάζουμε, γιατί έτσι παίρνουμε την κρίση από τα χέρια του Θεού. Πάμε να γίνουμε Θεοί. Αν μας ρωτήσει ο Χριστός την ημέρα της Κρίσεως, ας πούμε τη γνώμη μας…
Υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν εγκλήματα μεγάλα, αλλά έχουν πολλά ελαφρυντικά. Ποιος ξέρει οι άνθρωποι αυτοί πώς είναι στα μάτια του Θεού; Εάν δεν μας βοηθούσε ο Θεός, μπορεί και ‘μεις να ήμασταν αλήτες. Κάποιος εγκληματίας έκανε λ.χ. είκοσι εγκλήματα και τον κατακρίνω και δεν σκέφτομαι τι παρελθόν έχει. Ποιος ξέρει πόσα εγκλήματα έκανε ο πατέρας του!… Από μικρό παιδί τι κλοπές θα τον έβαζαν να κάνει! Ύστερα, όταν ήταν νέος, πόσα χρόνια θα έζησε μέσα στις φυλακές και θα καθοδηγήθηκε από άλλους έμπειρους φυλακισμένους. Αυτός θα μπορούσε να είχε κάνει όχι είκοσι αλλά σαράντα εγκλήματα και συγκρατήθηκε. Ενώ εγώ με τη κληρονομικότητα και την αγωγή που είχα, θα έπρεπε τώρα να έκανα θαύματα. Έκανα; Όχι. Άρα είμαι αναπολόγητος. Αλλά, ακόμη και είκοσι θαύματα αν έκανα, ενώ μπορούσα να κάνω σαράντα, πάλι θα ήμουν αναπολόγητος. Με αυτούς τους λογισμούς διώχνουμε την κατάκριση και ανοίγουμε μια ρωγμή στην σκληρή καρδιά μας.
***
Ένας αγνός, καλός, λογισμός έχει μεγαλύτερη δύναμη από κάθε άσκηση. Ο άνθρωπος, όταν τα βλέπη όλα με καλούς λογισμούς, εξαγνίζεται και χαριτώνεται από τον Θεό. Με τους αριστερούς λογισμούς κατακρίνει και αδικεί τους άλλους, εμποδίζει την θεία Χάρη να ερθη, και έρχεται έπειτα ο διάβολος και τον αλωνίζει.
Ένας, αν έχη καλούς λογισμούς, και να τον χτυπήσης άδικα, θα πη: “Το επέτρεψε ο Θεός, γιά να εξοφλήσω παλιά μου σφάλματα, δόξα τω Θεώ!”. Ενώ ένας άλλος πού δεν έχει καλούς λογισμούς, και να πας να τον χαϊδέψης, θα νομίζη πώς πας να τον χτυπήσης.
Γι᾿ αυτό προσπαθήστε, όσο μπορείτε, πριν προλάβη ο πειρασμός να σας φυτέψη κακούς λογισμούς, να φυτεύετε εσείς καλούς λογισμούς, για να γίνη η καρδιά σας ανθόκηπος και να συνοδεύεται η προσευχή σας από την θεία ευωδία της καρδιάς σας.
Απολυτίκιον Αγίου Ιωάννη της Κλίμακος Ήχος πλ. Δ’.
Ταις των δακρύων σου ροαίς, της ερήμου το άγονον εγεώργησας• και τοις εκ βάθους στεναγμοίς, εις εκατόν τους πόνους εκαρποφόρησας• και γέγονας φωστήρ τη οικουμένη, λάμπων τοις θαύμασιν, Ιωάννη, Πατήρ ημών όσιε, πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Απολυτίκιον Ήχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείαν κλίμακα υποστηρίξας, την των λόγων σου, μέθοδον πάσι, μοναστών υφηγητής αναδέδειξαι, εκ πρακτικής Ιωάννη καθάρσεως, προς θεωρίας ανάγων την έλλαμψιν. Πάτερ Όσιε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.
Ήχος πλ. α’. Χαίροις ασκητικών αληθώς.
Κλίμαξ ουρανομήκης σαφώς, η πολιτεία σου θεόφρον γεγένηται, δι’ ης περ προς ύψος ήρθης, και τω Δεσπότη Χριστώ, ομιλείν παμμάκαρ κατηξίωσαι, τον νουν ελλαμπόμενος, ταις εκείθεν ελλάμψεσι, μαρμαρυγαίς δε, ταις αυτού φωτιζόμενος, την ισάγγελον, εκομίσω φαιδρότητα, ω και νυν παριστάμενος, ικέτευε Όσιε, τους εκτελούντας την θείαν, και πανσεβάσμιον μνήμην σου, συν σοι παραστήναι, και τω κόσμω δωρηθήναι το μέγα έλεος.
Κανών α’, Ωδή γ’, του Οσίου Ήχος α’
Ο Ειρμός «Λίθον ον απεδοκίμασαν οι οικοδομούντες, ούτος εγενήθη εις κεφαλήν γωνίας, αυτός εστιν η πέτρα, εν η εστερέωσε την Εκκλησίαν ο Χριστός, ην εξ εθνών εξηγοράσατο».
Εύρες ως τερπνόν θυμίαμα, την αοργησίαν, πάσαν εκδιώξας θυμού την δυσωδίαν, εκ βάθους της ψυχής σου· διό νυν θεσπέσιε, υπέρ ημών τω Λυτρωτή, αμαρτιών την λύσιν αίτησαι.
Φλέξας τω πυρί μακάριε, της Χριστού αγάπης, νούν μνησικακίας έλαμψας ακτίσι, πιστώς φιλαδελφίας, και ράστην υπέδειξας οδόν Μακάριε, προς σωτηρίαν πάσι, τρανών το αμνησίκακον.
Ήρας πρακτικής ασκήσεως, ουρανόθεν χάριν· όθεν αποφράττεις χείλη καταλάλων, σοφαίς διδασκαλίαις, εν αίς ποδηγούμεθα, προς αρετών πορείαν, ης και τυχείν αξιωθείημεν.
Θεοτοκίον Ήσε παρθενία τίκτειν σε ο Προφήτης πάλαι, άχρονον εν χρόνω, και υπέρ νούν και λόγον, τον ένα της Τριάδος, Χριστόν Θεόν ημών, ον εξιλέωσας Αγνή, υπέρ ημών των ευφημούντων σε.
Κανών α’, Ωδή η’, του Οσίου Ήχος α’ Ο Ειρμός «Ον φρίττουσιν Άγγελοι, και πάσαι στρατιαί,..
Μητέρα και φύλακα πασών των αρετών, την θείαν ταπείνωσιν, υπέγραψας ημίν· και γαρ ως υπάρχων, αρχιτέκτων σοφός, της θείας ανόδου, την βάσιν κατεπήξω.
Όσιος αββάς Ποιμήν ο Μέγας της διακρίσεως πάτηρ (450) Άγιος Φανούριος ο Νεοφανής, ο Μεγαλομάρτυρας Όσιος Ποιμήν Παλαιστίνης (602). Όσιος Ποιμήν ο Νηστευτης του Κιέβου (12ος αιών). Άγιος Όσιος επίσκοπος Κορδούης της Ισπανίας (359) Μνήμη της Βάπτισης του Αιθίοπα Ευνούχου από τον Άγιο Φίλιππο Πραξ. 8:26-40 (1ος αιων.) Όσιος Θεόκλητος ο Μάγιστρος, ασκητής εν τω ὄρει του Ολύμπου Βυθανιας
Εορτάζουν στις 27 Αυγούστου
Στίχοι Ως εκ λύκου χαίνοντος ηρπάγη βίου, Ποιμήν, το θρέμμα του μεγίστου ποιμένος. Ποιμένα εις μέγαν εβδόμη εικάδι ώχετο Ποιμήν.
Ως επίσκοπος Κορδούης, ο Όσιος ποίμανε την Εκκλησία της Ισπανίας για περισσότερα από εξήντα χρόνια. Έλαμψε κατά ττην Πρώτη Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια [325 μ.Χ.] και προήδρευσε στην τοπική Σύνοδο της Σαρδικής το 347 μ.Χ. Τόσος ήταν ο ζήλος του για την Ορθοδοξία ώστε, πριν από το θάνατό του, εξέδωσε ένα ακόμα ανάθεμα κατά της αιρέσεως του Αρείου.
Σημείωση εκδόσεως: Ο έμπιστος του αγίου Κωνσταντίνου, Όσιος, επίσκοπος Κορδούης από το έτος 300, αγωνίστηκε επί μακρόν υπερασπιζόμενος την Ορθόδοξη Πίστη κατά των αρειανιστων. Όταν το έτος 356 ο διάδοχος του Μεγάλου Κωνσταντίνου, Κωνστάντιος, προσπάθησε να εξαναγκάσει τον αιωνόβιο Όσιο να υπογράψει την καθαίρεση του αγίου Αθανασίου, εκείνος αρνήθηκε και γι’ αυτό εξορίστηκε. (Ο Όσιος όμως, κράτησε όρθιο το ορθόδοξο φρόνημα του μέχρι τέλους. Συνδεόταν διά στενής φιλίας με τον Άγιο Ευστάθιο Αρχιεπίσκοπο Αντιοχείας της Μεγάλης ( 21 Φεβρουαρίου, 360) )Ο άγιος Αθανάσιος τον αποκαλούσε ‘’Πατέρα των επισκόπων’’. Άγιος Νικόλαος Βελιμιροβιτς, Πρόλογος
Άγιε Όσιε, επίσκοπε Κορδούης της Ισπανίας πρέσβευε υπέρ της εν τω κόσμω δοκιμαζόμενης Εκκλησίας του Χριστού. Αμήν.
***
Αββάς Ποιμήν ο Μέγας ποιμένας των ψυχών. Ο Αββάς της Αγάπης, της συμπόνιας και της Διακρίσεως.
ξδ’. Ρώτησε ένας αδελφός τον Αββά Ποιμένα, λέγοντας: Αν δώ φταίξιμο του αδελφού μου, καλά θα κάμω να το σκεπάσω;». Του λέγει ο γέρων: «Την ώρα οπού θα σκεπάσουμε το φταίξιμο του αδελφού μας, θα σκεπάση και ο Θεός το δικό μας. Και την ώρα οπού θα φανερώσουμε το φταίξιμο του αδελφού, θα φανερώση και ο Θεός το δικό μας».
ροβ’. Ένας αδελφός ρώτησε τον Αββά Ποιμένα, λέγοντας: «Αδελφοί κατοικούν μαζί μου. Εγκρίνεις να τους προστάζω;». Του λέγει ο γέρων: «Όχι. Αλλά κάμε πρώτα το έργο και αν θέλουν έτσι να ζουν, ας το σκεφθούν μόνοι τους». Του λέγει ο αδελφός: «θέλουν και οι ίδιοι, πάτερ, να τους προστάζω». Του απαντά ο γέρων: «Όχι. Αλλά γίνε τους υπόδειγμα και όχι νομοθέτης».
ρνστ’. Είπεν ο Αββάς Ποιμήν, ότι το να διδάξη κανείς τον πλησίον του είναι σαν να τον ελέγξη.
ριβ’. Ρώτησαν μερικοί από τους πατέρες τον Αββά Ποιμένα, λέγοντας: Αν δούμε κάποιον αδελφό να αμαρτάνη, πρέπει να τον ελέγξουμε;». Τους αποκρίνεται ο γέρων: «Όσο για μένα, αν χρειαζόταν να περάσω από εκεί και τον έβλεπα να αμαρτάνη, θα τον προσπερνούσα χωρίς να τον ελέγξω».
ρλ’. Ρώτησαν μερικοί από τους πατέρες τον Αββά Ποιμένα, λέγοντας: «Πώς ο Αββάς Νισθερώος κατώρθωσε να ανεχθή τόσο πολύ τον μαθητή του;». Τους λέγει ο Αββάς Ποιμήν: «Αν ήμουν εγώ, ακόμη και το μαξιλάρι θα του έβαζα κάτω από το κεφάλι του». Του λέγει ο Αββάς Ανούβ: «Και τί θα έλεγες στον Θεό;». Αποκρίνεται ο Αββάς Ποιμήν: «θα του έλεγα λοιπόν, ότι συ το είπες: Έκβαλε πρώτον την δοκόν εκ του οφθαλμού σου και τότε διαβλέψεις εκβαλείν το κάρφος εκ του οφθαλμού του αδελφού σου».
Ϟβʹ. Πήγαν μερικοί γέροντες στον Αββά Ποιμένα και του είπαν: «Εγκρίνεις, αν δούμε μοναχούς να νυστάζουν στη σύναξη, να τους ξυπνάμε σκουντώντας τους, ώστε να γρηγορούν στην αγρυπνία;». Και εκείνος τους λέγει: «Εγώ θα έκανα το αντίθετο. Αν έβλεπα αδελφό να νυστάζη, θα έβαζα το κεφάλι του πάνω στα γόνατά μου, για να τον αναπαύσω».
ριϛʹ. Είπε πάλι· μεγαλυτέρη αγάπη δεν μπορεί κανείς να βρη, από την προσφορά της ίδιας μας της ζωής για χάρη του πλησίον μας. Αν , έτσι, ακούση τινάς λόγο πονηρό, δηλαδή λυπηρό γι’ αυτόν, και ενώ μπορεί και ο ίδιος να απαντήση όμοια, αγωνίζεται όμως να μη μιλήση ή αν αδικηθή και υπομένη και δεν εκδικηται, αυτός προσφέρει την ζωή του για χάρη του πλησίον.
ριστ’. Ένας αδελφός ρώτησε τον Αββά Ποιμένα, λέγοντας: «Τί είναι υποκριτής;». Του λέγει ο γέρων: «Υποκριτής είναι όποιος διδάσκει τον πλησίον του κάτι, όπου ο ίδιος δεν έφτασε. Γιατί είναι γραμμένο: Τί βλέπεις το κάρφος το εν τω οφθαλμώ του αδελφού σου και ιδού η δοκός εν τω οφθαλμώ σου; Και τα υπόλοιπα».
ρκ΄. Είπε πάλι, ότι η πονηριά των ανθρώπων πίσω τους είναι κρυμμένη.
ξγ’. Είπε ο Αββάς Ποιμήν: «Μάθε το στόμα σου να λέγη ό,τι έχει η καρδιά σου».
ρκστ’. Είπε πάλι: «Η διδαχή του πλησίον είναι έργο όποιου υγιαίνει στο φρόνημα και έχει απαλλαγή από τα πάθη. Γιατί, τί το όφελος να χτίσης σπίτι άλλου και το δικό σου να καταστρέψης;».
ρμζ’. Αδελφός ρώτησε τον Αββάν Ποιμένα* «Πώς μπορεί ένας άνθρωπος να αποφυγή την κατάκρισι του πλησίον ;» Ο γέρων απήντησε ως εξής: «Ημείς και οι αδελφοί μας αποτελούμεν δύο εικόνας. Έφ’ όσον δε ο άνθρωπος προσέχει τον εσωτερικόν του βίον και αυτοκατηγορειται, τότε βλέπει καλόν και έντιμον τον αδελφόν του* εφ’ όσον όμως αυτοκολακεύεται *και θεωρεί τον εαυτόν του καλόν, τότε ευρίσκει, ότι ο αδελφός του είναι κακός».
μθʹ. Είπε πάλι, ότι ο άνθρωπος έχει ανάγκη την ταπεινοφροσύνη και τον φόβο του Θεού, όπως την πνοή οπού βγαίνει από τη μύτη του.
***
Είπε ένας Γέροντας: «Τίποτε δεν παροργίζει τόσο τον Θεό και τίποτε δεν απογυμνώνει τόσο τον άνθρωπο από τη χάρη, ώστε να φτάσει και σε εγκατάλειψη από μέρους του Θεού, όσο το να κατηγορεί τον πλησίον του ή να τον κατακρίνει ή να τον εξουθενώνει.
Είπε ακόμη: «Ας αποκτήσουμε αγάπη• Ας αποκτήσουμε συμπόνια για τον πλησίον, ώστε να αποφύγουμε τη φοβερή καταλαλιά και το να καταδικάζουμε κάποιον ή να τον εξουθενώνουμε. Ας βοηθούμε ο ένας τον άλλον σαν να είναι δικό μας μέλος, γιατί είμαστε μέλη του ιδίου σώματος, όπως λέει ο Απόστολος• όλοι είμαστε ένα σώμα και ο καθένας μας είναι μέλος του σώματος στο οποίο ανήκουν και οι άλλοι ως μέλη (Ρωμ. 12,5). Και όταν πάσχει ένα μέλος συμπάσχουν όλα τα άλλα».
***
Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης
Κάθε πράξη μας, για να είναι ευάρεστη στον Θεό, και κάθε αρετή, για να είναι πράγματι αρετή, έχει ανάγκη από διάκριση. Η διάκριση είναι το άλας των αρετών. Γι’ αυτό και ο Χριστός μας λέει στο Ευαγγέλιο: «Πάσα θυσία αλί αλισθήσεται» (Μαρκ. 9,49).
Να προσέχης να μην ξεπερνάς την αντοχή σου, γιατί και οι σωματικές δυνάμεις έχουν όριο.
Δε μπορούμε όμως σε μια δακτυλήθρα να βάλουμε όσο σε ένα βαρέλι• ή να φορτώσουμε ένα βόδι όσο ένα άλογο.Το βόδι είναι για να τραβάει αλέτρι. Δε γίνεται να του βάλουμε σαμάρι και να το φορτώσουμε. Το άλογο πάλι κακώς το βάζουμε στο αλέτρι, γιατί είναι για να σηκώνει βάρος. Στην πνευματική ζωή δεν υπάρχει μία συνταγή, ένας κανόνας. Η κάθε ψυχή έχει την δική της μοναδικότητα, ποιότητα, και δεκτικότητα.Να μη θέλουμε να βάλουμε όλον τον κόσμο στο δικό μας καλούπι. Ο καθένας έχει το δικό του.
Διάκριση είναι η πνευματική όραση. Και πνευματική όραση έχει εκείνος που έχει εξαγνισμένο νού• γι᾿ αυτό έχει και πνευματική διαύγεια και θείο φωτισμό… να προσπαθήτε να ζήτε εσωτερικά, ταπεινά, να εργάζεσθε στην αφάνεια, για να έχετε τον θείο φωτισμό.
Η διάκριση δεν είναι απλώς μια αρετή• είναι η κορώνα, το στεφάνι, των αρετών. Ανάλογη με την πνευματική μας κατάσταση, ανάλογη με την ποιότητα των αρετών μας, είναι και η διάκρισή μας. Αν οι αρετές μας είναι χάρτινες, χάρτινο θα είναι και το στεφάνι τους, η διάκριση δηλαδή που θα έχουμε. Αν οι αρετές μας είναι από μπρούντζο, μπρούντζινο θα είναι και το στεφάνι τους. Αν είναι από χρυσό, χρυσό θα είναι και το στεφάνι τους. Αν οι αρετές μας έχουν διαμαντόπετρες, διαμαντόπετρες θα έχη και το στεφάνι τους, η διάκριση.
Η διάκριση, ο θείος φωτισμός, είναι το παν σε όλες τις περιπτώσεις. Γι᾿ αυτό πάντα εύχομαι, φώτιση – φώτιση να δίνη ο Θεός στον κόσμο. «Χριστέ μου, λέω, έχουμε χάσει και το σπίτι μας και τον δρόμο που πάει σ᾿ αυτό. Φώτισέ μας να βρούμε το σπίτι μας, τον Πατέρα μας. Δώσε μας την θεία γνώση». Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου Λόγοι Ε ́: Πάθη και αρετές»
***
Η λέξη «ἐλευθερία» προκύπτει «παρά τό ἐλεύθειν ὅπου ἐρᾶ τίς», δηλαδή «να πηγαίνει κάποιος εκεί όπου αγαπάει/επιθυμεί». (ἐλεύθω= ἐρχομαι, πορεύομαι / ἐρῶ= αγαπώ -> ἔρως)
Θείων έργων σου τη δαδουχία, λαμπρυνόμενος τη διανοία, διακρίσεως φωστήρ ώφθης άδυτος, διασκεδάζων παθών την σκοτόμαιναν και καταυγάζων ημών τα νοήματα, Ποιμήν Όσιε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.
Μεγαλυνάριον
Άνθραξ ώφθης Όσιε νοητός, ύλην καταφλέγων, των αιρέσεων την σαθράν στερρός δογμάτων στύλος, έλεγχων τους άθεους. Και της Κορδούης μέγας, ποιμήν και πρόεδρος.
Απολυτίκιον του Αγίου Φανουρίου Ήχος δ΄. Βασίλειον διάδημα
Ουράνιον εφύμνιον εν γη τελείται λαμπρώς, επίγειον πανήγυριν νυν εορτάζει φαιδρώς Αγγέλων πολίτευμα, άνωθεν υμνωδίαις, ευφημούσι τους άθλους, κάτωθεν Εκκλησία την ουράνιον δόξαν. ην εύρες πόνοις και άθλοις τοις σοις, Φανούριε ένδοξε.
Τι σε νυν Ποιμήν πρεσφθεγξώμεθα; της ερήμου πολιστήν, και ησυχίας εραστήν, των παθών εκμειωτήν, και μοναστών καθηγητήν, πλημμύραν, διδαγμάτων θείου Πνεύματος, φωστήρα, διακρίσεως ακοίμητον, θαυματουργόν αληθέστατον, πάθη ποικίλα ιώμενον, ικέτευε, του σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Λύχνος διακρίσεως γέγονας, καταυγάζων τας ψυχάς των προσιόντων σοι πιστώς, και την τρίβον της ζωής, υποδεικνύς αυτοίς σοφέ· διό σε εν αινέσει μακαρίζομεν, τελούντες, την αγίαν σου πανήγυριν, Ποιμήν Πατέρων το καύχημα, ασκητών εγκαλλώπισμα, ικέτευε, του σωθήναι τας ψυχάς ημών.